کاربر:Abbas/صفحه تمرین3: تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
در سال ۱۳۱۲ شمسی (۱۹۳۳ میلادی) مذاکرات بین دولت ایران و شرکت نفت و با دخالت رضاشاه به امضای قراداد ۱۹۳۳ منجر شد و به موجب آن بهرهبرداری از منابع نفت ایران به مدت ۶۰ سال دیگر به شرکت نفت ایران و انگلیس واگذار شد. | در سال ۱۳۱۲ شمسی (۱۹۳۳ میلادی) مذاکرات بین دولت ایران و شرکت نفت و با دخالت رضاشاه به امضای قراداد ۱۹۳۳ منجر شد و به موجب آن بهرهبرداری از منابع نفت ایران به مدت ۶۰ سال دیگر به شرکت نفت ایران و انگلیس واگذار شد. | ||
پس از شهریور ۱۳۲۰ و اخراج رضاشاه از ایران یک فضای نسبتا باز سیاسی برای فعالیت احزاب در ایران ایجاد شد. در این سالها مسئله نفت از اصلیترین مسائل مورد کشمکش بود. دکتر مصدق | پس از شهریور ۱۳۲۰ و اخراج رضاشاه از ایران یک فضای نسبتا باز سیاسی برای فعالیت احزاب در ایران ایجاد شد. در این سالها مسئله نفت از اصلیترین مسائل مورد کشمکش بود. دکتر مصدق در دوره چهاردهم مجلس به عنوان نماینده اول تهران قانون موازنه منفی را برای جلوگیری از دادن هرگونه امتیاز به قدرتهای خارجی در مجلس به تصویب رساند و در واقع این سرآغاز جنبش ملی شدن صنعت نفت بود. در این سالها جبهه ملی که اساسا از عناصر ملی گرا بودند با مشارکت چند حزب تشکیل شد و در دوره شانزدهم مجلس آنان فراکسیون نمایندگان اقلیت را در مجلس شورای ملی تشکیل دادند. | ||
شرکت نفت انگلیس طرحی را برای الحاق به قرارداد ۱۹۳۳ به دولت ایران پیشنهاد داد. این طرح به لایحه الحاقی یا قرارداد «گس ـ گلشائیان» معروف شد. در سال ۱۳۲۹ که دولت علی منصور بر سرکار بود باردیگر این طرح مطرح شد و علی منصور تصمیم گیری درباره آنرا به مجلس واگذار کرد. علی منصور در ۵ تیر ۱۳۲۹ استعفا داد و سپهبد حاج علی رزمآرا از طرف شاه مأمور تشکیل کابینه شد. رزمآرا تمام تلاش خود را برای تصویب این قرارداد در مجلس به کار برد ولی با مخالفت جبهه ملی و مصدق کاری از پیش نبرد. | شرکت نفت انگلیس طرحی را برای الحاق به قرارداد ۱۹۳۳ به دولت ایران پیشنهاد داد. این طرح به لایحه الحاقی یا قرارداد «گس ـ گلشائیان» معروف شد. در سال ۱۳۲۹ که دولت علی منصور بر سرکار بود باردیگر این طرح مطرح شد و علی منصور تصمیم گیری درباره آنرا به مجلس واگذار کرد. علی منصور در ۵ تیر ۱۳۲۹ استعفا داد و سپهبد حاج علی رزمآرا از طرف شاه مأمور تشکیل کابینه شد. رزمآرا تمام تلاش خود را برای تصویب این قرارداد در مجلس به کار برد ولی با مخالفت جبهه ملی و مصدق کاری از پیش نبرد. | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، مصدق در پی تصویب قانون خلع ید و ترتیبات اجرای قانون ملی شدن بود. از طرف دیگر میدانست که اجرای این قانون مستلزم روی کار آمدن دولتی است که بتواند آنرا عملی کند. | پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، مصدق در پی تصویب قانون خلع ید و ترتیبات اجرای قانون ملی شدن بود. از طرف دیگر میدانست که اجرای این قانون مستلزم روی کار آمدن دولتی است که بتواند آنرا عملی کند. | ||
مصدق قانون خلع ید را به مجلس ارائه داد و تصویب شد. درجلسه خصوصی | مصدق قانون خلع ید را به مجلس ارائه داد و تصویب شد. درجلسه خصوصی مجلس، تصدی نخست وزیری به مصدق پیشنهاد شد که مصدق پذیرفت و در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ کابینه خود را برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی کرد. | ||
مصدق اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت و حلع ید از کمپانی انگلیسی را پیش برد و تمامی تأسیسات نفتی در اختبار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت. در ادامه دولت بریتانیا در دادگاه دیوان لاهه علیه دولت ایران اقامهی دعوا کرد مصدق در دادگاه لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد از حق مردم ایران دفاع کرد و پیروز شد و دادگاه لاهه رأی به عدم صلاحیت خود برای رسیدگی به این پرونده داد. | |||
دول استعماری بریتانیا و آمریکا به این نتیجه رسیدند که با بودن مصدق نمیتوانند به اهداف خود یعنی چپاول نفت ایران و پیش بردن اهداف استعماریشان در ایران برسند. در نهایت با همکاری عوامل داخلی یعنی دربار و مخالفان مصدق و روحانیونی مانند کاشانی و عواملی در ارتش مانند سرلشکر فضلالله زاهدی و اراذل و اوباش به سرکردگی شعبان بیمخ در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ برعلیه دولت ملی دکتر مصدق کودتا کردند و دولت مصدق ساقط شد. مصدق دستگیر و بعد از محاکمه فرمایشی به زندان محکوم شد و پس از مدتی حبس به ملک خود در احمد آباد تبعید شد. | |||
پس از مصدق دولت زاهدی برای حل مسئله نفت مذاکرات را با آمریکاییها و انگلیسیها از سر گرفت. دول استعماری هیچ امتیازی به ایران ندادند و قراردادی که مغایر با اصول قانون ملی شدن صنعت نفت بود را به ایران تحمیل کردند. این قرارداد که با مشارکت شرکتهای آمریکایی و انگلیس و فرانسوی و شرکت شل و ایران انجام شد به «قرارداد کنسرسیوم» معروف شد. در ۷ شهریور ۱۳۳۳ این قرارداد به امضای دو طرف رسید و سپس این قرارداد به مجلس هجدهم ارائه شد و در آنجا نیز که اعضای آن دست چین دربار و دولت بودند تصویب شد و سنا نیز آنرا تصویب کرد. | |||
== کشف نفت در ایران == | == کشف نفت در ایران == |