کاربر:Abbas/صفحه تمرین1: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== جنگهای ایران و روس == | == جنگهای ایران و روس == | ||
بعد از آنکه پل امپراطوری روسیه در ۲۵ شوال ۱۲۱۵ق/ ۱۱ مارس ۱۸۰۱م به قتل رسید الکساندر به جای او به حکومت روسیه رسید.<ref name=":0" /> امپراطور روسیه سیسیانوف را با اختیارات تام به گرجستان فرستاد و او در ۱۸۰۳/۱۲۱۸ شهر گنجه را تصرف کرد. به این ترتیب صلح پایان یافت و دوره اول جنگهای ایران و روس آغاز شد.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/7569 جنگهای ایران و روس]- دانشنامه جهان اسلام</ref>در همین زمان سپاهی به سرکردگی عباس میرزا، فرزند فتحعلی شاه با نیروهای کمکی خانات ایروان و نخجوان با روس ها رویارو شدند. ایرانیان در اچمیازین زود شکست خوردند و عقب نشستند و دوباره در بهار۱۲۲۰قمری. ۱۸۰۶میلادی در قراباغ و شکی، که هر دو حاکمیت روسیه را پذیرفته بودند، جنگ شعله‌ور شد. جنگ با آهنگی کُند، چندین سال طول کشید و روس‌ها در این بین شورش‌هایی را سرکوب کردند و همچنین خانات باکو و قوبا را (در ۱۸۰۶م) و تالش را (در ۱۸۰۹م) مطیع کردند.<ref name=":0" /> | |||
در تبریز عباس میرزا و مشاورانش از جمله میرزا عیسی فراهانی(قائم مقام بزرگ) این شکست را تاکتیکی ارزیابی کرده و معتقد بودند قادر خواهند بود در مدت کوتاهی آماده نبرد مجدد شوند. در تهران اما فتحعلی‌شاه و مشاورانش از جمله صدراعظم، میرزا شفیع مازندرانی بر این عقیده بودند که مخارج این جنگ کمر شکن است و و نتایج مثبت آن کم. دو عامل دیگر شاه را مجاب ساخت که جنگ را خاتمه دهد و عهدنامه گلستان را بپذیرد. | |||
اول آغاز شورش‌های منطقه ای بخصوص در خراسان بود که نیاز به واکنش سریع داشت و دوم حضور سرگور اوزلی سفیر بریتانیا در تهران پس از عقد یک معاهده دوستی و همکاری با دربار ایران بود. سفیر بریتانیا نگران جنگ روسیه با ناپلئون بناپارت بود که همزمان با جنگ ایران در جریان بود. او می خواسنت روسیه تمام توان خود را معطوف به آن جنگ کند. | |||
اوزلی به فتحعلی‌شاه قول داد که در صورت قبول قرارداد گلستان وی و دولت بریتانیا برای باز پس گیری بخشی از مناطق تحت اشغال روسیه با تزار وارد مذاکره خواهند شد. مداخله بریتانیا راه به جایی نبرد و روسیه هیچ زمینی را به ایران پس نداد. <ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2013/10/131024_l44_golestan_treaty_behrooz عهدنامه گلستان، پایان جنگ اول، آغاز جنگ دوم] - سایت بی‌بی‌سی فارسی</ref> | |||
به هر ترتیب سرانجام پس از ۹ سال، جنگ در ۱۲۲۸قمری. ۱۳- ۱۸۱۲میلادی به پایان رسید و عهدنامه‌ای در گلستان به امضای دو طرف رسید.<ref name=":0" /> | |||
میرزا ابوالحسن ایلچی به عنوان نماینده ایران و سرگور اوزلی نیز به عنوان واسطه از تهران عازم دهکده گلستان شدند. قرارداد صلح در قریه گلستان از محال قره باغ منعقد شد. این عهدنامه به وساطت سرگور اوزلی، بین نماینده روس ردیشچوف در مقام فرماندهی نیروهای گرجستان و نماینده تهران میرزا ابوالحسن خان ایلچی به تاریخ ۲۹شوال (۱۲۲۸ه. ق) در یازده فصل و یک مقدمه امضا شد. از جمله مناطقی که از ایران جدا شد عبارت‌اند از: قره‌باغ، گنجه، شکی، شروان، قوبا، دربند، باکو، هرجا از ولایات تالش را که بالفعل در تصرف روسیه بود، داغستان، ایالت‌های شرقی گرجستان یعنی کاختی و کارتلی.<ref>[http://www.shiraznovinnews.ir/news-details/10136-%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%AF-%D8%A2%D9%86-%D9%85%D9%8F%D9%87%D8%B1-%D9%88%D8%B7%D9%86%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1 مروری بر عهدنامه ننگین گلستان در سالروز انعقاد آن مُهر وطن‌فروشی بر پیشانی قاجار]- روزنامه شیراز نوین</ref> | |||
== مفاد عهدنامه == | == مفاد عهدنامه == | ||
عهدنامه گلستان شامل یک مقدمه و ۱۱ فصل بود که خلاصه فصول آن به شرح زیر است: | عهدنامه گلستان شامل یک مقدمه و ۱۱ فصل بود که خلاصه فصول آن به شرح زیر است: | ||
۱ـ متوقف شدن جنگ و نزاع بین دولت های ایران و روس و برقرار شدن صلح و دوستی بین طرفین، ۲ـ باقی ماندن نیروهای دوطرف در همان مناطق زمان انعقاد معاهده، ۳ـ تعهد ایران برای دوستی با روس ها و واگذاری قره باغ، گنجه، شکی، شیروان، دربند، باکو، گرجستان، داغستان، موقان، و بخش هایی از تالش به روسیه، ۴ـ همکاری روس ها با ولیعهد ایران در صورت درخواست کمک و پرهیز از دخالت در اختلافات داخلی بین شاهزادگان ایران، ۵ـ آزادی کشتی های روسی برای حضور در دریای مازندران و ایجاد محدودیت های دریایی برای ایران، ۶ـ مبادله اسرای طرفین، ۷ـ مبادله سفیر بین ۲ کشور و تأمین امنیت و رفاه هیأت های ۲ کشور، ۸ـ فعالیت تجار ۲ کشور بر اساس مقررات، ۹ـ تعیین نحوه دریافت حقوق گمرکی از کالاهای ۲ کشور، ۱۰ـ مجاز بودن بازرگانان طرفین برای فروش کالاهای صادراتی به کشور یکدیگر و خرید کالاهای مورد نیاز کشور خود، ۱۱ـ ملزم شدن طرفین به تداوم صلح و دوستی<ref>[https://www.irna.ir/news/84071350/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%85%D8%AF%D8%AA-%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1 عهدنامه گلستان؛ پایانی بر منازعه بلندمدت تزارها با قاجار] - ایرنا</ref> | ۱ـ متوقف شدن جنگ و نزاع بین دولت های ایران و روس و برقرار شدن صلح و دوستی بین طرفین، ۲ـ باقی ماندن نیروهای دوطرف در همان مناطق زمان انعقاد معاهده، ۳ـ تعهد ایران برای دوستی با روس ها و واگذاری قره باغ، گنجه، شکی، شیروان، دربند، باکو، گرجستان، داغستان، موقان، و بخش هایی از تالش به روسیه، ۴ـ همکاری روس ها با ولیعهد ایران در صورت درخواست کمک و پرهیز از دخالت در اختلافات داخلی بین شاهزادگان ایران، ۵ـ آزادی کشتی های روسی برای حضور در دریای مازندران و ایجاد محدودیت های دریایی برای ایران، ۶ـ مبادله اسرای طرفین، ۷ـ مبادله سفیر بین ۲ کشور و تأمین امنیت و رفاه هیأت های ۲ کشور، ۸ـ فعالیت تجار ۲ کشور بر اساس مقررات، ۹ـ تعیین نحوه دریافت حقوق گمرکی از کالاهای ۲ کشور، ۱۰ـ مجاز بودن بازرگانان طرفین برای فروش کالاهای صادراتی به کشور یکدیگر و خرید کالاهای مورد نیاز کشور خود، ۱۱ـ ملزم شدن طرفین به تداوم صلح و دوستی<ref name=":0">[https://www.irna.ir/news/84071350/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%85%D8%AF%D8%AA-%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1 عهدنامه گلستان؛ پایانی بر منازعه بلندمدت تزارها با قاجار] - ایرنا</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||