کاربر:Safa/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۱: خط ۷۱:
}}
}}


'''سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،''' در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روح‎ الله خمینی تشکیل شد و ماموریت اصلی آن، حمایت از انقلاب و دست‏آوردهای آن بود. اما این هدف توسط روح‌الله خمینی در گامهای بعد به حفظ حکومت به هر قیمت تعبیر و تئوریزه شد: «حفظ نظام اوجب واجبات است». پس از آن سپاه خود را در اعمال انواع شیوه‌های سرکوب دارای (ید مبسوطه)، دست‌ گشاده دید و در این راستا از هیچ چیز فرو گذار نکرد از کشتار مردم ترکمن صحرا و کردستان و تظاهرات مسالمت آمیز روز ۳۰ خرداد سال ۱۳۶۰ و در ادامه این روند با تئوری ارائه شده توسط مصباح یزدی و اجرایی شده توسط خامنه‌ای تحت عنوان «النصر بالرعب» سرکوب و ارعاب فجایع بی‌شماری آفرید، از جمله آنها، بکار‌گیری اراذل و اوباش و لات و لمپن‌ها در لشکر‌کشی‌های خیابانی در جریان قیام مردم در سا ل ۱۳۸۸ و تجاوز به مردم در زندانها و بازداشتگاه‌های سپاه در تهران و کهریزک بود. در سال‌های پس از جنگ نیز، روز به روز فعالیت‌های اقتصادی و رانتی سپاه پاسداران گسترش یافت. این نهاد به ظاهر نظامی با ورود در انواع کارهای اقتصادی زیر مجموعه‌هایی عظیم، در سطح هولدینگ‌های غول پیکر، مانند قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء را ایجاد کرد و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد؛ نهادی که  در همه امور جاری کشور دخالت می‌کند و می‌خواهد از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست  را در ایران، زیر سلطه‌ی خود بگیرد.
'''سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،''' در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روح‎ الله خمینی تشکیل شد و ماموریت اصلی آن، حمایت از انقلاب و دست‏آوردهای آن بود. اما این هدف توسط روح‌الله خمینی در گامهای بعد به حفظ حکومت به هر قیمت تعبیر و تئوریزه شد: «حفظ نظام اوجب واجبات است». پس از آن سپاه خود را در اعمال انواع شیوه‌های سرکوب دارای (ید مبسوطه)، دست‌ گشاده دید و در این راستا از هیچ چیز فرو گذار نکرد از کشتار مردم ترکمن صحرا و کردستان و تظاهرات مسالمت آمیز روز ۳۰ خرداد سال ۱۳۶۰ و در ادامه این روند با تئوری ارائه شده توسط مصباح یزدی و اجرایی شده توسط خامنه‌ای تحت عنوان «النصر بالرعب» سرکوب و ارعاب فجایع بی‌شماری آفرید، از جمله آنها، بکار‌گیری اراذل و اوباش و لات و لمپن‌ها در لشکر‌کشی‌های خیابانی در جریان قیام مردم در سا ل ۱۳۸۸ و تجاوز به مردم در زندانها و بازداشتگاه‌های سپاه در تهران و کهریزک بود. در سال‌های پس از جنگ نیز، روز به روز فعالیت‌های اقتصادی و رانتی سپاه پاسداران گسترش یافت. این نهاد به ظاهر نظامی با ورود در انواع کارهای اقتصادی زیر مجموعه‌هایی عظیم، در سطح هولدینگ‌های غول پیکر، مانند قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء را ایجاد کرد و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد؛ نهادی که  در همه امور جاری کشور دخالت می‌کند و می‌خواهد از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست  را در ایران، زیر سلطه‌ی خود بگیرد.سپاه از سال ۱۳۸۷ سازماندهی خود را براي مقابله با اعتراضات مردمی تغيير داد و برای هر استان يك فرماندهی مستقل تشكيل داد كه قادر به سركوب قيامهای عمومی باشد. نيروی بسيج نيز در هماهنگی با سپاه در سركوب شركت دارد. بسيج، علاوه بر يگانهای شبه نظامی توسط شبكه جاسوسی در دانشگاهها و مدارس و ادارات و كارخانجات و محلات به شناسايی و دستگيری مخالفان مبادرت مي كند.


سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهم‎ترین نهاد جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. ردپای این نهاد نظامی- امنیتی در همه عرصه‌ها دیده می‌شود؛ از فرهنگ و سینما و محیط زیست گرفته تا اقتصاد و سیاست و محاکم قضایی. اما درعین حال، در هیچ حوزه‌ای حاضر به پاسخ‎گویی نیست.
سپاه پاسداران طبق اساسنامه اش «نهادی است تحت فرماندهی عالی مقام رهبری»، و «از نظر سياسی و عقيدتی تابع ولايت فقيه» است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهم‎ترین نهاد نظامی - امنیتی جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. ردپای این نهاد در همه عرصه‌ها دیده می‌شود؛ از فرهنگ و سینما و محیط زیست گرفته تا اقتصاد و سیاست و محاکم قضایی. اما درعین حال، در هیچ حوزه‌ای حاضر به پاسخ‎گویی نیست.
==پیشینه سپاه پاسداران==
==پیشینه سپاه پاسداران==
[[پرونده:حکم شورای عالی سپاه.JPG|جایگزین=حکم شورای عالی سپاه|بندانگشتی|حکم شورای عالی سپاه در سال ۱۳۵۸]]
[[پرونده:حکم شورای عالی سپاه.JPG|جایگزین=حکم شورای عالی سپاه|بندانگشتی|حکم شورای عالی سپاه در سال ۱۳۵۸]]
خط ۹۱: خط ۹۱:


نیروی اولیه‌ی سپاه با سرکوب مخالفین حکومت اسلامی، کشتار مردم ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان، تهران و سراسر ایران پایه‌گذاری شد. همه دست اندرکاران سپاه مستقیماٌ‌ در این جنایات دست داشته‌اند. سپاه سازماندهی جوخه‌ها مرگ و حذف و ترور فعالین سیاسی را در داخل و خارج ایران با همکاری وزارت اطلاعات عملیاتی کرده است.
نیروی اولیه‌ی سپاه با سرکوب مخالفین حکومت اسلامی، کشتار مردم ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان، تهران و سراسر ایران پایه‌گذاری شد. همه دست اندرکاران سپاه مستقیماٌ‌ در این جنایات دست داشته‌اند. سپاه سازماندهی جوخه‌ها مرگ و حذف و ترور فعالین سیاسی را در داخل و خارج ایران با همکاری وزارت اطلاعات عملیاتی کرده است.
سپاه پاسداران علاوه بر جنگ هشت ساله ايران و عراق در شعله وركردن، گسترش يا استمرار چندين جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه مانند جنگ در عراق، سوريه، يمن، لبنان نقش اصلي را داشته است. ابعاد تلفات و آوارگان اين جنگها بعد از جنگ جهاني دوم و فاشيستم هيتلری، با عملكرد هيچ نيروی ديگری قابل مقايسه نيست.
جنگ ايران و عراق (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) بيش از يك ميليون كشته و يك ميليون مجروح و معلول و چند ميليون آواره و ۱۰۰۰ ميليارد دلار خسارت تنها در طرف ايران به جای گذاشت.
در عراق بعد از ۱۳۸۲ به خاطر مداخله مستقيم سپاه و شبه نظاميان وابسته‌اش، صدها هزار تن كشته و چند ميليون نفر آواره شده اند.
در سوريه بعد از ۱۳۹۰ بيش از ۵۰۰ هزار تن كشته شده و بيش از ۱۰ ميليون نفر آواره شده اند.
در جنگ يمن هزاران نفر كشته شده و مطابق گزارش سازمان ملل سه ميليون نفر آواره شده اند.


== فرمانده کل سپاه ==
== فرمانده کل سپاه ==
فرمانده کل سپاه توسط ولایت فقیه تعیین می‌شود. و در زمینه‌های «پرسنلی، آموزش نظامی، آموزش عقیدتی سیاسی، تبلیغات و انتشارات، تدارکات، لجستیک، اطلاعات، طرح و عملیات و امور مربوط به بسیج مستضعفین» دارای مسئولیت است. فرمانده سپاه از طریق دفتر فرماندهی – که شامل دفتر، دبیرخانه و روابط عمومی است- و دفتر تحقیق و بازرسی، وظایف فرماندهی را انجام می‌دهد. فرمانده کل سپاه، بالاترین مقام اجرایی در سپاه محسوب می‌شود. او در تمامی امور محوله در برابر ولی فقیه مسئول و کلیه رده‌های سپاه در برابر او مسئول هستند. فرمانده کل سپاه همچنین مسئول اجرای دقیق اساسنامه سپاه است و هدایت عزل و نصب در سپاه را انجام می‌دهد.
فرمانده کل سپاه توسط ولایت فقیه تعیین می‌شود.


===فرماندهان سپاه===
===فرماندهان سپاه===
خط ۲۷۸: خط ۲۸۸:


نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کار خود را با چند هواپیمای کوچک در گوشه‌ای از فرودگاه مهرآباد آغاز کرد.
نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کار خود را با چند هواپیمای کوچک در گوشه‌ای از فرودگاه مهرآباد آغاز کرد.
و در آنجا هواپیماهایی سبکی مانند سسنا,توربو کماندو و چیفتن را که از آنها استفاده‌ای نمی شد در اختیار گرفتند و برای آموزش خلبان تعدادی از افراد را به مرکز آموزش علوم و فنون هوایی فرستادند که در زمینه خلبان و امور فنی آموزش ببینند.همچنین سپاه فاقد هواپیما بزرگ بود و به همین دلیل تعدادی از Falcon- 20 شرکت آسمان را گرفت همچنین تعدادی نیز از نیروی دریایی و هلال احمر در اختیار گرفت (البته به صورت موقت) که بعدها تعدادی از این هواپیما به ناوگان سپاه اضافه شد.
تعدادی از هواپیماهای O-2 در ژاندارمری بودند با آمدن هواپیما پیشرفته که شاه ایران خریداری کرده بود این هواپیما از رده خارج شدن و سپاه آنها را در اختیار گرفت و در عملیات‌های هوایی از آن‌ها استفاده نمود.
این نیرو از یک یگان هوایی تبدیل شده بود به نیروی هوایی برای امور تهاجمی، که از هواپیماهای مانند SU-25 و F-6 و EMB – 312 Tucano استفاده می‌کرد و برخی منابع از ورود F-7N به نیروی هوایی سپاه نیز خبر می‌دهند.هواپیماهای SU-25 که در پایگاه شیراز هستند به تعداد ۷ فروند در جریان جنگ امریکا و عراق به امانت به ایران فرستاده شدند که به خدمت سپاه در آمدند همچنین سپاه ۳ فروند نیز از روسیه خریداری کرده بود، برخی از منابع غربی تعداد SU-25 سپاه را در حدود ۳۰ فروند تخمین می زنند.
تعداد ۱۶ فروند هواپیما F-6 مدل چینی Mig-19 در اختیار سپاه می باشد که اسکادران ۱۳۲ در زاهدان از این هواپیما استفاده می کند. EMB – 312 Tucano به تعداد ۱۵ فروند در اختیار سپاه می باشد که قابلیت های محدودی برای امور رزمی دارد.این نیرو برای آموزش خلبانان تازه وارد از هواپیماهای MFI-17B Mushak که به تعداد ۱۵ فروند از پاکستان خریداری شده استفاده می کند همچنین این نیرو از هواپیماهای PC-7 نیز استفاده می کند که در ایران به نام S-68 ساخته می شود.سپاه برای امور ترابری از هواپیماهای AN-74 TK 200 به تعداد ۱۲ فروند IL-76 احتمالا ۱۲ فروند ۹ فروند Y-12 و تعدادی Falcon 20 برخی آمار از خرید ۲۴ فروند هواپیما Y-7 می گویند بعلاوه تعدادی نامعلوم F-27


اين نيرو به مرور در سال‌های اولیه بعد از جنگ با ورود هواپیماهای ایلیوشین ایل-۷۶ و سوخو سو-۲۵ وهلی‌کوپتر میل۱۷ قدرتمندتر شد.
اين نيرو به مرور در سال‌های اولیه بعد از جنگ با ورود هواپیماهای ایلیوشین ایل-۷۶ و سوخو سو-۲۵ وهلی‌کوپتر میل۱۷ قدرتمندتر شد.


پایگاهای آن در تهران، مشهد، شیراز و چند نقطه نامعلوم دیگر مستقر بود.
پایگاه‌های نیروی هوایی سپاه در تهران، مشهد، شیراز و چند نقطه نامعلوم دیگر مستقر است.


=== '''شکل‌گیری نیروی هوافضا''' ===
=== '''شکل‌گیری نیروی هوافضا''' ===
پس از موفقیت‌های سپاه پاسداران در ساخت موشک‌ها و دستیابی به فناوری‌هایی در حوزه فضا در سال ۱۳۸۸ با احراز تصمیم‌ها برای ورود گسترده و مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران به عرصه فضایی، این نیرو در راستای  پیشبرد این هدف به عنوان نیروی هوافضای سپاه پاسداران معرفي شد که علاوه بر وظایف نیروی هوایی٬ ماموریت‌های موشکی و فضایی سپاه را نیز به عهده خواهد داشت.
پس از موفقیت‌های سپاه پاسداران در ساخت موشک‌ها و دستیابی به فناوری‌هایی در حوزه فضا در سال ۱۳۸۸ با احراز تصمیم‌ها برای ورود گسترده و مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران به عرصه فضایی، این نیرو در راستای  پیشبرد این هدف به عنوان نیروی هوافضای سپاه پاسداران معرفي شد که علاوه بر وظایف نیروی هوایی٬ ماموریت‌های موشکی و فضایی سپاه را نیز به عهده خواهد داشت.


فرماندهی این نیرو را از زمان تشکیل تاکنون سردار امیرعلی حاجی‌زاده عهده دار بوده است.
فرماندهی این نیرو را از زمان تشکیل تاکنون امیرعلی حاجی‌زاده عهده دار بوده است.


نیروی هوافضای سپاه که از سال ۸۸ با این نام و قبل از آن با نام نیروی هوایی سپاه فعالیت می کرد، بدون تردید یکی از مهمترین اهرمهای توسعه طلبی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. بهره گیری از انواع موشک های کوتاه برد، میان برد و بلند برد و همچنین شهرهای موشکی زیر زمینی، زمینه دخالتهای این رژیم را در منطقه فراهم کرده است.
نیروی هوافضای سپاه که از سال ۸۸ با این نام و قبل از آن با نام نیروی هوایی سپاه فعالیت می کرد، بدون تردید یکی از مهمترین اهرمهای توسعه طلبی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. بهره گیری از انواع موشک های کوتاه برد، میان برد و بلند برد و همچنین شهرهای موشکی زیر زمینی، زمینه دخالتهای این رژیم را در منطقه فراهم کرده است.


=== فرمانده نیروی هوافضا: ===
=== فرمانده نیروی هوافضا: ===
به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و توسط رهبر جمهوری اسلامی در مقام فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. اسامی فرماندهان نیروی هوایی سپاه از بدو تشکیل تاکنون عبارتند از : «موسی رفان»، تا اردیبهشت ۱۳۶۹، «حسین دهقان» اردیبهشت ۱۳۶۹ تا دی ۱۳۷۰، «محمدحسین جلالی»، دی ۱۳۷۰ تا آبان ۱۳۷۶، «محمدباقر قالیباف»، آبان ۱۳۷۶تا تیر ۱۳۷۹، «احمد کاظمی»، تیر ۱۳۷۹تا شهریور ۱۳۸۴، «علیرضا زاهدی»، شهریور ۱۳۸۴تا بهمن ۱۳۸۴، «حسین سلامی»، بهمن ۱۳۸۴تا مهر ۱۳۸۸، «امیرعلی حاجی‌زاده»، مهر ۱۳۸۸تاکنون.
به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و توسط ولی فقیه در مقام فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. اسامی فرماندهان نیروی هوایی سپاه از بدو تشکیل تاکنون عبارتند از : «موسی رفان»، تا اردیبهشت ۱۳۶۹، «حسین دهقان» اردیبهشت ۱۳۶۹ تا دی ۱۳۷۰، «محمدحسین جلالی»، دی ۱۳۷۰ تا آبان ۱۳۷۶، «محمدباقر قالیباف»، آبان ۱۳۷۶تا تیر ۱۳۷۹، «احمد کاظمی»، تیر ۱۳۷۹تا شهریور ۱۳۸۴، «علیرضا زاهدی»، شهریور ۱۳۸۴تا بهمن ۱۳۸۴، «حسین سلامی»، بهمن ۱۳۸۴تا مهر ۱۳۸۸، «امیرعلی حاجی‌زاده»، مهر ۱۳۸۸تاکنون.


ساختار نیروی هوافضا:  
ساختار نیروی هوافضا:  
خط ۳۰۰: خط ۳۱۸:


فرماندهی عملیات هوایی یک مرکز پشتیبانی است که ماموریت‌های پروازی پشتیبانی را برای سایر نیروهای سپاه انجام می‌دهد. این مرکز شامل سه بخش پروازهای پشتیبانی، ترابری و رزمی و یک بخش بالگردی است.  
فرماندهی عملیات هوایی یک مرکز پشتیبانی است که ماموریت‌های پروازی پشتیبانی را برای سایر نیروهای سپاه انجام می‌دهد. این مرکز شامل سه بخش پروازهای پشتیبانی، ترابری و رزمی و یک بخش بالگردی است.  
1. سپاه از سال ۱۳۶۴ اقدام به تشكيل يگان موشكی كرد و با وارد كردن تكنولوژی از كره شمالی از سال ۱۳۷۲ به ساخت گسترده موشكهای بالستيك با قابليت حمل كلاهك اتمی مبادرت كرد. سپاه در سال ۱۳۷۵ براي گسترش صنايع موشك، سازمان هوا-فضا را در وزارت دفاع ايجاد كرد. كارشناسان كره شمالی، به طور مستمر در ارتباط با سازمان هوا-فضا قرار داشته و در ساخت موشكهای بالستيك به رژيم ياری مي رسانند. موشك يكی از مهمترين ابزارهاي رژيم ایران براي توسعه طلبی و جنگ و مداخله در منطقه است. سپاه علاوه بر صدور انواع موشك به كشورهای منطقه از جمله لبنان، فلسطين، يمن و عراق، در سوريه و لبنان كارخانجات موشك سازی داير كرده است. موشكهای بالستيكی كه از يمن به سوی عربستان پرتاب می‌شود، ساخت سپاه است.


سامانه‌های موشکی:
سامانه‌های موشکی:
خط ۳۶۶: خط ۳۸۶:


شهر شناور زیرزمینی: وجود «شهر شناور زیرزمینی» در بهمن سال ۱۳۹۴ اعلام شد. نیروی دریایی سپاه اعلام کرد که در این شهر زیرزمینی، موشک‌هایی چون «حوت» و شناورهای تندرو مثل «قایق دوزیست» نگهداری می‌کند. درباره تعداد این شهرها گزارشی منتشر نشده است.  
شهر شناور زیرزمینی: وجود «شهر شناور زیرزمینی» در بهمن سال ۱۳۹۴ اعلام شد. نیروی دریایی سپاه اعلام کرد که در این شهر زیرزمینی، موشک‌هایی چون «حوت» و شناورهای تندرو مثل «قایق دوزیست» نگهداری می‌کند. درباره تعداد این شهرها گزارشی منتشر نشده است.  
دانشگاه دریایی خامنه‌ای:
این دانشگاه که در زیباکنار گیلان قرار دارد، ابتدا به صورت «دانشکده علوم و فنون دریایی امام خامنه‌ای» فعال شد و از سال ۱۳۹۵ و با تجمیع دانشکده‌ علوم شناوری چالوس، دانشکده موشکی و دانشکده دریایی بندرعباس، فعالیت‌های خود را توسعه داد.
مرکز عالی تربیت جهادی و تکاوری سیدالشهدا:
در سال ۱۳۶۲ تاسیس شده است. آموزش غواصی، ملوانی و موتورهای مکانیک بنزینی در این مرکز صورت می‌گیرد.
سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی:
یک مرکز علمی آموزشی است که در حوزه صنایع دریایی و ساخت سلاح فعالیت می‌کند. دفتر مرکزی این سازمان در تهران، جنب ستاد نیروی دریایی سپاه قرار دارد ولی عمده فعالیت ‌های آن در استان‌های جنوبی ایران متمرکز شده است. ساخت قایق و شناورهای تندرو،  ساخت ناوشکن و زیردریایی و ارتقای توان تسلیحاتی بالگرد و شناور، از جمله دستورکار این مرکز اعلام شده است. این سازمان، پروژه‌های خود را در همکاری با «موسسه کشتی‌سازی  محلاتی»، وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیای سپاه اجرایی می‌کند.
مرکز تحقیقات طب دریا:
مرکز تحقیقات طب دریا در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است. این مرکز از نظر اداری وابسته به معاونت بهداری نیروی دریایی سپاه است ولی از نظر عملیاتی به عنوان یکی از مراکز تابعه پژوهشگاه طب رزمی «دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله» فعالیت می‌کند. دانشگاه بقیه‌الله وابسته به سپاه است.
مجتمع مدارس «شجره طبیه»:
که شامل ۳۲ مدرسه است، وابسته به نیروی دریایی سپاه هستند. یکی از طرح‌های مهم که در این مدارس اجرایی می‌شد، «طرح رهروان فهمیده» بود. در این طرح که در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان اجرا می‌شود، دانش‌آموزان بالای ۱۳سال دو دوره آموزشی ۴۵ روزه و یکساله را می‌گذارند تا درطرح‌های عملیات انتخاری سپاه شرکت کنند.
مراکز درمانی:
نیروی دریایی سپاه خدمات رسانی به پرسنل نیروی دریایی، و به صورت عمومی را برعهده دارند.
«بیمارستان صاحب‌الزمان بندرعباس»:
یک بیمارستان  ۹۶ تختی است و دارای سی تی اسکن، ام آر آی و سنگ شکن برای (درمان سنگ کلیه) است. بیمارستان روزانه ۲۰۰۰ مورد ارجاع دارد و شامل آزمایشگاه، رادیولوژی و واحدهای تخصصی، از جمله CCU و ICU می باشد.
«بیمارستان حضرت قائم بوشهر»:
این بیمارستان ۶۴ تختی است.
«بیمارستان مسلمین شیراز»:
در سال ۱۳۱۰ از طریق وقف تاسیس شد. در اوایل انقلاب، این  بیمارستان به سپاه پاسداران و در سال‌های بعد مدیریت این بیمارستان به نیروی دریایی سپاه واگذار شد.
«بیمارستان ماهشهر»:
در سال ۱۳۹۶ افتتاح شد. این بیمارستان  خدمات اضطراری ارائه داده و به واحدهای ویژه و بخش‌هایی نظیر آزمایشگاه، رادیولوژی، سونوگرافی، دندانپزشکی، فیزیوتراپی و داروسازی مجهز است.
بیمارستان عسلویه در بوشهر:
افتتاح این بیمارستان ۳۶ تختی در مرداد ۱۳۹۷ انجام شد. اجرای این پروژه توسط وزارت بهداشت و نیروی دریایی سپاه پاسداران تامین می‌شود.
بیمارستان بندر لنگه:
یک بیمارستان  ۳۲ تختی است و توسط «دانشکده پزشکی هرمزگان» و نیروی دریایی سپاه در منطقه پنج استان هرمزگان تاسیس شده است.
درمانگاه «سید الشهدا» درچابهار:
این درمانگاه  به بیماران قرار ملاقات ارائه می‌دهد و دارای خدمات تخصصی پزشکی مانند دندانپزشکی، اتاق اورژانس، زنان، کودکان و متخصصان گوارش است.
بیمارستان «خاتم الانبیا» درجاسگ قشم:
در سال ۱۳۸۶ با ۳۲ تخت تاسیس شد و در سال ۱۳۹۶ به ۶۴ تخت ارتقا یافت.
علاوه بر این، نیروی دریایی چند بیمارستان صحرایی در این مناطق راه‌اندازی کرده است.


«قرارگاه قمر بنی هاشم»:
«قرارگاه قمر بنی هاشم»:
خط ۴۴۲: خط ۴۰۴:
فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «فتح‌الله جمیری» است.
فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «فتح‌الله جمیری» است.


سپاه امام حسن مجتبی، البرز: توسط «علي استادحسيني» فرماندهی می‌شود.در سال۱۳۹۵ استاد حسینی ادعا کرد که سپاه البرز از طریق اجرای پروژه‌های کوچک،ازجمله ساخت مسجد، و تعمیر مدارس و پل‌ها،  ۶۰۰۰ شغل ایجاد کرده است. وی همچنین اعلام کرد که این سپاه سالانه تعداد زیادی از تیم‌های پزشکی و زیربنایی را متشکل از گروه‌های جهادی بسیج و سپاه‌پاسداران به روستاهای این استان اعزام می‌کند.
سپاه امام حسن مجتبی، البرز: توسط «علي استادحسيني» فرماندهی می‌شود.


سپاه امام رضا، خراسان:
سپاه امام رضا، خراسان:


توسط سردار «یعقوب‌علی نظری» فرماندهی می‌شود. در سال ۱۳۹۷، وی ادعا کرد که این  سپاه از طریق «بسیج مستضعفین» و «قرارگاه‌های شهید برونسی» و «پیشرفت و توسعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۰۰۰ پروژه محرویت‌زدایی به اجرا گذاشته است.
توسط سردار «یعقوب‌علی نظری» فرماندهی می‌شود.  


سپاه امام سجاد، هرمزگان:
سپاه امام سجاد، هرمزگان:
خط ۴۵۴: خط ۴۱۶:
سپاه امام صادق، بوشهر:
سپاه امام صادق، بوشهر:


فرماندهی این سپاه را «علی رزمجو» به عهده دارد. در دی‌ماه ۱۳۹۷، رزمجو به رسانه‌ها گفت این سپاه ۸۰۰ میلیارد ریال در پروژه‌های اسنان بوشهر صرف کرده است. این  پروژه‌ها شامل ساخت ۱۰۰۰ واحد مسکونی، ساخت مدارس، مسجد و واحدهای بهداشتی است.
فرماندهی این سپاه را «علی رزمجو» به عهده دارد.  


سپاه امیرالمومنین، ایلام:
سپاه امیرالمومنین، ایلام:
خط ۴۶۲: خط ۴۲۴:
سپاه انصارالرضا، خراسان جنوبی:
سپاه انصارالرضا، خراسان جنوبی:


فرمانده این سپاه «علی قاسمی» است. قاسمی در بهمن ماه ۱۳۹۷ به خبرگزاری مهر گفت که سپاه «انصارالرضا»، ۷۵۰ پروژه زیربنایی را در این استان آغاز کرده است.
فرمانده این سپاه «علی قاسمی» است.


سپاه انصارالحسین، همدان:
سپاه انصارالحسین، همدان:


فرمانده این سپاه «مظاهر مجیدی» است.  دربهمن‌ماه ۱۳۹۷، مجیدی اعلام کرد که سپاه «انصارالحسین»، ۱۰۴۰ پروژه در زمینه آب آشامیدنی و فاضلاب، آب کشاورزی، احیای قنات و بازسازی مدارس را در این استان اجرا می‌کند.
فرمانده این سپاه «مظاهر مجیدی» است.   


سپاه انصارالمهدی، زنجان:
سپاه انصارالمهدی، زنجان:
خط ۴۷۸: خط ۴۴۰:
سپاه ثارالله، کرمان:
سپاه ثارالله، کرمان:


توسط «غلام‌علی ابوحمزه» فرماندهی می‌شود. همانند سایر سپاه‌های استانی، این سپاه مسئول هماهنگی و آماده‌سازی نیروهای بسیجی است. به گفته ابوحمزه، سپاه ثارالله، ۳۰ هزار نیروی بسیجی را از مجموعه دو ناحیه  «حضرت رسول» و «حضرت امیرالمؤمنین» را که از جمله شاخه‌های بسیج در حرفه‌ها و محله‌های مختلف است، سازماندهی می‌کند.
توسط «غلام‌علی ابوحمزه» فرماندهی می‌شود.  
 
در تیرماه ۱۳۹۵، سپاه «ثارالله» ازکشف مواد منفجره در هنگام عملیات مشترک خود با سپاه پاسداران در سیستان و بلوچستان خبر داد.  


سپاه جوادالائمه، خراسان شمالی:
سپاه جوادالائمه، خراسان شمالی:
خط ۴۹۲: خط ۴۵۲:
سپاه حضرت عباس، اردبیل:
سپاه حضرت عباس، اردبیل:


فرماندهی این سپاه بر عهده  سردار «جلیل بابازاده» است. به گفته بابازاده، «سپاه حضرت عباس» برای امنیت داخلی پنج گردان بسیج را سازماندهی می‌کند. این گردان‌ها عبارتند از: «عاشورا»، «امام حسین»، «الزهرا»، «کوثر» و «امام علی». در همان سال بابازاده همچنین گفته بود که این سپاه آموزش‌های تکمیلی را برای بیش از  ۱۰۰۰ گردان بسیجی فراهم می کند.
فرماندهی این سپاه بر عهده  سردار «جلیل بابازاده» است. به گفته بابازاده، «سپاه حضرت عباس» برای امنیت داخلی پنج گردان بسیج را سازماندهی می‌کند. این گردان‌ها عبارتند از: «عاشورا»، «امام حسین»، «الزهرا»، «کوثر» و «امام علی».


سپاه قمر بنی هاشم، چهار محال بختیاری:
سپاه قمر بنی هاشم، چهار محال بختیاری:


فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «علی‌محمد اکبری» است. در دوران مسئولیت «رضا محمدسلیمانی» فرمانده پیشین  سپاه «قمر بنی‌هاشم»،  ۷ گردان «امام حسین» تاسیس شدو در طی ده سال این تعداد به ۱۰ گردان افزایش یافت. طبق گفته اکبری، فرمانده جدید سپاه قمر بنی هاشم، ۱۳ سرباز کشته شده در سوریه از این استان هستند.
فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «علی‌محمد اکبری» است.


سپاه حضرت نبی‌اکرم، کرمانشاه:
سپاه حضرت نبی‌اکرم، کرمانشاه:


توسط سرهنگ «بهرام ریاحی» فرماندهی می‌شود. این سپاه فعالیت نیروهای بسیج را سامان‌دهی  می‌کند.
توسط سرهنگ «بهرام ریاحی» فرماندهی می‌شود.


سپاه رسول‌الله، مرکزی:
سپاه رسول‌الله، مرکزی:
خط ۵۸۳: خط ۵۴۳:
در این دوران کار تفکیک بسیج از نیروی زمینی سپاه در طول یک فرایند ۵ ساله انجام شد. در این دوران بسیج دور تازه‌ای از فعالیت‌های اجتماعی با هدف «امر به معروف و نهی از منکر» را شروع کرد و با چراغ سبز دولت «هاشمی رفسنجانی» به حوزه فعالیت‌های اقتصادی هم در قالب قرارگاه‌های عمرانی و اقتصادی مشهور به «قرب» وارد فضای اقتصادی شد.
در این دوران کار تفکیک بسیج از نیروی زمینی سپاه در طول یک فرایند ۵ ساله انجام شد. در این دوران بسیج دور تازه‌ای از فعالیت‌های اجتماعی با هدف «امر به معروف و نهی از منکر» را شروع کرد و با چراغ سبز دولت «هاشمی رفسنجانی» به حوزه فعالیت‌های اقتصادی هم در قالب قرارگاه‌های عمرانی و اقتصادی مشهور به «قرب» وارد فضای اقتصادی شد.


بروز برخی ناآرامی‌های اجتماعی در شهرهایی چون مشهد و اسلامشهر در این دوران، فرماندهان سپاه  از  بسیج برای سرکوب ناآرامی‌ها استفاده کردند و بسیج به عنوان یک رکن مهم فعالیت‌های امنیتی وارد میدان شد. تاسیس «صندوق قرض‌الحسنه بسیجیان»، بنیاد تعاون بسیج، موسسات علمی و آموزشی، فرهنگی و هنری و بهداشتی از دیگر مراحل گسترش بسیج در این دوران است. گام تکمیلی برای افزایش نفوذ بسیج در جامعه ایران، با گسترش تشکیلات بسیج دانش آموزی برداشته شد و به دنبال آن سازمان بسیج دانشجویی از راه رسید. در حوادث سال ۱۳۷۸ و برخورد با دانشجویان معترض، بسیج دومین تجربه درون شهری در سرکوب معترضان را از سر گذراند. اوج فعالیت‌های سیاسی بسیج به انتخابات ۱۳۸۸ باز می‌گردد که بسیج مهم‌ترین نقش را در سرکوب قیام کنندگان آن سال ایفا کرد.
بروز برخی ناآرامی‌های اجتماعی در شهرهایی چون مشهد و اسلامشهر در این دوران، فرماندهان سپاه  از  بسیج برای سرکوب ناآرامی‌ها استفاده کردند و بسیج به عنوان یک رکن مهم فعالیت‌های امنیتی وارد میدان شد.  
 
در حوادث سال ۱۳۷۸ و برخورد با دانشجویان معترض، بسیج دومین تجربه درون شهری در سرکوب معترضان را از سر گذراند. اوج فعالیت‌های سیاسی بسیج به انتخابات ۱۳۸۸ باز می‌گردد که بسیج مهم‌ترین نقش را در سرکوب قیام کنندگان آن سال ایفا کرد.


در این سال، بسیج یک مرحله تحول مهم را تجربه کرد و «مناطق مقاومت بسیج» در استان‌ها به نیروی زمینی سپاه پیوستند،  
در این سال، بسیج یک مرحله تحول مهم را تجربه کرد و «مناطق مقاومت بسیج» در استان‌ها به نیروی زمینی سپاه پیوستند،  
خط ۵۸۹: خط ۵۵۱:
پس از این دوران، مهم‌ترین ماموریت سازمان بسیج، مقابله با «تهدید نرم» دشمنان علیه جمهوری اسلامی اعلام شد و دایره فعالیت‌های اقتصادی بسیج در قالب «بنیاد تعاون بسیج» و «سازمان بسیج سازندگی» گسترش یافت.
پس از این دوران، مهم‌ترین ماموریت سازمان بسیج، مقابله با «تهدید نرم» دشمنان علیه جمهوری اسلامی اعلام شد و دایره فعالیت‌های اقتصادی بسیج در قالب «بنیاد تعاون بسیج» و «سازمان بسیج سازندگی» گسترش یافت.


جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر کوشیده است واحدهای شبه نظامی شبیه بسیج در کشورهای سوریه و عراق نیز راه اندازی کند. در زیرمجموعه بسیج نهادهای متنوع اطلاعاتی، امنیتی و اقتصادی فعال هستند.
جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر کوشیده است واحدهای شبه نظامی شبیه بسیج در کشورهای سوریه و عراق نیز راه اندازی کند.  
 
اعضای بسیج در چهار دسته عمومی، فعال، کادر و ویژه فعالیت می کنند. اعضای عمومی، «عموم اقشار معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی» تعریف شده‌اند که «دوره آموزش عمومی» را گذرانده و در «فعالیت‌های پشتیبانی و رزمی زمان جنگ» و «فعالیت‌های عمرانی، خدماتی، اجتماعی، سیاسی و اطلاعاتی» مشارکت دارند. اعضای فعال «پس از گذراندن دوره‌های آموزش عمومی، ساماندهی شده و با تداوم آموزش و برنامه‌های ویژه انسجام آنها حفظ خواهد شد.» این دو گروه از اعضا، حقوق ثابت دریافت نمی‌کنند. اعضای کادر نیز پس از دوره‌های آموزشی نظامی و دوره‌های عقیدتی و مدیریتی، واجد این عنوان می‌شوند. اعضای کادر در صورتی که سازمان بسیج قصد استخدام داشته باشد،‌ در اولویت قرار دارند. اعضای ویژه بسیج، «صلاحیت‌های یک پاسدار» را دارند و «دارای پرونده آموزش و فردی بوده» و در صورت نیاز «به صورت تمام وقت در اختیار سپاه قرار می‌گیرند.» دوره‌های آموزشی برای پرسنل کادر ثابت بسیج و بسیجی ویژه، شامل ۱۱ دوره در حوزه‌های پاسداری، جنگ، فرماندهی، علوم نظامی و علوم استراتژیک است.
 
در ادبیات نظامی حکومت ایران، «ارتش ۲۰ میلیونی» به عنوان یک نماد اعلام شده از سوی خمینی، به‌عنوان هدف نهایی جذب و ساماندهی این تعداد عضو است. سهم بسیج ویژه در تامین این ارتش، ۳۰۰ هزار نفر، سهم بسیج فعال ۳.۷ میلیون نفر و سهم بسیج عادی ۱۶ میلیون نفر در نظر گرفته شده بود. در سال‌های اخیر فرماندهان بسیج ادعا کرده‌اند که تعداد اعضای بسیج از این سقف عبور کرده و به بیش از ۲۵ میلیون نفر رسیده است. هیچ نهاد ناظر یا رسانه‌ مستقلی امکان دسترسی یا راستی‌آزمایی این داده‌ها را ندارد.


قرارگاه مرکزی «امام حسین»،
قرارگاه مرکزی «امام حسین»،


یک مرکز آموزشی ویژه نیروهای بسیج است. ساماندهی و راه‌اندازی گردان‌های امام حسین بسیج از مسئولیت‌های اصلی این قرارگاه بوده است. هدف از تشکیل این گردان‌ها، «آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات» و «مقابله با تهدیدات امنیتی» اعلام شده است. این گردان‌ها دارای ساختار سازمانی مستقل هستند و در حوزه آموزش‌های نظامی، تحت نظر تیپ نیروی زمینی هر استان اداره می‌شوند. نیروهای عضو این گردان، نیروهای حرفه‌ای آموزش دیده هستند که برنامه آموزشی ماهانه دارند. در جریان حضور ایران در جنگ سوریه، ثبت نام افراد و آموزش اولیه جهت اعزام به سوریه، در گردان‌های امام حسین صورت می‌گرفت و «قرارگاه مرکزی امام حسین» به مرکز اصلی جذب، آموزش و اعزام نیروهای وابسته به سپاه به سوریه تبدیل شد. فرمانده کل سپاه، فرمانده این قرارگاه است و فرد جانشین او، امور اجرایی و مدیریت قرارگاه را بر عهده دارد. این قرارگاه در همه استان‌ها دارای مرکز آموزشی است. قرارگاه‌های استانی به صورت منطقه‌ای مدیریت می‌شوند. این گردان‌ها دارای ساختار سازمانی مستقل هستند و در حوزه آموزش‌های نظامی، تحت نظر تیپ نیروی زمینی هر استان اداره می‌شوند. نیروهای عضو این گردان، نیروهای حرفه‌ای آموزش دیده هستند که برنامه آموزشی ماهانه دارند. در جریان حضور ایران در جنگ سوریه، ثبت نام افراد و آموزش اولیه جهت اعزام به سوریه، در گردان‌های امام حسین صورت می‌گرفت.
یک مرکز آموزشی ویژه نیروهای بسیج است. ساماندهی و راه‌اندازی گردان‌های امام حسین بسیج از مسئولیت‌های اصلی این قرارگاه بوده است. هدف از تشکیل این گردان‌ها، «آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات» و «مقابله با تهدیدات امنیتی» اعلام شده است. این گردان‌ها دارای ساختار سازمانی مستقل هستند و در حوزه آموزش‌های نظامی، تحت نظر تیپ نیروی زمینی هر استان اداره می‌شوند. نیروهای عضو این گردان، نیروهای حرفه‌ای آموزش دیده هستند که برنامه آموزشی ماهانه دارند. در جریان حضور ایران در جنگ سوریه، ثبت نام افراد و آموزش اولیه جهت اعزام به سوریه، در گردان‌های امام حسین صورت می‌گرفت و «قرارگاه مرکزی امام حسین» به مرکز اصلی جذب، آموزش و اعزام نیروهای وابسته به سپاه به سوریه تبدیل شد. فرمانده کل سپاه، فرمانده این قرارگاه است و فرد جانشین او، امور اجرایی و مدیریت قرارگاه را بر عهده دارد. این قرارگاه در همه استان‌ها دارای مرکز آموزشی است. قرارگاه‌های استانی به صورت منطقه‌ای مدیریت می‌شوند.  


=== فرمانده سازمان بسیج: ===
=== فرمانده سازمان بسیج: ===
خط ۶۳۳: خط ۵۹۱:
مراکز سازمان سراج عبارتند از:
مراکز سازمان سراج عبارتند از:


کلینیک ترک اعتیاد مجازی: کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی بوده که در زمینه  «محوریت ترک اعتیاد به فضای مجازی و رفع آسیب‌های این حوزه» فعالیت می‌کند.
کلینیک ترک اعتیاد مجازی، مرکز تربیت و آموزش، مرکز آینده‌پژوهی، مرکز بازی و سرگرمی، مرکز سرویس و خدمات نرم‌افزاری،مرکز فن‌آوری اطلاعات و هاستینگ، مرکز رسانه‌های اینترنتی یا مرکز داده، مرکز شبکه‌های اجتماعی، مرکز سوادآموزی مجازی، مرکز فعالیت‌های گروهی (اردویی)، مرکز رسانه‌های تصویری
 
مرکز تربیت و آموزش: در سال ۱۳۹۳ با هدف «ترسیم نقشه راه و تدوین نظام جامع آموزشی برای فعالان انقلابی در فضای مجازی راه اندازی شد.» این مرکز در ارائه «دوره‌های مختلف آموزشی با موضوعات مربوط به نرم‌افزارهای تلفن همراه از قبیل «دوره آموزشی شهید زین‌الدین»، تشکیل «باشگاه باران» و برگزاری کلاس های آموزشی برای تربیت خبرنگاران توانمند، برگزاری کلاس‌های مختلف آموزش الکترونیکی (آموزش مجازی)» فعالیت می‌کند.
 
مرکز آینده‌پژوهی: سال ۱۳۹۲ راه اندازی شده و​ ماموریت اصلی آن انجام تحقیقات مورد نیاز فضای مجازی و نیز آینده‌پژوهی و رصد تحولات در این عرصه با تمرکز بر نیازهادر فضای مجازی است. این مرکز دارای گروه‌ها و کمیته‌های «فلسفه و علوم شناختی فضای مجازی»، «اقتصاد فضای مجازی و تجارت الکترونیک»، «مطالعات فرهنگی - اجتماعی فضای مجازی»، «مطالعات زنان و خانواده و فضای مجازی»، «مطالعات سیاست و بین‌الملل فضای مجازی»، «مطالعات امنیت، دفاع و فضای مجازی»، «مطالعات حقوقی و سیاستگذاری فضای مجازی»، «مطالعات روان‌شناسی فضای مجازی»، «مطالعات فنی، شبکه و زیرساخت فضای مجازی» و «گروه رصد و آینده‌پژوهی است. ​
 
مرکز بازی و سرگرمی: در زمینه ساخت بازی‌های مجازی و «پیشرفت فنی هنری و محتوایی باز‌ی‌ها» فعالیت می‌کند.
 
مرکز چند رسانه‌ای و تلفن همراه: با هدف  «شناسایی عناصر فردی و گروهی فعال در حوزه نرم‌افزارهای تلفن همراه و چندرسانه‌ای و همچنین شناسایی نرم‌افزارهای مختلف راه‌اندازی شد.
 
مرکز سرویس و خدمات نرم‌افزاری: این مرکز «با ایجاد شورای فن‌اوری اطلاعات، متشکل از متخصصان مربوط به این حوزه» آغاز به کار کرد. فعالیت این مرکز همچنین در زمینه حمایت از ایجاد زیرساخت‌های نرم‌افزاری در حوزه فن‌آوری اطلاعات است.
 
مرکز فن‌آوری اطلاعات و هاستینگ:  مرکز خدمات سخت‌افزاری سازمان فضای مجازی سراج در حوزه «ایجاد زیرساخت میزبانی (هاستینگ) امن و ارائه خدمات مربوط به آن»  فعالیت کرده به این منظور که «میزبان مطمئنی برای سایت‌های فعالان جبهه خودی باشد.»
 
مرکز رسانه‌های اینترنتی یا مرکز داده:  این مرکز در حوزه محتوای اینترنت، از طریق «راه‌اندازی بخش آموزش و حمایت زیرساختی از فعالان و مجموعه‌های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در فضای اینترنت» فعالیت می‌کند.
 
مرکز شبکه‌های اجتماعی: در رمینه ساماندهی شبکه اجتماعی فعالیت می‌کند.
 
مرکز سوادآموزی مجازی: این مرکز در جهت  فعالیت‌های ویژه آموزشی، پژوهشی، مشاوره‌ای و درمانی برای ارتقای سواد فضای مجازی در تحقق قدرت نرم فعالیت می‌کند. از جمله فعالیت‌های این مرکز «ارائه خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناسی به پیشگیری و درمان آسیب‌های فضای مجازی » است.


مرکز فعالیت‌های گروهی (اردویی): این مرکز فعالیت خود را  در سال ۱۳۹۲ با برگزاری اولین اردوی «گرای صفر و یک» و اعزام فعالان در فضای مجازی به مناطق عملیاتی جنگ هشت ساله شروع کرد.
«سازمان هنری رسانه‌ای اوج» از جمله نهادهای وابسته به بسیج است که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را شروع کرده است و به طور عمده بر حوزه سینما و تولیدات هنری متمرکز است. در زیرمجموعه این سازمان، «مرکز فیلم و سریال»، «مرکز تولیدات رسانه‌ای بین‌الملل»، «خانه طراحان طرح و گرافیک انقلاب اسلامی»، «خانه طراحان تبلیغات انقلاب اسلامی»، «مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی»، «خانه مستند انقلاب اسلامی»، «خانه فیلم داستانی انقلاب اسلامی»، «خانه پویانمایی (انیمیشن) انقلاب اسلامی»، «مرکز ماوا (ویژه موسیقی) و «خانه سرود انقلاب اسلامی» فعال هستند. از نمونه فعالیت‌های این سارمان، طراحی و نصب بیلبوردهای ضدآمریکایی در دوران مذاکرات هسته‌ای، ساخت کلیپ امیر تتلو روی ناو جماران در خلیج فارس، ساخت فیلم‌های بادیگارد، ایستاده در غبار، به وقت شام و ماجرای نیم‌روز، سریال پایتخت، تولید ۷۰۰ مستند و سرمایه‌گذاری کلان و دامنه‌دار برای ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال، را می‌توان اشاره کرد. شبکه تلویزیونی افق نیز محصولات خود را به طور عمده از طریق سازمان اوج تامین می‌کند. سازمان اوج، حامی اصلی «جشنواره فرهنگی هنری عمار» است که جشنواره‌ای شبیه جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شود و به تبلیغ و تحسین آثار انقلابی می‌پردازد. به گفته مدیران این موسسه، در زیرمجموعه این سازمان، ۸۰ موسسه فعال هستند و در این موسسه‌ها ۲۶۰۰ نفر فعالیت می‌کنند.
 
مرکز رسانه‌های تصویری: در زمینه «ساخت مستندهای تخصصی، ارائه مشاوره‌ها و ایجاد حمایت‌های تخصصی به فعالان حوزه رسانه‌های تصویری و ساماندهی آنان» فعالیت می‌کند.
 
«سازمان هنری رسانه‌ای اوج» از جمله نهادهای وابسته به بسیج مستضعفین است که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را شروع کرده است و به طور عمده بر حوزه سینما و تولیدات هنری متمرکز است. در زیرمجموعه این سازمان، «مرکز فیلم و سریال»، «مرکز تولیدات رسانه‌ای بین‌الملل»، «خانه طراحان طرح و گرافیک انقلاب اسلامی»، «خانه طراحان تبلیغات انقلاب اسلامی»، «مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی»، «خانه مستند انقلاب اسلامی»، «خانه فیلم داستانی انقلاب اسلامی»، «خانه پویانمایی (انیمیشن) انقلاب اسلامی»، «مرکز ماوا (ویژه موسیقی) و «خانه سرود انقلاب اسلامی» فعال هستند. از نمونه فعالیت‌های این سارمان، طراحی و نصب بیلبوردهای ضدآمریکایی در دوران مذاکرات هسته‌ای، ساخت کلیپ امیر تتلو روی ناو جماران در خلیج فارس، ساخت فیلم‌های بادیگارد، ایستاده در غبار، به وقت شام و ماجرای نیم‌روز، سریال پایتخت، تولید ۷۰۰ مستند و سرمایه‌گذاری کلان و دامنه‌دار برای ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال، را می‌توان اشاره کرد. شبکه تلویزیونی افق نیز محصولات خود را به طور عمده از طریق سازمان اوج تامین می‌کند. سازمان اوج، حامی اصلی «جشنواره فرهنگی هنری عمار» است که جشنواره‌ای شبیه جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شود و به تبلیغ و تحسین آثار انقلابی می‌پردازد. به گفته مدیران این موسسه، در زیرمجموعه این سازمان، ۸۰ موسسه فعال هستند و در این موسسه‌ها ۲۶۰۰ نفر فعالیت می‌کنند.


سازمان تربیت بدنی بسیج
سازمان تربیت بدنی بسیج


سازمان تربیت بدنی یا ورزش بسیج یکی از سازمان‌های باسابقه بسیج است که از سال ۱۳۹۰ به طرز محسوسی به گسترش فعالیت‌های خود پرداخته است. این سازمان با ساخت ۳هزار سالن ورزشی،‌ راه اندازی ۳۲۰ پایگاه استعدادیابی در ۱۴ رشته ورزشی، برای جذب ۳ میلیون عضو ورزشکار برنامه ریزی کرده است. سازمان تربیت بدنی بسیج همچنین حمایت از ۲۸ باشگاه در در لیگ‌های مختلف ورزشی ایران بر عهده دارد. این تیم‌ها زیر نظر «باشگاه مقاومت ایران» اداره می‌شوند. سازمان تربیت بدنی بسیج مسئول آموزش‌های دفاع شخصی، شنا،‌ تیراندازی و آمادگی جسمانی به اعضای بسیجی عضو گردان‌های «امام حسین» و «امام علی» و «کوثر» است. این سازمان هرساله، دو المپیاد ورزشی ویژه زنان و مردان برگزار می‌کند که اعضای پایگاه‌های استعدادیابی در آن حضور دارند.
سازمان تربیت بدنی یا ورزش بسیج یکی از سازمان‌های باسابقه بسیج است که از سال ۱۳۹۰ به طرز محسوسی به گسترش فعالیت‌های خود پرداخته است. این سازمان با ساخت ۳هزار سالن ورزشی،‌ راه اندازی ۳۲۰ پایگاه استعدادیابی در ۱۴ رشته ورزشی، برای جذب ۳ میلیون عضو ورزشکار برنامه ریزی کرده است. سازمان تربیت بدنی بسیج همچنین حمایت از ۲۸ باشگاه در در لیگ‌های مختلف ورزشی ایران بر عهده دارد.  


بسیج اقشار ۲۲گانه
بسیج اقشار ۲۲گانه
خط ۶۶۷: خط ۶۰۳:
شکل‌گیری «اقشار ۲۲گانه» بسیج پس از تبدیل «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» در دستور کار قرار گرفت. گروه‌های مختلف ۲۲ گانه که بخش‌های مختلف جامعه ایران را هدف‌گذاری کرده‌‌اند، به صورت مستقل فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. فرماندهان این سازمان‌ها توسط فرمانده بسیج منصوب می‌شود ولی «سازمان بسیج طلاب» تحت نظر نماینده ولی فقیه در بسیج اداره می‌شود. نکته مهم درباره تشکل بسیج اقشار این است که این سازمان‌ها به طور عمده پس از سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را در قالب بسیج اقشار شروع کرده‌اند ولی ریشه‌ها، تشکیلات اولیه و فعالیت‌ها آنها سابقه طولانی در بسیج دارد و به طور عمده در قالب واحدهای سازمانی و منطقه‌ای از ابتدای تشکیل بسیج، فعال بوده‌اند.
شکل‌گیری «اقشار ۲۲گانه» بسیج پس از تبدیل «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» در دستور کار قرار گرفت. گروه‌های مختلف ۲۲ گانه که بخش‌های مختلف جامعه ایران را هدف‌گذاری کرده‌‌اند، به صورت مستقل فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. فرماندهان این سازمان‌ها توسط فرمانده بسیج منصوب می‌شود ولی «سازمان بسیج طلاب» تحت نظر نماینده ولی فقیه در بسیج اداره می‌شود. نکته مهم درباره تشکل بسیج اقشار این است که این سازمان‌ها به طور عمده پس از سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را در قالب بسیج اقشار شروع کرده‌اند ولی ریشه‌ها، تشکیلات اولیه و فعالیت‌ها آنها سابقه طولانی در بسیج دارد و به طور عمده در قالب واحدهای سازمانی و منطقه‌ای از ابتدای تشکیل بسیج، فعال بوده‌اند.


سازمان بسیج رسانه: سازمان بسیج رسانه مهرماه سال ۱۳۹۰ به عنوان اولین سازمان اقشار بسیج تشکیل شد. «مدیران، سردبیران، خبرنگاران، عکاسان و برنامه‌سازان ارزشی» جامعه هدف این سازمان تعریف و هدف از تشکیل آن، «دشمن‌شناسی، امام‌شناسی، معرفت‌های انقلابی و بصیرت‌افزایی» اعلام شد.
سازمان بسیج رسانه، سازمان بسیج جامعه زنان، سازمان بسیج ورزشکاران، سازمان بسیج اصناف، سازمان بسیج مساجد و محلات، سازمان بسیج جامعه پزشکی، سازمان بسیج هنرمندان، سازمان بسیج کارگری، سازمان بسیج اساتید، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فن‌آوری، سازمان بسیج اردویی، گردشگری و راهیان نور، سازمان بسیج حقوق‌دانان، سازمان بسیج دانش‌آموزی،


سازمان بسیج رسانه در فعالیت‌هایی چون «اردوهای جهادی» و ارسال کمک به حادثه دیدگان و کمک به زائران عتبات عالیات و بازدید از مناطق جنگی و مذهبی نیز فعالیت دارد. سال ۱۳۹۲، مسئولان سازمان بسیج کوشیدند با ارائه طرح «تقویت و توسعه سازمان بسیج» ساختار این نهاد را تغییر دهند. در طرح پیشنهادی، دولت موظف شده بخشی از اعتبارات سالانه در حوزه رسانه را به این سازمان پرداخت کند و وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما به تقویت و توسعه این سازمان کمک کنند. این طرح ابتدا در آبان ماه ۱۳۹۵ به تصویب کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی رسید ولی هنوز به تصویب نهایی مجلس نرسیده است. تعداد اعضای بسیج رسانه در مهرماه سال ۱۳۹۶، ۱۰هزار نفر اعلام شده است. این سازمان در شهرستان‌ها در قالب «کانون بسیج رسانه» فعال است و در بیش از ۱۳۰ شهر ایران، دفتر تاسیس کرده است. در زیرمجموعه سازمان بسیج رسانه، «انجمن عکاسان»، «انجمن سیاسی نویسان» و انجمن ورزشی نویسان» فعالیت دارند.
سازمان بسیج دانشجویی، در دوره محمد خاتمی ( ۱۳۷۶-۱۳۸۴) با حمایت خامنه‌ایِ و تصویب جایگاه قانونی بسیج، فعالیتش را بر علیه فعالان دانشجویی آغاز کرد.  فعالیت بسیج در این زمینه و به خاطر کمک به قدرت هیئت حاکمه از سوی حکومت مورد تقدیر قرار گرفت و به این منظور در سال ۱۳۷۹ مجلس قانونی را تصویب کرد که به موجب آن دانشگاه‌ها و دانشگاه آزاد اسلامی ملزم به ارائه سهمیه ۴۰ درصدی برای ورود دانشجویان بسیجی فعال شدند.
 
سازمان بسیج جامعه زنان: سازمان بسیج جامعه زنان، از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را شروع کرده است. فعالیت‌های زنان در بسیج به دوران جنگ ایران و عراق باز می‌گردد.
 
در زیرمجموعه این سازمان، «دانشکده دخترانه حضرت زینب» و «پژوهشکده عفاف و خانواده»، «قرارگاه فضای مجازی شهید مریم فرهانیان» و «انتشارات لشکر فرشتگان» فعال هستند. این سازمان همچنین مدعی است شبکه‌ای در قالب بیش از ۱۱۰هزار «حلقه صالحین» در سراسر کشور ساماندهی کرده است. این حلقه‌های چندنفره در واقع  گروه‌های کوچک مذهبی و آموزشی هستند که وظیفه انتقال پیام‌ها و مطالب‌های تهیه شده توسط بسیج را به جامعه هدف، بر عهده دارند. راه‌اندازی بیش از ۳هزار مهد قرآنی در مساجد برای آموزش قرآن نیز یکی از برنامه‌های ملی سازمان بسیج زنان بوده است.
 
دو زیرمجموعه دیگر این سازمان، گردان‌های «کوثر» و «الزهرا» هستند که به آموزش‌های امداد و نجات مشغولند. گردان کوثر، گردان ویژه سازمان بسیج زنان محسوب می‌شود. بر اساس ادعای مسئولان این سازمان، تعداد اعضای «پایگاه مقاومت بسیج خواهران» ۱۰میلیون نفر اعلام شده که در ۲۰هزار پایگاه عضو یا مشغول به فعالیت هستند. علاوه بر این، ۵۰۰ «دفتر بسیج خواهران» هم در کل کشور راه اندازی شده است.
 
سازمان بسیج ورزشکاران: سازمان بسیج ورزشکاران به عنوان یکی از سازمان‌های اقشار بسیج، به طور معمول در حوزه برنامه‌های دینی، اخلاقی و تربیتی برای ورزشکاران و اعلام مواضع سپاه در حوزه ورزش فعال است. تشکیل «حلقه‌های صالحین» برای ورزشکاران و برگزاری همایش‌های اخلاق در ورزش، از دستورکارهای ثابت این سازمان است. تعداد ورزشکاران عضو این سازمان بیش از ۲۰۰هزار نفر اعلام شده اند.
 
سازمان بسیج اصناف: سازمان بسیج اصناف در حوزه اقتصادی فعال است و به تببین مواضع بسیج و سپاه در این حوزه می‌پردازد. بر اساس اعلام مسئولان این سازمان، ۶۰۰ هزار واحد صنفی ایران عضو این سازمان هستند. ایجاد بازار اسلامی و تحقق اقتصاد مقاومتی از اهداف عمده این سازمان اعلام شده است. سازمان بسیج اصناف در راستای تحقق این اهداف، از طریق پایگاه‌های بسیج مستقر در اتحادیه‌های صنفی اقدام به اعمال برنامه‌های نظارتی و تذکر به واحدهای صنفی می‌کند و در تمام اتاق‌های اصناف و بازرگانی ایران نیز دفتر دارد.
 
این سازمان همچنین کار گروه عالیس ( عراق، ایران، لبنان، یمن و سوریه) را برای تقویت صادرات راه‌اندازی کرده است. از این کشورها به عنوان «محور مقاومت» نام برده می‌شود. سازمان بسیج همچنین در برگزاری سه دوره فقهی در بازار مشارکت دارد؛‌ فقه عمومی، فقه تکمیلی و فقه تخصصی. در حال حاضر، هر متقاضی که قصد دارد برای فعالیت‌های اقتصادی خود، پروانه فعالیت اخذ کند، مجبور به گذارندن ۶ ساعت فقه عمومی است. دوره‌های فقه تکمیلی و فقه تخصصی هم در صورت درخواست نهادهای متقاضی توسط این سازمان برگزار می‌شود.
 
سازمان بسیج مساجد و محلات: سازمان بسیج مساجد و محلات، در ۲۳ هزار مسجد پایگاه مقاومت راه اندازی کرده است و به گفته مسئولان بسیج، «ستون فقرات بسیج» محسوب می‌شود. این شبکه وسیع، عامل اصلی ایجاد یک ارتباط فعال و ارگانیک بین بسیج و نظام حاکم در سراسر کشور است. اعضای پایگاه‌های مقاومت مسجد همچنین عضو شورای امر به معروف و نهی از منکر مساجد هستند.
 
سازمان بسیج جامعه پزشکی: سازمان بسیج جامعه پزشکی ۴۰۰ پایگاه در سراسر کشور دارد. این سازمان علاوه بر فعالیت‌های خدماتی در داخل ایران، در کشورهای سوریه و عراق نیز به گروه‌های شبه نظامی تحت نظر ایران خدمات پزشکی ارايه می‌دهد. اعزام گروه‌های بهداشتی و درمانی به مناطق محروم، برپایی بیمارستان‌های صحرایی، فعالیت‌های امدادی و برگزاری رزمایش‌های بهداشت و درمان از دیگر فعالیت‌های این سازمان است. عمده این فعالیت‌ها در قالب طرح «شهید رهنمون» اجرا می‌شود. مسئولان این سازمان مدعی هستند که ۱۸۶هزار نفر شامل پزشک، پیراپزشک، پرستار و دندانپزشک، عضو سازمان بسیج جامعه پزشکی هستند.
 
سازمان بسیج هنرمندان: سازمان بسیج هنرمندان در سال ۱۳۸۴ تاسیس شده است. مسئولان این سازمان اعلام کرده‌اند که تا پایان سال ۱۳۹۶، بیش از ۱۰۰هزار عضو هنرمند جذب کرده‌اند. این سازمان به طورمعمول به فعالیت‌هایی همچون برگزاری اردوهای زیارتی، کنگره شهدای هنرمند، حمایت از آثار ارزشی، جشنواره‌های هنری و ادبی و ... مشغول است. فعالیت‌های این سازمان از طریق بیش از ۳۰۰ انجمن هنری بسیج و بیش از ۴۰۰ کانون هنری و ادبی پیگیری می‌شود. « دانشگاه هنر اسلامی»  واقع در مشهد زیرمجموعه این سازمان قرار دارد.
 
سازمان بسیج کارگری: تشکیل سازمان بسیج کارگری به سال ۱۳۸۸ باز می‌گردد. ترویج فرهنگ دینی، اصلاح الگوی مصرف و توسعه، تقویت فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی و ... از جمله اهداف این سازمان اعلام شده است. فعالیت‌های این سازمان از طریق پایگاه‌های مقاومت کارگری دنبال می‌شود. مسئولان این سازمان مدعی هستند که ۵۰۰ هزار کارگر عضو این سازمان هستند.
 
سازمان بسیج اساتید: سابقه تاسیس «سازمان بسیج اساتید» به سال۱۳۷۷ باز می گردد. آیین‌نامه تشکیل بسیج اساتید در سال۱۳۸۰ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است و در حال حاضر به گفته مسئولان این سازمان، بیش از ۳۲ هزار نفر عضو دارد. این سازمان در همه استان‌ها، «مرکز بسیج اساتید» راه‌اندازی کرده و دارای بیش از ۷۰۰ کانون بسیج اساتید در کل کشور است. جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، برگزاری اردوهای «راهیان نور»، نشست‌های مشترک با حوزه‌های علمیه، راه‌اندازی مراکز قرآن و عترت، بسط فرهنگ و تفکر بسیجی در دانشگاه‌ها و ... از جمله اهداف این سازمان اعلام شده است.
 
سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فن‌آوری: «سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فن‌آوری» سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. «معاون علمی، پژوهشی و فن‌آوری» سازمان بسیج، رئيس این سازمان است. «خانه نخبگان» و «مرکز رشد» از زیرمجموعه‌های فعال این سازمان هستند. این سازمان مسئول برگزاری جشنواره سالانه «جهادگران علم و فن‌آوری» است و در تفاهم با دانشگاه آزاد، قرار است در این دانشگاه «قرارگاه علم و فن‌آوری» ایجاد کند. راه‌اندازی «صندوق پژوهش و فن‌آوری» از دیگر دستورکارهای این سازمان است. محققان و پژوهشگران مردی که با این سازمان همکاری می‌کنند، از کسری خدمت بین ۲ تا ۱۲ماه برخوردار می‌شوند.
 
سازمان بسیج اردویی، گردشگری و راهیان نور: «سازمان اردویی بسیج» از سال ۱۳۷۷ شروع به فعالیت کرده و فعال‌ترین سازمان اقشار بسیج محسوب می‌شود. برگزاری اردوهای «راهیان نور»، مهم‌ترین مسئولیت این سازمان است. این سازمان دارای ۱۱ اردوگاه دائم در شهرهای رامسر، مشهد، اهواز، همدان، بهشهر، آبادان و قم است که محل برگزاری اردوهای تفریحی و گردشگری اعضای بسیج  و سپاه هستند.
 
بر اساس گزارش مسئولان این سازمان، سال ۱۳۹۶، ۱۱میلیون نفر از طرف این سازمان به اردوهای مختلف فرستاده شده‌اند. از این میزان، هفت میلیون نفر از طریق کاروان‌های راهیان نور، از مناطقی در غرب و جنوب ایران بازدید کرده‌اند. این مناطق، به طور عمده محل انجام عملیات‌های نظامی در طول جنگ ایران و عراق بوده‌اند. فعالیت‌های این سازمان تحت نظر «قرارگاه مرکزی راهیان نور سپاه» انجام می‌شود که یک نهاد فرابخشی برای هماهنگ‌سازی کلیه فعالیت‌های معطوف به برگزاری کاروان‌های راهیان نور است. این قرارگاه با مشارکت سازمان‌های دولتی و سپاه استان‌ها و قرارگاه‌های منطقه‌ای سپاه، به برنامه‌ریزی برای این کاروان‌ها می‌پردازد.
 
سابقه قرارگاه راهیان نور به اردوهای دانشجویی سازمان بسیج دانشجویی در سال ۱۳۷۶ باز می‌گردد که اقدام به اعزام کاروان‌های دانشجویی برای بازدید از بازمانده‌های مناطق جنگ هشت‌ ساله ایران و عراق می‌کند. در حال حاضر، ۱۱ قرارگاه در حوزه‌های ارتش، سپاه، بسیج، نیروی انتظامی، جهاد کشاورزی، فرهنگی، دانشجویی، دانش‌آموزی، حوزه‌های علمیه، رسانه، دریایی و بین‌الملل، تشکیل شده است.
 
سازمان بسیج حقوق‌دانان: «تحول در نظام حقوقی»، «حفظ، بسط و تعمیق اهداف انقلاب اسلامی»، «کمک به افزایش کارآیی نظام» و «رفع نیازمندی‌های اساسی جامعه حقوقی»، چهار هدف کلانی است که سازمان بسیج حقوق‌دانان دنبال می‌کند. تعداد اعضای این سازمان ۳۶ هزار نفر اعلام شده است. این سازمان در تمام مراکز استان‌ها و ۲۰۰ شهرستان دفتر دارد و هفت مرکز را در تهران راه‌اندازی کرده است. سازمان بسیج حقوق‌دانان همچنین در همکاری با «سازمان بسیج وزارت دادگستری» و «سازمان بسیج قوه قضاییه»، یک شبکه حقوقی فعال را تشکیل داده است.
 
سازمان بسیج دانش‌آموزی: سابقه «سازمان بسیج دانش‌آموزی» به سال ۱۳۶۳ و تشکیل «دفتر بسیج دانش آموزی» باز می‌گردد که به طور عمده ماموریت «آموزش‌های نظامی» به دانش‌آموزان را بر عهده داشت. سال ۱۳۷۳، «بسیج دانش‌آموزی» تشکیل شد و سال ۱۳۷۵، «قانون تشکیل و توسعه بسیج دانش‌آموزی» توسط مجلس شورای اسلامی مصوب شد و با تغییر ساختار سپاه و بسیج از سال ۱۳۷۷ به عنوان «سازمان بسیج دانش‌آموزی» به کار خود ادامه داد. بر اساس آیین‌نامه اجرایی این قانون که سال ۱۳۸۶ به تصویب هیات دولت رسیده است، تشکیل «واحدهای امیدان، پویندگان و پیشگامان» به ترتیب در مدارس، ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، از ماموریت‌های این سازمان است. این واحدها در مدارس به انجام آموزش‌های نظامی و مشارکت در آموزش‌های مذهبی مشغول هستند. مسئولیت هماهنگی فعالیت‌های بسیج در مدارس بر عهده «شورای هماهنگی و پشتیبانی بسیج دانش آموزی» است که وزیر آموزش و پرورش، نماینده ولی‌فقیه در سپاه و رئيس سازمان بسیج و رئيس سازمان بسیج دانش‌آموزی از جمله اعضای آن هستند. بخشی از اعتبارات این سازمان، توسط وزارتخانه‌های دفاع و آموزش و پرورش تامین می‌شود. تعداد دانش‌آموزان عضو سازمان بسیج، بیش از ۵م یلیون نفر اعلام شده است. سازمان بسیج دانش‌آموزی در ۶۰ هزار مدرسه فعالیت دارد. دانش‌آموزان پسر عضو بسیج دانش‌آموزی می‌توانند از امتیاز کسری دو ماه خدمت سربازی استفاده کنند.
 
سازمان بسیج دانشجویی: ریشه سازمان بسیج دانشجویی به فرمان مورخ ۲ آذرماه سال ۱۳۶۷ آیت‌الله خمینی و دستور او برای تشكيل بسيج دانشجو و طلبه باز می‌گردد. نخستین واحد بسیج دانشجویی، دی‌ماه ۱۳۶۹ در دانشگاه تهران تاسیس و مسئولیت راه‌اندازی دفاتر بسیج در سایر دانشگاه‌ها را بر عهده گرفت. «قانون تشکیل و تقویت و توسعه بسیج دانشجویی» در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۷۷ به تصویب مجلس رسید. أیین‌نامه اجرایی «بسیج دانشجویی» در تاریخ ۵ مهرماه ۱۳۷۹ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. مسئول بسیج دانشجویی در دانشگاه با حکم مسئول سازمان بسیج دانشجویی منصوب می‌شود. بودجه و امکانات این سازمان از محل اعتبارات وزارتخانه‌های «دفاع»، «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت و درمان و آموزش پزشکی» تامین می‌شود. «وزارت آموزش و پرورش» و «دانشگاه آزاد اسلامی»  نیز از فعالیت‌های این سازمان حمایت می‌ٰکنند. این سازمان دارای سه هزار دفتر فعال در سراسر کشور است و یکی از مهم‌ترین نهاد سیاسی فعال وابسته به بسیج و سپاه محسوب می‌شود.
 
سازمان بسیج دانشجویی در دوره محمد خاتمی ( ۱۳۷۶-۱۳۸۴) با حمایت خامنه‌ایِ و تصویب جایگاه قانونی بسیج، سازمان بسیج دانشجویی فعالیتش را بر علیه فعالان دانشجویی آغاز کرد.  فعالیت بسیج در این زمینه و به خاطر کمک به قدرت هیئت حاکمه از سوی حکومت مورد تقدیر قرار گرفت و به این منظور در سال ۱۳۷۹ مجلس قانونی را تصویب کرد که به موجب آن دانشگاه‌ها و دانشگاه آزاد اسلامی ملزم به ارائه سهمیه ۴۰ درصدی برای ورود دانشجویان بسیجی فعال شدند.


در دوره ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» فعالیت سیاسی بسیج به طرز چشمگیری افزایش یافت. در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸ نقش بسیج در سرکوب اعتراضات، امتیازات بیشتری از سوی حکومت به سازمان بسیج دانشجویی داده شد. به طور نمونه حکومت سهیه ۴۰ درصدی پذیرش بسیجبان را به دانشگاه‌های دولتی گسترش داد. همچنین روسای سابق سازمان بسیج دانشجوبی به موقعیت‌های سیاسی در حکومت و بویژه نهاد ریاست جمهوری رسیدند. به طور نمونه «علی‌رضا زاکانی» رئیس سابق بسیج دانشجویی به عنوان نماینده به مجلس راه پیدا کرد. نمونه دیگر انتصاب «مهرداد بذرپاش» رئیس سابق سازمان بسیج دانشجویی از سوی احمدی نژاد به سمت «مشاور سازمان ملی جوانان» بود.
در دوره ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» فعالیت سیاسی بسیج به طرز چشمگیری افزایش یافت. در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸ نقش بسیج در سرکوب اعتراضات، امتیازات بیشتری از سوی حکومت به سازمان بسیج دانشجویی داده شد. به طور نمونه حکومت سهیه ۴۰ درصدی پذیرش بسیجبان را به دانشگاه‌های دولتی گسترش داد. همچنین روسای سابق سازمان بسیج دانشجوبی به موقعیت‌های سیاسی در حکومت و بویژه نهاد ریاست جمهوری رسیدند. به طور نمونه «علی‌رضا زاکانی» رئیس سابق بسیج دانشجویی به عنوان نماینده به مجلس راه پیدا کرد. نمونه دیگر انتصاب «مهرداد بذرپاش» رئیس سابق سازمان بسیج دانشجویی از سوی احمدی نژاد به سمت «مشاور سازمان ملی جوانان» بود.


سازمان بسیج طلاب و روحانیون:
سازمان بسیج طلاب و روحانیون، سازمان بسیج عشایری، سازمان بسیج فرهنگیان، سازمان بسیج مداحان، سازمان بسیج مهندسین، سازمان بسیج پیشکسوتان، سازمان بسیج کارمندان
 
بر اساس نامه مورخ ۲ آذرماه ۱۳۶۷ «خمینی» تشکیل شده است. تا سال ۱۳۸۰، بسیج طلاب بخشی از سازمان بسیج دانشجویی بود. از سال ۱۳۸۰ با دستور خامنه‌ای، این بخش منفک و مسئولیت اداره آن به نماینده ولی فقیه در بسیج محول شد. این سازمان دارای ۱۴۰۰ پایگاه در حوزه‌های علمیه است و تعداد اعضای آن ۱۶۰هزار نفر اعلام شده است. سرگروه‌های «حلقه‌های صالحین» در همه سازمان‌های اقشار ۲۲ گانه توسط سازمان بسیج طلاب تعیین می‌شود. این سازمان همچنین مسئول ارسال مبلغین مذهبی به اردوهای راهیان نور و اعزام مشاور به مدارس است. «تیپ۸۳ امام صادق» که در قم واقع شده است و زیرمجموعه سپاه محسوب می‌شود، مسئول آموزش رزمی طلاب در سراسر کشور است. بسیج طلاب دو استان قم و خراسان‌رضوی به طور مستقیم زیر نظر این تیپ فعالیت می‌کنند.
 
سازمان بسیج عشایری: سابقه فعالیت‌های «بسیج عشایر» به دوران جنگ ایران و عراق و در قالب «یگان مرزی عشایر» باز می‌گردد. این یگان‌ها پس از جنگ در قالب نواحی مقاومت بسیج عشایر به فعالیت خود ادامه دادند و از سال ۱۳۸۷، «سازمان بسیج عشایر» تشکیل و فعال شد. سازمان بسیج عشایر در ۲۷ استان ایران در حال فعالیت است. تعداد اعضای این سازمان در سال ۱۳۹۵، ۵۲۵ هزار نفر اعلام شده است. سازمان بسیج عشایر با ایجاد ۶ ناحیه در مراکز استان‌ها، ۱۵ سازمان عشایری منطقه‌ای و ۳۹ پایگاه مقاومت در حال فعالیت است.
 
این سازمان همچنین اقدام به مسلح کردن هزاران نفر از عشایر کرده است تا بتواند اهداف دفاعی و امنیتی مدنظر سپاه و بسیج را تامین کند. تسلیح عشایر ایران با نظر خامنه‌ای، اجرایی شده است. در این طرح، سپاه ابتدا ۲۰۰ هزار قبضه سلاح‌های شکاری عشایر را جمع‌آوری کرده و سپس اقدام به صدور مجوز برای داشتن سلاح کرده است. مجوزهای سلاح عشایر به طور سالیانه صادر می‌شود و «مرکز سلاح و مهمات سپاه»، مسئول صدور جواز اسلحه عشایری است. این مرکز سالانه ۱۵ هزار مجوز صادر می‌کند. علت صدور این مجوز، نیازهای دفاعی عشایر در زندگی‌ شخصی آنها اعلام شده است. از سوی دیگر، بخشی از عشایر ایران با حکم ماموریت مسلح می‌شوند و نیروی وابسته به سپاه هستند. سازمان بسیج عشایر همچنین در زمینه اقتصادی هم فعال شده و با همکاری پایگاه‌های مقاومت بسیج، به عشایری که قصد فعالیت‌های اقتصادی دارند، تسهیلات اقتصادی می‌پردازد.
 
سازمان بسیج فرهنگیان: «سازمان بسیج فرهنگیان» سال ۱۳۷۹ تاسیس شده است. این سازمان تا سال ۱۳۸۲ به عنوان بخشی از سازمان بسیج دانش‌آموزی فعال بود. سال ۱۳۸۳ فعالیت آن مستقل شد ولی از سال ۱۳۸۷ دوباره تحت نظر سازمان دانشجویی قرار گرفت. این تغییر چندان دوام نیاورد و  از سال ۱۳۹۰، دوباره بسیج فرهنگیان به صورت مستقل فعالیت می‌کند. تعداد اعضای این سازمان بیش از ۵۰۰ هزار نفر اعلام شده است. جامعه هدف اصلی این سازمان، افراد شاغل در آموزش و پرورش به ویژه معلمان است.
 
سازمان بسیج مداحان: «سازمان بسیج مداحان:، ۹ دی ماه سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. تعداد اعضای این سازمان بیش از ۵۰ هزار نفر برآورد شده است. مداحان، شاعران آيینی و مدیران هیات‌های مذهبی از جمله اعضای این سازمان هستند. این سازمان در زمینه سازماندهی، تشکیل پرونده و آموزش مداحان فعال است. «شورای عالی»، مهم ترین نهاد بالادستی این سازمان است. این سازمان در استان‌ها و شهرستان‌ها، تشکیلاتی چون «مجمع الذاکرین» راه اندازی کرده تا از فعالیت مداحان پشتیبانی کند.
 
سازمان بسیج مهندسین:
 
سال ۱۳۷۹ تشکیل شد. این سازمان شامل چهار شاخه «مهندسان عمران و معماری، مهندسین صنعتی، مهندسین فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات) و مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی» است که به صورت سازمان‌های جداگانه در حال فعالیت هستند. بر اساس ادعای مسئولان این سازمان، بیش از ۷۵ هزار نفر در حوزه صنعتی و بیش از ۴۰ هزار نفر، در شاخه عمران و معماری عضو این سازمان هستند. در زیرمجموعه شاخه‌های این سازمان، کانون‌ها و گروه‌های تخصصی تشکیل شده‌اند که به طور مستمر جلساتی دارند که در قالب «حلقه‌های صالحین» و «هیات‌های اندیشه‌ورز» برگزار می‌شود. «کادرسازی برای نظام» و «پرورش نیروهای متعهد و متخصص» از مهم‌ترین ماموریت‌های این سازمان‌ها اعلام شده است. از سال ۱۳۹۲، بسیج «مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی» فعال‌تر از شاخه‌های دیگر بوده و در قالب یک سازمان مستقل در حال فعالیت است. تعداد اعضای وابسته به سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی، ۴۵ هزار نفر اعلام شده است. تعداد اعضای سازمان مهندسین بسیج فاوا، ۸ هزار نفر اعلام شده است. این سازمان در حوزه «توسعه اندیشه اسلامی در فضای مجازی» و «مقابله با تهدیدات در حوزه سایبری» فعالیت می‌کند.
 
 سازمان بسیج پیشکسوتان:
 
سابقه تشکیل این سازمان به سال ۱۳۸۹ باز می‌گردد. سازماندهی «تمام بازنشستگان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران» مهم‌ترین هدفی بوده است که این سازمان دنبال می‌کرده ولی عمده تمرکز و هدف‌گذاری آن بر بازنشستگان سپاه و بسیج بوده است. «تشکیل هیات‌های قرآنی» در خانه‌های بازنشستگان و محله‌ها، برگزاری اردوهای راهیان نور، اردوی جهادی، پیاده‌روی‌های مذهبی و ر‌ا‌ه‌اندازی حلقه‌های مشورتی «دفاعی و امنیتی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «ورزشی و آموزشی»، «امر به معروف و نهی از منکر»، «سازندگی» و «محرومیت‌زدایی» و فعال‌کردن «هیات‌های اندیشه‌ورز» و «حلقه‌های صالحین» از جمله فعالیت‌های این سازمان بوده است. «سازمان بسیج پیشکسوتان» که در ۳۱ استان و بیش از ۴۰۰ ناحیه مشغول فعالیت است، توسط شورای مرکزی اداره می‌شود. رئيس شورای مرکزی هر ناحیه، توسط فرمانده سپاه ناحیه منصوب می‌شود.
 
سازمان بسیج کارمندان:
 
سابقه آن به تشکیل پایگاه‌های مقاومت در ادارات در سال ۱۳۶۹ باز می‌گردد. سال ۱۳۸۸، با سازماندهی جدید اقشار در بسیج، «سازمان بسیج کارمندان» شروع به فعالیت کرد. «تربیت نیروی انسانی و کادرسازی برای نظام» و «جذب و آموزش کارمندان در بسیج» مهم‌ترین اهداف این سازمان است. مسئولان سازمان در سال ۱۳۹۶، اعلام کرده‌اند ۶۴ درصد کارمندان دولتی عضو بسیج کارمندی هستند.


نهادهای علمی تحت نظارت بسیج
نهادهای علمی تحت نظارت بسیج
خط ۷۵۴: خط ۶۳۰:
گردان‌های بیت المقدس از لحاظ ایدولوژیک متعهدتر از گردان عاشورا است.  تعداد گردان‌های بیت‌المقدس در دی‌ماه سال ۱۳۹۴، ۱۵۰۰ گردان اعلام شده است.
گردان‌های بیت المقدس از لحاظ ایدولوژیک متعهدتر از گردان عاشورا است.  تعداد گردان‌های بیت‌المقدس در دی‌ماه سال ۱۳۹۴، ۱۵۰۰ گردان اعلام شده است.


قرارگاه جهاد اقتصادی: این قرارگاه در سال ۱۳۹۲ با ماموریت تحقق اهداف پروژه «اقتصاد مقاومتی» تشکیل شد. «اقتصاد مقاومتی» عنوان راهبردی است که توسط آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی برای حل مشکلات اقتصادی ایران اعلام شده است. این راهبرد شامل تلاش برای خودکفایی، توجه به تولید داخلی و کاهش واردات است. قرارگاه «جهاد اقتصادی» در زیرمجموعه «سازمان بسیج سازندگی» فعالیت می‌کند. اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت و زودبازده با اولویت روستا‌ها، مناطق محروم و مناطق مرزی با تمرکز بر تولید مواد غذایی و صنایع تبدیلی ، رویکردهای کلی قرارگاه اعلام شده است. شعار این قرارگاه «تبدیل هر خانه به یک کارگاه تولیدی» بوده است. به گفته مسئولان این قرارگاه، در طول سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴،  این قرارگاه ۲هزار میلیارد تومان اعتبار برای پروژه‌های اجرایی خود جذب کرده و  اکنون تبدیل به یک بنگاه اقتصادی بزرگ شده است. مدیران این قرارگاه مدعی هستند که در این مدت ۱۳۴هزار کارگاه کوچک و مشاغل خانگی‌ راه‌اندازی کرده‌اند.
قرارگاه جهاد اقتصادی: این قرارگاه در سال ۱۳۹۲ با ماموریت تحقق اهداف پروژه «اقتصاد مقاومتی» تشکیل شد. «اقتصاد مقاومتی» عنوان راه‌کاری است که توسط خامنه‌ای، برای حل مشکلات اقتصادی ایران اعلام شد. این راه‌کار شامل تلاش برای خودکفایی، توجه به تولید داخلی و کاهش واردات است. قرارگاه «جهاد اقتصادی» در زیرمجموعه «سازمان بسیج سازندگی» فعالیت می‌کند. اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت و زودبازده با اولویت روستا‌ها، مناطق محروم و مناطق مرزی با تمرکز بر تولید مواد غذایی و صنایع تبدیلی ، رویکردهای کلی قرارگاه اعلام شده است. شعار این قرارگاه «تبدیل هر خانه به یک کارگاه تولیدی» بوده است. به گفته مسئولان این قرارگاه، در طول سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴،  این قرارگاه ۲هزار میلیارد تومان اعتبار برای پروژه‌های اجرایی خود جذب کرده و  اکنون تبدیل به یک بنگاه اقتصادی بزرگ شده است. مدیران این قرارگاه مدعی هستند که در این مدت ۱۳۴هزار کارگاه کوچک و مشاغل خانگی‌ راه‌اندازی کرده‌اند.


قرارگاه جواد الائمه: قرارگاه «جوادالائمه» که سال ۱۳۹۶ تشکیل شده، در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعال است. برنامه‌ریزی کلان برای امر به معروف و نهی از منکر، رفع مشکلات حاشیه‌نشینی، مبارزه با معضل مصرف موادمخدر، کاهش طلاق، راه‌اندازی مراکز مشاوره روان‌شناسی از جمله ماموریت‌های این قرارگاه اعلام شده است. تمرکز اصلی این قرارگاه بر حوزه مواد مخدر است و بازداشت قاچاق‌چیان ، بازداشت و اعزام معتادان به مواد مخدر به مراکز ترک اعتیاد را از ماموریت‌های خود اعلام کرده است.
قرارگاه جواد الائمه: قرارگاه «جوادالائمه» که سال ۱۳۹۶ تشکیل شده، در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعال است. برنامه‌ریزی کلان برای امر به معروف و نهی از منکر، رفع مشکلات حاشیه‌نشینی، مبارزه با معضل مصرف موادمخدر، کاهش طلاق،  


قرارگاه امام هادی: قرارگاه رزمی «امام هادی»، تابستان سال ۱۳۹۱ با دستور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد. «ساماندهی تلاش‌ها برای ارتقای روزافزون توانمندی‌های رزمی و دفاعی بسیجیان»، «هدایت و نظارت بر آموزش‌های نظامی و تمرینات رزمی»، «انجام منظم سلسله رزمایش‌های الی بیت‌المقدس» و افزایش کارآمدی گردان‌های تحت نظر، وظایف این قرارگاه اعلام شده است. در زیرمجموعه این قرارگاه،  قرارگاه فرعی عملیاتی به صورت منطقه‌ای فعال هستند که ماموریت سامان‌دهی رزمایش‌های «الی‌ بیت‌المقدس» را بر عهده دارند. هدف از انجام سالانه این رزمایش‌، حفظ آمادگی و افزایش بنیه دفاعی و رزمی برای مقابله با "دشمن" (آمریکا و اسرائیل) اعلام شده است.  .به این منظور کلاسهایی برای انجام عملیات نیروهای بسیج در اولین روز رزمایش ارائه می شوند. نمونه این عملیاتها عبارتند از: "دفاع موزائیکی،  کمین و ضد کمین، جا به جایی یگانها  و حمل و نقل و استقرار آنها در موضع پدافندی، آموزش عملی در عملیات غافلگیری برای مقابله با دشمن، ایجاد راه‌های مواصلاتی فرعی در صورت اشغال راه‌های اصلی و مسدود بودن آن، و تمرین اصول پدافند غیرعامل."در این رزمایش‌ها، گردان‌های واکنش سریع بیت‌المقدس و گردان کوثر به عنوان نیروهای رزمی و گردان‌های عاشورا و الزهرا به عنوان نیروهای پشتیبان شرکت می‌کنند.
قرارگاه امام هادی: تابستان سال ۱۳۹۱ با دستور خامنه‌ای، تشکیل شد. «ساماندهی تلاش‌ها برای ارتقای روزافزون توانمندی‌های رزمی و دفاعی بسیجیان»، «هدایت و نظارت بر آموزش‌های نظامی و تمرینات رزمی»، «انجام منظم سلسله رزمایش‌های الی بیت‌المقدس» و افزایش کارآمدی گردان‌های تحت نظر، وظایف این قرارگاه اعلام شده است.  


گردان‌های عاشورا: این گردان‌ها که زیر نظر سپاه هر استان فعالیت می‌کنند، کانون ابتدایی بسیج برای جذب نیرو در قالب «بسیجیان عادی» از میان مردان بالای ۱۵سال محسوب می‌شوند. ماموریت اولیه این گردان‌ها، «حفاظت از محلات و کوی و برزن‌ها» و «همکاری در حوادث غیرمترقبه» اعلام شده و در سال‌های اخیر، وظایفی چون تمرکز بر حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و حضور در جنگ نرم هم به آن افزوده شده ولی مهم‌ترین ماموریت و کاربرد این گردان‌ها، ماموریت‌های امنیتی و مقابله با با ناآرامی‌ها و اعتراضات است. سابقه تشکیل این گردان به ابتدای دهه ۷۰ باز می‌گردد که بروز برخی اعتراض‌های مردمی در شهرهایی چون شیراز،‌ اصفهان و قزوین، ایده راه‌اندازی‌ گشت‌های امنیتی شهری را مطرح و سبب شکل‌گیری این گردان‌ها شد. این گردان به ویژه در استان تهران،‌ در تامین نیروی‌های سرکوب در اعتراض‌های دانشجویی سال‌های ۱۳۷۸ و حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸، نقش موثری داشتند. از سال ۱۳۹۰، گردان‌های عاشورا «پایگاه محور» شدند، به این معنای که هر پایگاه مقاومت بسیج می‌تواند یک گردان عاشورا باشد. تعداد گردان‌های عاشورا در سال ۱۳۹۴، ۴۲۰۰ عدد اعلام شده است. گردان عاشورا وظیفه جذب و تربیت نیرو برای گردان‌های تخصصی‌تر بسیج مانند امام علی و امام حسین را نیز بر عهده دارد.
گردان‌های عاشورا: این گردان‌ها که زیر نظر سپاه هر استان فعالیت می‌کنند، کانون ابتدایی بسیج برای جذب نیرو در قالب «بسیجیان عادی» از میان مردان بالای ۱۵سال محسوب می‌شوند. ماموریت اولیه این گردان‌ها، «حفاظت از محلات و کوی و برزن‌ها» و «همکاری در حوادث غیرمترقبه» اعلام شد. مهم‌ترین ماموریت و کاربرد این گردان‌ها، ماموریت‌های امنیتی و مقابله با با ناآرامی‌ها و اعتراضات است. سابقه تشکیل این گردان به ابتدای دهه ۷۰ باز می‌گردد که بروز برخی اعتراض‌های مردمی در شهرهایی چون شیراز،‌ اصفهان و قزوین، ایده راه‌اندازی‌ گشت‌های امنیتی شهری را مطرح و سبب شکل‌گیری این گردان‌ها شد. این گردان به ویژه در استان تهران،‌ در تامین نیروی‌های سرکوب در اعتراض‌های دانشجویی سال‌های ۱۳۷۸ و قیام مردمی سال ۱۳۸۸، نقش موثری داشتند. از سال ۱۳۹۰، گردان‌های عاشورا «پایگاه محور» شدند، به این معنای که هر پایگاه مقاومت بسیج می‌تواند یک گردان عاشورا باشد. تعداد گردان‌های عاشورا در سال ۱۳۹۴، ۴۲۰۰ عدد اعلام شده است.


گردان‌های الزهرا: این گردان‌ها، کانون ابتدایی سازمان بسیج برای جذب نیرو در قالب «بسیجیان عادی» از میان زنان بالای ۱۵سال محسوب می‌شود. تعداد گردان‌های الزهرا در سال ۱۳۹۴، ۱۸۰۰ گردان اعلام و تمرکز آن بر حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و جنگ نرم تعریف شده است. این گردان‌ها همچنین در حوزه پشتیبانی و تدارکات رزمایش‌های بسیج نیز فعال هستند.
گردان‌های الزهرا: این گردان‌ها، کانون ابتدایی سازمان بسیج برای جذب نیرو در قالب «بسیجیان عادی» از میان زنان بالای ۱۵سال محسوب می‌شود. تعداد گردان‌های الزهرا در سال ۱۳۹۴، ۱۸۰۰ گردان اعلام و تمرکز آن بر حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و جنگ نرم تعریف شده است. این گردان‌ها همچنین در حوزه پشتیبانی و تدارکات رزمایش‌های بسیج نیز فعال هستند.
خط ۷۸۱: خط ۶۵۷:
بنیاد تعاون بسیج ؛ شرکت‌ها و موسسات وابسته
بنیاد تعاون بسیج ؛ شرکت‌ها و موسسات وابسته


فعالیت‌های موسسه تامین مسکن بسیجیان در زمینه تامین مسکن، در طول دو دهه گذشته با چالش‌ها و حاشیه‌های زیادی مواجه بوده و تعاونی‌های بسیجیان به طور مرتب در حال تغییر نام هستند.
سابقه تشکیل «بنیاد تعاون بسیج»  به سال ۱۳۷۵ باز می‌گردد. فرمانده سازمان بسیج، نماینده رییس ستاد کل نیروهای مسلح، نماینده فرمانده سپاه، نماینده وزیر دفاع، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در بسیج، معاون هماهنگ کننده بسیج و مسئول حفاظت اطلاعات بسیج، اعضای هیات امنای این بنیاد محسوب می‌شوند.  


بنیاد تعاون بسیج و موسسه‌های وابسته بر اساس گزارش پایان سال ۱۳۹۵ بانک مهر اقتصاد،‌ بیش از ۷۶ درصد سهام این بانک را در اختیار دارند.
بنیاد تعاون بسیج و موسسه‌های وابسته بر اساس گزارش پایان سال ۱۳۹۵ بانک مهر اقتصاد،‌ بیش از ۷۶ درصد سهام این بانک را در اختیار دارند.


جوان سیر ایثار در سال ۱۳۸۰ در حوزه حمل و نقل و خدمات سیاحتی و زیارتی فعال شده است.
طبق اساسنامه بنیاد تعاون بسیج، این سازمان از پرداخت مالیات معاف است ولی از سال ۱۳۸۲، این سازمان مشمول قانون مالیات‌های مستقیم شد. همچنین طبق اساسنامه، «در صورت انحلال بنیاد، پس از تصفیه،‌ کلیه اموال و دارایی‌های بنیاد در اختیار ولی‌فقیه قرار می‌گیرد.»


سابقه تشکیل «بنیاد تعاون بسیج» که در اساسنامه‌اش، «موسسه غیرانتفاعی، با شخصیت حقوقی و مالی مستقل و وابسته به سازمان بسیج مستضعفان» معرفی شده، به سال ۱۳۷۵ باز می‌گردد.«ایجاد فرهنگ تعاون و همکاری در میان بسیجیان»، «پشتیبانی و هدایت بسیجیان جهت استفاده از تسهیلات اقتصادی دولت» و «ارایه خدمات به بسیجیان»، از اهداف این بنیاد اعلام شده است. فرمانده سازمان بسیج، نماینده رییس ستاد کل نیروهای مسلح، نماینده فرمانده سپاه، نماینده وزیر دفاع، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در بسیج، معاون هماهنگ کننده بسیج و مسئول حفاظت اطلاعات بسیج، اعضای هیات امنای این بنیاد محسوب می‌شوند. «تعطیل یا انحلال بنیاد»، «تغییرات در اساسنامه»، «خط مشی‌ها و سیاست‌های اساسی»، «ساختار سازمانی» و «نصب و عزل مدیرعامل» از طریق هیات امنا صورت می‌گیرد و باید به تصویب رهبر جمهوری اسلامی برسد.
در زیرمجموعه این بنیاد، مجموعه‌های متعددی فعال هستند:
 
طبق اساسنامه بنیاد تعاون بسیج، این سازمان از پرداخت مالیات معاف است ولی از سال ۱۳۸۲، این سازمان مشمول قانون مالیات‌های مستقیم شد. همچنین طبق اساسنامه، «در صورت انحلال بنیاد، پس از تصفیه،‌ کلیه اموال و دارایی‌های بنیاد در اختیار ولی‌فقیه قرار می‌گیرد.» در زیرمجموعه این بنیاد، مجموعه‌های متعددی فعال هستند:


موسسه تامین درمان بسیجیان: این موسسه در زمینه «بیمه تامین اجتماعی»، «بیمه تکمیل درمان، عمر و حوادث» فعالیت می‌کند و در ۲۲ استان دارای ۵۰ مرکز درمانی است. اختصاص تسهیلات خاص برای حمایت مالی و درمانی از زوج‌های نابارور بسیجی، چاپ کتاب برای ترویج سبک زندگی اسلامی و آموزش طب
موسسه تامین درمان بسیجیان: این موسسه در زمینه «بیمه تامین اجتماعی»، «بیمه تکمیل درمان، عمر و حوادث» فعالیت می‌کند و در ۲۲ استان دارای ۵۰ مرکز درمانی است. اختصاص تسهیلات خاص برای حمایت مالی و درمانی از زوج‌های نابارور بسیجی، چاپ کتاب برای ترویج سبک زندگی اسلامی و آموزش طب
خط ۷۹۹: خط ۶۷۳:
موسسه تامین مسکن بسیجیان: این موسسه از سال ۱۳۷۷ فعالیت خود را شروع کرده است. موسسه تامین مسکن، در فاز اول فعالیت‌هایش اقدام به تملک زمین به روش‌های مختلف و در فاز دوم با تاسیس تعاونی‌های مسکن مختلف مانند «امید»، «بصیرت»، «ایثارگران»، «منتظران مهدی»، «مهر فجر» و «طلوع یار»، اقدام به اجرای طرح خانه‌سازی برای تامین مسکن بسیجیان کرده است. موسسه تامین مسکن، در ساخت مسجد نیز فعال است. فعالیت‌های این موسسه در زمینه تامین مسکن، در طول دو دهه گذشته با چالش‌ها و حاشیه‌های زیادی مواجه بوده و تعاونی‌های بسیجیان به طور مرتب در حال تغییر نام هستند. بدین سبب رصد و ارزیابی فعالیت‌های آنها بسیار دشوار است. آخرین آمار در دسترس از فعالیت‌های موسسه تامین مربوط به سال ۱۳۸۲ است که در گام اول که یک دوره پنج ساله محسوب می‌شود، اقدام به راه‌اندازی ۱۸۴ تعاونی مسکن و واگذاری بیش از ۳۲ هزار قطعه زمین کرده است.
موسسه تامین مسکن بسیجیان: این موسسه از سال ۱۳۷۷ فعالیت خود را شروع کرده است. موسسه تامین مسکن، در فاز اول فعالیت‌هایش اقدام به تملک زمین به روش‌های مختلف و در فاز دوم با تاسیس تعاونی‌های مسکن مختلف مانند «امید»، «بصیرت»، «ایثارگران»، «منتظران مهدی»، «مهر فجر» و «طلوع یار»، اقدام به اجرای طرح خانه‌سازی برای تامین مسکن بسیجیان کرده است. موسسه تامین مسکن، در ساخت مسجد نیز فعال است. فعالیت‌های این موسسه در زمینه تامین مسکن، در طول دو دهه گذشته با چالش‌ها و حاشیه‌های زیادی مواجه بوده و تعاونی‌های بسیجیان به طور مرتب در حال تغییر نام هستند. بدین سبب رصد و ارزیابی فعالیت‌های آنها بسیار دشوار است. آخرین آمار در دسترس از فعالیت‌های موسسه تامین مربوط به سال ۱۳۸۲ است که در گام اول که یک دوره پنج ساله محسوب می‌شود، اقدام به راه‌اندازی ۱۸۴ تعاونی مسکن و واگذاری بیش از ۳۲ هزار قطعه زمین کرده است.


موسسه خدمات علمی و آموزشی رزمندگان: این موسسه ریشه در «موسسه علمی رزمندگان» دارد که با سرمایه اهدایی ۲۰ میلیون ریالی توسط «آیت‌الله خمینی» در سال ۱۳۶۶ تاسیس شد و نسخه بروزشده آن در سال ۱۳۷۵ در زیرمجموعه بنیاد تعاون به فعالیت خود ادامه داد. این موسسه در حوزه‌های «برگزاری کنکورهای آزمایشی، آز‌مون‌های المپیاد، پیشرفت تحصیلی، برگزاری دوره‌های المپیاد، تاسیس و اداره مدرسه و نشر و توزیع کتاب‌های کمک آموزشی» فعال است. در حال حاضر ۵۳ مدرسه با نام‌های «معراج اندیشه» و «خاتم الانبیا» در ۱۳ استان توسط این موسسه اداره می‌شوند. این موسسه همچنین در قالب دو طرح «آیه‌های تمدن» و «جهاد علمی»، برنامه‌های آموزشی هدفمندی را در سطح ملی برای بورسیه کردن دانش‌آموزان پیگیری می‌کند. «طرح حکمت» که ویژه ارايه خدمات علمی، آموزشی به فرزندان پرسنل نیروهای مسلح است هم یکی دیگر از  طرح‌های بزرگی است که این موسسه در آن مشارکت دارد.
موسسه خدمات علمی و آموزشی رزمندگان: این موسسه ریشه در «موسسه علمی رزمندگان» دارد که با سرمایه اهدایی ۲۰ میلیون ریالی توسط «خمینی» در سال ۱۳۶۶ تاسیس شد و نسخه بروزشده آن در سال ۱۳۷۵ در زیرمجموعه بنیاد تعاون به فعالیت خود ادامه داد. این موسسه در حوزه‌های «برگزاری کنکورهای آزمایشی، آز‌مون‌های المپیاد، پیشرفت تحصیلی، برگزاری دوره‌های المپیاد، تاسیس و اداره مدرسه و نشر و توزیع کتاب‌های کمک آموزشی» فعال است. در حال حاضر ۵۳ مدرسه با نام‌های «معراج اندیشه» و «خاتم الانبیا» در ۱۳ استان توسط این موسسه اداره می‌شوند. این موسسه همچنین در قالب دو طرح «آیه‌های تمدن» و «جهاد علمی»، برنامه‌های آموزشی هدفمندی را در سطح ملی برای بورسیه کردن دانش‌آموزان پیگیری می‌کند. «طرح حکمت» که ویژه ارايه خدمات علمی، آموزشی به فرزندان پرسنل نیروهای مسلح است هم یکی دیگر از  طرح‌های بزرگی است که این موسسه در آن مشارکت دارد.


موسسه فرهنگی هنری رزمندگان اسلام: این موسسه در زمینه سینما، نمایش​، مهدهای قرآنی و مهدکودک فعال است. در زیرمجموعه‌اش، موسسه فرهنگی و هنری راوی یا «راوی فیلم» با ۳۰ سالن نمایش از موسسات شناخته شده در حوزه سینما بود که از سال ۱۳۹۶ به «انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس» الحاق شد. این انجمن در حال حاضر تحت کنترل سپاه و بسیج، مشغول به فعالیت است. ازدیگر فعالیت‌های موسسه راوی، تولید ساخت فیلم‌های مستند، تدوین آثار مکتوب نظیر کتاب، انجام تحقیقات رسانه‌ای و اجرای پروژه‌های مختلف در حوزه مجازی است.  
موسسه فرهنگی هنری رزمندگان اسلام: این موسسه در زمینه سینما، نمایش​، مهدهای قرآنی و مهدکودک فعال است. در زیرمجموعه‌اش، موسسه فرهنگی و هنری راوی یا «راوی فیلم» با ۳۰ سالن نمایش از موسسات شناخته شده در حوزه سینما بود که از سال ۱۳۹۶ به «انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس» الحاق شد. این انجمن در حال حاضر تحت کنترل سپاه و بسیج، مشغول به فعالیت است. ازدیگر فعالیت‌های موسسه راوی، تولید ساخت فیلم‌های مستند، تدوین آثار مکتوب نظیر کتاب، انجام تحقیقات رسانه‌ای و اجرای پروژه‌های مختلف در حوزه مجازی است.  
خط ۸۰۷: خط ۶۸۱:
بنیاد تعاون بسیج در طول یک‌دهه اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده در بازار بورس، صنعت و معدن، خدمات، نفت و پتروشیمی و بانک به یک بازیگر بزرگ تبدیل شده است. رصد فعالیت‌های وابسته به این بنیاد از این نظر دشوار است که این شرکت‌ها به طور دائم در حال خرید و فروش سهام شرکت‌های بزرگ هستند و بنیاد تعاون بسیج احتمالا به دلیل ملاحظات سیاسی و فرار از دام تحریم‌ها، به طور ادواری شرکت‌های تازه سرمایه‌گذاری به بازار وارد می‌کند تا شناسایی آنها دشوار باشد. این شرکت‌ها همچنین در زمینه شفافیت نیز عملکرد بسیار ضعیفی دارند. برخی از مهم‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه این بنیاد عبارتند از:
بنیاد تعاون بسیج در طول یک‌دهه اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده در بازار بورس، صنعت و معدن، خدمات، نفت و پتروشیمی و بانک به یک بازیگر بزرگ تبدیل شده است. رصد فعالیت‌های وابسته به این بنیاد از این نظر دشوار است که این شرکت‌ها به طور دائم در حال خرید و فروش سهام شرکت‌های بزرگ هستند و بنیاد تعاون بسیج احتمالا به دلیل ملاحظات سیاسی و فرار از دام تحریم‌ها، به طور ادواری شرکت‌های تازه سرمایه‌گذاری به بازار وارد می‌کند تا شناسایی آنها دشوار باشد. این شرکت‌ها همچنین در زمینه شفافیت نیز عملکرد بسیار ضعیفی دارند. برخی از مهم‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه این بنیاد عبارتند از:


بانک مهر اقتصاد: سابقه فعالیت «بانک مهر اقتصاد» به سال ۱۳۷۲ باز می‌گردد که در قالب موسسه قرض‌الحسنه بسیجیان و با سرمایه اولیه ده میلیون ریال که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به عنوان «هبه»(یعنی بخششی که قابل بازپس گرفتن است) پرداخت شد، شروع به فعالیت کرد. این صندوق در سال ۱۳۷۹ به «موسسه مالی اعتباری مهر» و در سال ۱۳۸۸ به «بانک مهر اقتصاد» تغییر وضعیت داد.
بانک مهر اقتصاد: سابقه فعالیت «بانک مهر اقتصاد» به سال ۱۳۷۲ باز می‌گردد که در قالب موسسه قرض‌الحسنه بسیجیان و با سرمایه اولیه ده میلیون ریال که از سوی خامنه‌ای، به عنوان «هبه»(یعنی بخششی که قابل بازپس گرفتن است) پرداخت شد، شروع به فعالیت کرد. این صندوق در سال ۱۳۷۹ به «موسسه مالی اعتباری مهر» و در سال ۱۳۸۸ به «بانک مهر اقتصاد» تغییر وضعیت داد.


«بانک مهر اقتصاد» در حال حاضر دارای بیش از ۶۰۰۰ هزار کارمند و ۸۰۰ شعبه است. بنیاد تعاون بسیج و موسسه‌های وابسته بر اساس گزارش پایان سال ۱۳۹۵ این بانک،‌ بیش از ۷۶ درصد سهام این بانک را در اختیار دارند. اواخر سال ۱۳۹۶ گزارش‌هایی درباره ادغام این بانک در بانک‌های «ثامن» و «انصار» که هر سه وابسته به سپاه هستند، منتشر شده است که به نظر می‌رسد فرایندی پیچیده و زمان‌بر است. مسئولان بانک مهر اقتصاد اعلام کرده‌اند که تنها در صورت «حکم حکومتی»، موضوع ادغام پیگیری می‌شود. حکم حکومتی باید توسط آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی صادر شود.
«بانک مهر اقتصاد» در حال حاضر دارای بیش از ۶۰۰۰ هزار کارمند و ۸۰۰ شعبه است. بنیاد تعاون بسیج و موسسه‌های وابسته بر اساس گزارش پایان سال ۱۳۹۵ این بانک،‌ بیش از ۷۶ درصد سهام این بانک را در اختیار دارند. اواخر سال ۱۳۹۶ گزارش‌هایی درباره ادغام این بانک در بانک‌های «ثامن» و «انصار» که هر سه وابسته به سپاه هستند، منتشر شده است که به نظر می‌رسد فرایندی پیچیده و زمان‌بر است. مسئولان بانک مهر اقتصاد اعلام کرده‌اند که تنها در صورت «حکم حکومتی»، موضوع ادغام پیگیری می‌شود. حکم حکومتی باید توسط آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی صادر شود.
خط ۸۱۳: خط ۶۸۷:
گروه مالی مهر اقتصاد: این گروه مالی ابتدا به نام «شرکت سرمایه‌گذاری تجلی سامانه» فعالیت می‌کرد و سال ۱۳۹۲ به «گروه مالی مهر اقتصاد» تغییر نام داد. شرکت‌های «سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان» و «سرمایه‌گذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان»، «شرکت نگین ساحل رویال»، «شرکت تجلی مهر ایرانیان» و «شرکت خدمات بازرگانی آینده‌نگر مهر»، سهامداران عمده این کارگزاری هستند.
گروه مالی مهر اقتصاد: این گروه مالی ابتدا به نام «شرکت سرمایه‌گذاری تجلی سامانه» فعالیت می‌کرد و سال ۱۳۹۲ به «گروه مالی مهر اقتصاد» تغییر نام داد. شرکت‌های «سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان» و «سرمایه‌گذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان»، «شرکت نگین ساحل رویال»، «شرکت تجلی مهر ایرانیان» و «شرکت خدمات بازرگانی آینده‌نگر مهر»، سهامداران عمده این کارگزاری هستند.


گروه مالی مهر اقتصاد به همراه شرکت‌های وابسته، مالک اصلی «هدلینگ توسعه معادن روی ایران» است. «هلدینگ توسعه معادن روی ایران» با ارزش بازار بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان، یکی از ‌مهم‌ترین کانون‌های سرمایه‌گذاری در تولید سرب و روی است. در زیرمجموعه این هدلینگ، شرکت‌های متعددی چون «شرکت تولید روی ایران»، «شرکت فرآوری مواد معدنی ایران»، «شرکت ذوب روی بافق»، «شرکت ملی سرب و روی ایران»، «شرکت اسیدسازان زنجان»، «شرکت تولید روی بندرعباس»، «شرکت ذوب و احیای روی قشم»، «شرکت مهندسی و تحقیقاتی فلزات غیرآهنی»، «شرکت راهبران صنعت سرب و روی انگوران»، «شرکت صنعتی و معدنی شمال‌شرق شاهرود»، «شرکت آلفا ماشین پویا»، «شرکت معدن‌کاران انگوران»، ‌«شرکت جام امید البرز» و «شرکت شیمیایی کاتالیست پارسیان» همراه با شرکت‌های «کالسیمین» و «صنعت روی زنگان» فعال هستند که این شرکت را در مجموع به یک غول مهم اقتصادی در حوزه معادن روی و سرب، تولید اسید و اکتشاف و حفاری تبدیل کرده است.
گروه مالی مهر اقتصاد به همراه شرکت‌های وابسته، مالک اصلی «هولدینگ توسعه معادن روی ایران» است. «هولدینگ توسعه معادن روی ایران» با ارزش بازار بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان، یکی از ‌مهم‌ترین کانون‌های سرمایه‌گذاری در تولید سرب و روی است. در زیرمجموعه این هولدینگ، شرکت‌های متعددی چون «شرکت تولید روی ایران»، «شرکت فرآوری مواد معدنی ایران»، «شرکت ذوب روی بافق»، «شرکت ملی سرب و روی ایران»، «شرکت اسیدسازان زنجان»، «شرکت تولید روی بندرعباس»، «شرکت ذوب و احیای روی قشم»، «شرکت مهندسی و تحقیقاتی فلزات غیرآهنی»، «شرکت راهبران صنعت سرب و روی انگوران»، «شرکت صنعتی و معدنی شمال‌شرق شاهرود»، «شرکت آلفا ماشین پویا»، «شرکت معدن‌کاران انگوران»، ‌«شرکت جام امید البرز» و «شرکت شیمیایی کاتالیست پارسیان» همراه با شرکت‌های «کالسیمین» و «صنعت روی زنگان» فعال هستند که این شرکت را در مجموع به یک غول مهم اقتصادی در حوزه معادن روی و سرب، تولید اسید و اکتشاف و حفاری تبدیل کرده است.


جوان سیر ایثار: این شرکت در سال ۱۳۸۰ در حوزه حمل و نقل و خدمات سیاحتی و زیارتی فعال شده است. این شرکت به طور تخصصی در تامین نیازهای مربوط به اردوهای بسیج و اردوهای «راهیان نور» فعالیت می‌کند ولی در سیستم حمل‌ و نقل جاده‌ای ایران هم به عنوان «بزرگ‌ترین شرکت حمل و نقل جاده‌ای کشور» شناخته شده است. شرکت «جوان‌سیر ایثار» دارای ۶۱ شعبه و ۵ ترمینال اختصاصی در کل کشور و مالک ۷۵۰ دستگاه اتوبوس است. شرکت «جوان سیر ایثار» علاوه بر انحصار کاروان‌های راهیان نور، در سال‌های اخیر،‌ انحصار بخش اعظم حمل و نقل مسافران اربعین را نیز بر عهده گرفته است. در زیرمجموعه این شرکت، «آژانس هواپیمایی جوان سیر ایثار» نیز راه‌اندازی شده است که در حوزه فروش بلیط قطار و هواپیما و رزرو هتل و صدور ویزا فعالیت می کند.
جوان سیر ایثار: این شرکت در سال ۱۳۸۰ در حوزه حمل و نقل و خدمات سیاحتی و زیارتی فعال شده است. این شرکت به طور تخصصی در تامین نیازهای مربوط به اردوهای بسیج و اردوهای «راهیان نور» فعالیت می‌کند ولی در سیستم حمل‌ و نقل جاده‌ای ایران هم به عنوان «بزرگ‌ترین شرکت حمل و نقل جاده‌ای کشور» شناخته شده است. شرکت «جوان‌سیر ایثار» دارای ۶۱ شعبه و ۵ ترمینال اختصاصی در کل کشور و مالک ۷۵۰ دستگاه اتوبوس است. شرکت «جوان سیر ایثار» علاوه بر انحصار کاروان‌های راهیان نور، در سال‌های اخیر،‌ انحصار بخش اعظم حمل و نقل مسافران اربعین را نیز بر عهده گرفته است. در زیرمجموعه این شرکت، «آژانس هواپیمایی جوان سیر ایثار» نیز راه‌اندازی شده است که در حوزه فروش بلیط قطار و هواپیما و رزرو هتل و صدور ویزا فعالیت می کند.
خط ۸۴۲: خط ۷۱۶:


=== نهادهای اجتماعی و فرهنگی تحت نظارت بسیج ===
=== نهادهای اجتماعی و فرهنگی تحت نظارت بسیج ===
خبرگزاری دانشجو وابسته به سازمان بسیج دانشجویی است. این خبرگزاری که از سال ۱۳۸۲ راه‌اندازی شده است
ساخت مستند، تولید تعزیه و تئاتر، برگزاری جشنوار‌های سینمایی و کاریکاتور، برگزاری دوره‌ها و اردوهای آموزشی از جمله فعالیت‌های بنیاد روایت فتح است.
«خبرگزاری فارس» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رسانه‌های خبری فعال در ایران، سال ۱۳۸۱ تاسیس شده است و بودجه آن توسط «سازمان بسیج» تامین می‌شود.
در جلسات حلقه صالحین که توصیه شده قبل یا بعد از نماز مغرب و عشا برگزار شود، رصد مستمر و دقیق سخنان آیت‌الله خامنه‌ای و تحلیل مسائل سیاسی روز و رفع شبهات، دستور کار اصلی تعریف‌شده است.
خبرگزاری فارس: «خبرگزاری فارس» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رسانه‌های خبری فعال در ایران، سال ۱۳۸۱ تاسیس شده است و بودجه آن توسط «سازمان بسیج» تامین می‌شود. این خبرگزاری به صورت ۲۴ساعته، اخبار خود را به زبان‌های فارسی، انگلیسی، ترکی و عربی منتشر می‌کند. این خبرگزاری دارای ۳۱ سایت استانی و ۱۷ دفتر است و یک سایت ویژه اخبار افغانستان، «باشگاه فرهنگی و هنری توانا» و «دانشکده رسانه» را تحت پوشش دارد. مدیران این خبرگزاری، این رسانه را «خاکریز مقدم جنگ نرم» توصیف کرده‌اند. خبرگزاری فارس در دهه‌ گذشته، نقش مهمی در هدایت پروژه‌های معطوف به سرکوب فعالان مدنی و رسانه‌ای، منتقدان سیاسی و اجتماعی داشته است و یک بازوی مهم تبلیغاتی برای سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی و قضایی محسوب می‌شود. خبرگزاری فارس همچنین از سال ۱۳۸۷ اقدام به راه‌اندازی «باشگاه آموزش خبرنگاری» کرد که در ادامه به «باشگاه توانا» تغییر نام داده است. این باشگاه وظیفه «فراخوان، جذب و گزینش اولیه» نیرو برای خبرگزاری فارس را برعهده دارد و در حوزه‌های «آموزش مجازی و تولید محتوا» نیز فعال است.
خبرگزاری فارس: «خبرگزاری فارس» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رسانه‌های خبری فعال در ایران، سال ۱۳۸۱ تاسیس شده است و بودجه آن توسط «سازمان بسیج» تامین می‌شود. این خبرگزاری به صورت ۲۴ساعته، اخبار خود را به زبان‌های فارسی، انگلیسی، ترکی و عربی منتشر می‌کند. این خبرگزاری دارای ۳۱ سایت استانی و ۱۷ دفتر است و یک سایت ویژه اخبار افغانستان، «باشگاه فرهنگی و هنری توانا» و «دانشکده رسانه» را تحت پوشش دارد. مدیران این خبرگزاری، این رسانه را «خاکریز مقدم جنگ نرم» توصیف کرده‌اند. خبرگزاری فارس در دهه‌ گذشته، نقش مهمی در هدایت پروژه‌های معطوف به سرکوب فعالان مدنی و رسانه‌ای، منتقدان سیاسی و اجتماعی داشته است و یک بازوی مهم تبلیغاتی برای سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی و قضایی محسوب می‌شود. خبرگزاری فارس همچنین از سال ۱۳۸۷ اقدام به راه‌اندازی «باشگاه آموزش خبرنگاری» کرد که در ادامه به «باشگاه توانا» تغییر نام داده است. این باشگاه وظیفه «فراخوان، جذب و گزینش اولیه» نیرو برای خبرگزاری فارس را برعهده دارد و در حوزه‌های «آموزش مجازی و تولید محتوا» نیز فعال است.


خط ۸۶۲: خط ۷۲۸:
حلقه‌های صالحین: تشکیل «حلقه‌های صالحین» از سال ۱۳۸۷ مطرح شد. این طرح، از سال ۱۳۸۸، به عنوان مهم‌ترین دستورکار بسیج اعلام شد و از آن به عنوان «نسخه اصلی برنامه ریزی استراتژیک فرهنگی جوامع شیعی، برای زمینه‌سازی ظهور منجی عالم بشریت مهدی موعود (عج)» یاد شد. ساختار کلی حلقه‌های صالحین دارای ۸ سطح (بسیج عمومی، بسیج عادی، بسیج فعال، سرگروه، مربی، سرمربی، استاد و مرکز تولید اندیشه اسلامی) بوده و مجمع اساتید حلقه‌های صالحین به صورت فصلی با حضور فرماندهان سپاه، و گاهی در حضور رهبر جمهوری اسلامی تشکیل جلسه داده و دستورات لازم را دریافت می‌کند. بر اساس چارت سازمانی، این ۸ سطح در نهایت منجر به تشکیل «شورای عالی تعلیم و تربیت صالحین» می‌شود. یک حلقه عادی، با حضور ۱۵ تا ۲۰ نفر از اعضای بسیج تشکیل می‌شود و با الگوگیری از نشست‌های حلقه‌ای مساجد صدر اسلام، اعضا روی زمین و به صورت رو در رو، وارد بحث و گفت‌وگو می‌شوند. هر حلقه می‌تواند ۲ ساعت در هفته (حلقه عادی)، تا ۴ ساعت در هفته (حلقه فعال) و یا ۶ ساعت در هفته (حلقه ویژه) جلسه تشکیل دهد. گروه‌های سنی هدف در ۵ سطح ( ۷ تا ۱۱ سال، ۱۲ تا ۱۷سال، ۱۸ تا ۲۹ سال، ۳۰ تا ۵۰ سال و ۵۰ سال به بالا) تعریف شده‌اند.
حلقه‌های صالحین: تشکیل «حلقه‌های صالحین» از سال ۱۳۸۷ مطرح شد. این طرح، از سال ۱۳۸۸، به عنوان مهم‌ترین دستورکار بسیج اعلام شد و از آن به عنوان «نسخه اصلی برنامه ریزی استراتژیک فرهنگی جوامع شیعی، برای زمینه‌سازی ظهور منجی عالم بشریت مهدی موعود (عج)» یاد شد. ساختار کلی حلقه‌های صالحین دارای ۸ سطح (بسیج عمومی، بسیج عادی، بسیج فعال، سرگروه، مربی، سرمربی، استاد و مرکز تولید اندیشه اسلامی) بوده و مجمع اساتید حلقه‌های صالحین به صورت فصلی با حضور فرماندهان سپاه، و گاهی در حضور رهبر جمهوری اسلامی تشکیل جلسه داده و دستورات لازم را دریافت می‌کند. بر اساس چارت سازمانی، این ۸ سطح در نهایت منجر به تشکیل «شورای عالی تعلیم و تربیت صالحین» می‌شود. یک حلقه عادی، با حضور ۱۵ تا ۲۰ نفر از اعضای بسیج تشکیل می‌شود و با الگوگیری از نشست‌های حلقه‌ای مساجد صدر اسلام، اعضا روی زمین و به صورت رو در رو، وارد بحث و گفت‌وگو می‌شوند. هر حلقه می‌تواند ۲ ساعت در هفته (حلقه عادی)، تا ۴ ساعت در هفته (حلقه فعال) و یا ۶ ساعت در هفته (حلقه ویژه) جلسه تشکیل دهد. گروه‌های سنی هدف در ۵ سطح ( ۷ تا ۱۱ سال، ۱۲ تا ۱۷سال، ۱۸ تا ۲۹ سال، ۳۰ تا ۵۰ سال و ۵۰ سال به بالا) تعریف شده‌اند.


در جلسات حلقه صالحین که توصیه شده قبل یا بعد از نماز مغرب و عشا برگزار شود، رصد مستمر و دقیق سخنان آیت‌الله خامنه‌ای و تحلیل مسائل سیاسی روز و رفع شبهات، دستور کار اصلی تعریف‌شده و سرگروه مجاز است که ارتباطات اعضا را کنترل کند، با محل تحصیل یا کار افراد ارتباط برقرار کند، تکالیف شرعی را به آنها یادآوری کرده و در صورت امکان، جلسات را در منزل اعضا برگزار کند.
در جلسات حلقه صالحین که توصیه شده قبل یا بعد از نماز مغرب و عشا برگزار شود، رصد مستمر و دقیق سخنان خامنه‌ای و تحلیل مسائل سیاسی روز و رفع شبهات، دستور کار اصلی تعریف‌شده و سرگروه مجاز است که ارتباطات اعضا را کنترل کند، با محل تحصیل یا کار افراد ارتباط برقرار کند، تکالیف شرعی را به آنها یادآوری کرده و در صورت امکان، جلسات را در منزل اعضا برگزار کند.


«تقید به شنیدن و پیگیری سخنان رهبری»، «شرکت در راهپیمایی و انتخابات» و آمادگی برای حضور در برنامه‌های سپاه مانند اردوهای جهادی، گشت‌های امنیتی و شناسایی افرادی که باید امر به معروف شوند، از اهم وظایف اعضای حلقه‌های صالحین است. اعضای حلقه باید ۳ مرحله را طی کنند. اول جذب شود، بعد مرحله تثبیت را طی کند، «به گونه‌ای است که جدا شدن او از حلقه تربیتی به آسانی صورت نپذیرد.» در این مرحله عضو حلقه صالحین، ۴ گام را طی می‌کند: «تعمیق ارتباطات عاطفی، هویت بخشی، شناخت، آگاهی و بیداری و بستر‌سازی برای رشد.»
«تقید به شنیدن و پیگیری سخنان رهبری»، «شرکت در راهپیمایی و انتخابات» و آمادگی برای حضور در برنامه‌های سپاه مانند اردوهای جهادی، گشت‌های امنیتی و شناسایی افرادی که باید امر به معروف شوند، از اهم وظایف اعضای حلقه‌های صالحین است. اعضای حلقه باید ۳ مرحله را طی کنند. اول جذب شود، بعد مرحله تثبیت را طی کند، «به گونه‌ای است که جدا شدن او از حلقه تربیتی به آسانی صورت نپذیرد.» در این مرحله عضو حلقه صالحین، ۴ گام را طی می‌کند: «تعمیق ارتباطات عاطفی، هویت بخشی، شناخت، آگاهی و بیداری و بستر‌سازی برای رشد.»
خط ۸۷۳: خط ۷۳۹:


محمدرضا نقدی، فرمانده وقت بسیج در سال ۱۳۹۳ ادعا کرده‌ است بیش از ۱۵۰هزار حلقه صالحین برای مردان و ۱۰۰هزار حلقه صالحین برای زنان در کل کشور تشکیل شده است. وی همچنین از فعال بودن ۱۵هزار حلقه سرگروه، ۱۳۰۰ حلقه مربی و ۴۶حلقه سرمربی خبر داده است. اعضای گردان‌های عاشورای بسیج از میان اعضای حلقه‌های صالحین انتخاب می‌شوند.
محمدرضا نقدی، فرمانده وقت بسیج در سال ۱۳۹۳ ادعا کرده‌ است بیش از ۱۵۰هزار حلقه صالحین برای مردان و ۱۰۰هزار حلقه صالحین برای زنان در کل کشور تشکیل شده است. وی همچنین از فعال بودن ۱۵هزار حلقه سرگروه، ۱۳۰۰ حلقه مربی و ۴۶حلقه سرمربی خبر داده است. اعضای گردان‌های عاشورای بسیج از میان اعضای حلقه‌های صالحین انتخاب می‌شوند.
اردوهای جهادی: «اردوهای جهادی» که بیشتر در فصل تابستان برگزار می‌شود، یکی از گسترده‌ترین برنامه‌های اجتماعی بسیج است که با محوریت سازمان بسیج سازندگی و سازمان بسیج دانشجویی برگزار می‌شود. اردوهای جهادی در تمام حوزه‌های اقتصادی، عمرانی، اجتماعی، آموزشی و فرهنگی برگزار می‌شود و اعضای آن به طور عمده از میان دانش‌آموزان و دانشجویان عضو بسیج انتخاب می‌شوند. «مرکز مطالعات و هدایت حرکت‌های جهادی» وابسته به سازمان بسیج سازندگی، یک نهاد بالادستی برای شناسایی و ساماندهی گروه‌های جهادی که در این اردوها شرکت می‌کنند،است. دانش‌آموزان عضو بسیج در قالب طرح سالانه «هجرت» در این اردوها شرکت می‌کنند. تعداد گروه‌‌های جهادی در سال ۱۳۹۷، سه هزار گروه اعلام شده است. سازمان بسیج اعلام کرده که قصد دارد تعداد گروه‌های جهادی را تا پایان سال ۱۳۹۷ به ۸ هزار گروه افزایش دهد.
هیات های اندیشه ورز: «هیات‌های اندیشه‌ورز» از سال ۱۳۹۵ و در پی تاکید آیت‌الله خامنه‌ای در سازمان بسیج تشکیل شده است. رهبر جمهوری اسلامی، با تاکید بر تشکیل این هیات‌ها در سطح بدنه و راس، «طراحی برای ماموریت‌های مختلف اعم از جنگ سخت و جنگ نرم، سازندگی و خدمات‌رسانی» را وظیفه این هیات‌ها اعلام کرده است. او همچنین خواستار تشکیل «هیات‌های رصدگر» برای «مراقبت از نفوذ نکردن ویروس‌ها و مورد آسیب قرار نگرفتن سازمان بسیج» شده است. پس از درخواست آیت‌الله خامنه‌ای، گزارش‌های متعددی درباره تشکیل هیات‌های اندیشه‌ورز منتشر شده ولی هیات‌های رصدگر چندان مورد توجه قرار نگرفته است. هیات‌های اندیشه‌ورز به صورت محفل‌های مشورتی تشکیل می‌شوند و در برخی موارد، با دعوت از شخصیت‌های بالادستی بسیج به تحلیل سیاست داخلی و خارجی می‌پردازند.


=== [[نیروی قدس سپاه پاسداران|نیروی قدس]] ===
=== [[نیروی قدس سپاه پاسداران|نیروی قدس]] ===
سابقه تشکیل نیروی قدس سپاه پاسداران مشهور به «سپاه قدس»، به «واحد نهضت‌های آزادی‌بخش» باز می‌گردد که در فروردین سال ۱۳۶۰ در  سپاه تشکیل شد. در این دوران، درخواست تشکیل «نیروی قدس سپاه» اندک اندک شکل گرفت. ۲۵خرداد ۱۳۶۱، گروهی از نمایندگان و رهبران گروه‌های شبه نظامی فعال در خاورمیانه و شمال آفریقا که در تهران به میزبانی «واحد نهضت‌های آزادی‌بخش سپاه» گرد هم آمده بودند، در قطعنامه پایانی اعلام کردند که «خواستار تشکیل سپاه قدس از سوی جمهوری اسلامی هستیم.» همان روز دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در اطلاعیه‌ای از متقاضیان خواست «برای ثبت‌نام و سپس اعزام به سوریه و لبنان» مراجعه کنند.
سابقه تشکیل نیروی قدس سپاه پاسداران مشهور به «سپاه قدس»، به «واحد نهضت‌های آزادی‌بخش» باز می‌گردد که در فروردین سال ۱۳۶۰ در  سپاه تشکیل شد. در این دوران، درخواست تشکیل «نیروی قدس سپاه» اندک اندک شکل گرفت. ۲۵خرداد ۱۳۶۱، گروهی از نمایندگان و رهبران گروه‌های شبه نظامی فعال در خاورمیانه و شمال آفریقا که در تهران به میزبانی «واحد نهضت‌های آزادی‌بخش سپاه» گرد هم آمده بودند، در قطعنامه پایانی اعلام کردند که «خواستار تشکیل سپاه قدس از سوی جمهوری اسلامی هستیم.» همان روز دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در اطلاعیه‌ای از متقاضیان خواست «برای ثبت‌نام و سپس اعزام به سوریه و لبنان» مراجعه کنند.


فعالیت‌های «واحد نهضت‌های آزادی‌ بخش» تا سال ۱۳۶۴ ادامه داشت. در طول این چهارسال، فعالیت‌های «مهدی هاشمی»، که از نزدیکان «آیت‌الله حسینعلی منتظری» بود، موجب بروز اختلافاتی در سپاه شد. این اختلافات که در نهایت منجر به بازداشت و اعدام مهدی هاشمی شد، سبب شد که سال ۱۳۶۴، واحد نهضت‌های آزادی‌بخش از سپاه پاسداران به وزارت امورخارجه منتقل شود.
فعالیت‌های «واحد نهضت‌های آزادی‌ بخش» تا سال ۱۳۶۴ ادامه داشت. در طول این چهارسال، فعالیت‌های «مهدی هاشمی»، که از نزدیکان «حسینعلی منتظری» بود، موجب بروز اختلافاتی در سپاه شد. این اختلافات که در نهایت منجر به بازداشت و اعدام مهدی هاشمی شد، سبب شد که سال ۱۳۶۴، واحد نهضت‌های آزادی‌بخش از سپاه پاسداران به وزارت امورخارجه منتقل شود.


«جواد منصوری» که از فروردین تا اسفند ۱۳۵۸، فرمانده سپاه بوده است، در گفتگویی با ماهنامه رمز عبور که خرداد ۱۳۹۵ منتشر شد، گفته است پس از این جابجایی «دو سه سالی واحد نهضت‌ها در وزارت خارجه بود و بعد دوباره به سپاه برگشت و نیروی قدس شد.»
«جواد منصوری» که از فروردین تا اسفند ۱۳۵۸، فرمانده سپاه بوده است، در گفتگویی با ماهنامه رمز عبور که خرداد ۱۳۹۵ منتشر شد، گفته است پس از این جابجایی «دو سه سالی واحد نهضت‌ها در وزارت خارجه بود و بعد دوباره به سپاه برگشت و نیروی قدس شد.»
خط ۸۹۵: خط ۷۵۷:
سران جکومت ایران از نیروی قدس برای پر کردن جیب خود یا دست زدن به کارهای غیر قانونی از جمله قاچاق اسلحه و مواد مخدر و جعل اسکناس  استفاده کرده‌اند. بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای پس از پایان جنگ بوسنی، تحقیقات نشان می‌داد که اعضای سپاه قدس در قاچاق اسلحه فعال بوده‌اند، پرونده‌های متعدد قاچاق اسحله توسط اعضای سپاه قدس به ویژه در کشورهای آفریقایی مثل نیجریه، کنیا، سودان و سنگال که به تشکیل پرونده‌های قضایی و صدور حکم محکومیت منجر شد، نشان می‌داد یک شبکه فعال وابسته به سپاه قدس در این حوزه فعال است.
سران جکومت ایران از نیروی قدس برای پر کردن جیب خود یا دست زدن به کارهای غیر قانونی از جمله قاچاق اسلحه و مواد مخدر و جعل اسکناس  استفاده کرده‌اند. بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای پس از پایان جنگ بوسنی، تحقیقات نشان می‌داد که اعضای سپاه قدس در قاچاق اسلحه فعال بوده‌اند، پرونده‌های متعدد قاچاق اسحله توسط اعضای سپاه قدس به ویژه در کشورهای آفریقایی مثل نیجریه، کنیا، سودان و سنگال که به تشکیل پرونده‌های قضایی و صدور حکم محکومیت منجر شد، نشان می‌داد یک شبکه فعال وابسته به سپاه قدس در این حوزه فعال است.


از دیگر شاخه‌های این شبکه فعال می‌توان به شبکه عراق اشاره کرد. آذر ۱۳۸۷، «نادر قربانی»، عضو نیروی قدس سپاه و بهمن همان سال، پنج افسر عضو سپاه قدس در عراق به اتهام قاچاق اسحله بازداشت شدند. تیر ۱۳۸۸، «ابومهدی المهندس»، فرمانده ارشد شبه نظامیان عراقی وابسته به ایران که با همکاری سپاه قدس یک شبکه قاچاق اسحله را اداره می‌کرد، در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. فروردین ۱۳۸۹، در جریان دادگاه، «منصور بن رجب»، مشاور وزیر در بحرین اعلام شد که در جریان فعالیت‌های غیرقانونی او در حوزه پول‌شویی و سلاح، یکی از طرف‌های معامله نیروی قدس سپاه بوده است. سال ۱۳۹۰، سازمان امنیت داخلی اسرائیل، از قاچاق اسحله از طریق مصر توسط سپاه قدس خبر داد. این اسحله‌ها برای گروه‌های فلسطینی مانند حماس و جهاد اسلامی ارسال شده بودند. قاچاق سلاح توسط در یمن به ارسال تسلیحات نظامی چون موشک و پهپاد برای شبه نظامیان «حوثی» است.
از دیگر شاخه‌های این شبکه فعال می‌توان به شبکه عراق اشاره کرد. آذر ۱۳۸۷، «نادر قربانی»، عضو نیروی قدس سپاه و بهمن همان سال، پنج افسر عضو سپاه قدس در عراق به اتهام قاچاق اسحله بازداشت شدند. تیر ۱۳۸۸، «ابومهدی المهندس»، فرمانده ارشد شبه نظامیان عراقی وابسته به ایران که با همکاری سپاه قدس یک شبکه قاچاق اسحله را اداره می‌کرد، در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. فروردین ۱۳۸۹، در جریان دادگاه، «منصور بن رجب»، مشاور وزیر در بحرین اعلام شد که در جریان فعالیت‌های غیرقانونی او در حوزه پول‌شویی و سلاح، یکی از طرف‌های معامله نیروی قدس سپاه بوده است. سال ۱۳۹۰، سازمان امنیت داخلی اسرائیل، از قاچاق اسحله از طریق مصر توسط سپاه قدس خبر داد. این اسحله‌ها برای گروه‌های فلسطینی مانند حماس و جهاد اسلامی ارسال شده بودند. سپاه در حال قاچاق سلاح به یمن و ارسال تسلیحات نظامی چون موشک و پهپاد برای شبه نظامیان «حوثی» است.


اسفند۱۳۹۰ وزارت خزانه‌داری آمریکا به صورت رسمی اعلام کرد که نام «غلامرضا باغبانی»، یکی از فرماندهان سپاه قدس را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر، به فهرست قاچاقیان مواد مخدر تحت تحریم آمریکا اضافه می‌کند. بر اساس این گزارش، این مقام سپاه قدس به قاچاق‌چیان اجازه می‌داده که در صورت رساندن اسلحه به گروه طالبان، به داخل خاک ایران تریاک قاچاق کنند. علاوه بر این گزارش‌هایی درباره شبکه‌های قاچاق وابسته به سپاه قدس در ترکیه، آذربایجان، ایتالیا و ونزوئلا منتشر شده است. سپاه قدس در جریان این فعالیت‌ها همکاری نزدیکی با حزب‌الله لبنان داشته است. بر اساس جزییاتی که از پروژه «کاساندار» که یک طرح ویژه دولت اوباما برای رصد فعالیت‌های غیرقانونی حزب‌الله لبنان بود، منتشر شده است، سپاه قدس در جعل اسکناس هم فعال بوده است. سال گذشته، دولت آمریکا اعلام کرد که یک شبکه فعال وابسته به سپاه قدس در یمن اقدام به جعل و توزیع اسکناس کرده است. مسئول این شبکه «محمود سیف» بود که در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. او در سال ۹۰ نیز در اروپای شرقی متهم به قاچاق سلاح شده بود.
اسفند۱۳۹۰ وزارت خزانه‌داری آمریکا به صورت رسمی اعلام کرد که نام «غلامرضا باغبانی»، یکی از فرماندهان سپاه قدس را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر، به فهرست قاچاقیان مواد مخدر تحت تحریم آمریکا اضافه می‌کند. بر اساس این گزارش، این مقام سپاه قدس به قاچاق‌چیان اجازه می‌داده که در صورت رساندن اسلحه به گروه طالبان، به داخل خاک ایران تریاک قاچاق کنند. علاوه بر این گزارش‌هایی درباره شبکه‌های قاچاق وابسته به سپاه قدس در ترکیه، آذربایجان، ایتالیا و ونزوئلا منتشر شده است. سپاه قدس در جریان این فعالیت‌ها همکاری نزدیکی با حزب‌الله لبنان داشته است. بر اساس جزییاتی که از پروژه «کاساندرا» که یک طرح ویژه دولت اوباما برای رصد فعالیت‌های غیرقانونی حزب‌الله لبنان بود، منتشر شده است، سپاه قدس در جعل اسکناس هم فعال بوده است. سال گذشته، دولت آمریکا اعلام کرد که یک شبکه فعال وابسته به سپاه قدس در یمن اقدام به جعل و توزیع اسکناس کرده است. مسئول این شبکه «محمود سیف» بود که در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. او در سال ۹۰ نیز در اروپای شرقی متهم به قاچاق سلاح شده بود.


سپاه قدس همچنین به ساماندهی برنامه‌های ترور به ویژه علیه مخالفان جمهوری اسلامی پرداخته است. دایره این ترورها از ترور خلبان‌های جت‌های جنگنده عراقی در روزگار پس از پایان جنگ ایران و عراق تا ترور مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی را در برمی‌گیرد. در یکی از مشهورترین پرونده‌ها، «منصور ارباب سیار» تبعه ایرانی که در آمریکا به اتهام تلاش برای ترور سفیر عربستان بازداشت شد، وابسته به سپاه قدس بود و در دادگاه اعتراف کرد که با کارتل‌های مواد مخدر مکزیک در ارتباط بوده است.  
سپاه قدس همچنین به ساماندهی برنامه‌های ترور به ویژه علیه مخالفان جمهوری اسلامی پرداخته است. دایره این ترورها از ترور خلبان‌های جت‌های جنگنده عراقی در روزگار پس از پایان جنگ ایران و عراق تا ترور مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی را در برمی‌گیرد. در یکی از مشهورترین پرونده‌ها، «منصور ارباب سیار» تبعه ایرانی که در آمریکا به اتهام تلاش برای ترور سفیر عربستان بازداشت شد، وابسته به سپاه قدس بود و در دادگاه اعتراف کرد که با کارتل‌های مواد مخدر مکزیک در ارتباط بوده است.  
خط ۹۲۷: خط ۷۸۹:
طبق اساسنامه مصوب ۱۵شهریور ۱۳۶۱ در ساختار سازمانی سپاه به عنوان یک «معاونت سپاه» شناخته می‌شود ولی در عمل به صورت یک تشکیلات مستقل است که به طور مستقیم زیر نظر ولی فقیه فعالیت می‌کند. این نهاد از نظر سازمانی جزو ارکان تشکیلاتی و یا سلسله مراتب فرماندهی سپاه محسوب نمی‌شود ولی نقش تعیین کننده‌ای در ساختار بالادستی دارد.  نماینده ولی‌فقیه در سپاه همچنین عضو هیات مرکزی گزینش و هیات عالی انضباطی سپاه است. نماینده ولی‌فقیه می‌تواند بر کلیه امور سپاه و تصمیمات فرماندهان از نظر انطباق با موازین شرعی و دستورات ولی فقیه نظارت کند و اگر موردی را مغایر تشخیص دهد، مسئولین ملزم به تجدیدنظر هستند.  
طبق اساسنامه مصوب ۱۵شهریور ۱۳۶۱ در ساختار سازمانی سپاه به عنوان یک «معاونت سپاه» شناخته می‌شود ولی در عمل به صورت یک تشکیلات مستقل است که به طور مستقیم زیر نظر ولی فقیه فعالیت می‌کند. این نهاد از نظر سازمانی جزو ارکان تشکیلاتی و یا سلسله مراتب فرماندهی سپاه محسوب نمی‌شود ولی نقش تعیین کننده‌ای در ساختار بالادستی دارد.  نماینده ولی‌فقیه در سپاه همچنین عضو هیات مرکزی گزینش و هیات عالی انضباطی سپاه است. نماینده ولی‌فقیه می‌تواند بر کلیه امور سپاه و تصمیمات فرماندهان از نظر انطباق با موازین شرعی و دستورات ولی فقیه نظارت کند و اگر موردی را مغایر تشخیص دهد، مسئولین ملزم به تجدیدنظر هستند.  


در زیرمجموعه  این نهاد، «جانشین نماینده ولی‌فقیه»، معاونت های زیر قرار دارند.
=== نمایندگان ولی فقیه در سپاه ===
 
«معاونت تربیت و آموزش عقیدتی»، هدف این معاونت ارتقای معنویت و تریبت و ساماندهی نیروهای مومن سپاه است. از اقدامات این معاونت می توان به برگذاری دوره های تربیت آموزشیار قرآن برای پاسداران اشاره کرد. از دیگر فعالیتهای این معاونت "اعزام استاد اخلاق به رده های مختلف سپاه و آموزش دوره های رزم مقدماتی نخبگان و اعضای هیات علمی سربازان در شهر قم، راه اندازی و تشکیل اتاق فکر و تهیه لوح فشرده اخلاق و احکام" است.
 
«معاونت هماهنگ کننده»، به آموزش و ساماندهی نیروهای سپاه و اقشار بسیح و همجنین طلاب می پردازد.
 
«معاونت فرهنگی و تبلیغات»،‌ از نمونه اقدامات اخیر این معاونت ساخت کلیپ فرهنگی در موضوعات مختلف و کتابهای صوتی برای گسترش کتابخوانی است.
 
«معاونت امور روحانیون»، ظاهرا این معاونت در جهت کنترل و نظارت برفعالیت روحانیون در حوره علمیه و هماهنگی آن با خامنه ای فعالیت می کند. برای این منظور، این معاونت با هدف "بصیرت افزایی و ولایتمداری" روحانیون و تبعیت آنها از خامنه ای  اقدام میکند.
 
«معاونت نیروی انسانی» این معاونت مسئول تامین و تقویت نیروی انسانی سپاه است.
 
«معاون طرح و برنامه و بودجه». در زمینه بودجه طرح و برنامه های نمایندگی سپاه برای آمادگی سپاه و بسیج برای مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی در حوره فرهنگی فعالیت می کند. به گفته معاون طرح و برنامه و بودجه سپاه در سال ۱۳۹۴ این تهدیدات به سه طیف سخت نیمه سخت و نرم تقسیم بندی میشوند. در این زمینه "اجرای ماموریت در حوزه سخت، نیمه سخت و نرم بر عهده فرماندهی و آماده کردن پاسداران و بسیجیان در برابر تهدیدات نرم، بر عهده نمایندگی" است.
 
«معاونت روابط عمومی و انتشارات»، «تربیت و آموزش عقیدتی-سیاسی» و «معاونت سیاسی» سپاه نیز در چارت اداری از زیرمجموعه‌های فرمانده کل سپاه محسوب می‌شوند ولی در عمل این معاونت‌ها توسط نماینده ولی فقیه منصوب و کنترل می‌شوند. در زیرمجموعه‌ معاونت سیاسی سپاه، نهادهای مهمی چون «دفتر سیاسی سپاه» و «شبکه ملی هادیان سیاسی سپاه» قرار دارند که وظیفه هماهنگی و شبکه‌سازی سیاسی در سپاه را بر عهده دارند. سابقه تشکیل دفتر سیاسی سپاه که «اداره سیاسی سپاه» هم خوانده می‌شود، به سال ۱۳۵۸ باز می‌گردد. این دفتر طبق بند۲۸ اساسنامه سپاه، جزو مجموعه فرمانده کل سپاه است و مسئولیت «گردآوری و تدوین و تحلیل اخبار و رویدادهای سیاسی» را بر عهده دارد ولی در جریان تغییرات داخلی ساختار سپاه، مسئولیت این دفتر بر عهده «نمایندگی ولی فقیه در سپاه» قرار گرفته است. بولتن «رویدادها و تحلیل‌ها» یکی از مهم‌ترین نشریات داخلی سپاه است که توسط دفتر سیاسی سپاه منتشر می‌شود. این بولتن دارای دو طبقه‌بندی خیلی محرمانه (ویژه فرماندهان سپاه) و عمومی (ویژه رده‌های مختلف سپاه) است. این دفتر همچنین روزنامه جوان و هفته‌نامه صبح صادق را منتشر می‌کند. «سایت بصیرت» نیز به این دفتر وابسته است.
 
یک نهاد مهم دیگر، «دفتر نظارت نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه» است که «مسئول نظارت بر کلیه امور سپاه و تهیه گزارش جهت نماینده رهبری می‌باشد.» عبارت کلیه امور سپاه ابهام برانگیز است. ظاهرا این دفتر در زمینه فعالیت‌های نظامی، امنیتی و اقتصادی سپاه شان نظارتی ندارد و صرفا در حوزه عقیدتی و سیاسی فعال است. یک نهاد دیگر دفتر تایید شرعی ضوابط و برنامه ها است.  این دفتر در ۱۳۹۴ تشکیل شد و مسئولیت تایید شرعی ضوابط و برنامه های سپاه را بر عهده دارد. دیگر نهادهای وابسته به نمایندگی سپاه عبارتند از:
 
«پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق» در سال ۱۳۵۹ با عنوان مرکز تحقیقات اسلامی و با هدف تدوین متون آموزشی عقیدتی و پژوهشهای مورد نیاز سپاه و بسیج تشکیل شد. در سال ۱۳۷۳ به عنوان پژوهشکده از سوی وزارت علوم به ثبت رسید ودر سال ۱۳۷۶  با سه گروه سیاسی اجتماعی و ا لهیات راه اندازی شد. در سال ۱۳۹۲ به  پژوهشگاه و در سال ۱۳۹۳ به درخواست ستاد فرماندهی با ابلاغ آیت الله خامنه ای به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق ارتقا یافت. این پژوهشگاه " دارای پژوهشکده های الهیات، سیاسی، اجتماعی، مرکز متون، مرکز آموزش و تحصیلات تکمیلی، معاونت فناوری اطلاعات و تولید رسانه‌های دیجیتال، مرکز چاپ و نشر، دفتر نشریات علمی  است. این پژوهشگاه همچنین دارای یک اندیشکده است "که بر اساس وظایف و ماموریت‌ها قابلیت افزایش پژوهشکده دفاعی- امنیتی و پژوهشکده فقه اطلاعاتی را داراست." پژوهشکده‌ها دارای ۱۲ گروه علمی تخصصی هستند و در اجرای پروژه‌های پژوهشی توسعه‌ای، کاربردی و بنیادی در حوزه علوم انسانی و اسلامی فعالیت دارند.  از آثار پـژوهشگاه انتشارات زمزم هدايت با انتشار بيش از ۶۰۰ عنوان کـتاب می باشد.
 
مجتمع عالی شهید محلاتی:مرکز آموزش عالی تربیت مربی عقیدتی، سیاسی در شهر قم واقع شده و به «مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی» مشهور است. این مرکز در سال ۱۳۶۱ تحت نظر سپاه تاسیس شد. ماموریت اولیه این مرکز، تربیت مربیان عقیدتی – سیاسی برای سپاه بود. سال ۱۳۶۶، تاسیس این مرکز به تصویب وزارت علوم رسید و سپاه دامنه فعالیت‌های آن را به حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی و تربیت روحانیون شاغل در نیروهای مسلح گسترش داد. عمده سیاست‌گذاری‌های مجتمع عالی شهید محلاتی تحت نظر نمایندگی ولی فقیه در سپاه انجام می‌شود.در زیرمجموعه این مجتمع، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشکده فرهنگ و ارتباطات، دانشکده عقیدتی سیاسی، مرکز آموزش روحانیون، مرکز آموزش علمی و کاربردی قرار دارند. اعضای دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه که مسئولیت تایید شرعی ضوابط و برنامه‌های سپاه را بر عهده دارند. همچنین آموزش بدو خدمت تمام روحانیونی که قصد فعالیت در نیروهای مسلح ایران را دارند، در این مجموعه انجام می‌گیرد. این مرکز همچنین علاوه بر سپاه، از ارتش و نیروی انتظامی نیز در مقطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می‌پذیرد. جزییات زیر مجموعه ها و مراکز مجتمع آموزشی خاتم الانبیا به شرح زیر است:
 
دانشکده الهیات و معارف اسلامی: در زمینه الهیات و معارف اسلامی فعالیت می کند.
 
دانشکده فرهنگ و ارتباطات: تارنمای این دانشکده در دسترس نمیباشد ولی بنا به اظهارات مسیول روحانی سپاه  در سال ۱۳۸۵ فعالیت این دانشکده ظاهرا با هدف تطبیق علوم ارتباطات با فرهنگ و آموزه های دینی صورت می گیرد.  
 
دانشکده عقیدتی و سیاسی: تارنمای این دانشکده در حال خاظر در دسترس نیست.  ظاهرا این دانشکده در حوزه تربیت مربیان عقیدتی سیاسی سپاه فعالیت می کند. از مهمترین نشریات این دانشکده فصلنامه دین و سیاست می باشد.
 
مرکز آموزش روحانیون:  راه اندازی این مرکز در سال ۱۳۹۰ و پس از توصیه خامنه ای به منظور "آموزش روحانیون مشغول به کار در نیروهای مسلح در بدو خدمت و حین خدمت"  در دستور کار قرار گرفت. دراین راستا  سپاه پاسداران این مرکز را در قم و زیر نظر مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی تاسیس کرد و از آن پس این مرکز به عنوان یک دانشکده مشغول فعالیت است. به گفته رئیس مرکز آموزش روحانبون در سال  ۱۳۹۴«در چهار سال اخیربیش از ۲ هزار روحانی از بخشهای مختلف نیروهای مسلح  زیر پوشش آموزش های ۷۵ روزه تا  ۴ ماهه این مرکز قرار گرفته اند.» او همچنین اعلام کرد که «آموزش های مهارت افزایی و کار کردن در یک سازمان سبب افزایش بهره وری روحانیون شده و از سوی دیگر برنامه های تربیتی در اولویت این مرکز قرار دارد.»  
 
مرکز علمی و کاربردی محلاتی: این مرکز در سال ۱۳۸۵ تاسیس شد و اولین دوره آموزشی را در رشته مروج سیاسی برگزار کرد. بر اساس تارنمای مرکز علمی کاربردی این مرکز دوره های مختلفی را بر اساس نیازهای جامعه ارائه میدهد و در طی ده سال از تاسیس آن ۲۰۰۰ فارغ التحصیل زن و مرد در دو مقطع  «کاردانی و کار شناسی حرفه ای» بوده است.  این مرکز در مقطع کاردانی در رشته های «تربیت بدنی، امور فرهنگی، روابط عمومی، مدیریت امور اداری، مدیریت امور دفتری، مروج اندیشه و تربیت اسلامی و تربیت مبلغ اسلامی» دانشجو می پذیرد. این مرکز همچنین  به ارائه " رشته های روابط عمومی مدیریت امور فرهنگی تربیت مبلغ قرآن هدایتگری سیاسی" در مقطع کارشناسی حرفه ای فعالیت دارد.  
 
نماینده ولی‌فقیه همچنین در تمام سازمان‌های وابسته به سپاه در سطح ملی و استان ها، تشکیلات و نماینده دارد. ««سازمان بسیج طلاب و روحانیون»، که در چارت اداری یکی از سازمان‌های اقشار ۲۲‌گانه تحت نظر سازمان بسیج مستضعفین است، در عمل زیر نظر نمایندگی ولی فقیه در سپاه فعالیت می‌کند. 
 
=== نماینده ولی فقیه در سپاه ===
در طول چهار دهه گذشته، این افراد نماینده ولی فقیه در سپاه بوده‌اند: حسن لاهوتی (شهریور تا آذر ۱۳۵۸)، فضل الله محلاتی (خرداد ۱۳۵۹ تا آذر ۱۳۶۰)، محمدرضا فاکر (آذر ۱۳۶۰ تا تیرماه ۱۳۶۲)، حسن طاهری خرم آبادی (تیرماه ۱۳۶۲ تا آذر ۱۳۶۲) فضل‌الله محلاتی (آذر ۱۳۶۲ تا اسفند ۱۳۶۴)، محمود محمدی عراقی (اسفند ۱۳۶۴ تا اسفند ۱۳۶۷ در مقام جانشین نماینده ولی‌فقیه)، عبدالله نوری (اسفند ۱۳۶۷ تا تیرماه ۱۳۶۹)، محمود محمدی‌عراقی (تیرماه ۱۳۶۹ تا بهمن ۱۳۷۰)، محمدعلی موحدی‌کرمانی (بهمن ۱۳۷۰ تا دی ماه ۱۳۸۴)، علی سعیدی (دی ماه ۱۳۸۴ تا اسفند ۱۳۹۶)، عبدالله حاج‌صادقی (اسفند ۱۳۹۶ تا (دی‌ماه ۱۳۹۷)).
در طول چهار دهه گذشته، این افراد نماینده ولی فقیه در سپاه بوده‌اند: حسن لاهوتی (شهریور تا آذر ۱۳۵۸)، فضل الله محلاتی (خرداد ۱۳۵۹ تا آذر ۱۳۶۰)، محمدرضا فاکر (آذر ۱۳۶۰ تا تیرماه ۱۳۶۲)، حسن طاهری خرم آبادی (تیرماه ۱۳۶۲ تا آذر ۱۳۶۲) فضل‌الله محلاتی (آذر ۱۳۶۲ تا اسفند ۱۳۶۴)، محمود محمدی عراقی (اسفند ۱۳۶۴ تا اسفند ۱۳۶۷ در مقام جانشین نماینده ولی‌فقیه)، عبدالله نوری (اسفند ۱۳۶۷ تا تیرماه ۱۳۶۹)، محمود محمدی‌عراقی (تیرماه ۱۳۶۹ تا بهمن ۱۳۷۰)، محمدعلی موحدی‌کرمانی (بهمن ۱۳۷۰ تا دی ماه ۱۳۸۴)، علی سعیدی (دی ماه ۱۳۸۴ تا اسفند ۱۳۹۶)، عبدالله حاج‌صادقی (اسفند ۱۳۹۶ تا (دی‌ماه ۱۳۹۷)).


=== سازمان حفاظت اطلاعات سپاه ===
=== سازمان حفاظت اطلاعات سپاه ===
سازمان «حفاظت اطلاعات سپاه»، یک سازمان متمرکز مستقل است. در اساسنامه مصوب ۱۵ شهریور ۱۳۶۱، اشاره‌‌ای به این سازمان نشده است ولی در ماده ۸ قانون تاسیس وزارت اطلاعات، مصوب ۲۷مرداد ۱۳۶۲ مجلس شورای اسلامی، «حفاظت اطلاعات در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قالب یک سازمان متمرکز مستقل وابسته به ستاد مرکزی سپاه پاسداران» تعریف شده است. طبق این قانون «مسئول این سازمان از بین افراد مورد تایید مقام رهبری و فرماندهی کل نیروهای مسلح با حکم فرمانده کل سپاه پاسداران تعیین می‌شود» ولی بررسی احکام صادره برای ریاست سازمان اطلاعات سپاه نشان می‌دهد که رئيس این سازمان با پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با تایید و حکم رهبر جمهوری اسلامی تعیین و منصوب می‌شود. عزل رئيس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه نیز مستلزم تایید رهبری است. عزل و نصب سایر افراد فعال در این سازمان توسط رئيس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه انجام می‌شود ولی مستلزم تایید نماینده رهبری در سپاه است.
سازمان «حفاظت اطلاعات سپاه»، یک سازمان متمرکز مستقل است. رئيس این سازمان با پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با تایید و حکم ولی فقیه تعیین و منصوب می‌شود. عزل رئيس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه نیز مستلزم تایید رهبری است. عزل و نصب سایر افراد فعال در این سازمان توسط رئيس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه انجام می‌شود ولی مستلزم تایید نماینده رهبری در سپاه است.


سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، از سال ۱۳۶۲ فعالیت خود را شروع کرده است. این مرکز مانند سایر نهادهای حفاظت اطلاعات در ایران، یک تشکیلات داخلی محسوب می‌شود که مراقبت و نظارت امنیتی درون سپاه را برعهده دارد و از نظر درون سازمانی، نهاد بالادستی امنیتی محسوب می‌شود.
سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، از سال ۱۳۶۲ فعالیت خود را شروع کرده است.  


«محمدحسین نجات» از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۲، «علی سعیدی» از سال ۱۳۶۲ تا سال ۱۳۶۶، «احمد وحیدی»، از سال ۱۳۶۶ تا سال ۱۳۶۸، «علی سعیدی»، از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۲، «مرتضی رضایی» از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۸۵، «غلامحسین رمضانی» از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۸ و «محمد کاظمی» از سال ۱۳۸۸ تاکنون (دی‌ماه ۱۳۹۷) مسئولیت این سازمان را بر عهده داشته‌اند.
=== فرماندهان حفاظت اطلاعات سپاه ===
«محمدحسین نجات» از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۲، «علی سعیدی» از سال ۱۳۶۲ تا سال ۱۳۶۶، «احمد وحیدی»، از سال ۱۳۶۶ تا سال ۱۳۶۸، «علی سعیدی»، از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۲، «مرتضی رضایی» از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۸۵، «غلامحسین رمضانی» از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۸ و «محمد کاظمی» از سال ۱۳۸۸ تا (دی‌ماه ۱۳۹۷) مسئولیت این سازمان را بر عهده داشته‌اند.


سازمان حفاظت سپاه:
سازمان حفاظت سپاه:
خط ۹۸۴: خط ۸۱۳:


تعداد اعضای ستادی و عملیاتی این نیرو حدودا ۳۰۰۰۰ هزار نفر تخمین زده میشود و هم اکنون فرماندهی این سپاه را شخصی بنام سردار ابوالقاسم ( که به احتمال زیاد اسم مستعار این فرمانده اطلاعاتی و عملیاتی میباشد ) برعهده دارد . وی قبلا مسئول عملیات حفاظت و امنیت بوده است .
تعداد اعضای ستادی و عملیاتی این نیرو حدودا ۳۰۰۰۰ هزار نفر تخمین زده میشود و هم اکنون فرماندهی این سپاه را شخصی بنام سردار ابوالقاسم ( که به احتمال زیاد اسم مستعار این فرمانده اطلاعاتی و عملیاتی میباشد ) برعهده دارد . وی قبلا مسئول عملیات حفاظت و امنیت بوده است .
یکی از معروفترین عملیاتی که این نیرو در سالهای اخیر بعهده داشته است ، کسب خبر و اطلاعات شخصی و روزمره ( موسوی و کروبی ) و حصر خانگی آنها در پوشش گارد محافظ بوده است .


سپاه حفاظت هواپیمایی:
سپاه حفاظت هواپیمایی:
خط ۱٬۰۰۱: خط ۸۲۸:


=== سازمان اطلاعات سپاه ===
=== سازمان اطلاعات سپاه ===
بر اساس «بند واو» ماده ۱۴ اساسنامه سپاه، «واحد اطلاعات مسئول انجام وظایفی است که قانون آن به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.» با وجود سکوت اساسنامه سپاه در زمینه تشکیل و وظایف واحد اطلاعات، اداره اطلاعات سپاه از سال ۱۳۵۸ شروع به کار کرده است. این واحد در ابتدا به نام «واحد اطلاعات و تحقیقات» کار می‌کرد که به عضوگیری برای سپاه و برخورد با مخالفان مشغول بود ولی همان سال ۱۳۵۸ به «اداره اطلاعات» تغییر نام داد و به کارهای اطلاعاتی و امنیتی مشغول شد. در مجلس نیز در این زمینه، قانون مستقلی در این زمینه به تصویب نرسیده ولی در ماده۶ قانون تاسیس وزارت اطلاعات، به وظایف اطلاعات سپاه اشاره شده و از کسب «اطلاعات نظامی»، «گرفتن اطلاعات لازم از وزارت اطلاعات قبل از عملیات به عنوان ضابط قوه قضاییه» و «تحویل اخبار واصله امنیتی به وزارت اطلاعات» به عنوان وظایف اطلاعات سپاه یاد شده است.
يك سازمان ترسناک اطلاعاتی است كه در دستگيری و شكنجه و اعدام و ترور مخالفان و در جاسوسی حتی عليه جناح‌های درون رژيم جمهوری اسلامی بيشترين نقش را دارد.  


طبق این قانون، «مسئول واحد اطلاعات سپاه»، عضو شورای هماهنگی امور اجرایی اطلاعات کشور است. در ماده ۵ این قانون تصریح شده که سپاه پاسداران در مورد مبارزه با ضدانقلاب داخلی و ماموریت‌های محوله در اساسنامه سپاه باید از «خط مشی وزارت اطلاعات» تبعیت کرده و تا زمان «اعلام آمادگی وزارت اطلاعات» برای حضور در ماموریت‌ها‌، «حق کسب و جمع آوری و تولید اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن و شناسایی ضدانقلاب»‌را دارد.
اداره اطلاعات سپاه از سال ۱۳۵۸ شروع به کار کرده است. این واحد در ابتدا به نام «واحد اطلاعات و تحقیقات» کار می‌کرد که به عضوگیری برای سپاه و برخورد با مخالفان مشغول بود ولی همان سال ۱۳۵۸ به «اداره اطلاعات» تغییر نام داد و به کارهای اطلاعاتی و امنیتی مشغول شد.  


سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ درگیری‌های سیاسی و امنیتی فراوانی در ساختار سیاسی رخ داد و در نهایت اول مهرماه ۱۳۶۳ با دستور آیت‌الله خمینی بخش اعظم واحد اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات واگذار شد. با این وجود در طول سال‌های بعد به ویژه پس از جنگ، اداره اطلاعات سپاه قادر به بازیابی موقعیت سیاسی و امنیتی خود شد و به معاونت اطلاعات تبدیل شد. این معاونت مهرماه سال ۱۳۸۸ در قالب سازمان اطلاعات سپاه به فعالیت خود ادامه داد.  
سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ درگیری‌های سیاسی و امنیتی فراوانی در ساختار سیاسی رخ داد و در نهایت اول مهرماه ۱۳۶۳ با دستور خمینی بخش اعظم واحد اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات واگذار شد. با این وجود در طول سال‌های بعد به ویژه پس از جنگ، اداره اطلاعات سپاه قادر به بازیابی موقعیت سیاسی و امنیتی خود شد و به معاونت اطلاعات تبدیل شد. این معاونت مهرماه سال ۱۳۸۸ در قالب سازمان اطلاعات سپاه به فعالیت خود ادامه داد.  


رییس سازمان اطلاعات سپاه توسط فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. تاکنون درباره چهار رکن این سازمان یعنی «جانشین رئیس سازمان»، «معاونت بررسی و عملیات روانی»، «فرماندهی سایبری» و «معاونت عملیات» اطلاعات محدودی منتشر شده است. همچنین بر اساس اطلاعاتی که آبان ۱۳۹۳ توسط وب سایت سحام نیوز منتشر شده، «اداره کارآمدی» نیز در زیرمجموعه سازمان اطلاعات سپاه فعال است. این اداره شامل زیرمجموعه‌هایی با عنوان «خانه‌های امن» است که به ایجاد سیستم‌های موازی برای هر وزارتخانه به رصد فعالیت‌های وزارتخانه‌های دولت و اقدامات تخریبی علیه آن وزارتخانه مشغول هستند. خانه‌های امن با تابلوهای پوششی مثل موسسه‌های فرهنگی و علمی و رسانه‌ای در حال فعالیت هستند. طبق اصلاحیه ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ۲۴خرداد ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، سازمان اطلاعات سپاه، ضابط قوه قضاییه است.
رییس سازمان اطلاعات سپاه توسط ولایت فقیه منصوب می‌شود. تاکنون درباره چهار رکن این سازمان یعنی «جانشین رئیس سازمان»، «معاونت بررسی و عملیات روانی»، «فرماندهی سایبری» و «معاونت عملیات» اطلاعات محدودی منتشر شده است. همچنین بر اساس اطلاعاتی که آبان ۱۳۹۳ توسط وب سایت سحام نیوز منتشر شده، «اداره کارآمدی» نیز در زیرمجموعه سازمان اطلاعات سپاه فعال است. این اداره شامل زیرمجموعه‌هایی با عنوان «خانه‌های امن» است که به ایجاد سیستم‌های موازی برای هر وزارتخانه به رصد فعالیت‌های وزارتخانه‌های دولت و اقدامات تخریبی علیه آن وزارتخانه مشغول هستند. خانه‌های امن با تابلوهای پوششی مثل موسسه‌های فرهنگی و علمی و رسانه‌ای در حال فعالیت هستند. طبق اصلاحیه ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ۲۴خرداد ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، سازمان اطلاعات سپاه، ضابط قوه قضاییه است.


«حسین طائب» از سال ۱۳۸۸ تاکنون (فروردین ماه ۱۳۹8) فرمانده سازمان اطلاعات سپاه است.  
«حسین طائب» از سال ۱۳۸۸ تاکنون (۱۳۹۸) فرمانده سازمان اطلاعات سپاه است.  


=== مرکز مطالعات راهبردی سپاه: ===
=== مرکز مطالعات راهبردی سپاه: ===
مرکز مطالعات راهبردی در ۲۹ مرداد ماه ۱۳۸۴ به دستور آیت‌الله علی خامنه‌ای، فرمانده کل قوا تشکیل شد. هدف از تشکیل این مرکز، «تعیین راهبردهای عمومی سپاه» اعلام شده است. تشکیل این مرکز منجر به تعیین فعالیت‌های استراتژیک، راهبردی و سیاستگذاری سپاه در یک مجموعه مرتبط با سپاه شده و سیاست‌گذاری ماموریت‌ها و سپاه را تخصصی‌تر کرده است. به گفته «محمدعلی جعفری»، فرمانده کل سپاه، رصد تغییرات محیطی در اطراف کشور و ترسیم استراتژی‌های اصلی سپاه برای جهت‌گیری حرکتی این نهاد نظامی یکی از وظایف اصلی این مرکز است.
مرکز مطالعات راهبردی در ۲۹ مرداد ماه ۱۳۸۴ به دستور علی خامنه‌ای، تشکیل شد. هدف از تشکیل این مرکز، «تعیین راهبردهای عمومی سپاه» اعلام شده است. تشکیل این مرکز منجر به تعیین فعالیت‌های استراتژیک، راهبردی و سیاستگذاری سپاه در یک مجموعه مرتبط با سپاه شده است. به گفته «محمدعلی جعفری»، فرمانده کل سپاه، رصد تغییرات محیطی در اطراف کشور و ترسیم استراتژی‌های اصلی سپاه برای جهت‌گیری حرکتی این نهاد نظامی یکی از وظایف اصلی این مرکز است.


در سال‌های گذشته، طرح‌های کلانی نظیر تغییر ساختار نیروی زمینی و بسیج، سپاه استان‌ها، تشکیل گردان‌های ویژه مقابله با تهدیدات شهری و ارتقای سطح فعالیت اطلاعات سپاه در «مرکز مطالعات راهبردی سپاه» بررسی و سپس اجرایی شده است.
این مرکز همچنین طرحی با عنوان «طرح راهبردی غدیر» را با ۱۲ هدف و ۵۱ راهبرد تهیه کرده است که شامل رسالت، ماموریت و دکترین، تهدیدات و سازماندهی سپاه است. مجموعه این فعالیت‌ها در راستای «طرح تحول و تعالی» سپاه صورت می‌گیرد. طرح تحول و تعالی سپاه شامل ۱۲ ماموریت و ۱۵۱ راهبرد است. این طرح از سال ۱۳۷۸ در سپاه به دستور خامنه‌ای تنظیم و اجرایی شده است.


این مرکز همچنین طرحی با عنوان «طرح راهبردی غدیر» را با ۱۲ هدف و ۵۱ راهبرد تهیه کرده است که شامل رسالت، ماموریت و دکترین، تهدیدات و سازماندهی سپاه است. مجموعه این فعالیت‌ها در راستای «طرح تحول و تعالی» سپاه صورت می‌گیرد. طرح تحول و تعالی سپاه شامل ۱۲ ماموریت و ۱۵۱ راهبرد است. این طرح از سال ۱۳۷۸ در سپاه به دستور فرمانده کل قوا تنظیم و اجرایی شده است.
مرکز مطالعات راهبردی سپاه در حال حاضر در برخی معاونت‌های سپاه پاسداران دارای دفتر است و در حال گسترش تشکیلات خودش است. نخستین رییس این مرکز، محمدعلی جعفری بود. او سال ۱۳۸۶ به عنوان فرمانده کل سپاه منصوب شد و «علی‌اکبر احمدیان» از سوی ولی فقیه حکم ریاست این مرکز را دریافت کرد. در حکم صادره برای علی اکبر احمدیان اشاره به پیشنهاد فرمانده سپاه نشده و از او خواسته شده که با فرمانده سپاه در تعامل باشد. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که این مرکز به طور مستقیم زیر نظر ولی فقیه فعالیت می‌کند.
 
مرکز مطالعات راهبردی سپاه در حال حاضر در برخی معاونت‌های سپاه پاسداران دارای دفتر است و در حال گسترش تشکیلات و فعالیت‌های خودش است. این مرکز همچنین فعالیت‌هایی چون برگزاری همایش و یا انتشار کتاب را هم در دستور کار قرار داده است. نخستین رییس این مرکز، محمدعلی جعفری بود. او سال ۱۳۸۶ به عنوان فرمانده کل سپاه منصوب شد و «علی‌اکبر احمدیان» از سوی فرمانده کل قوا حکم ریاست این مرکز را دریافت کرد. در حکم صادره برای علی اکبر احمدیان اشاره به پیشنهاد فرمانده سپاه نشده و از او خواسته شده که با فرمانده سپاه در تعامل باشد. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که این مرکز به طور مستقیم زیر نظر ولی فقیه فعالیت می‌کند.


== فعالیت‌های سپاه پاسداران ==
== فعالیت‌های سپاه پاسداران ==
خط ۱٬۰۲۵: خط ۸۵۰:
پس از شکست عملیات کربلای ۴ و ۵ محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران در گزارش به خمینی اعلام کرد: کسب آمادگی مجدد برای انجام عملیات آفندی و بسیج نیرو نیازمند ۵ سال وقت است.
پس از شکست عملیات کربلای ۴ و ۵ محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران در گزارش به خمینی اعلام کرد: کسب آمادگی مجدد برای انجام عملیات آفندی و بسیج نیرو نیازمند ۵ سال وقت است.


به‌دنبال این شکست بود که دستیابی به‌بمب هسته‌یی به‌عنوان ضرورت پیروزی در جنگ برای رژیم ایران مطرح شد. خمینی این ضرورت را طی سخنانی در سال‌خطاب به مسئولان انرژی اتمی و سپاه پاسداران مطرح کرد. به‌دنبال اعلام این ضرورت توسط خمینی محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، دستیابی به‌سلاح هسته‌یی را در دستور کار جدی سپاه پاسداران قرار داد و اقدامات زیر را انحام داد:
به‌دنبال این شکست بود که دستیابی به‌بمب هسته‌یی به‌عنوان ضرورت پیروزی در جنگ برای رژیم ایران مطرح شد.  
 
خمینی این ضرورت را طی سخنانی در سال‌خطاب به مسئولان انرژی اتمی و سپاه پاسداران مطرح کرد. به‌دنبال اعلام این ضرورت توسط خمینی محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، دستیابی به‌سلاح هسته‌یی را در دستور کار جدی سپاه پاسداران قرار داد و اقدامات زیر را انحام داد:


۱) مرکز تحقیقات سپاه برای دستیابی به‌علم و تکنیک سلاح هسته‌یی، ارتباطات فعالی با کشورهای روسیه و پاکستان برقرار کرد و مذاکرات و همکاریهایی با این دو کشور داشت.
۱) مرکز تحقیقات سپاه برای دستیابی به‌علم و تکنیک سلاح هسته‌یی، ارتباطات فعالی با کشورهای روسیه و پاکستان برقرار کرد و مذاکرات و همکاریهایی با این دو کشور داشت.
خط ۱٬۰۴۳: خط ۸۷۰:
۸) از سال ۱۳۶۶ سپاه پاسداران در چندین دانشگاه ایران دفاتر تحقیقات هسته‌یی ایجاد می‌کند که مهمترین آنها در دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز بود. یک نمونه از اقدامات سپاه جهت استخدام متخصصان هسته‌یی، استخدام ۱۴نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف با حقوق اولیه ۶ هزار دلار در ماه بود. در‌حالی‌که حقوق متخصصان سازمان انرژی اتمی در این زمان کمتر از این مبلغ بود.
۸) از سال ۱۳۶۶ سپاه پاسداران در چندین دانشگاه ایران دفاتر تحقیقات هسته‌یی ایجاد می‌کند که مهمترین آنها در دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز بود. یک نمونه از اقدامات سپاه جهت استخدام متخصصان هسته‌یی، استخدام ۱۴نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف با حقوق اولیه ۶ هزار دلار در ماه بود. در‌حالی‌که حقوق متخصصان سازمان انرژی اتمی در این زمان کمتر از این مبلغ بود.


۹) در سالهای ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۱ طرحهای آزمایش‌های مربوط به ایمپلوژن (انفجار مقدماتی انفجار هسته‌یی) در پادگان سپاه پاسداران دنبال می‌شد. در سال‌...یک آزمایش اولیه ایمپلوژن در یکی از پادگانهای سپاه واقع در کرمان صورت گرفت. مطابق اظهارات یک شاهد عینی، آنها با استفاده از لوله توپ این آزمایش را انجام دادند. در داخل یک لوله توپ که قطر خارجی آن ۲۵ سانتیمتر بود چند لوله گذاشته بودند به‌طوری‌که قطر لوله داخلی ۶ یا ۷ سانتیمتر بود و سپس مقداری تی.ان.تی را داخل آن گذاشته و دو طرف آن‌را بسته و آزمایش انفجار ایمپلوژن صورت گرفت. آزمایش ایمپلوژن در همین پادگان تا چند سال بعد ادامه داشت تا این‌که در سال‌...این فعالیتها به وزارت دفاع منتقل می‌شود.
۹) در سالهای ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۱ طرحهای آزمایش‌های مربوط به ایمپلوژن (انفجار مقدماتی انفجار هسته‌یی) در پادگان سپاه پاسداران دنبال می‌شد. در سال‌...یک آزمایش اولیه ایمپلوژن در یکی از پادگانهای سپاه واقع در کرمان صورت گرفت. مطابق اظهارات یک شاهد عینی، آنها با استفاده از لوله توپ این آزمایش را انجام دادند. در داخل یک لوله توپ که قطر خارجی آن ۲۵ سانتیمتر بود چند لوله گذاشته بودند به‌طوری‌که قطر لوله داخلی ۶ یا ۷ سانتیمتر بود و سپس مقداری تی.ان.تی را داخل آن گذاشته و دو طرف آن‌را بسته و آزمایش انفجار ایمپلوژن صورت گرفت. آزمایش ایمپلوژن در همین پادگان تا چند سال بعد ادامه داشت تا این‌که در سال‌...این فعالیتها به وزارت دفاع منتقل شد.


=== نهادهای اجتماعی ، فرهنگی و علمی تحت نظارت سپاه ===
=== نهادهای اجتماعی ، فرهنگی و علمی تحت نظارت سپاه ===
خط ۱٬۲۵۷: خط ۱٬۰۸۴:
اعطای وام با بهره استثنائی از سوی بانک ملّی به سپاه; به عنوان نمونه در دهه ۲۰۰۰ نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه در عرض چهار سال ۱۰۰ میلیون دلار از این بانک وام گرفت. در رأس مؤسساتی که پس از انقلاب و با بودجه دولتی تشکیل شد اغلب فرماندهان سپاه قرار گرفتند. قرارداد یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری احداث خط لوله گاز از منطقه عسلویه به ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان، بدون رعایت قوانین مربوط به برگزاری مناقصه، برگزار و این امتیاز به طور ویژه به سپاه داده شد . گروه مهندسی سپاه، قرارداد ۲٫۳ میلیارد دلاری توسعه یک میدان گازی را در خلیج فارس از آن خود کرد. قراداد ۱٫۳ میلیارد دلاری ساخت لوله گازی میان ایران و پاکستان توسط سپاه گرفته شد.
اعطای وام با بهره استثنائی از سوی بانک ملّی به سپاه; به عنوان نمونه در دهه ۲۰۰۰ نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه در عرض چهار سال ۱۰۰ میلیون دلار از این بانک وام گرفت. در رأس مؤسساتی که پس از انقلاب و با بودجه دولتی تشکیل شد اغلب فرماندهان سپاه قرار گرفتند. قرارداد یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری احداث خط لوله گاز از منطقه عسلویه به ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان، بدون رعایت قوانین مربوط به برگزاری مناقصه، برگزار و این امتیاز به طور ویژه به سپاه داده شد . گروه مهندسی سپاه، قرارداد ۲٫۳ میلیارد دلاری توسعه یک میدان گازی را در خلیج فارس از آن خود کرد. قراداد ۱٫۳ میلیارد دلاری ساخت لوله گازی میان ایران و پاکستان توسط سپاه گرفته شد.


=== نهادهای اقتصادی تحت نظر سپاه؛ ===
=== نهادهای اقتصادی تحت نظر سپاه ===
«بنیاد تعاون سپاه»  در تاریخ اول شهریور ۱۳۶۵ تاسیس شد. بر اساس اساسنامه بنیاد تعاون سپاه، این بنیاد، یک نهاد غیرانتفاعی وابسته به سپاه است که توسط هیات امنا اداره می‌شود. اعضای هیات امنای این بنیاد توسط ولی فقیه منصوب می‌شوند. تشکیل شعبه یا موسسه تابعه بنیاد تعاون سپاه در خارج از ایران نیز نیازمند تصویب ولی فقیه است.
«بنیاد تعاون سپاه»  در تاریخ اول شهریور ۱۳۶۵ تاسیس شد. بر اساس اساسنامه بنیاد تعاون سپاه، این بنیاد، یک نهاد غیرانتفاعی وابسته به سپاه است که توسط هیات امنا اداره می‌شود. اعضای هیات امنای این بنیاد توسط ولی فقیه منصوب می‌شوند. تشکیل شعبه یا موسسه تابعه بنیاد تعاون سپاه در خارج از ایران نیز نیازمند تصویب ولی فقیه است.


خط ۱٬۳۳۷: خط ۱٬۱۶۴:
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور روح‌الله خمینی و علی خامنه‌ای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت می‌کنند حق فعالیت در زمینه‌های سیاسی را ندارند. محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدی نژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزراتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنه‌ای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور روح‌الله خمینی و علی خامنه‌ای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت می‌کنند حق فعالیت در زمینه‌های سیاسی را ندارند. محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدی نژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزراتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنه‌ای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.


اتهام جاسوسی در کویت
جاسوسی در کویت


در ماه مه سال ۲۰۱۰ یک گروه ۷ نفره متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران ایران در کویت دستگیر شدند. روزنامه القبس چاپ کویت به نقل از مقام‌های سازمان‌های اطلاعاتی کویت اعلام نمود که این افراد در وزارت دفاع و وزارت کشور کویت کار می‌کردند و با عکس‌برداری از مراکز حساس نظامی کویت و پایگاه‌های نظامیان آمریکا در این کشور، اطلاعات مربوط به آن مراکز را در اختیار سپاه پاسداران ایران قرار می‌دادند. ۱ روز پس از انتشار این خبر، مقامات ایرانی با «بی پایه و اساس» اعلام کردن این خبر، آن را بخشی از «پروژه سپاه هراسی» دانستند. در پی این اتفاق‌ها تعدادی از نمایندگان مجلس کویت خواستار اخراج سفیر ایران از آن کشور شدند. در ۶ مه ۲۰۱۰ مقامات کویتی حاضر در اجلاس وزرای کشور شورای همکاری خلیج فارس این اتهام را تایید کردند و ادعا نمودند این گروه جاسوسی ایرانی، امنیت دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم خدشه دار کرده‌است.
در ماه مه سال ۲۰۱۰ یک گروه ۷ نفره متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران ایران در کویت دستگیر شدند. روزنامه القبس چاپ کویت به نقل از مقام‌های سازمان‌های اطلاعاتی کویت اعلام نمود که این افراد در وزارت دفاع و وزارت کشور کویت کار می‌کردند و با عکس‌برداری از مراکز حساس نظامی کویت و پایگاه‌های نظامیان آمریکا در این کشور، اطلاعات مربوط به آن مراکز را در اختیار سپاه پاسداران ایران قرار می‌دادند. ۱ روز پس از انتشار این خبر، مقامات ایرانی با «بی پایه و اساس» اعلام کردن این خبر، آن را بخشی از «پروژه سپاه هراسی» دانستند. در پی این اتفاق‌ها تعدادی از نمایندگان مجلس کویت خواستار اخراج سفیر ایران از آن کشور شدند. در ۶ مه ۲۰۱۰ مقامات کویتی حاضر در اجلاس وزرای کشور شورای همکاری خلیج فارس این اتهام را تایید کردند و ادعا نمودند این گروه جاسوسی ایرانی، امنیت دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم خدشه دار کرده‌است.


اتهام‌های تروریستی
تروریسم سپاه


با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمب‌گذاری برج‌های خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بوده‌است. در مقابل دولت وقت ایران اتهام های آمریکا را نادرست و غیر قابل پذیرش می‌خواند و تأکید می‌کند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی و یا اجرای این بمبگذاری نداشته است. البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیده‌اند که بمب‌گذاری کار القاعده بوده و نه ایران.
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمب‌گذاری برج‌های خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بوده‌است. در مقابل دولت وقت ایران اتهام های آمریکا را نادرست و غیر قابل پذیرش می‌خواند و تأکید می‌کند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی و یا اجرای این بمبگذاری نداشته است. البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیده‌اند که بمب‌گذاری کار القاعده بوده و نه ایران.
۸٬۹۳۷

ویرایش