۶٬۰۰۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
== پیدایش علم ژئوپلیتیک == | == پیدایش علم ژئوپلیتیک == | ||
[[پرونده:علم ژئوپلیتیک.PNG|بندانگشتی]] | |||
اولین بار اصطلاح جغرافیای سیاسی، توسط فیلسوف فرانسوی (روبرت آن تورگو) در سال ۱۷۵۱، در مقالهای به کار برده شد که سالها بعد انتشار یافت. روبرت تورگو جغرافیای سیاسی را یک (علم کاربردی – نظریهای) تلقی میکرد که با تحقیق و بررسی تأثیرات متقابل واقعیات جغرافیایی اعم از انسانی و طبیعی با سازمان سیاسی میتواند در امر کشورداری به مسئولان مملکتی کمک کند. بعدها در سال ۱۸۹۷، پروفسور فردریش راتزل آلمانی، کتابی به نام جغرافیای سیاسی نوشت که نظریهی کشور به مثابهی موجود زنده (ارگانیزم) را ارائه داد که در آن برهه از زمان طرفداران زیادی را به خود جلب کرد، از جمله استاد علوم سیاسی سوئد (رودلف شلین) که با کاربرد واژهی ژئوپلیتیک، جغرافیای سیاسی را نظریهی کشور و ارگانیزم جغرافیایی معرفی کرد. از همین زمان ژئوپلیتیک که به طور عُمده با ایدئولوژی حکومت آمیخته بود، همگام با ژئواستراتژی مکیندری که بررسی اساس جغرافیایی سیاست جهان را هدف قرار داده بود، دیدگاه اغلب نظریهپردازان سیاسی و جغرافیدانان را برای مدّت ۴۵ سال تشکیل دادند. اما بعد از پایان جنگ جهانی دوم و شکست آلمان نازی، ژئوپلیتیک خاص آلمان منجر به زمینهی تخریب این علم به عنوان یک دیدگاه دانشگاهی شد.<ref name=":1" /> | اولین بار اصطلاح جغرافیای سیاسی، توسط فیلسوف فرانسوی (روبرت آن تورگو) در سال ۱۷۵۱، در مقالهای به کار برده شد که سالها بعد انتشار یافت. روبرت تورگو جغرافیای سیاسی را یک (علم کاربردی – نظریهای) تلقی میکرد که با تحقیق و بررسی تأثیرات متقابل واقعیات جغرافیایی اعم از انسانی و طبیعی با سازمان سیاسی میتواند در امر کشورداری به مسئولان مملکتی کمک کند. بعدها در سال ۱۸۹۷، پروفسور فردریش راتزل آلمانی، کتابی به نام جغرافیای سیاسی نوشت که نظریهی کشور به مثابهی موجود زنده (ارگانیزم) را ارائه داد که در آن برهه از زمان طرفداران زیادی را به خود جلب کرد، از جمله استاد علوم سیاسی سوئد (رودلف شلین) که با کاربرد واژهی ژئوپلیتیک، جغرافیای سیاسی را نظریهی کشور و ارگانیزم جغرافیایی معرفی کرد. از همین زمان ژئوپلیتیک که به طور عُمده با ایدئولوژی حکومت آمیخته بود، همگام با ژئواستراتژی مکیندری که بررسی اساس جغرافیایی سیاست جهان را هدف قرار داده بود، دیدگاه اغلب نظریهپردازان سیاسی و جغرافیدانان را برای مدّت ۴۵ سال تشکیل دادند. اما بعد از پایان جنگ جهانی دوم و شکست آلمان نازی، ژئوپلیتیک خاص آلمان منجر به زمینهی تخریب این علم به عنوان یک دیدگاه دانشگاهی شد.<ref name=":1" /> | ||
خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
== عملکرد ژئوپلیتیک در خاورمیانه == | == عملکرد ژئوپلیتیک در خاورمیانه == | ||
[[پرونده:ژئوپلیتیک خاورمیانه.PNG|جایگزین=ژئوپلیتیک خاورمیانه|بندانگشتی|ژئوپلیتیک خاورمیانه]] | |||
عمیقترین و مهمترین بحرانهای سیاسی جهان معاصر در منطقه خاورمیانه رقم میخورد و چالشهای مهم ژئوپلیتیکی از عوامل شکل دهنده۷ تشدید کننده و تداوم یابندهی بحران در این حوزه جغرافیایی است. چشمانداز موجود از قیام و خیزشهای مردمی، بیانگر آغاز تحولات و لرزشهای ژئوپلیتیکی گسترده در فضای خاورمیانه و شمال آفریقاست و جغرافیای سیاسی منطقه را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/337081/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A تحولات ژئوپلیتیک خاورمیانه - وب سایت پرتال جامع علوم انسانی]</ref> | عمیقترین و مهمترین بحرانهای سیاسی جهان معاصر در منطقه خاورمیانه رقم میخورد و چالشهای مهم ژئوپلیتیکی از عوامل شکل دهنده۷ تشدید کننده و تداوم یابندهی بحران در این حوزه جغرافیایی است. چشمانداز موجود از قیام و خیزشهای مردمی، بیانگر آغاز تحولات و لرزشهای ژئوپلیتیکی گسترده در فضای خاورمیانه و شمال آفریقاست و جغرافیای سیاسی منطقه را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/337081/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A تحولات ژئوپلیتیک خاورمیانه - وب سایت پرتال جامع علوم انسانی]</ref> | ||
خط ۴۷: | خط ۴۹: | ||
=== کشورهای حوزه خلیج فارس === | === کشورهای حوزه خلیج فارس === | ||
[[پرونده:کشورهای حوزه خلیج فارس1.PNG|جایگزین=کشورهای حوزه خلیج فارس|بندانگشتی|329x329پیکسل|کشورهای حوزه خلیج فارس]] | |||
بی ثباتی کشور بحرین و نارضایتیهای دخلی، موضعگیریهای غیر خصمانه کشورهای کویت، قطر و عمان در رابطه به ایران، فرسایشی شدن درگیریهای نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی با حوثیهای یمن، از جمله مواردی هستند که کارایی حضور نظامی آمریکا در رابطه با تدوام توازن قوا را زیر سؤال برده است. سیاست ستیزهجویانه بخشی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران، علیرغم حضور نظامی آمریکا، نه تنها موجبات ترس و انفعال جمهوری اسلامی ایران و کاستن از حضور چالش برانگیز نظامیاش در منطقه را فراهم نیاورده بلکه اراده رژیم ایران برای پیشروی هرچه بیشتر در راستای تغییر ساختار سیاسی منطقه را شدست نخورده باقی گذاشته است. بنا براین سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه به پیشروی تهران در ژئوپلیتیک منطقه کمکهای فراوان کرده است. | بی ثباتی کشور بحرین و نارضایتیهای دخلی، موضعگیریهای غیر خصمانه کشورهای کویت، قطر و عمان در رابطه به ایران، فرسایشی شدن درگیریهای نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی با حوثیهای یمن، از جمله مواردی هستند که کارایی حضور نظامی آمریکا در رابطه با تدوام توازن قوا را زیر سؤال برده است. سیاست ستیزهجویانه بخشی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران، علیرغم حضور نظامی آمریکا، نه تنها موجبات ترس و انفعال جمهوری اسلامی ایران و کاستن از حضور چالش برانگیز نظامیاش در منطقه را فراهم نیاورده بلکه اراده رژیم ایران برای پیشروی هرچه بیشتر در راستای تغییر ساختار سیاسی منطقه را شدست نخورده باقی گذاشته است. بنا براین سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه به پیشروی تهران در ژئوپلیتیک منطقه کمکهای فراوان کرده است. | ||
ویرایش