۱٬۶۶۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
این مجموعه مدتی پس از واقعه دوم خرداد، خود را به ین نام شناساندند. در هفتمین دورۀ ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ با به قدرت رسیدن سید محمد خاتمی بهعنوان رییس قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران، اصلاح طلبان توانستند وارد عرصه حاکمیت شوند و پس از آن، اکثریت مجلس ششم و نخستین شورای شهر تهران را نیز به دست آوردند. این جریان به جنبش دوم خرداد منسوب گشت و هشت سال کنترل دولت و همچنین چهار سال اکثریت نمایندگان مجلس ششم را در اختیار داشت. | این مجموعه مدتی پس از واقعه دوم خرداد، خود را به ین نام شناساندند. در هفتمین دورۀ ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ با به قدرت رسیدن سید محمد خاتمی بهعنوان رییس قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران، اصلاح طلبان توانستند وارد عرصه حاکمیت شوند و پس از آن، اکثریت مجلس ششم و نخستین شورای شهر تهران را نیز به دست آوردند. این جریان به جنبش دوم خرداد منسوب گشت و هشت سال کنترل دولت و همچنین چهار سال اکثریت نمایندگان مجلس ششم را در اختیار داشت. | ||
انتخابات نهمین دورۀ ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ خروج کامل اصلاحطلبان از قدرت را در پی داشت. پیش از این نیز در انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی با رد صلاحیت | انتخابات نهمین دورۀ ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ خروج کامل اصلاحطلبان از قدرت را در پی داشت. پیش از این نیز در انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی با رد صلاحیت گسترده، اصلاح طلبان کنار گذاشته شده بودند. | ||
ائتلاف اصلاحطلبان ایران در پایان زمستان سال ۱۳۸۶ به ائتلافی از ۲۱ حزب و گروه که هدف اصلی آن بنا به گفتهٔ سخنگویانش، بازسازی اقتدار مجلس و مهار افراطیگری دولت بود اطلاق میشد. | ائتلاف اصلاحطلبان ایران در پایان زمستان سال ۱۳۸۶ به ائتلافی از ۲۱ حزب و گروه که هدف اصلی آن بنا به گفتهٔ سخنگویانش، بازسازی اقتدار مجلس و مهار افراطیگری دولت بود اطلاق میشد. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در انتخابات ریاست جمهوری دهم در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ از میان کاندیداهای این جریان تنها دو تن به نامهای میرحسین موسوی و مهدی کروبی به رقابت با دو نامزد دیگر پرداختند. در این انتخابات که بنا به اعلام رسمی شورای نگهبان و وزارت کشور محمود احمدینژاد پیروز گردید باعث اعتراض شدید کاندیداهای دیگر از قبیل محمد خاتمی شد و اعتراضات عمومی را در پی داشت.<ref>[https://library.fes.de/pdf-files/iez/08664.pdf کتاب پس از انتخابات صفحه ۱۸۱]</ref> هم چنین میرحسین موسوی نیز گفت: تشکیلاتی با نام راه سبز امید تاسیس خواهد کرد، که خودش با محمد خاتمی و مهدی کروبی اعضای شورای مرکزی آن خواهند بود و هدف از آن ایجاد مردمسالاری، آزادی، پیشرفت و جمهوری اسلامی واقعی بر اساس آرمانهای سید روحالله خمینی خواهد بود. | در انتخابات ریاست جمهوری دهم در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ از میان کاندیداهای این جریان تنها دو تن به نامهای میرحسین موسوی و مهدی کروبی به رقابت با دو نامزد دیگر پرداختند. در این انتخابات که بنا به اعلام رسمی شورای نگهبان و وزارت کشور محمود احمدینژاد پیروز گردید باعث اعتراض شدید کاندیداهای دیگر از قبیل محمد خاتمی شد و اعتراضات عمومی را در پی داشت.<ref>[https://library.fes.de/pdf-files/iez/08664.pdf کتاب پس از انتخابات صفحه ۱۸۱]</ref> هم چنین میرحسین موسوی نیز گفت: تشکیلاتی با نام راه سبز امید تاسیس خواهد کرد، که خودش با محمد خاتمی و مهدی کروبی اعضای شورای مرکزی آن خواهند بود و هدف از آن ایجاد مردمسالاری، آزادی، پیشرفت و جمهوری اسلامی واقعی بر اساس آرمانهای سید روحالله خمینی خواهد بود. | ||
برای فهم بیشتر ماهیت اصلاحات مد نظر اصلاحطلبان کنونی به این مطلب توجه کنید. | '''برای فهم بیشتر ماهیت اصلاحات مد نظر اصلاحطلبان کنونی به این مطلب توجه کنید.''' | ||
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران در پاسخ به نامه مهدی کروبی که خواستار محاکمه علنی خود بود، نوشت: «مگر شما علاقهمند به بازگشت به دوران طلایی امام راحل نیستید؟ مگر به دریافت دهها سمت از ایشان افتخار نمیکنید؟ امروز نظام جمهوری اسلامی شما را به همان دوران بازگردانده و تنها چشمه کوچکی از نحوه مواجهه با شوریدگان بر نظام در آن دوران را، به شما نشان داده است... باز خدا پدر این «سید» را بیامرزد که نجیبانه تنها شما را «نانجیب» میخواند، اگر در آن دوران طلایی بودید، با چند کلمه فرمان همهتان را آویزان میکردند.» | '''روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران در پاسخ به نامه مهدی کروبی که خواستار محاکمه علنی خود بود، نوشت: «مگر شما علاقهمند به بازگشت به دوران طلایی امام راحل نیستید؟ مگر به دریافت دهها سمت از ایشان افتخار نمیکنید؟ امروز نظام جمهوری اسلامی شما را به همان دوران بازگردانده و تنها چشمه کوچکی از نحوه مواجهه با شوریدگان بر نظام در آن دوران را، به شما نشان داده است... باز خدا پدر این «سید» را بیامرزد که نجیبانه تنها شما را «نانجیب» میخواند، اگر در آن دوران طلایی بودید، با چند کلمه فرمان همهتان را آویزان میکردند.»''' | ||
احزاب و گروههای عمده اصلاحطلبان | '''احزاب و گروههای عمده اصلاحطلبان''' | ||
جبهه مشارکت ایران اسلامی | '''جبهه مشارکت ایران اسلامی''' | ||
حزب اعتماد ملی | '''حزب اعتماد ملی''' | ||
سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران | '''سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران''' | ||
مجمع روحانیون مبارز | '''مجمع روحانیون مبارز''' | ||
حزب اسلامی کار | '''حزب اسلامی کار''' | ||
حزب کارگزاران سازندگی | '''حزب کارگزاران سازندگی''' | ||
ائتلاف اصلاحطلبان ایران | '''ائتلاف اصلاحطلبان ایران''' | ||
== تعریف سیاسی اصلاحات == | == تعریف سیاسی اصلاحات == | ||
رفرم یا اصلاح، که در ادبیات سیاسی ایران بیشتر بصورت جمع «اصلاحات» استفاده میشود، به اقداماتی میگویند که برای تغییر و تعویض برخی از جنبه های حیات اقتصادی واجتماعی و سیاسی صورت می گیرد بدون | رفرم یا اصلاح، که در ادبیات سیاسی ایران بیشتر بصورت جمع «اصلاحات» استفاده میشود، به اقداماتی میگویند که برای تغییر و تعویض برخی از جنبه های حیات اقتصادی واجتماعی و سیاسی صورت می گیرد بدون آنکه بنیاد جامعه را دگرگون سازد. مانند: اصلاحات ارضی، اداری، آموزشی، بازرگانی، و... | ||
در اصطلاح جامعه شناسی، اصلاحات به تحولات روبنایی و سطحی گفته | در اصطلاح جامعه شناسی، اصلاحات به تحولات روبنایی و سطحی گفته میشود که با حفظ نظام موجود صورت میپذیرد؛ ولی انقلاب به دگرگونی بنیادی و عمیق اطلاق میشود؛ در اصطلاح علوم سیاسی اصلاحات، به تغییرات آرام و تدریجی در جهت بهبود اوضاع اجتماعی در چارچوب نظام اطلاق میشود. برخی اصلاحات اقتصادی را نیز نزدیک به این معنا گرفته اند، ولی واژه انقلاب در جایی به کار میرود که تحولات سریع همراه با قهر، تحقق یابد به گونه ای که منجر به سرنگونی نظام سیاسی حاکم شود. | ||
=== اصلاحات از دید لنین === | === اصلاحات از دید لنین === | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
انجراف به نام اصلاح | انجراف به نام اصلاح | ||
یکی از مصادیق بارز اصلاحات، جریان سیاسی درون جنبش کارگری و کمونیستی است که ضرورت مبارزه طبقاتی، انقلاب سوسیالیستی و دیکتاتوری پرولتاریا را انکار | یکی از مصادیق بارز اصلاحات، جریان سیاسی درون جنبش کارگری و کمونیستی است که ضرورت مبارزه طبقاتی، انقلاب سوسیالیستی و دیکتاتوری پرولتاریا را انکار میکند و طرفدار همکاری طبقاتی برای رسیدن به جامعه مبتنی بر رفاه عمومی است. نمایندگان اصلاحات در سال ۱۹۵۱ در فرانکفورت گرد آمدند و اصطلاحاً مکتب فرانکفورت را شکل دادند. | ||
== انواع اصلاحات == | == '''انواع اصلاحات''' == | ||
=== رفرم ارضی === | === '''رفرم ارضی''' === | ||
رفرم ارضی یا اصلاح ارضی عبارتست ازاقدامات یک دولت برای ایجاد تغییراتی در نحوه مالکیت ارضی و طرز استفاده از زمین. | '''رفرم ارضی یا اصلاح ارضی عبارتست ازاقدامات یک دولت برای ایجاد تغییراتی در نحوه مالکیت ارضی و طرز استفاده از زمین.''' | ||
در کشورهای | '''در کشورهای سرمایهداری هدف از اصلاحات ارضی ایجاد شرایط برای رشد سریع تر مناسبات سرمایهداری در ده، تضعیف مبارزه دهقانان و جلوگیری از قیام آنان است که در عینحال با حفظ منافع مالکان از طریق پرداخت غرامت یا بهای زمین به حساب دهقانان همراه است. در نتیجه این گونه رفرم ارضی که اغلب نیمبند و ناپیگیر است سرمایهداران صاحب صنایع و بانکها و رجال دولتی و ارتشی و سایر ثروتمندان برای چنگ انداختن بر اراضی امکان به دست می آورند و اشکال استثمار سرمایه داری (انفرادی و جمعی) جانشین استثمار ما قبل سرمایه داری می شود. این قبیل رفرمها اگر چه از نظر اقتصادی می تواند موجبات استفاده از علم و تکنیک را در کشاورزی فراهم آورد و میزان محصولات کشاورزی را افزایش دهد، از نظر اجتماعی با شدت به پروسه قشر بندی در روستا می افزاید و اکثریت عظیم دهقانان را خانه خراب می کند و تناقضات تازه و عمیق به وجود میآورد و در عینحال از حل رادیکال و نهایی مسئله ارضی عاجز است.''' | ||
اصلاحات ارضی در ایران (۱۳۵۰-۱۳۴۱) با حکم شاه آغاز و در سه مرحله اجرا شد. هدف این اصلاحات، انتقال مالکیت زمین به کشاورزان بود. چنان که پیشتر نشان داده شد، کمی بیشتر از ۱/۸ میلیون کشاورز واجد شرایط دریافت زمین بودند. با این حال نتایجی که پس از اتمام هر مرحله رسماً اعلام شد، نشان میداد ۲/۲۱۴ میلیون نفر طی سه مرحله زمین دریافت کردند (مرکز آمار ایران، ۱۳۵۳، ص ۲۲۹۸؛ مرکز آمار ایران، ۱۳۵۴، صص ۲۴۵-۲۴۴). تفکیک دریافتها به این ترتیب بود: مرحلهٔ اول: ۸۰۰ هزار(۴)؛ مرحلهٔ دوم: ۲۱۴ هزار؛ و مرحلهٔ سوم: ۱/۲ میلیون روستایی. وقتی تعداد افراد ذینفع به ۷۹۴ هزار زمیندار موجودی اضافه شود که وضعیت حقوقیشان در مرحلهٔ دوم مشخص شده بود (مقدم، ص۱۶۲؛ مرکز آمار ایران، ۱۳۵۴، ص۲۴۴) نتیجه میشود ۳ میلیون واحد، که یعنی بسیار فراتر از رقم ۲/۴۷۹ میلیون در اختیاردار زمین موجود در سال ۱۳۵۳. دلیل این ناهمخوانی، محاسبه و وارد فهرست کردن چندبارهٔ عواملی واحد در مراحل مختلف است، ازجمله مثلاً در شمار آوردن دهقانان در بیش از یک مرحله از اصلاحات ارضی (سلمانزاده و جونز، ۱۹۷۹).<ref>[http://www.tarikhirani.ir/fa/news/7597/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7 سایت تاریخ ایرانی مقاله اصلاحات ارضی در ایران]</ref> | '''اصلاحات ارضی در ایران (۱۳۵۰-۱۳۴۱) با حکم شاه آغاز و در سه مرحله اجرا شد. هدف این اصلاحات، انتقال مالکیت زمین به کشاورزان بود. چنان که پیشتر نشان داده شد، کمی بیشتر از ۱/۸ میلیون کشاورز واجد شرایط دریافت زمین بودند. با این حال نتایجی که پس از اتمام هر مرحله رسماً اعلام شد، نشان میداد ۲/۲۱۴ میلیون نفر طی سه مرحله زمین دریافت کردند (مرکز آمار ایران، ۱۳۵۳، ص ۲۲۹۸؛ مرکز آمار ایران، ۱۳۵۴، صص ۲۴۵-۲۴۴). تفکیک دریافتها به این ترتیب بود: مرحلهٔ اول: ۸۰۰ هزار(۴)؛ مرحلهٔ دوم: ۲۱۴ هزار؛ و مرحلهٔ سوم: ۱/۲ میلیون روستایی. وقتی تعداد افراد ذینفع به ۷۹۴ هزار زمیندار موجودی اضافه شود که وضعیت حقوقیشان در مرحلهٔ دوم مشخص شده بود (مقدم، ص۱۶۲؛ مرکز آمار ایران، ۱۳۵۴، ص۲۴۴) نتیجه میشود ۳ میلیون واحد، که یعنی بسیار فراتر از رقم ۲/۴۷۹ میلیون در اختیاردار زمین موجود در سال ۱۳۵۳. دلیل این ناهمخوانی، محاسبه و وارد فهرست کردن چندبارهٔ عواملی واحد در مراحل مختلف است، ازجمله مثلاً در شمار آوردن دهقانان در بیش از یک مرحله از اصلاحات ارضی (سلمانزاده و جونز، ۱۹۷۹).<ref>[http://www.tarikhirani.ir/fa/news/7597/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7 سایت تاریخ ایرانی مقاله اصلاحات ارضی در ایران]</ref>''' | ||
=== اصلاحات آموزشی === | === '''اصلاحات آموزشی''' === | ||
در اواخر دوره حکومت ناصرالدینشاه میرزا حسن تبریزی معروف به رشدیه اولین مدرسهی سبک جدید را در ایروان و سه سال بعد در تبریز | '''در اواخر دوره حکومت ناصرالدینشاه میرزا حسن تبریزی معروف به رشدیه اولین مدرسهی سبک جدید را در ایروان و سه سال بعد در تبریز تاسیس نمود. مدرسه سبک جدید در ایران به رشدیه معروف شد. در این مدرسه تعلیم و تعلّم بر اساس اصول جدید و یادگیری الفبا با اصول صوتی انجام میگرفت. مدارس جدید بهسرعت در شهرهای مختلف ایران تأسیس یافته و بهمرور جای مکتبخانههای سنتی را گرفتند.<ref>[https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_4402.html مقاله اصلاحات آموزشی میرزا حسن رشدیه]</ref>''' | ||
اولین قوانین آموزش اجباری در سال ۱۹۴۳ ارائه شد، از اوایل دههٔ ۱۹۵۰ توسعهٔ ملزومات آموزشی حتی سریعتر از این بوده و توسعهٔ طرحریزی شده برای دههٔ ۱۹۷۰ عظیم است. در سال ۱۹۱۰ تنها ۱۱۰ مدرسهٔ ابتدایی وجود داشت که به ۱۰ هزار دانشآموز سرویس میدادند که ۸۰ درصد این دانشآموزان، پسر بودند. تا سال ۷۲-۱۹۷۱ تعداد مدارس ابتدایی به ۲۶ هزار واحد رسید که سه میلیون و ۲۳۰ هزار دانشآموز در آنها درس میخواندند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7601/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D8 مقاله کیت واتسون، اصلاحات آموزشی در انقلاب سفید]</ref> | '''اولین قوانین آموزش اجباری در سال ۱۹۴۳ ارائه شد، از اوایل دههٔ ۱۹۵۰ توسعهٔ ملزومات آموزشی حتی سریعتر از این بوده و توسعهٔ طرحریزی شده برای دههٔ ۱۹۷۰ عظیم است. در سال ۱۹۱۰ تنها ۱۱۰ مدرسهٔ ابتدایی وجود داشت که به ۱۰ هزار دانشآموز سرویس میدادند که ۸۰ درصد این دانشآموزان، پسر بودند. تا سال ۷۲-۱۹۷۱ تعداد مدارس ابتدایی به ۲۶ هزار واحد رسید که سه میلیون و ۲۳۰ هزار دانشآموز در آنها درس میخواندند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7601/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D8 مقاله کیت واتسون، اصلاحات آموزشی در انقلاب سفید]</ref>''' | ||
=== اصلاحات اداری === | === '''اصلاحات اداری''' === | ||
انديشه اصلاح و دگرگونی در نظام اداری كشور، پيشينهای قديم دارد و به عنوان يك شعار اساسی مورد توجه همه دولتها از دهه چهل به بعد بوده است. شايد به عنوان اولين اقدام مشخص برای اصلاح نظام اداری، بتوان به تشكيل شورای عالی اداری در سال ۱۳۴۰ اشاره كرد. اين شورا به موجب تصويبنامه هيأت وزيران وقت تشكيل و مأموريت عمده آن سازگار كردن تشكيلات اداری دولت با سير تكاملی اجتماع و تجديد نظر در روشهایكار و تشريفات اداری تعيين گرديد. محصول مهم فعاليت شورای مذكور، تدوين «قانون استخدام كشوری» بود، كه منجر به استقرار نظام جديد اداری و استخدامی در كشور گرديد و با تشكيل «سازمان امور اداری و استخدامی كشور» به موجب فصل نهم قانون مذكور، وظيفه انجام مطالعات و تحقيقات در زمينه امور اداری و استخدامی و اصلاح سازمان و تشكيلات دولت و روش ها و رويه های عمومی انجام كار به اين سازمان محول شد. | '''انديشه اصلاح و دگرگونی در نظام اداری كشور، پيشينهای قديم دارد و به عنوان يك شعار اساسی مورد توجه همه دولتها از دهه چهل به بعد بوده است. شايد به عنوان اولين اقدام مشخص برای اصلاح نظام اداری، بتوان به تشكيل شورای عالی اداری در سال ۱۳۴۰ اشاره كرد. اين شورا به موجب تصويبنامه هيأت وزيران وقت تشكيل و مأموريت عمده آن سازگار كردن تشكيلات اداری دولت با سير تكاملی اجتماع و تجديد نظر در روشهایكار و تشريفات اداری تعيين گرديد. محصول مهم فعاليت شورای مذكور، تدوين «قانون استخدام كشوری» بود، كه منجر به استقرار نظام جديد اداری و استخدامی در كشور گرديد و با تشكيل «سازمان امور اداری و استخدامی كشور» به موجب فصل نهم قانون مذكور، وظيفه انجام مطالعات و تحقيقات در زمينه امور اداری و استخدامی و اصلاح سازمان و تشكيلات دولت و روش ها و رويه های عمومی انجام كار به اين سازمان محول شد.''' | ||
== منابع == | == '''منابع''' == | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش