۸٬۷۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح املا، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات ارتش ملی | |||
|نام = گارد جاویدان شاهنشاهی | |||
|کشور = ایران | |||
|نام بومی = | |||
|تصویر = آرم گارد جاویدان.JPG | |||
|اندازه تصویر = | |||
|زیرنویس = گارد جاویدان شاهنشاهی | |||
|تصویر ۲ = | |||
|اندازه تصویر ۲ = | |||
|زیرنویس ۲ = | |||
|شعار = | |||
|بنیانگذاری = سال ۱۳۲۱ | |||
|شکل کنونی = | |||
|برچینش = ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ | |||
|شاخهها = | |||
|ستاد = | |||
|ساعات پرواز = | |||
|وبگاه = | |||
|عنوان فرمانده کل قوا = | |||
|فرمانده کل قوا = | |||
|عنوان رئيس ستاد = | |||
|رئيس ستاد = | |||
|عنوان وزیر = | |||
|وزیر = | |||
|عنوان رئیس کارکنان = | |||
|رئیس کارکنان = | |||
|عنوان فرمانده = | |||
|فرمانده = | |||
|سن = | |||
|خدمت سربازی = | |||
|دسترسی = | |||
|دسترسی زن = | |||
|سن نیروی انسانی = | |||
|اطلاعات نیروی انسانی = | |||
|فراخور = | |||
|فراخور زن = | |||
|رسیدن = | |||
|رسیدن زن = | |||
|افراد فعال = | |||
|رتبه = | |||
|نیروی ذخیره = | |||
|نیروی مستقر = | |||
|بودجه = | |||
|درصد تولید ناخالص داخلی = | |||
|تأمین کنندگان داخلی = | |||
|تأمین کنندگان خارجی = | |||
|واردات = | |||
|صادرات = | |||
|تاریخ = | |||
|رتبهها = | |||
}} | |||
''' | '''گارد جاویدان'''، یا گارد جاویدان شاهنشاهی، یگان ویژهای در ارتش ایران در دوران پهلوی، وظیفه حفاظت از خاندان سلطنتی و کاخهای محمدرضا پهلوی را بر عهده داشت. این نیرو، که نام خود را از گارد جاویدان هخامنشی وام گرفته بود، نهتنها سمبل وفاداری به تاج و تخت بود، بلکه ابزاری برای تحکیم قدرت رژیم پهلوی در برابر مردم ایران محسوب میشد. پس از انقلاب ۱۳۵۷، این یگان منحل شد، اما میراث آن بهعنوان بخشی از ساختار سرکوب در رژیم بعدی، جمهوری اسلامی، به شکلهای دیگری ادامه یافت. این مقاله با نگاهی به نقش گارد جاویدان در حفظ استبداد پهلوی و شباهتهای آن با سازوکارهای سرکوب در نظام کنونی، به بررسی تاریخچه، ساختار، هزینهها، سرکوبها، فرماندهان، سرنوشت اعضای آن پس از انقلاب، و تلاشهای ترور علیه شاه میپردازد. | ||
== تاریخچه و تشکیل == | == تاریخچه و تشکیل == | ||
گارد جاویدان پهلوی، بهصورت رسمی در سال ۱۳۲۱ (۱۹۴۲) در دوران سلطنت [[محمدرضا پهلوی]] شکل گرفت، هرچند ریشههای آن به گروهانهای حفاظتی دوران [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] بازمیگردد. بر اساس اسناد تاریخی، این یگان ابتدا از ۷۰۰ داوطلب تشکیل شد و بهتدریج به یک تیپ مستقل با حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر در سالهای پایانی رژیم پهلوی گسترش یافت.<ref name=":0">[[:en:Imperial_Guard_(Iran)| | گارد جاویدان پهلوی، بهصورت رسمی در سال ۱۳۲۱ (۱۹۴۲) در دوران سلطنت [[محمدرضا پهلوی]] شکل گرفت، هرچند ریشههای آن به گروهانهای حفاظتی دوران [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] بازمیگردد. بر اساس اسناد تاریخی، این یگان ابتدا از ۷۰۰ داوطلب تشکیل شد و بهتدریج به یک تیپ مستقل با حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر در سالهای پایانی رژیم پهلوی گسترش یافت.<ref name=":0">[[:en:Imperial_Guard_(Iran)|ویکیپدیا انگلیسی]]</ref> | ||
هدف اصلی گارد، حفاظت از شاه و خانوادهاش بود، اما در عمل، این نیرو به ابزاری برای نمایش اقتدار رژیم و سرکوب مخالفان تبدیل شد. | هدف اصلی گارد، حفاظت از شاه و خانوادهاش بود، اما در عمل، این نیرو به ابزاری برای نمایش اقتدار رژیم و سرکوب مخالفان تبدیل شد. | ||
خط ۱۴: | خط ۶۲: | ||
این تغییر نشاندهنده ترس رژیم شاه از نفوذ مخالفان در ساختار نظامی بود، اما در عین حال، گارد را به نیرویی منزوی و جدا از مردم تبدیل کرد که تنها به منافع شاه وفادار بود. | این تغییر نشاندهنده ترس رژیم شاه از نفوذ مخالفان در ساختار نظامی بود، اما در عین حال، گارد را به نیرویی منزوی و جدا از مردم تبدیل کرد که تنها به منافع شاه وفادار بود. | ||
=== | === رضا شمسآبادی === | ||
[[پرونده:رضا شمسآبادی.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|[[رضا شمسآبادی]]]] | [[پرونده:رضا شمسآبادی.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|[[رضا شمسآبادی]]]] | ||
درتاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۴۴، سرباز وظیفهای به نام رضا شمسآبادی که یکی از افراد گارد سلطنتی و در کاخ مرمر، درحال نگهبانی بود، محمدرضا پهلوی را هنگامی که از اتومبیل در مقابل سرسرای کاخ پیاده شد، به رگبار مسلسل بست. شاه با شتاب خود را به داخل ساختمان رساند؛ ولی دو تن از درجهداران محافظ او، به نامهای استوار محمدعلی باباییان و آیت لشکری مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته شدند. خود رضا شمسآبادی نیز با گلوله درجهداری به نام گروهبان ساری اصلانی کشته شد. شدت این تیراندازی آنقدر زیاد بود که شاه بعدها در مصاحبه با خبرنگار فرانسوی لوموند گفت: «احساس من این بود که پنجاه نفر به طرف من تیراندازی میکردند. زیرا تیراندازی واقعاً شدید بود. ساواک ابتدا اقدام او را به جنون نسبت داد، اما بعداً مدعی شد که او تحت تأثیر گروههای مائوئیستی به رهبری پرویز نیکخواه بود. این سوءقصد، که از درون گارد جاویدان رخ داد، نقص امنیتی رژیم پهلوی را آشکار کرد و بهانهای برای بازسازی گارد، با حذف سربازان وظیفه شد و از سوی دیگر رژیم از این حادثه برای سرکوب بیشتر مخالفان سوءاستفاده کرد. الگویی که در نظام کنونی نیز ادامه یافته است.<ref name=":1">[https://historydocuments.ir/?page=post&id=2023 مرکز بررسی اسناد تاریخی]</ref> | درتاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۴۴، سرباز وظیفهای به نام رضا شمسآبادی که یکی از افراد گارد سلطنتی و در کاخ مرمر، درحال نگهبانی بود، محمدرضا پهلوی را هنگامی که از اتومبیل در مقابل سرسرای کاخ پیاده شد، به رگبار مسلسل بست. شاه با شتاب خود را به داخل ساختمان رساند؛ ولی دو تن از درجهداران محافظ او، به نامهای استوار محمدعلی باباییان و آیت لشکری مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته شدند. خود رضا شمسآبادی نیز با گلوله درجهداری به نام گروهبان ساری اصلانی کشته شد. شدت این تیراندازی آنقدر زیاد بود که شاه بعدها در مصاحبه با خبرنگار فرانسوی لوموند گفت: «احساس من این بود که پنجاه نفر به طرف من تیراندازی میکردند. زیرا تیراندازی واقعاً شدید بود. ساواک ابتدا اقدام او را به جنون نسبت داد، اما بعداً مدعی شد که او تحت تأثیر گروههای مائوئیستی به رهبری پرویز نیکخواه بود. این سوءقصد، که از درون گارد جاویدان رخ داد، نقص امنیتی رژیم پهلوی را آشکار کرد و بهانهای برای بازسازی گارد، با حذف سربازان وظیفه شد و از سوی دیگر رژیم از این حادثه برای سرکوب بیشتر مخالفان سوءاستفاده کرد. الگویی که در نظام کنونی نیز ادامه یافته است.<ref name=":1">[https://historydocuments.ir/?page=post&id=2023 مرکز بررسی اسناد تاریخی]</ref> | ||
خط ۵۱: | خط ۹۹: | ||
این همکاری نشاندهنده هماهنگی میان نهادهای سرکوب رژیم پهلوی بود که گارد جاویدان بخشی از آن محسوب میشد. این یگان، هرچند بهصورت مستقیم در شکنجه یا اعدام دخیل نبود، با حمایت از ساختار استبدادی رژیم، به تداوم فضای خفقان علیه گروههای چپگرا و دیگر مخالفان کمک کرد. این الگو بعدها در جمهوری اسلامی با نهادهایی مانند سپاه پاسداران ادامه یافت که به سرکوب گسترده گروههای چپگرا، بهویژه در دهه ۱۳۶۰، پرداختند.<ref>'''[https://www.radiofarda.com/a/forty-years-forty-interviews-Mohsen-Sazegara-interview/29754589.html چطور یک انقلابی اسلامگرا تغییر کرد]'''</ref> | این همکاری نشاندهنده هماهنگی میان نهادهای سرکوب رژیم پهلوی بود که گارد جاویدان بخشی از آن محسوب میشد. این یگان، هرچند بهصورت مستقیم در شکنجه یا اعدام دخیل نبود، با حمایت از ساختار استبدادی رژیم، به تداوم فضای خفقان علیه گروههای چپگرا و دیگر مخالفان کمک کرد. این الگو بعدها در جمهوری اسلامی با نهادهایی مانند سپاه پاسداران ادامه یافت که به سرکوب گسترده گروههای چپگرا، بهویژه در دهه ۱۳۶۰، پرداختند.<ref>'''[https://www.radiofarda.com/a/forty-years-forty-interviews-Mohsen-Sazegara-interview/29754589.html چطور یک انقلابی اسلامگرا تغییر کرد]'''</ref> | ||
== فرماندهان گارد جاویدان == | == فرماندهان گارد جاویدان == | ||
گارد جاویدان در طول حیات خود تحت رهبری فرماندهان ارشد ارتش پهلوی، اداره میشد که همگی از نزدیکان و وفاداران به محمدرضا پهلوی بودند. این فرماندهان نهتنها مسئول حفاظت از شاه و کاخهای سلطنتی بودند، بلکه نقش مهمی در حفظ ساختار استبدادی رژیم ایفا کردند. بر اساس اسناد تاریخی، برخی از فرماندهان کلیدی گارد جاویدان عبارت بودند از: | گارد جاویدان در طول حیات خود تحت رهبری فرماندهان ارشد ارتش پهلوی، اداره میشد که همگی از نزدیکان و وفاداران به محمدرضا پهلوی بودند. این فرماندهان نهتنها مسئول حفاظت از شاه و کاخهای سلطنتی بودند، بلکه نقش مهمی در حفظ ساختار استبدادی رژیم ایفا کردند. بر اساس اسناد تاریخی، برخی از فرماندهان کلیدی گارد جاویدان عبارت بودند از: | ||
خط ۷۳: | خط ۱۲۲: | ||
== تلاشهای ترور علیه محمدرضا پهلوی == | == تلاشهای ترور علیه محمدرضا پهلوی == | ||
محمدرضا پهلوی در طول ۳۷ سال سلطنت خود (۱۳۲۰–۱۳۵۷) با چندین تلاش ترور مواجه شد که همگی نافرجام ماندند. این سوءقصدها نشاندهنده نارضایتی گسترده از رژیم پهلوی و همچنین ضعف نهادهای امنیتی، از جمله گارد جاویدان، در پیشگیری از چنین تهدیداتی بود. در زیر، دو مورد اصلی ترور نافرجام شاه بررسی میشود که منابع تاریخی بهطور گسترده به آنها پرداختهاند: | محمدرضا پهلوی در طول ۳۷ سال سلطنت خود (۱۳۲۰–۱۳۵۷) با چندین تلاش ترور مواجه شد که همگی نافرجام ماندند. این سوءقصدها نشاندهنده نارضایتی گسترده از رژیم پهلوی و همچنین ضعف نهادهای امنیتی، از جمله گارد جاویدان، در پیشگیری از چنین تهدیداتی بود. در زیر، دو مورد اصلی ترور نافرجام شاه بررسی میشود که منابع تاریخی بهطور گسترده به آنها پرداختهاند: | ||
* '''ترور نافرجام ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران''': در این روز، محمدرضا پهلوی برای شرکت در مراسم چهاردهمین سال تأسیس دانشگاه تهران به دانشکده حقوق رفت. ناصر فخرآرایی، که بهعنوان خبرنگار روزنامه پرچم اسلام معرفی شده بود، از فاصله نزدیک پنج گلوله به سمت شاه شلیک کرد. سه گلوله به کلاه شاه اصابت کرد، یکی لب بالای او را خراش داد، و دیگری عمل نکرد. شاه از این سوءقصد جان سالم به در برد، اما فخرآرایی در محل توسط نیروهای امنیتی کشته شد. انگیزههای فخرآرایی همچنان در هالهای از ابهام است؛ برخی منابع او را به گروههای چپگرا مانند حزب توده یا گروههای مذهبی-کمونیستی نسبت میدهند، در حالی که شاه بهطور غیررسمی انگلستان را متهم کرد. این ترور به رژیم بهانهای داد تا موج گستردهای از سرکوب علیه حزب توده و دیگر مخالفان را آغاز کند و اختیارات شاه را از طریق تشکیل مجلس مؤسسان افزایش دهد.<ref>'''[https://www.radiofarda.com/a/role-of-the-supporters-of-the-1972-iran-revolution-in-the-army-air-force-in-weakening-it/31693234.html چگونه هواداران انقلاب در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی آن را تضعیف کردند؟]'''</ref><ref name=":1" /> | |||
* '''ترور نافرجام ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران''': در این روز، محمدرضا پهلوی برای شرکت در مراسم چهاردهمین سال تأسیس دانشگاه تهران به دانشکده حقوق رفت. ناصر فخرآرایی، که بهعنوان خبرنگار روزنامه پرچم اسلام معرفی شده بود، از فاصله نزدیک پنج گلوله به سمت شاه شلیک کرد. سه گلوله به کلاه شاه اصابت کرد، یکی لب بالای او را خراش داد، و دیگری عمل نکرد. شاه از این سوءقصد جان سالم به در برد، اما فخرآرایی در محل توسط نیروهای امنیتی کشته شد. انگیزههای فخرآرایی همچنان در هالهای از ابهام است؛ برخی منابع او را به گروههای چپگرا مانند حزب توده یا گروههای مذهبی-کمونیستی نسبت میدهند، در حالی که شاه بهطور غیررسمی انگلستان را متهم کرد. این ترور به رژیم بهانهای داد تا موج گستردهای از سرکوب علیه حزب توده و دیگر مخالفان را آغاز کند و اختیارات شاه را از طریق تشکیل مجلس مؤسسان افزایش دهد.<ref>'''[https://www.radiofarda.com/a/role-of-the-supporters-of-the-1972-iran-revolution-in-the-army-air-force-in-weakening-it/31693234.html چگونه هواداران انقلاب در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی آن را تضعیف کردند؟]'''</ref> <ref name=":1" /> | |||
گارد جاویدان در این حادثه نتوانست از نزدیک شدن ضارب به شاه جلوگیری کند، که نشاندهنده نقص در سیستم حفاظتی آن بود. | گارد جاویدان در این حادثه نتوانست از نزدیک شدن ضارب به شاه جلوگیری کند، که نشاندهنده نقص در سیستم حفاظتی آن بود. | ||
* '''ترور نافرجام ۲۱ فروردین ۱۳۴۴ در کاخ مرمر''': این سوءقصد توسط رضا شمسآبادی، سرباز وظیفه گارد جاویدان، انجام شد. شمسآبادی، که در کاخ مرمر نگهبان بود، هنگام پیاده شدن شاه از خودرو، با مسلسل به سمت او شلیک کرد. دو درجهدار محافظ شاه، استوار بابایی و استوار آیت لشکری، در دفاع از شاه کشته شدند، اما شاه آسیبی ندید و توانست به دفتر خود فرار کند. شمسآبادی در تعقیب شاه بود، اما توسط نیروهای دفتر ویژه شاه کشته شد. این حادثه نقص جدی در گارد جاویدان را نشان داد، زیرا ضارب از درون این یگان بود، و منجر به بازسازی گارد با حذف سربازان وظیفه و تمرکز بر کادر رسمی شد.<ref>'''[https://www.iichs.ir/fa/news/4599/%DB%8C%DA%A9-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%D8%AB%D9%87-%D8%AF%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85 یک حادثه، دو مرد، دو فرجام]'''</ref><ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1349166/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86-%DB%B1%DB%B3%DB%B2%DB%B7-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%DB%B6-%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%87 معمای ترور محمدرضا شاه در نیمه بهمن ۱۳۲۷ چه بود]</ref> | |||
* '''ترور نافرجام ۲۱ فروردین ۱۳۴۴ در کاخ مرمر''': این سوءقصد توسط رضا شمسآبادی، سرباز وظیفه گارد جاویدان، انجام شد. شمسآبادی، که در کاخ مرمر نگهبان بود، هنگام پیاده شدن شاه از خودرو، با مسلسل به سمت او شلیک کرد. دو درجهدار محافظ شاه، استوار بابایی و استوار آیت لشکری، در دفاع از شاه کشته شدند، اما شاه آسیبی ندید و توانست به دفتر خود فرار کند. شمسآبادی در تعقیب شاه بود، اما توسط نیروهای دفتر ویژه شاه کشته شد. | |||
'''(خبرآنلاین)''' | '''(خبرآنلاین)''' | ||
* '''سوءقصد نافرجام ۱۳۴۰ (مشکوک)''': برخی منابع به تلاش دیگری برای ترور شاه، در بهمن ۱۳۴۰، اشاره میکنند، که قرار بود با بمبگذاری در خودرویی در مسیر حرکت شاه به سمت مجلس در خیابان شاهآباد (خیابان جمهوری کنونی) انجام شود. این بمب عمل نکرد و جزئیات این واقعه مبهم باقی مانده است. | * '''سوءقصد نافرجام ۱۳۴۰ (مشکوک)''': برخی منابع به تلاش دیگری برای ترور شاه، در بهمن ۱۳۴۰، اشاره میکنند، که قرار بود با بمبگذاری در خودرویی در مسیر حرکت شاه به سمت مجلس در خیابان شاهآباد (خیابان جمهوری کنونی) انجام شود. این بمب عمل نکرد و جزئیات این واقعه مبهم باقی مانده است. | ||
خط ۹۳: | خط ۱۳۹: | ||
پس از انقلاب ۱۳۵۷، گارد جاویدان منحل شد، اما روحیه سرکوب و نخبهگرایی نظامی در رژیم جمهوری اسلامی، به شکل دیگری ادامه یافت. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و [[بسیج]]، مشابه گارد جاویدان، بهعنوان ابزارهایی برای حفظ قدرت حاکمان عمل کردهاند. همانطور که گارد جاویدان وفادار به شخص شاه بود، این نهادها نیز بهجای خدمت به مردم، به حفظ ساختار ایدئولوژیک نظام ولایتفقیه، اولویت دادهاند. سرکوب اعتراضات مردمی در سالهای ۱۳۷۸، ۱۳۸۸، ۱۳۹۸، و ۱۴۰۱ نشاندهنده تداوم همان الگوی استبدادی است که گارد جاویدان در دوران پهلوی نمایندگی میکرد.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%98%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85 سایت سازمان مجاهدین خلق]</ref> | پس از انقلاب ۱۳۵۷، گارد جاویدان منحل شد، اما روحیه سرکوب و نخبهگرایی نظامی در رژیم جمهوری اسلامی، به شکل دیگری ادامه یافت. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و [[بسیج]]، مشابه گارد جاویدان، بهعنوان ابزارهایی برای حفظ قدرت حاکمان عمل کردهاند. همانطور که گارد جاویدان وفادار به شخص شاه بود، این نهادها نیز بهجای خدمت به مردم، به حفظ ساختار ایدئولوژیک نظام ولایتفقیه، اولویت دادهاند. سرکوب اعتراضات مردمی در سالهای ۱۳۷۸، ۱۳۸۸، ۱۳۹۸، و ۱۴۰۱ نشاندهنده تداوم همان الگوی استبدادی است که گارد جاویدان در دوران پهلوی نمایندگی میکرد.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%98%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85 سایت سازمان مجاهدین خلق]</ref> | ||
رژیم جمهوری اسلامی، مانند رژیم پهلوی، با ایجاد نیروهای ویژه نظامی و امنیتی، شکاف میان حاکمیت و مردم را عمیقتر کرده است. این نیروها، با ادعای حفاظت از | رژیم جمهوری اسلامی، مانند رژیم پهلوی، با ایجاد نیروهای ویژه نظامی و امنیتی، شکاف میان حاکمیت و مردم را عمیقتر کرده است. این نیروها، با ادعای حفاظت از «ارزشها»، در عمل به سرکوب آزادیهای مدنی و حقوق مردم پرداختهاند. گارد جاویدان و نهادهای مشابه امروزی هر دو نشاندهنده نظامی هستند که بهجای اعتماد به مردم، به سرکوب و ارعاب برای بقای خود متکی است.<ref>[https://iranhumanrights.org/?s=histoty+of+human+rights Center for human rights in Iran]</ref><ref>[https://iranhumanrights.org/2025/03/gender-apartheid-in-iran-is-crushing-womens-lives-and-futures/ Center for human rights in Iran]</ref> | ||
'''نتیجهگیری''' | '''نتیجهگیری''' |
ویرایش