کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران مسکن در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

== نقش سیاست‌های حکومتی ==

سیاست‌های ناکارآمد و فسادمحور جمهوری اسلامی نقش محوری در تشدید بحران مسکن در ایران داشته است. این سیاست‌ها، از رانت‌خواری و احتکار زمین تا اجرای طرح‌های غیرموثر و عدم شفافیت، نه‌تنها مشکل کمبود مسکن را حل نکرده، بلکه آن را به یک چالش مزمن تبدیل کرده است. این بخش به بررسی دو جنبه‌ی کلیدی این سیاست‌ها می‌پردازد: رانت‌خواری و سوءمدیریت در طرح‌های مسکن‌سازی، و عدم شفافیت و لاپوشانی مسئولیت.

=== ۲.۱. رانت‌خواری و سوءمدیریت در طرح‌های مسکن‌سازی ===

نهادهای حکومتی و وابستگان رژیم، با احتکار زمین و کنترل بازار مسکن، دسترسی شهروندان به سرپناه را محدود کرده‌اند. سایت رادیو فردا گزارش می‌دهد که نهادهای دولتی و شبه‌دولتی، مانند بنیاد مستضعفان، حدود ۲ میلیون هکتار زمین را احتکار کرده‌اند، که این امر قیمت زمین را در شهرهای بزرگ به شدت افزایش داده است (رادیو فردا)3. این احتکار، که با هدف سودجویی و رانت‌خواری انجام می‌شود، مانع از توسعه‌ی مسکن مقرون‌به‌صرفه شده است. سایت مجاهدین خلق ایران افشا می‌کند که شبکه‌های مافیایی وابسته به رژیم، با کنترل زمین و مصالح ساختمانی، بازار مسکن را به نفع خود دستکاری می‌کنند (مجاهدین خلق ایران)1.

طرح‌های حکومتی مانند «مسکن مهر» و «مسکن ملی» نیز به دلیل سوءمدیریت و فساد، نتوانسته‌اند بحران را رفع کنند. سایت رادیو زمانه گزارش می‌دهد که این طرح‌ها، به دلیل کیفیت پایین ساخت، مکان‌یابی نامناسب، و فساد در تخصیص بودجه، با شکست مواجه شده‌اند و بسیاری از واحدها خالی یا غیرقابل سکونت مانده‌اند (رادیو زمانه). مقاله‌ای در سایت حکومتی فرارو افشا می‌کند که وام‌های مسکن، که قرار بود به خانه‌دار شدن کمک کنند، با ایجاد تورم بیشتر، قیمت‌ها را افزایش داده و اقشار کم‌درآمد را فقیرتر کرده است (فرارو). کتاب ''Iran’s Political Economy since the Revolution'' نوشته‌ی سوزان مالونی تأکید می‌کند که تخصیص منابع به پروژه‌های سیاسی و نظامی، به جای توسعه‌ی زیرساخت‌های مسکن، این بحران را تشدید کرده است (مالونی).

=== ۲.۲. عدم شفافیت و لاپوشانی مسئولیت ===

مقامات حکومتی، با عدم شفافیت و لاپوشانی دلایل واقعی بحران مسکن، اعتماد عمومی را تضعیف کرده‌اند. سایت ایندیپندنت گزارش می‌دهد که رژیم، به جای پذیرش مسئولیت سوءمدیریت و فساد، عوامل خارجی مانند تحریم‌ها را مقصر جلوه داده، در حالی که رانت‌خواری داخلی نقش بزرگ‌تری داشته است (ایندیپندنت)2. این لاپوشانی، همراه با تناقض‌گویی مقامات، خشم عمومی را برانگیخته است. مقاله‌ای در سایت حکومتی دنیای اقتصاد افشا می‌کند که آمارهای رسمی درباره‌ی تعداد خانه‌های خالی و کمبود مسکن اغلب دستکاری می‌شوند تا عمق بحران پنهان بماند (دنیای اقتصاد).

عدم پاسخگویی رژیم در برابر ناکارآمدی سیاست‌های مسکن‌سازی نیز به بی‌اعتمادی دامن زده است. سایت ایران آزادی گزارش می‌دهد که مقامات، با وعده‌های غیرواقعی مانند ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی، سعی در آرام کردن افکار عمومی داشته‌اند، اما این وعده‌ها بدون پشتوانه‌ی مالی و اجرایی باقی مانده‌اند (ایران آزادی). سایت اپک تایمز اشاره می‌کند که فقدان نظارت بر پروژه‌های مسکن و فساد در قراردادها، منابع عمومی را هدر داده و بحران را عمیق‌تر کرده است (اپک تایمز). این سیاست‌های غیرشفاف، که اولویت را به حفظ قدرت رژیم داده، نه‌تنها مشکل مسکن را حل نکرده، بلکه نارضایتی اجتماعی را به سطح بی‌سابقه‌ای رسانده است (صدای آمریکا).

سیاست‌های حکومتی، از رانت‌خواری تا لاپوشانی، بحران مسکن را به یک معضل ساختاری تبدیل کرده است. این رویکرد، که ریشه در فساد و اولویت‌های نادرست رژیم دارد، توانایی شهروندان برای دسترسی به سرپناه را به شدت محدود کرده است (رادیو فردا)1.

== بخش ۴: واکنش‌های مردمی ==

=== ۴.۱. اعتراضات خیابانی و اعتصابات ===

افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود واحدهای مسکونی، به اعتراضات خیابانی در شهرهای مختلف ایران دامن زده است. سایت بی‌بی‌سی گزارش می‌دهد که در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، صدها نفر در تهران، مشهد، و کرج به خیابان‌ها آمدند و با شعارهایی علیه سیاست‌های حکومتی، خواستار کاهش قیمت مسکن و توقف رانت‌خواری شدند (بی‌بی‌سی). این اعتراضات، که اغلب با سرکوب نیروهای امنیتی مواجه شد، نشان‌دهنده‌ی عمق نارضایتی از ناکارآمدی رژیم در مدیریت بحران بود. سایت ایندیپندنت اشاره می‌کند که بحران مسکن، با تبدیل شدن به یک مسئله‌ی امنیتی، به اعتراضات گسترده‌ای منجر شده که رژیم را به چالش کشیده است (ایندیپندنت)2.

اعتصابات نیز به یکی از اشکال مقاومت مردمی تبدیل شده است. سایت رادیو فردا گزارش می‌دهد که کارگران ساختمانی و مستاجران در برخی مناطق، به دلیل فشارهای مالی ناشی از افزایش اجاره‌بها، دست به اعتصاب و تجمع زدند و خواستار اصلاح سیاست‌های مسکن شدند (رادیو فردا)2. این اقدامات، که نتیجه‌ی بی‌توجهی رژیم به نیازهای اقشار کم‌درآمد بود، فشار اجتماعی بر مقامات را افزایش داد. مقاله‌ای در سایت حکومتی انصاف‌نیوز افشا می‌کند که مقامات، به جای پاسخ به مطالبات، اعتراضات را به عوامل خارجی نسبت دادند، که این امر خشم عمومی را تشدید کرد (انصاف‌نیوز). کتاب ''The Ayatollahs’ Democracy'' نوشته‌ی هومان مجد تأکید می‌کند که چنین واکنش‌های مردمی، نتیجه‌ی شکاف عمیق میان مردم و رژیم به دلیل فساد و سوءمدیریت است (مجد).

=== ۴.۲. انتقادات در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها ===

شبکه‌های اجتماعی به بستری برای ابراز نارضایتی عمومی از بحران مسکن تبدیل شده‌اند. سایت اپک تایمز گزارش می‌دهد که در سال ۱۴۰۴، هشتگ‌هایی مانند «بحران مسکن» و «اجاره‌نشینی» در توییتر و اینستاگرام ترند شدند، و کاربران با انتشار تصاویر خانه‌های خالی و انتقاد از احتکار زمین توسط نهادهای حکومتی، سیاست‌های رژیم را به چالش کشیدند (اپک تایمز). این انتقادات، که اغلب با طنز تلخ همراه بود، ناکارآمدی طرح‌های مسکن‌سازی و فساد مقامات را هدف قرار داد. سایت ایران آزادی اشاره می‌کند که کاربران، تخصیص بودجه به پروژه‌های نظامی و منطقه‌ای را به عنوان دلیل اصلی بحران مسکن محکوم کردند (ایران آزادی).

رسانه‌های مستقل نیز نقش مهمی در افشای ابعاد بحران داشتند. سایت رادیو فردا گزارش می‌دهد که گزارش‌های تحقیقی رسانه‌ها، رانت‌خواری در پروژه‌های مسکن و تأثیر آن بر فقر و نابرابری را برجسته کردند، که به افزایش آگاهی عمومی منجر شد (رادیو فردا)2. این انتقادات، با افشای تناقض‌گویی مقامات، به بسیج افکار عمومی علیه سیاست‌های حکومتی کمک کرد. سایت ایندیپندنت تأکید می‌کند که واکنش‌های مردمی، از اعتراضات تا انتقادات آنلاین، نشان‌دهنده‌ی رد گسترده‌ی سیاست‌های رژیم در مدیریت بحران مسکن است (ایندیپندنت)2.

واکنش‌های مردمی، از اعتراضات خیابانی تا انتقادات در شبکه‌های اجتماعی، نتیجه‌ی مستقیم سوءمدیریت و فساد حکومتی است. این واکنش‌ها، نارضایتی عمومی را به یک جنبش اجتماعی گسترده تبدیل کرده و رژیم را با چالشی جدی مواجه کرده است (بی‌بی‌سی).