عباس میرزا: تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
با امضای قرارداد ترکمنچای و پایان جنگهای ایران و روس، عباس میرزا برای برقراری نظم و سرکوب شورش ترکمنها به خراسان رفت. او در سال ۱۲۱۲ شمسی در مشهد درگذشت. مقبره او در کنار ضریح حرم امام رضا قرار دارد.<ref name=":0" /> | با امضای قرارداد ترکمنچای و پایان جنگهای ایران و روس، عباس میرزا برای برقراری نظم و سرکوب شورش ترکمنها به خراسان رفت. او در سال ۱۲۱۲ شمسی در مشهد درگذشت. مقبره او در کنار ضریح حرم امام رضا قرار دارد.<ref name=":0" /> | ||
== | == اصلاحطلبی عباس میرزا == | ||
عباس | '''عباس ميرزا''' در سال1833م در گذشت. وي به هنگام مرگ بيش از 45سال نداشت. فتحعلي شاه با متانت و خودداري فراوان در انظار خاص و عام، خبر مرگ وليعهد خود '''عباس ميرزا''' را شنيد و تحمل كرد. | ||
وقتي «آصف الدوله» به عنوان تسليت گفت: «به حمدالله در هر ولايتي يك نايب السلطنه داريد.» | |||
فتحعلي شاه جواب داد: « الله يار خان! انصاف نكردي كه گفتي در هر ولايت يك '''عباس ميرزا''' داري، مي بايستي عرض كني بعد از هفتاد سال عمر با اين كثرت اولاد و چهل سال سلطنت، ديدي كه از دنيا بي اولاد و بلاعقب رفتي.» (1) | |||
معمولاً به هنگام بحث درباره اصلاحات در عصر قاجارها، قبل از همه سخن از اميركبير به ميان مي آيد، اما واقعيت اين است كه پيش از اميركبير، شاهزاده''' عباس ميرزا''' نايب السلطنه و فرماندۀ كل قواي ايران، كمر همت به انجام اصلاحات بست. در كنار او، بايد از «ميرزا عيسي قائم مقام فراهاني» و پسرش «ميرزا ابوالقاسم قائم مقام» (قائم مقام معروف) نام برد كه در زمان وليعهدي '''عباس ميرزا''' در تبريز به وي خدمت مي كردند. | |||
خدمت آنان عمدتاً در دستگاه '''عباس ميرزا''' بود، اما ميرزا ابوالقاسم فراهاني پس از فوت '''عباس ميرزا'''، وزير «محمدميرزا» نايب السلطنۀ جديد شد و پس از فوت فتحعلي شاه، وزير پادشاه جديد يعني محمدشاه گرديد. البته صدرات او اندكي بيش از يك سال دوام نياورد و در نتيجۀ بدگماني و سوءظن پادشاه به قتل رسيد(1835م). | |||
«قائم مقام»ها را به درستي نمي توان اصلاح طلب دانست. آنان بيشتر رجالي با كفايت، مدبر و مدير، اهل قلم، با سياست و امين بودند كه صادقانه به دستگاه قاجار خدمت مي كردند. اگرچه اين صفات آنان را يك سرو گردن بالاتر از بسياري از رجال ديگر قاجار قرار مي دهد، اما بايد توجه داشت كه قائم مقام ها چندان در پي تغيير و تحول اجتماعي و سياسي نبودند. بنابراين، '''اگر''' فكر دگرگوني و ايجاد اصلاحات را ملاك بگيريم، تلاش هاي '''عباس ميرزا''' را مي توان به عنوان نخستين جريان اصلاح طلبي در عصر قاجار معرفي كرد. (2) | |||
چشمان '''عباس ميرزا''' در نخستين دهۀ قرن نوزدهم، طي جنگ هاي دورۀ اول ايران و روس، به دنيايي ديگر گشوده شد؛ دنيايي كه شباهت چنداني به آنچه '''عباس ميرزا''' مي شناخت، نداشت. | |||
او به عنوان فرماندۀ كل قوا، دريافته بود كه نوع جنگ ها عوض شده است. مقولاتي همچون طرح، نقشه، لجستيك، توپخانۀ متحرك، يونيفورم و ... سازمان نظامي مدرن و متحول خاص خود را مي طلبد. | |||
او به همراه تعداد اندكي از ديگر رجال سياسي آينده نگر قاجار و به بهاي شكست هاي پي در پي از روس ها دريافته بودند كه عصر ارتش هايي از نوع ارتش ايران كه ستون فقرات قوايش از دسته جات متفرق شاهسون، كلهرها، تركمن ها، ترك ها، بختياري ها، لرها، افشاري ها، ذوالفقاري ها و ... تشكيل شده بود، ديگر سپري شده است. | |||
او در صدد برآمد به كمك فرانسوي ها ايجاد قواي نظامي مدرني به نام «نظام جديد» تشكيل دهد. مشكل بعدي '''عباس ميرزا'''، تهيه تسليحات براي «نظام جديد» بود. در پي پيش نياز ايجاد صنعت، پديده اي است به نام دانش روز. | |||
گروه از محصلين ايراني براي فراگيري علوم و فنون جديد از پزشكي، داروسازي و چاپ گرفته تا توپ ريزي، آموزش زبان هاي اروپايي، تنظيمات عاليه و فنون نظامي مدرن، راهي اروپا شدند. '''عباس ميرزا''' حتي در مطبوعات انگلستان به منظور جذب متخصصان و مهاجران كشاورزي به ايران، آگهي داد. (3) | |||
به علاوه تلاش كرد تا توسط ميسيونرهاي مذهبي، مدرسه جديدي در تبريز ايجاد كند تا مسلمانان و مسيحيان در كنار هم به تحصيل بپردازند. | |||
آنچه در نهايت قطار اصلاحات '''عباس ميرزا''' را از حركت بازداشت، دور دوم جنگ هاي ايران و روس و شكست كامل و قطعي ايران در اين جنگ ها بود(1828م). اين شكست، هيزم خوبي براي مخالفت با '''عباس ميرزا''' و اصلاحاتش فراهم آورد. با اين شكست، قبل از آنكه '''عباس ميرزا'''خود با مرگي زودرس چهره در نقاب خاك كشد، نظام جديدش به خاك سپرده شد.<ref>پدر و پسر - [http://www.pedaropesar.com/the-ifs-of-irans-history/177-the-ifs-of-irans-history-if-42 اگر پس از فتحعلي شاه، عباس ميرزا به سلطنت مي رسيد]</ref> | |||
== عباسمیرزا در نگاه دیگران == | == عباسمیرزا در نگاه دیگران == |