کاربر:Alirezara/۲صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
سیاست حقوق بشر کارتر اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. ایران در منطقه خاورمیانه سدی در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. حفظ حکومت [[محمدرضا پهلوی|شاه]] میتوانست منافع آمریکا در منطقهی خاورمیانه را تضمین کند. به همین خاطر منظور از سیاست حقوق بشر کارتر در جهت مقابله با انقلاب اجتماعی و حفظ حاکمیت شاه در ایران بود. | سیاست حقوق بشر کارتر اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. ایران در منطقه خاورمیانه سدی در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. حفظ حکومت [[محمدرضا پهلوی|شاه]] میتوانست منافع آمریکا در منطقهی خاورمیانه را تضمین کند. به همین خاطر منظور از سیاست حقوق بشر کارتر در جهت مقابله با انقلاب اجتماعی و حفظ حاکمیت شاه در ایران بود. | ||
شاه ابتدا با توجه به خطوط کلی اعلام شده از طرف کارتر در کارزار انتخاباتی که مبتنی بر دو پایهی محدودیت در فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی که حقوق بشر را | شاه ابتدا با توجه به خطوط کلی اعلام شده از طرف کارتر در کارزار انتخاباتی که مبتنی بر دو پایهی محدودیت در فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی که حقوق بشر را نادیده میگیرند و احترام به حقوق انسان و حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق بشر بود؛ اقتدار خود را درخطرمیدید. از همین رو از طریق اردشیر زاهدی سفیر خود در آمریکا به کارزار انتخاباتی جرالد فورد رقیب کارتر کمک مالی کرد. دمکراتها از این موضوع آگاه شدند و زبیگنیو برژینسکی، رئیس آینده شورای امنیت ملی در حکومت کارتر، رفتار زاهدی را به علت مهمانیهای باشکوهی که میداد و عادت وی به دادن هدایای گرانبها به نمایندگان کنگره و مطبوعات آمریکا «مایه ی ننگ» نامید و دیوید آرون مشاور آیندهی کارتر گفت: <blockquote>«اگر شاه گمان می کند در زمینهی تسلیحات میتواند هرچه را که بخواهد به دست آورد با آنچه دور از انتظار اوست روبه رو خواهد شد.»<ref name=":1" /></blockquote>هنگامي كه كارتر دموكرات در انتخابات رياست جمهوري آمريكا بر رقيب جمهوريخواه خود پيروز شد، [[محمدرضا پهلوی|شاه]] متوجه شد، گرچه ايالات متحده هنوز او را يك متحد مهم تلقي ميكند، اما روزهاي فروش نامحدود اسلحه و ناديده گرفتن شكنجههاي [[ساواک]] در آمريكا سپري شده است. بنابراين سياستهاي دفاع از حقوق بشر كارتر به عنوان زنگ خطري براي رژيم شاه در آمد.<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref> | ||
=== تغییر سیاست شاه پس از روی کار آمدن کارتر === | === تغییر سیاست شاه پس از روی کار آمدن کارتر === | ||
در افکار عمومی حکومت محمد رضا شاه به وجود دستگاه مخوف | در افکار عمومی حکومت [[محمدرضا پهلوی|محمد رضا شاه]] به وجود دستگاه مخوف [[ساواک]]، موارد نقض حقوقبشر و شکنجه و اعدام هزاران زندانی سیاسی و نبود حداقل آزادیهای دموکراتیک، شناخته میشد. جنبش دانشجویی ایران در خارج کشور نیز از جنبش انقلابی مسلحانه علیه شاه حمایت میکرد و جنایتهای دیکتاتوری سلطنتی را در سطح بینالمللی افشا مینمود. در چنین شرایطی، حتی قبل از پایان انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، شاه جهت وزش باد را تشخیص داد و خود را برای حداقل انطباق با سیاست حقو ق بشر کارتر و بزک کردن چهرهی بینالمللی رژیمش آماده میکرد. او در عینحال قصد داشت با دادن امتیاز در زمینهي اقتصادی و بهخصوص نفت، حتیالامکان تیغ حقوقبشر کارتر را کند کند تا ناچار از دادن امتیازهای اساسی نشود. | ||
در بهمن | در بهمن ۱۳٥٥، شاه دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. شاه دیگر نمیخواست در گزارشهای رسمی دنیا، موارد اعدام یا شکنجه زندانیان سیاسی ایران درج شود و افکار عمومی بیش از این علیه او تحریک گردد. در اواخربهار ۱۳۵۶ اولین گروه کارشناسان هیأت صلیبسرخ بینالمللی برای بازدید از زندانهای سیاسی وارد تهران شدند. | ||
آبان ماه ١٣٥٦ شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت. او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامهی روند تحولات در داخل كشور بود.<ref name=":0" /> ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در ایران، پیش از سفر به شاه گفت که مطلب مهمی برای مذاکره پیرامون روابط دو کشور وجود ندارد، ولی حتماً درباره حقوق بشر و شیوهی حکومت ایران با او مذاکره خواهد شد.<ref>[https://snn.ir/fa/news/735716/%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C- دهم دی، سالگرد سفر کارتر به تهران/ جزیره ثباتی که فقط یک سال دوام آورد]</ref> | آبان ماه ١٣٥٦ شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت. او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامهی روند تحولات در داخل كشور بود.<ref name=":0" /> ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در ایران، پیش از سفر به شاه گفت که مطلب مهمی برای مذاکره پیرامون روابط دو کشور وجود ندارد، ولی حتماً درباره حقوق بشر و شیوهی حکومت ایران با او مذاکره خواهد شد.<ref>[https://snn.ir/fa/news/735716/%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C- دهم دی، سالگرد سفر کارتر به تهران/ جزیره ثباتی که فقط یک سال دوام آورد]</ref> | ||
پس از بازگشت از آمريكا، شاه طی نطقی اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادی بدهد: <blockquote>«...در كشور ما هم كه با اجرای انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج باسواد شده و میشوند، بايد روش اداره مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتری داشته باشند. اين است كه تصميم گرفتهايم به مردم آزادی داده شود...»<ref name=":0" /> </blockquote> | پس از بازگشت از آمريكا، [[محمدرضا پهلوی|شاه]] طی نطقی اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادی بدهد: <blockquote>«...در كشور ما هم كه با اجرای انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج باسواد شده و میشوند، بايد روش اداره مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتری داشته باشند. اين است كه تصميم گرفتهايم به مردم آزادی داده شود...»<ref name=":0" /> </blockquote> | ||
=== گسترش اعتراضات اجتماعی === | === گسترش اعتراضات اجتماعی === | ||
بهار و تابستان ١٣٥٦ تظاهرات و حرکتهای اعتراضی علیه دیکتاتوری سلطنتی گسترش پیدا کرد. در همین روزها دانشجویان پلیتکنیک تهران در تظاهرات خود، با پلیس و گارد شهربانی به زد و خورد پرداختند. در این شورش، به پارهای از تأسیسات و مراکز دولتی نیز خسارتهای سنگینی وارد شد. از سوی دیگر در همین ماهها، کانون نویسندگان دست به ابتکار جالبی زد و با برگزاری شبهای شعر در انستیتو گوته تهران موج | بهار و تابستان ١٣٥٦ تظاهرات و حرکتهای اعتراضی علیه دیکتاتوری سلطنتی گسترش پیدا کرد. در همین روزها دانشجویان پلیتکنیک تهران در تظاهرات خود، با پلیس و گارد شهربانی به زد و خورد پرداختند. در این شورش، به پارهای از تأسیسات و مراکز دولتی نیز خسارتهای سنگینی وارد شد. از سوی دیگر در همین ماهها، کانون نویسندگان دست به ابتکار جالبی زد و با برگزاری شبهای شعر در انستیتو گوته تهران موج انگیزانندهای را به درون جامعه برد.<ref name=":0" /> | ||
جرقهی تظاهرات و اعتراضات پیوسته علیه حکومت پهلوی در پی چند اتفاق در پاییز و زمستان ۱۳۵۶ زده شد. ابتدا در ۲۸ آبان ۵۶ پس از برگزاری ۹ جلسه شب شعر آرام کانون نویسندگان در باشگاه انجمن ایران و آلمان و دانشگاه آریامهر (شریف) پلیس جلسهی دهم را که ۱۰۰۰۰ دانشجو در آن حضور داشتند بر هم زد. به دنبال این اتفاق جمعیت خشمگین به خیابانها ریختند و شعارهای ضد رژیم سر دادند، که در اثر حملهی نیروهای پلیس به آنان، تعدادی کشته و زخمی و عدهای نیز دستگیر شدند. در ده روز بعد از این واقعه تهران شاهد برگزاری تظاهرات وسیعتر دانشجویی و تعطیلی دانشگاههای اصلی شهر بود. همچنین در طول هفتهی بعد به مناسبت روز ۱۶ آذر ( [[روز دانشجو]])، دانشجویان دانشگاههای مهم کشور دست به اعتصاب زدند . از سوی دیگر دستگیرشدگان ناآرامیهای قبلی بعد از محاکمههای کوتاه در دادگاههای مدنی آزاد شدند که این نشانهی طلسم شکستگی دیکتاتوری رژیم شاه بود. | |||
واقعهی بعدی انتشار مقالهای در روزنامه اطلاعات ۱۷دی ۱۳۵۶ بود که در آن به روحانیون ضد رژیم تحت عنوان «مرتجعین سیاه» توهین شده بود و طی این مقاله، آنان به همکاری با کمونیستهای بینالمللی برای از بین بردن دستاوردهای انقلاب سفید متهم شده بودند. در این مقاله به شخص خمینی نیز توهین شده بود. در پی انتشار این مقاله مردم قم به خصوص طلاب به خیابان ریختند و بازار و حوزهی علمیه تعطیل شد. این تظاهرات به درگیری با پلیس انجامید و در اثر آن تعدادی کشته و مجروح شدند. چهلامین روز کشتار مردم قم ۲۹ بهمن ۵۶ بود که طی آن در شهرهای اصلی و بزرگ تظاهرات آرامی برگزار شد ولی در تبریز تظاهرات به خشونت کشیده شد و مردم با حمله به مراکز سرکوب بیشتر نقاط شهر را در دست گرفتند. قیام تبریز ۲ روز طول کشید تا این که حکومت با توسل به نیروهای کمکی ارتش و تانک و هلیکوپتر جنگی آن را سرکوب کرد. رهبران مذهبی و جبههی ملی از مردم خواستند چهلم شهدای تبریز را گرامی بدارند. دهم فروردین ۵۷ چهلم شهدای تبریز بود که طی آن و دو روز پس از آن اکثر بازارها و دانشگاهها تعطیل شد و مراسم باشکوهی در ۵۵ شهر برگزار گردید. تظاهرات در تهران، یزد، اصفهان، بابل و جهرم به خشونت کشید و به خصوص در یزد شدیدترین درگیریها روی داد. پلیس مردم را گلولهباران کرد و تعداد زیادی از مردم کشته شدند. در سومین روز ناآرامیها شاه مانور نیروی دریایی را نیمه تمام گذاشت و خود شخصا فرماندهی پلیس ضد شورش را به عهده گرفت. مراسم چهلم بعدی نوزدهم اردیبهشت ۵۷ بود. در بسیاری از شهرها مراسم یادبود برگزار شد و این بار این مراسم در حدود ۲۴ شهر به خشونت کشید. شاه در تهران به ۲۰۰۰ نیروی مسلح دستور داد بازار را محاصره کرده و برای بر هم زدن گردهمایی از گاز اشکآور استفاده کنند. درگیریها در قم ۱۰ ساعت طول کشید و وقتی مردم به خانه آیتالله شریعتمداری پناه بردند نیروهای مسلح داخل خانه شده ۲ طلبه را کشتند. در ظاهر این تظاهرات سرکوب شد ولی واضح بود که در پیکرهی رژیم پهلوی شکافی عمیق پدیدار گشته است<ref>ایران بین دو انقلاب - یرواند آبراهامیان</ref> | واقعهی بعدی انتشار مقالهای در روزنامه اطلاعات ۱۷دی ۱۳۵۶ بود که در آن به روحانیون ضد رژیم تحت عنوان «مرتجعین سیاه» توهین شده بود و طی این مقاله، آنان به همکاری با کمونیستهای بینالمللی برای از بین بردن دستاوردهای انقلاب سفید متهم شده بودند. در این مقاله به شخص [[روحالله خمینی|خمینی]] نیز توهین شده بود. در پی انتشار این مقاله مردم قم به خصوص طلاب به خیابان ریختند و بازار و حوزهی علمیه تعطیل شد. این تظاهرات به درگیری با پلیس انجامید و در اثر آن تعدادی کشته و مجروح شدند. چهلامین روز کشتار مردم قم ۲۹ بهمن ۵۶ بود که طی آن در شهرهای اصلی و بزرگ تظاهرات آرامی برگزار شد ولی در تبریز تظاهرات به خشونت کشیده شد و مردم با حمله به مراکز سرکوب بیشتر نقاط شهر را در دست گرفتند. قیام تبریز ۲ روز طول کشید تا این که حکومت با توسل به نیروهای کمکی ارتش و تانک و هلیکوپتر جنگی آن را سرکوب کرد. رهبران مذهبی و [[جبههی ملی]] از مردم خواستند چهلم شهدای تبریز را گرامی بدارند. دهم فروردین ۵۷ چهلم شهدای تبریز بود که طی آن و دو روز پس از آن اکثر بازارها و دانشگاهها تعطیل شد و مراسم باشکوهی در ۵۵ شهر برگزار گردید. تظاهرات در تهران، یزد، اصفهان، بابل و جهرم به خشونت کشید و به خصوص در یزد شدیدترین درگیریها روی داد. پلیس مردم را گلولهباران کرد و تعداد زیادی از مردم کشته شدند. در سومین روز ناآرامیها شاه مانور نیروی دریایی را نیمه تمام گذاشت و خود شخصا فرماندهی پلیس ضد شورش را به عهده گرفت. مراسم چهلم بعدی نوزدهم اردیبهشت ۵۷ بود. در بسیاری از شهرها مراسم یادبود برگزار شد و این بار این مراسم در حدود ۲۴ شهر به خشونت کشید. شاه در تهران به ۲۰۰۰ نیروی مسلح دستور داد بازار را محاصره کرده و برای بر هم زدن گردهمایی از گاز اشکآور استفاده کنند. درگیریها در قم ۱۰ ساعت طول کشید و وقتی مردم به خانه [[آیتالله شریعتمداری]] پناه بردند نیروهای مسلح داخل خانه شده ۲ طلبه را کشتند. در ظاهر این تظاهرات سرکوب شد ولی واضح بود که در پیکرهی رژیم پهلوی شکافی عمیق پدیدار گشته است<ref>ایران بین دو انقلاب - یرواند آبراهامیان</ref> | ||
=== فرصت طلبی آخوندها === | === فرصت طلبی آخوندها === | ||
در بهمن ١٣٥٥، گروهی از آخوندها و منتسبین به آنها، در | در بهمن ١٣٥٥، گروهی از آخوندها و منتسبین به آنها، در تلویزیون ابراز ندامت کردند و بهخاطر عفو ملوکانه سه بار شعار دادند که «شاهنشاها سپاس» و از زندان آزاد شدند. | ||
[[روحالله خمینی|خمينی]] كه پس از تبعید در سال ۱۳۴۲ اساسا در سکوت بود پس از بازگشت شاه از آمريكا و اعلام وفاداريش به سياست حقوق بشر فرصت را غنیمت شمرد. | [[روحالله خمینی|خمينی]] كه پس از تبعید در سال ۱۳۴۲ اساسا در سکوت بود پس از بازگشت شاه از آمريكا و اعلام وفاداريش به سياست حقوق بشر فرصت را غنیمت شمرد. [[روحالله خمینی|خمینی]] به علاوه، يك قدم دورتر را نيز در رابطه با موقعيت خودش میتوانست ببيند. او ديگر هيچ درنگی را جايز نمیديد. خمينی، در اوايل آذر۱۳۵۶ نامهای خطاب به «آقایان علما» مخفیانه به ایران فرستاد و از آنها خواست زودتر بجنبند! خميني نوشته بود: | ||
[[پرونده:سفر کارتر به ایران.JPG|جایگزین=سخنرانی جیمی کارتر در شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی در تهران|بندانگشتی|385x385پیکسل|سخنرانی جیمی کارتر در شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی در تهران]] | [[پرونده:سفر کارتر به ایران.JPG|جایگزین=سخنرانی جیمی کارتر در شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی در تهران|بندانگشتی|385x385پیکسل|سخنرانی جیمی کارتر در شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی در تهران]] | ||
«...امروز در ايران فرجهای پيدا شده و اين فرصت را غنيمت بشماريد… الان نويسندههای احزاب اشكال میكنند، اعتراض میكنند، نامه مینويسند و امضا میكنند. شما هم بنويسيد و چند نفر از آقايان علما امضا كنند. مطالب را گوشزد كنيد … اشكالات را بنويسيد و به دنيا اعلام كنيد اشكالات را بنويسيد و به خودشان بدهيد، مثل چندين نفر كه ما ديديم اشكال كردند و بسياری حرفها زدند و امضا كردند و كسی هم كارشان نكرد...»<ref name=":0" /> | «...امروز در ايران فرجهای پيدا شده و اين فرصت را غنيمت بشماريد… الان نويسندههای احزاب اشكال میكنند، اعتراض میكنند، نامه مینويسند و امضا میكنند. شما هم بنويسيد و چند نفر از آقايان علما امضا كنند. مطالب را گوشزد كنيد … اشكالات را بنويسيد و به دنيا اعلام كنيد. اشكالات را بنويسيد و به خودشان بدهيد، مثل چندين نفر كه ما ديديم اشكال كردند و بسياری حرفها زدند و امضا كردند و كسی هم كارشان نكرد...»<ref name=":0" /> | ||
=== سفر کارتر به ایران === | === سفر کارتر به ایران === | ||
کارتر در شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی به ایران سفر کرد. او سخنرانی خود را در مهمانی که به مناسبت حضورش برگزار شده بود اینچنین آغاز کرد:<blockquote>«ايران، با رهبري خردمندانهي [[محمدرضا پهلوی|شاه]]، به جزيرهي صلح و ثبات در يكي از پرتلاطمترين مناطق جهان تبديل شده است. هيچ كشور ديگري در جهان، از نظر امنيت نظامي، به اندازهي شما به ما نزديك نيست. هيچ كشور ديگري در جهان وجود ندارد كه ما در مورد مسائل منطقهاي كه نگرانمان ميسازد، با آن مشورتهايي چنين دقيق كنيم. و هيچ رهبر ديگري نيست كه من براي او احترامي عميقتر و دوستي صميمانهتر داشته باشم.»<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref></blockquote>کارتر بر این تصور بود که تحت فشار قرار دادن شاه برای تعدیل دیکتاتوری و رعایت حداقلهای موازین حقوق بشری و دست برداشتن از شکنجه و اعدام دز زندانها و بزک کردن چهرهی دیکتاتوری میتواند خطر انقلاب را از ایران رفع کند و موقعیت [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] را بهعنوان متحد استراتژیک آمریکا در منطقه تثبیت کند. | |||
C.I.A، سازمان جاسوسی آمریکا، در مرداد ۱۳۵۷ وضعیت ایران را چنین ارزیابی کرد: <blockquote>«ایران در شرایط انقلاب و حتی در شرایط ماقبل انقلاب نیز قرار ندارد.»</blockquote>یک ماه بعد یعنی در شهریور DIA ،۱۳۵۷ سازمان جاسوسی دفاعی امریکا اعلام داشت: <blockquote>«شاه همچنان بر سر قدرت خواهد بود و حداقل یک دهه قدرت در اختیار او خواهد بود.»<ref name=":1" /></blockquote>شکاف بین حاکمیت و مردم عمیقتر از آن بود که با این مانورها بسته شود. در واقع سیاست حقوق بشر کارتر باعث شد طلسم اختناق شاهنشاهی که سالیان بر جامعه ایران مسلط بود بشکند و مهار اوضاع از دست حکومت خارج شود. تظاهرات و اعتراضات تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت و روزبهروز گستردهتر شد. در ماههای پایانی حکومت پهلوی تظاهرات میلیونی برای سرنگونی نظام | C.I.A، سازمان جاسوسی آمریکا، در مرداد ۱۳۵۷ وضعیت ایران را چنین ارزیابی کرد: <blockquote>«ایران در شرایط انقلاب و حتی در شرایط ماقبل انقلاب نیز قرار ندارد.»</blockquote>یک ماه بعد یعنی در شهریور DIA ،۱۳۵۷ سازمان جاسوسی دفاعی امریکا اعلام داشت: <blockquote>«شاه همچنان بر سر قدرت خواهد بود و حداقل یک دهه قدرت در اختیار او خواهد بود.»<ref name=":1" /></blockquote>شکاف بین حاکمیت و مردم عمیقتر از آن بود که با این مانورها بسته شود. در واقع سیاست حقوق بشر کارتر باعث شد طلسم اختناق شاهنشاهی که سالیان بر جامعه ایران مسلط بود بشکند و مهار اوضاع از دست حکومت خارج شود. تظاهرات و اعتراضات تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت و روزبهروز گستردهتر شد. در ماههای پایانی حکومت پهلوی تظاهرات میلیونی برای سرنگونی نظام برگزار شد. آمریکا و دیگر قدرتهای غربی به این نتیجه رسیدند که حفظ نظام شاهنشاهی در ایران امکانپذیر نیست. در [[کنفرانس گوادلوپ]] آمریکا، فرانسه، انگلستان و آلمان در مورد خروج شاه از ایران به توافق رسیدند و در ۲۶ دیماه ۱۳۵۷ محمدرضا شاه از ایران خارج شد. [[انقلاب ضد سلطنتی]] مردم ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ با تسخیر مراکز قدرت رژیم پهلوی توسط مردم، به پیروزی رسید. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |