۲٬۶۰۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
«پس از [[سید علی خامنه ای|علی خا منه‌ای]] ، رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد.» | «پس از [[سید علی خامنه ای|علی خا منه‌ای]] ، رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد.» | ||
با این وجود وظایف و اختیارات رئیس‌جمهور در ایران با سایر کشورها متفاوت است. به عنوان نمونه نیروهای مسلح، قوهٔ قضائیه، تلویزیون دولتی و دیگر نهاد‌های حکومتی مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، همگی تحت کنترل رهبر (ولی‌فقیه) هستند. بنابر اصل یکصد و ده قانون اساسی وظیفه‌ی «تعیین سیاست‌های کلی نظام» هم از اختیارات ولی‌فقیه می‌باشد و رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم در این کار دخالتی ندارد و تنها مجری آن‌ها است. | با این وجود وظایف و اختیارات رئیس‌جمهور در ایران با سایر کشورها متفاوت است. به عنوان نمونه نیروهای مسلح، قوهٔ قضائیه، تلویزیون دولتی و دیگر نهاد‌های حکومتی مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، همگی تحت کنترل رهبر (ولی‌فقیه) هستند. بنابر اصل یکصد و ده قانون اساسی وظیفه‌ی «تعیین سیاست‌های کلی نظام» هم از اختیارات ولی‌فقیه می‌باشد و رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم در این کار دخالتی ندارد و تنها مجری آن‌ها است. همچنین به‌طور غیررسمی مقرر شده‌است که برای انتخاب وزرای کابینه از جمله وزارتخانه‌های حساس، همچون [[وزارت امور خارجه ایران|امور خارجه]]، کشور، [[وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح|دفاع]] و [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]]، هماهنگی با رهبری الزامی است. <ref>خاطرات هاشمی رفسنجانی ۱۳۷۶، خاطرات جمعه دهم مرداد ص ۳۳۴</ref> | ||
[[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] می‌تواند هر یک از [[وزیر (دولت)|وزرا]] و [[معاون رئیس‌جمهور ایران|معاونان رئیس‌جمهور]] را در هر زمان، بدون درنظرگرفتن تصمیم [[رئیس‌جمهور]] یا [[مجلس شورای اسلامی]]، عزل یا بازگرداند. به همین ترتیب، [[سید علی خامنه‌ای|علی خامنه‌ای]]، رهبر کنونی که به عنوان ولی فقیه در مسند حاکمیت قرار دارد، بیش از سه دهه است به صدور احکام و تصمیم‌گیری نهایی در مورد اقتصاد، آموزش، محیط‌زیست، سیاست خارجی، برنامه‌ریزی ملی از جمله در حوزه رشد جمعیت و هر چیز دیگری در ایران اشتغال دارد. افزون بر این‌ها تصمیم‌گیری نهایی در مورد میزان شفافیت انتخابات نیز از اختیارات رهبری می‌باشد. | [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] می‌تواند هر یک از [[وزیر (دولت)|وزرا]] و [[معاون رئیس‌جمهور ایران|معاونان رئیس‌جمهور]] را در هر زمان، بدون درنظرگرفتن تصمیم [[رئیس‌جمهور]] یا [[مجلس شورای اسلامی]]، عزل یا بازگرداند. به همین ترتیب، [[سید علی خامنه‌ای|علی خامنه‌ای]]، رهبر کنونی که به عنوان ولی فقیه در مسند حاکمیت قرار دارد، بیش از سه دهه است به صدور احکام و تصمیم‌گیری نهایی در مورد اقتصاد، آموزش، محیط‌زیست، سیاست خارجی، برنامه‌ریزی ملی از جمله در حوزه رشد جمعیت و هر چیز دیگری در ایران اشتغال دارد. افزون بر این‌ها تصمیم‌گیری نهایی در مورد میزان شفافیت انتخابات نیز از اختیارات رهبری می‌باشد. | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
سید علی خامنه‌ای در ۲۴ مهر ۱۳۹۵، سیاست‌های کلی انتخابات را با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین و به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کرد. بر اساس جزء ۵ از بند ۱۰ این ابلاغیه، بنا شد تعاریف دقیق از «رجل سیاسی مذهبی» و «مدیر و مدبر بودن» توسط شورای نگهبان اعلام شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ابلاغ سیاست‌های کلی «انتخابات»|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34642|وبگاه=دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای|تاریخ=۲۴ مهر ۱۳۹۵|کد زبان=fa|بازبینی=11 مه 2021|archive-date=11 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210511212003/https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34642}}</ref> شورای نگهبان پس از بررسی شرایط مذکور را در ۲۰ دی ۱۳۹۶ تصویب کرد، اما در آن زمان آن را ابلاغ نکرد. پس از حدود چهار سال، در جلسه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۸ این تعاریف کمی مورد اصلاح قرار گرفت و سه روز بعد، در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ شد؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=متن کامل مصوبه شورای نگهبان دربارهٔ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری|نشانی=https://www.ekhtebar.com/متن-کامل-مصوبه-شورای-نگهبان-درباره-شرا/|وبگاه=خبرگزاری اختبار|تاریخ=۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰|کد زبان=fa|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=13 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210513084050/https://www.ekhtebar.com/متن-کامل-مصوبه-شورای-نگهبان-درباره-شرا/}}</ref> اما با مخالفت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری و دستور شخص رئیس‌جمهور، حسن روحانی این مصوبه رد شد و وزارت کشور اعلام کرد که قانون موجود انتخابات ملاک عمل وزارت کشور برای ثبت نام از داوطلبان خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رئیس‌جمهور مصوبه انتخاباتی شورای نگهبان را رد کرد / دستور روحانی به وزارت کشور: در ثبت نام از کاندیداها، قوانین موجود ملاک عمل باشد|نشانی=https://www.entekhab.ir/fa/news/617162|وبگاه=خبرگزاری انتخاب|تاریخ=2021-05-11|بازبینی=2021-05-11|کد زبان=fa|archive-date=28 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210528090631/https://www.entekhab.ir/fa/news/617162/رئیس-جمهور-مصوبه-انتخاباتی-شورای-نگهبان-را-رد-کرد-دستور-روحانی-به-وزارت-کشور-در-ثبت-نام-از-کاندیداها-قوانین-موجود-ملاک-عمل-باشد}}</ref> در واکنش به سخنان روحانی، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که «ثبت‌نام‌هایی که فاقد مدارک [گفته شده در مصوبه شورای نگهبان] باشد اعتباری ندارد و مورد بررسی قرار نمی‌گیرد».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کدخدایی: مدارک ناقص را از داوطلبان تحویل نمی‌گیریم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/21/2500974/کدخدایی-مدارک-ناقص-را-از-داوطلبان-تحویل-نمی-گیریم|وبگاه=[[خبرگزاری تسنیم]]|تاریخ=۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰|کد زبان=fa|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=12 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512201750/https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/21/2500974/کدخدایی-مدارک-ناقص-را-از-داوطلبان-تحویل-نمی-گیریم}}</ref> | سید علی خامنه‌ای در ۲۴ مهر ۱۳۹۵، سیاست‌های کلی انتخابات را با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین و به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کرد. بر اساس جزء ۵ از بند ۱۰ این ابلاغیه، بنا شد تعاریف دقیق از «رجل سیاسی مذهبی» و «مدیر و مدبر بودن» توسط شورای نگهبان اعلام شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ابلاغ سیاست‌های کلی «انتخابات»|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34642|وبگاه=دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای|تاریخ=۲۴ مهر ۱۳۹۵|کد زبان=fa|بازبینی=11 مه 2021|archive-date=11 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210511212003/https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34642}}</ref> شورای نگهبان پس از بررسی شرایط مذکور را در ۲۰ دی ۱۳۹۶ تصویب کرد، اما در آن زمان آن را ابلاغ نکرد. پس از حدود چهار سال، در جلسه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۸ این تعاریف کمی مورد اصلاح قرار گرفت و سه روز بعد، در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ شد؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=متن کامل مصوبه شورای نگهبان دربارهٔ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری|نشانی=https://www.ekhtebar.com/متن-کامل-مصوبه-شورای-نگهبان-درباره-شرا/|وبگاه=خبرگزاری اختبار|تاریخ=۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰|کد زبان=fa|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=13 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210513084050/https://www.ekhtebar.com/متن-کامل-مصوبه-شورای-نگهبان-درباره-شرا/}}</ref> اما با مخالفت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری و دستور شخص رئیس‌جمهور، حسن روحانی این مصوبه رد شد و وزارت کشور اعلام کرد که قانون موجود انتخابات ملاک عمل وزارت کشور برای ثبت نام از داوطلبان خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رئیس‌جمهور مصوبه انتخاباتی شورای نگهبان را رد کرد / دستور روحانی به وزارت کشور: در ثبت نام از کاندیداها، قوانین موجود ملاک عمل باشد|نشانی=https://www.entekhab.ir/fa/news/617162|وبگاه=خبرگزاری انتخاب|تاریخ=2021-05-11|بازبینی=2021-05-11|کد زبان=fa|archive-date=28 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210528090631/https://www.entekhab.ir/fa/news/617162/رئیس-جمهور-مصوبه-انتخاباتی-شورای-نگهبان-را-رد-کرد-دستور-روحانی-به-وزارت-کشور-در-ثبت-نام-از-کاندیداها-قوانین-موجود-ملاک-عمل-باشد}}</ref> در واکنش به سخنان روحانی، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که «ثبت‌نام‌هایی که فاقد مدارک [گفته شده در مصوبه شورای نگهبان] باشد اعتباری ندارد و مورد بررسی قرار نمی‌گیرد».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کدخدایی: مدارک ناقص را از داوطلبان تحویل نمی‌گیریم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/21/2500974/کدخدایی-مدارک-ناقص-را-از-داوطلبان-تحویل-نمی-گیریم|وبگاه=[[خبرگزاری تسنیم]]|تاریخ=۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰|کد زبان=fa|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=12 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512201750/https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/21/2500974/کدخدایی-مدارک-ناقص-را-از-داوطلبان-تحویل-نمی-گیریم}}</ref> | ||
هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری زیرنظر شورای نگهبان، نامزدهای ثبت‌شده را رد می‌کند و شمار اندکی را برای شرکت در انتخابات برمی‌گزیند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شدند|نشانی=https://www.isna.ir/news/99111813065/اعضای-هیات-مرکزی-نظارت-بر-انتخابات-ریاست-جمهوری-انتخاب-شدند|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-02-06|بازبینی=2021-02-10|کد زبان=fa|archive-date=7 فوریه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207072712/https://www.isna.ir/news/99111813065/اعضای-هیات-مرکزی-نظارت-بر-انتخابات-ریاست-جمهوری-انتخاب-شدند}}</ref> شورای نگهبان علل رد صلاحیت هر یک از نامزدها را به‌صورت عمومی اعلام نمی‌کند، اما به‌گفته اعضای شورای نگهبان، این دلایل در صورت تمایل به خود نامزدان ردصلاحیت‌شده توضیح داده می‌شود. تاکنون هیچ زنی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید صلاحیت نشده‌است. | هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری زیرنظر شورای نگهبان، نامزدهای ثبت‌شده را رد می‌کند و شمار اندکی را برای شرکت در انتخابات برمی‌گزیند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شدند|نشانی=https://www.isna.ir/news/99111813065/اعضای-هیات-مرکزی-نظارت-بر-انتخابات-ریاست-جمهوری-انتخاب-شدند|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-02-06|بازبینی=2021-02-10|کد زبان=fa|archive-date=7 فوریه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207072712/https://www.isna.ir/news/99111813065/اعضای-هیات-مرکزی-نظارت-بر-انتخابات-ریاست-جمهوری-انتخاب-شدند}}</ref> شورای نگهبان علل رد صلاحیت هر یک از نامزدها را به‌صورت عمومی اعلام نمی‌کند، اما به‌گفته اعضای شورای نگهبان، این دلایل در صورت تمایل به خود نامزدان ردصلاحیت‌شده توضیح داده می‌شود. تاکنون هیچ زنی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید صلاحیت نشده‌است. | ||
بنابر مصوبه مجلس شورای اسلامی، از سال ۱۳۸۵ حداقل سن برای شرکت در تمامی انتخابات‌ها، ۱۸ سال تمام است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قانون اصلاح بند(۲) ماده(۲۷) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و بند(۲) ماده(۳۶) قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://law.parliran.ir/law/fa/Content/_/169801قانون-اصلاح-بند2-ماده27-قانون-انتخابات-مجلس-شورای-اسلامی-و-بند2-ماده36-قانون-انتخابات-ریاست-جمهوری-اسلامی-ایران|وبگاه=سامانهٔ قوانین|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=29 آوریل 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429090457/https://law.parliran.ir/law/fa/Content/_/169801قانون-اصلاح-بند2-ماده27-قانون-انتخابات-مجلس-شورای-اسلامی-و-بند2-ماده36-قانون-انتخابات-ریاست-جمهوری-اسلامی-ایران}}</ref> | بنابر مصوبه مجلس شورای اسلامی، از سال ۱۳۸۵ حداقل سن برای شرکت در تمامی انتخابات‌ها، ۱۸ سال تمام است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قانون اصلاح بند(۲) ماده(۲۷) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و بند(۲) ماده(۳۶) قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://law.parliran.ir/law/fa/Content/_/169801قانون-اصلاح-بند2-ماده27-قانون-انتخابات-مجلس-شورای-اسلامی-و-بند2-ماده36-قانون-انتخابات-ریاست-جمهوری-اسلامی-ایران|وبگاه=سامانهٔ قوانین|بازبینی=28 مه 2021|archive-date=29 آوریل 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429090457/https://law.parliran.ir/law/fa/Content/_/169801قانون-اصلاح-بند2-ماده27-قانون-انتخابات-مجلس-شورای-اسلامی-و-بند2-ماده36-قانون-انتخابات-ریاست-جمهوری-اسلامی-ایران}}</ref> | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== معیار شورای نگهبان برای ثبت نام نامزدها == | == معیار شورای نگهبان برای ثبت نام نامزدها == | ||
شرایط جدید نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ توسط شورای نگهبان علام شد. این شورا با افزودن اصلاحیه‌ای به مصوبه مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۲۰ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری تصویب و به شرح زیر به تصویب رسانده‌است: | شرایط جدید نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ توسط شورای نگهبان علام شد. این شورا با افزودن اصلاحیه‌ای به مصوبه مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۲۰ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری تصویب و به شرح زیر به تصویب رسانده‌است:شورای نگهبان با تجدید نظر در مورد شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲ اصلاحیه‌ی جدید ب آن افزود و در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ این مصوبه را به شرح زیر ا علام نمود: | ||
شورای نگهبان با تجدید نظر در مورد شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲ اصلاحیه‌ی جدید ب آن افزود و در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ این مصوبه را به شرح زیر ا علام نمود: | |||
* تعاریف رجل سیاسی مذهبی، مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری عبارتند از: | * تعاریف رجل سیاسی مذهبی، مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری عبارتند از: | ||
# رجال مذهبی، رجالی هستند که آگاهی لازم به دین اسلام و مذهب تشیع داشته و تدین و تقیدشان به انجام شعائر و مناسک دینی در زندگی فردی و اجتماعی از برجستگی ویژه‌ای برخوردار باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این ویژگی، شناخته و مشهور باشند. | # رجال مذهبی، رجالی هستند که آگاهی لازم به دین اسلام و مذهب تشیع داشته و تدین و تقیدشان به انجام شعائر و مناسک دینی در زندگی فردی و اجتماعی از برجستگی ویژه‌ای برخوردار باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این ویژگی، شناخته و مشهور باشند. | ||
| خط ۲۴۶: | خط ۲۴۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
[[رده:انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)]] | [[رده:انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)]] | ||
[[رده:انتخابات در آسیا (۲۰۲۱)]] | [[رده:انتخابات در آسیا (۲۰۲۱)]] | ||