۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| خسارات۱ = در سمت ایرانی: ۲میلیون کشته و معلول-۴۰هزار اسیر-۵۰شهر ویران شده-سه هزار روستای نابود شده-۴میلیون آواره-۷هزار مفقودالاثر- بیش از هزار میلیارد دلار خسارت مادی | | خسارات۱ = در سمت ایرانی: ۲میلیون کشته و معلول-۴۰هزار اسیر-۵۰شهر ویران شده-سه هزار روستای نابود شده-۴میلیون آواره-۷هزار مفقودالاثر- بیش از هزار میلیارد دلار خسارت مادی | ||
}} | }} | ||
جنگ ایران و عراق طولانیترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم بود که خسارات جبران ناپذیر انسانی و مادی به دو کشور ایران و عراق وارد کرد؛ این جنگ بعد ازظهر روز یکشنبه ۳۱شهریور، ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه مهرآباد و چند پایگاه هوایی دیگر | جنگ ایران و عراق طولانیترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم بود که خسارات جبران ناپذیر انسانی و مادی به دو کشور ایران و عراق وارد کرد؛ این جنگ بعد ازظهر روز یکشنبه ۳۱شهریور، ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه مهرآباد و چند پایگاه هوایی دیگر توسط عراق آغاز شد. این جنگ زمینههایی داشت | ||
این | ۱۵ روز بعد از انقلاب ضد سلطنتی روزنامه کیهان از قول خمینی نوشت: «امام خواستار تشکیل دولت جهانی اسلام شد».<ref>روزنامه کیهان ۷ اسفند ۱۳۵۷</ref> این پیام هشداری برای کشورهای همسایهی ایران بود. | ||
از | پس از اقنلاب صدام حسین با ارسال پیام تبریکی خواهان صلح دوستی با ایران شد، اما خمینی با جمله «والسلام علی من اتبع الهدی» به او پاسخ داد. این عبارت در فرهنگ اسلامی نوعی اعلام جنگ به طرف مقابل است. | ||
۶ ماه قبل از شروع جنگ ایران و عراق روزنامه کیهان باز از قول خمینی نوشت: امام ارتش عراق را به قیام دعوت کرد.<ref>روزنامه کیهان ۳۰ فروردین ۱۳۵۸</ref> | |||
همچنین دولت ایران اقدام به ترور طارق عزیز عضو شورای فرماندهی عراق و معاون نخست وزیر وقت عراق کرد، خبرگزاری پارس در این زمینه نوشت: | |||
«سمیر نورعلی» ایرانی، طارق عزیز را با پرتاب یک نارنجک به قتل رسانده و سالم از صحنه گریخته است. با این حال خبرگزاری عراق گفت که فرد ایرانی به وسیله محافظان طارق عزیز هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد، اما طارق عزیز زنده است. <ref>واشنگتن پست ۵ جولای ۱۹۸۰/ جاناتان سی. راندل به نقل از خبرگزاری پارس</ref> | |||
این ترور علامت منفی و بدی برای طرف عراقی بود. در ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ بیست روز قبل از حمله عراق شهرهای خانقین و مندلی با خمپاره توسط سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. <ref>وبسایت [https://fa.iranfreedom.org/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%DB%8C%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AA/ ایران آزادی] </ref> | |||
در ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ بیست روز قبل از حمله عراق شهرهای خانقین و مندلی با خمپاره توسط سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. <ref>وبسایت [https://fa.iranfreedom.org/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%DB%8C%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AA/ ایران آزادی] </ref> | |||
سرانجام عراق با بمباران فرودگاه مهرآباد و چندین پایگاه هوایی در روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ جنگ را آغاز کرد اما ۷ روز پس از شروع جنگ قطعنامه ۴۷۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد با نام «بررسی وضعیت میان ایران و عراق» به اتفاق آرا تصویب و از طرفین جنگ خواسته شد اختلافات فی مابین را با اتکا به اصول عدالت و حقوق بینالملل حل و فصل کنند. عراق این قطعنامه را پذیرفت اما خمینی آن را رد کرد.<ref>[http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/479(1980) UNSCR]</ref> وی چندین قطعنامه دیگر را که از طرفین خواهان صلح می شد به رغم پذیرش عراق رد کرد. از جمله هنگامی که خرمشهر آزاد شده و عراق از خاک ایران عقبنشینی کرد، خمینی قطعنامه ۵۱۴ را که میتوانست به جنگ خاتمه دهد، رد کرد. | |||
یک سال پس از صدور قطعنامه ۵۹۸، خمینی بدون هیچ توضیحی در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۳۶۷ این قطعنامه را پذیرفت؛ اما این که چه عاملی خمینی را به اتخاذ چنین تصمیمی وادار کرد بیپاسخ ماند؛خمینی در پیامی که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد، قطعنامه را پذیرفت و به این ترتیب جنگی ۸ ساله با خسارات سنگین مادی و انسانی به پایان رسید. | یک سال پس از صدور قطعنامه ۵۹۸، خمینی بدون هیچ توضیحی در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۳۶۷ این قطعنامه را پذیرفت؛ اما این که چه عاملی خمینی را به اتخاذ چنین تصمیمی وادار کرد بیپاسخ ماند؛خمینی در پیامی که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد، قطعنامه را پذیرفت و به این ترتیب جنگی ۸ ساله با خسارات سنگین مادی و انسانی به پایان رسید. | ||
== زمینههای آغاز جنگ ایران و عراق == | == زمینههای آغاز جنگ ایران و عراق == | ||
ریشهی جنگ ایران و عراق به اختلافات مرزی بین ایران و عراق برمیگردد، در اواسط دههی ۱۹۷۰ میلادی، شاه با حمایت غرب بویژه آمریکا به قدرت بلامنازع منطقه تبدیل شده بود، در این فضا عراق قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را برای حل و فصل اختلافات مرزی پذیرفت؛ | ریشهی جنگ ایران و عراق به اختلافات مرزی بین ایران و عراق برمیگردد، در اواسط دههی ۱۹۷۰ میلادی، شاه با حمایت غرب بویژه آمریکا به قدرت بلامنازع منطقه تبدیل شده بود، در این فضا عراق قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را برای حل و فصل اختلافات مرزی پذیرفت؛ یکی از مفاد آن تعیین خطوط مرزی بود؛که بر اساس آن خط القعر(خط تالوگ-Thalweg) اروند رود به عنوان خط مرزی تعیین شده بود، عراق قرارداد الجزایر را تحقیرآمیز میدانست، اما به مفاد آن پایبند بود. | ||
از جملهی توافقات در قرارداد الجزایر این بود که طرفین از مخالفین همدیگر حمایت نکنند؛ شاه حمایت خود را از کردهای عراقی برداشت و دولت وقت عراق این موضوع را به اطلاع خمینی رساند، خمینی در این باره گفت: <blockquote>بعد از چند روز یک نفر دیگری آمد که گفتند این مقدّم است بر آن رئیس امن- ایشان به طور رسمی به ما گفت که ما چون یک معاهداتی، تعهداتی، با دولت ایران داریم، از این جهت، نمیتوانیم تحمل کنیم که شما اینجا فعالیت بکنید. <ref>سخنان خمینی در دیدار با هیئت دولت - ۱۰ مهر ۱۳۵۸</ref></blockquote> | |||
=== امپراتوری اسلامی آرزوی خمینی === | === امپراتوری اسلامی آرزوی خمینی === | ||
خمینی در اندیشهاش به دنبال ایجاد یک امپراتوری اسلامی شبیه امپراتوری عثمانی بود؛ وی در سال ۱۳۲۳ دربارهی مرزهای جغرافیایی گفته بود: | خمینی در اندیشهاش به دنبال ایجاد یک امپراتوری اسلامی شبیه امپراتوری عثمانی بود؛ وی در سال ۱۳۲۳ دربارهی مرزهای جغرافیایی گفته بود: | ||
خط ۸۷: | خط ۷۰: | ||
=== خمینی و تحریک مستمر طرف عراقی === | === خمینی و تحریک مستمر طرف عراقی === | ||
با این که حسن البکر پیام تبریک بمناسبت پیروزی انقلاب ضد سلطنتی برای خمینی فرستاد اما خمینی جواب این پیام رانداد؛ حتی جواب دولت بازرگان به پیام حسنالبکر هم دستکاری میشود که موجب گله و اعتراض دولت عراق میشود.<ref>گفتگوی ابراهیم یزدی - وبسایت [http://www.military.ir/forums/topic/28538-%25d8%25ac%25d9%2586%25da%25af-%25d8%25a7%25db%258c%25d8%25b1%25d8%25a7%25d9%2586-%25d9%2588-%25d8%25b9%25d8%25b1%25d8%25a7%25d9%2582-%25d9%2582%25d8%25a7%25d8%25a8%25d9%2584-%25d9%25be%25db%258c%25d8%25b4%25e2%2580%258c%25d8%25a8%25db%258c%25d9%2586%25db%258c-%25d9%2588-%25d9%25be%25db%258c%25d8%25b4%25da%25af%25db%258c%25d8%25b1%25db%258c-%25d8%25a8%25d9%2588%25d8%25af/ میلیتاری] </ref> | با این که حسن البکر پیام تبریک بمناسبت پیروزی انقلاب ضد سلطنتی برای خمینی فرستاد اما خمینی جواب این پیام رانداد؛ حتی جواب دولت بازرگان به پیام حسنالبکر هم دستکاری میشود که موجب گله و اعتراض دولت عراق میشود.<ref>گفتگوی ابراهیم یزدی - وبسایت [http://www.military.ir/forums/topic/28538-%25d8%25ac%25d9%2586%25da%25af-%25d8%25a7%25db%258c%25d8%25b1%25d8%25a7%25d9%2586-%25d9%2588-%25d8%25b9%25d8%25b1%25d8%25a7%25d9%2582-%25d9%2582%25d8%25a7%25d8%25a8%25d9%2584-%25d9%25be%25db%258c%25d8%25b4%25e2%2580%258c%25d8%25a8%25db%258c%25d9%2586%25db%258c-%25d9%2588-%25d9%25be%25db%258c%25d8%25b4%25da%25af%25db%258c%25d8%25b1%25db%258c-%25d8%25a8%25d9%2588%25d8%25af/ میلیتاری] </ref> | ||
در همین مورد در پرتال خمینی آمده است؛ یکی از رؤسای جمهوری که پیام تبریک فرستاد حسنالبکر از عراق بود. طبق معمول، پاسخ تبریکات بعد از سه ـ چهار روز یا یک هفته داده میشود. اما امام پاسخ حسنالبکر را ندادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_61718/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%AC%D9%80%D9%81/%D8%AC_1/%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%DA%A9%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85 پرتال خمینی] </ref> | |||
صدام حسین در همان اولین روزهای پیروزی انقلاب ضد سلطنتی، نوهی سیدابوالحسن اصفهانی مرجع معروف شیعه را نزد خمینی فرستاد و ضمن عذرخواهی از او درخواست تجدید مناسبات كرد. اما خمینی با فرستادهی صدام حتی ملاقات هم نكرد! <ref>كتاب خاطرات بنی صدر صفحهی ۱۰۹</ref> | |||
صدام حسین همچنین با ارسال پیامی خواستار ایجاد صلح دوستی با ایران شده بود که خمینی با جمله «والسلام علی من اتبع الهدی» پاسخ وی را داد که این در فرهنگ اسلامی اعلان جنگ به طرف مقابل میباشد. | |||
در بین کشورهای اسلامی عراق دروازهی ورود به کشورهای اسلامی محسوب میشد، از آن جا که عراق به هیچ یک از قدرتهای برتر آن زمان وابسته نبود، و به دلیل مشترکات مذهبی و داشتن یک مرز وسیع، بودن مراقد ائمه شیعه در آنجا، عراق اولین کشوری بود که در تحقق آرزوی خمینی میتوانست نقش بسیاری داشته باشد، در نتیجه عراق برای خمینی جایگاه ویژهای داشت. | در بین کشورهای اسلامی عراق دروازهی ورود به کشورهای اسلامی محسوب میشد، از آن جا که عراق به هیچ یک از قدرتهای برتر آن زمان وابسته نبود، و به دلیل مشترکات مذهبی و داشتن یک مرز وسیع، بودن مراقد ائمه شیعه در آنجا، عراق اولین کشوری بود که در تحقق آرزوی خمینی میتوانست نقش بسیاری داشته باشد، در نتیجه عراق برای خمینی جایگاه ویژهای داشت. | ||
خط ۳۷۱: | خط ۳۵۸: | ||
خمینی ۸ روز پس از صدور قطعنامه ۵۹۸، در پیامی به مناسبت ایام حج اعلام کرد که چیزی به پیروزی نهایی در جنگ با عراق باقی نمانده و پذیرش قطعنامه در چنین شرایطی خیانت است. پیام ۶ مرداد ۱۳۶۶ خمینی تاکید داشت: «هم اکنون که به مرز پیروزى مطلق رسیدهایم و قدمهاى آخرمان را برمی داریم، صداى ناآشناى صلح طلبى آن هم از کام ستمگران و جنگ افروزان به گوش می رسد»<ref>وبسایت [http://www.bbc.com/persian/iran-features-40663782 بیبیسی فارسی]</ref> | خمینی ۸ روز پس از صدور قطعنامه ۵۹۸، در پیامی به مناسبت ایام حج اعلام کرد که چیزی به پیروزی نهایی در جنگ با عراق باقی نمانده و پذیرش قطعنامه در چنین شرایطی خیانت است. پیام ۶ مرداد ۱۳۶۶ خمینی تاکید داشت: «هم اکنون که به مرز پیروزى مطلق رسیدهایم و قدمهاى آخرمان را برمی داریم، صداى ناآشناى صلح طلبى آن هم از کام ستمگران و جنگ افروزان به گوش می رسد»<ref>وبسایت [http://www.bbc.com/persian/iran-features-40663782 بیبیسی فارسی]</ref> | ||
اما خمینی | برای پایان دادن به جنگ هیأتهایی هم از کشورهای مختلف تلاش میکردند، خمینی را قانع کنند تا جنگ را به پایان برساند، از جمله در اسفند ۱۳۵۹ نمایندگان سازمان کنفرانس اسلامی به تهران سفر کردند؛ اما خمینی طی سخنرانی در حضور این هیئت در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۵۹ پیشنهاد آنها برای پذیرفتن آتشبس را رد کرد. <ref>[http://khatteemam.com/sahife/2544/%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-(%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AD-%D وبسایت خط امام]</ref> | ||
۶ سال دیگر جنگ ادامه پیدا کرد، و جانهای بسیاری قربانی شد. | |||
۲۹ تیرماه ۱۳۶۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامهی ۵۹۸ را صادر کرد؛ با این که طرف عراقی این قطعنامه را قبول کرد خمینی از قبول آن سرباز زد. تنها یک روز بعد از صدور قطعنامه ۵۹۸، خامنهای رئیس جمهور وقت ایران گفت: «ایران هرگز این قطعنامه را قبول نخواهد کرد».<ref>وبسایت [http://www.bbc.com/persian/iran-features-40663782 بیبیسی فارسی] </ref> | |||
== نقش مجاهدین در خاتمه جنگ ایران و عراق == | == نقش مجاهدین در خاتمه جنگ ایران و عراق == |