۵۱۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:صفحهی نخست سند نهایی هلسینکی۱۹۷۵.jpg|جایگزین=صفحهی نخست سند نهایی هلسینکی۱۹۷۵|بندانگشتی| | [[پرونده:صفحهی نخست سند نهایی هلسینکی۱۹۷۵.jpg|جایگزین=صفحهی نخست سند نهایی هلسینکی۱۹۷۵|بندانگشتی|400x400px|صفحهی نخست سند نهایی هلسینکی۱۹۷۵]] | ||
'''تمامیت ارضی'''؛ یا '''یکپارچگی سرزمینی''' (Territorial Integrity) یکی از اصول بنیادین حقوق بینالملل و روابط بینالملل معاصر است که بر اساس آن، دولتها حق دارند قلمرو سرزمینی خود را در برابر هرگونه تجاوز، اشغال یا تجزیه حفظ کنند. این اصل ارتباط تنگاتنگی با مفهوم حاکمیت دولت دارد و اساساً به معنای آن است که مرزهای یک کشور مصون هستند و سایر دولتها نباید با توسل به زور یا تهدید به آن، این مرزها را نقض کرده یا بخشی از قلمرو آن را جدا کنند [1، 4]. <ref name=":0">[https://www.zaoerv.de/75_2015/75_2015_1_a_7_26.pdf Nußberger, A. (2015). Territorial Integrity. ''Heidelberg Journal of International Law (ZaöRV)'', ''75''(1), 7-26]</ref> منشور ملل متحد، به ویژه در ماده 2 (بند 4)، دولتها را از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر دولتی منع میکند [1، 4]. <ref name=":0" /> این اصل در اسناد مهم دیگری مانند سند نهایی هلسینکی (1975) <ref>[https://jamejamonline.ir/fa/news/39793/%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C سند نهایی هلسینکی ۱۹۷۵ - متن فارسی]</ref> <ref>[https://www.osce.org/files/f/documents/5/c/39501.pdf CONFERENCE ON SECURITY AND CO-OPERATION IN EUROPE FINAL ACT HELSINKI 1975]</ref> نیز مورد تأکید قرار گرفته است که در آن، کشورهای شرکتکننده متعهد به احترام به تمامیت ارضی یکدیگر و همچنین مصونیت مرزها شدند؛ اصلی که برای حفظ ثبات و امنیت در اروپا، به ویژه در دوران جنگ سرد، حیاتی بود [2].<ref name=":1">[https://www.csce.gov/issue/territorial-integrity/ Commission on Security and Cooperation in Europe (CSCE). Territorial Integrity]</ref> با این حال، اصل تمامیت ارضی گاهی با اصل دیگری در حقوق بینالملل، یعنی حق تعیین سرنوشت ملتها، در تنش قرار میگیرد [1، 3].<ref name=":0" /> <ref name=":2">[https://pesd.princeton.edu/node/686 Princeton Encyclopedia of Self-Determination (PESD). Territorial Integrity]</ref> در حالی که حق تعیین سرنوشت به مردمان اجازه میدهد تا وضعیت سیاسی خود را آزادانه تعیین کنند، اعمال این حق، به ویژه در قالب جداییطلبی، میتواند مستقیماً اصل تمامیت ارضی دولت موجود را به چالش بکشد [3]. <ref name=":2" /> حقوق بینالملل عموماً تمایل به حفظ مرزهای موجود دارد، اما بحث در مورد چگونگی تعادل میان این دو اصل ادامه دارد. علاوه بر این، ادعاهای مردمان بومی برای خودمختاری و حقوق سرزمینی نیز چالشهای جدیدی را در برابر تفسیر سنتی تمامیت ارضی دولت-ملتها ایجاد کرده است، هرچند استدلال میشود که این حقوق لزوماً به معنای تهدید یکپارچگی سرزمینی دولت نیست [5]. <ref name=":3">[https://www.afn.ca/wp-content/uploads/2020/11/Joffe_paper_ENG.pdf Joffe, P. (n.d.). ''Indigenous Peoples, Self-Determination and Territorial Integrity''. Assembly of First Nations (AFN)]</ref> | '''تمامیت ارضی'''؛ یا '''یکپارچگی سرزمینی''' (Territorial Integrity) یکی از اصول بنیادین حقوق بینالملل و روابط بینالملل معاصر است که بر اساس آن، دولتها حق دارند قلمرو سرزمینی خود را در برابر هرگونه تجاوز، اشغال یا تجزیه حفظ کنند. این اصل ارتباط تنگاتنگی با مفهوم حاکمیت دولت دارد و اساساً به معنای آن است که مرزهای یک کشور مصون هستند و سایر دولتها نباید با توسل به زور یا تهدید به آن، این مرزها را نقض کرده یا بخشی از قلمرو آن را جدا کنند [1، 4]. <ref name=":0">[https://www.zaoerv.de/75_2015/75_2015_1_a_7_26.pdf Nußberger, A. (2015). Territorial Integrity. ''Heidelberg Journal of International Law (ZaöRV)'', ''75''(1), 7-26]</ref> منشور ملل متحد، به ویژه در ماده 2 (بند 4)، دولتها را از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر دولتی منع میکند [1، 4]. <ref name=":0" /> این اصل در اسناد مهم دیگری مانند سند نهایی هلسینکی (1975) <ref>[https://jamejamonline.ir/fa/news/39793/%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C سند نهایی هلسینکی ۱۹۷۵ - متن فارسی]</ref> <ref>[https://www.osce.org/files/f/documents/5/c/39501.pdf CONFERENCE ON SECURITY AND CO-OPERATION IN EUROPE FINAL ACT HELSINKI 1975]</ref> نیز مورد تأکید قرار گرفته است که در آن، کشورهای شرکتکننده متعهد به احترام به تمامیت ارضی یکدیگر و همچنین مصونیت مرزها شدند؛ اصلی که برای حفظ ثبات و امنیت در اروپا، به ویژه در دوران جنگ سرد، حیاتی بود [2].<ref name=":1">[https://www.csce.gov/issue/territorial-integrity/ Commission on Security and Cooperation in Europe (CSCE). Territorial Integrity]</ref> با این حال، اصل تمامیت ارضی گاهی با اصل دیگری در حقوق بینالملل، یعنی حق تعیین سرنوشت ملتها، در تنش قرار میگیرد [1، 3].<ref name=":0" /> <ref name=":2">[https://pesd.princeton.edu/node/686 Princeton Encyclopedia of Self-Determination (PESD). Territorial Integrity]</ref> در حالی که حق تعیین سرنوشت به مردمان اجازه میدهد تا وضعیت سیاسی خود را آزادانه تعیین کنند، اعمال این حق، به ویژه در قالب جداییطلبی، میتواند مستقیماً اصل تمامیت ارضی دولت موجود را به چالش بکشد [3]. <ref name=":2" /> حقوق بینالملل عموماً تمایل به حفظ مرزهای موجود دارد، اما بحث در مورد چگونگی تعادل میان این دو اصل ادامه دارد. علاوه بر این، ادعاهای مردمان بومی برای خودمختاری و حقوق سرزمینی نیز چالشهای جدیدی را در برابر تفسیر سنتی تمامیت ارضی دولت-ملتها ایجاد کرده است، هرچند استدلال میشود که این حقوق لزوماً به معنای تهدید یکپارچگی سرزمینی دولت نیست [5]. <ref name=":3">[https://www.afn.ca/wp-content/uploads/2020/11/Joffe_paper_ENG.pdf Joffe, P. (n.d.). ''Indigenous Peoples, Self-Determination and Territorial Integrity''. Assembly of First Nations (AFN)]</ref> | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
بسیاری از صاحبنظران و همچنین اسناد بینالمللی نوظهور مانند اعلامیه سازمان ملل در مورد حقوق مردمان بومی (2007)، استدلال میکنند که اعمال حق تعیین سرنوشت توسط مردمان بومی لزوماً به معنای جداییطلبی یا به خطر انداختن تمامیت ارضی دولت نیست. بلکه میتواند شامل ترتیبات متنوعی برای خودمختاری، مشارکت در تصمیمگیریها، و به رسمیت شناختن نظامهای حقوقی و حکومتی سنتی آنان در چارچوب دولت موجود باشد [5]. <ref name=":3" /> یافتن راههایی برای تطبیق و آشتی دادن میان حاکمیت دولت، تمامیت ارضی آن، و حقوق جمعی و سرزمینی مردمان بومی، یکی از حوزههای پویا و در حال تحول در حقوق بینالملل و سیاست داخلی بسیاری از کشورهاست [5]. <ref name=":3" /> | بسیاری از صاحبنظران و همچنین اسناد بینالمللی نوظهور مانند اعلامیه سازمان ملل در مورد حقوق مردمان بومی (2007)، استدلال میکنند که اعمال حق تعیین سرنوشت توسط مردمان بومی لزوماً به معنای جداییطلبی یا به خطر انداختن تمامیت ارضی دولت نیست. بلکه میتواند شامل ترتیبات متنوعی برای خودمختاری، مشارکت در تصمیمگیریها، و به رسمیت شناختن نظامهای حقوقی و حکومتی سنتی آنان در چارچوب دولت موجود باشد [5]. <ref name=":3" /> یافتن راههایی برای تطبیق و آشتی دادن میان حاکمیت دولت، تمامیت ارضی آن، و حقوق جمعی و سرزمینی مردمان بومی، یکی از حوزههای پویا و در حال تحول در حقوق بینالملل و سیاست داخلی بسیاری از کشورهاست [5]. <ref name=":3" /> | ||
== ایران و تمامیت ارضی == | |||
رژیم حقوقی دریای خزر | |||
https://jlr.sdil.ac.ir/article_150526.html | |||
== منابع: == | == منابع: == | ||
ویرایش