کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران مسکن در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

ایران، با وجود منابع عظیم طبیعی و انسانی، با بحران مسکن بی‌سابقه‌ای مواجه است که میلیون‌ها شهروند را از دسترسی به سرپناه محروم کرده است. افزایش قیمت مسکن، که در دهه‌های اخیر چندین برابر درآمد متوسط خانوارها شده، همراه با کمبود واحدهای مسکونی و رکود بازار، خانه‌دار شدن را به چالشی غیرممکن برای بسیاری تبدیل کرده است. این بحران، که ریشه در سوءمدیریت، فساد، و سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی دارد، نه‌تنها اقتصاد و معیشت مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به مشکلات اجتماعی و امنیتی منجر شده است. نهادهای حکومتی، با احتکار زمین و رانت‌خواری، بخش عمده‌ای از منابع کشور را به جای توسعه‌ی مسکن، صرف پروژه‌های سیاسی و نظامی کرده‌اند. این در حالی است که گزارش‌ها از وجود میلیون‌ها خانه‌ی خالی حکایت دارند که به دلیل سیاست‌های ناکارآمد، در دسترس نیازمندان قرار نمی‌گیرند. این مقاله، با بررسی علل و پیامدهای این بحران، نقش محوری سیاست‌های حکومتی را در ایجاد و تشدید آن بررسی می‌کند. عواملی مانند تورم، نابرابری، و ناکارآمدی طرح‌های مسکن‌سازی مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی، از جمله مهاجرت و اعتراضات، و واکنش‌های مردمی بررسی می‌شود تا تصویری جامع از عمق این چالش ارائه شود.<ref name=":3">[https://ir.voanews.com/a/some-sections-of-society-cannot-even-afford-to-rent-house/7577934.html بحران مسکن در ایران عمیق‌تر شد - سایت صدای آمریکا]</ref><ref>[https://www.khabaronline.ir/news/2003651/%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D9%87%DA%A9-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C رونمایی از بحران مسکن در ایران - سایت حکومتی خبرآنلاین]</ref><ref name=":4">[https://article.mojahedin.org/i/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C بحران مسکن: زمین‌گیر شدن میلیون‌ها ایرانی در سایه سیاست‌های مافیایی - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref>  

== علل ریشه‌ای بحران مسکن ==

بحران مسکن در ایران، که میلیون‌ها شهروند را از دسترسی به سرپناه محروم کرده، ریشه در عوامل ساختاری و سیاست‌های ناکارآمد حکومتی دارد. این بخش به بررسی دو علت اصلی این بحران می‌پردازد: احتکار زمین و ناکارآمدی بازار، و تورم و فساد گسترده که به تشدید نابرابری منجر شده است.

=== تورم و فساد گسترده ===

تورم افسارگسیخته، که نتیجه‌ی سیاست‌های اقتصادی نادرست رژیم ایران است، قیمت مسکن را به سطحی غیرقابل‌دسترس برای اکثر ایرانیان رسانده است. سایت حکومتی دنیای اقتصاد گزارش می‌دهد که قیمت مسکن در تهران بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۴ بیش از ۲۰ برابر شده، در حالی که درآمد خانوارها تنها ۵ برابر افزایش یافته است.<ref name=":8">[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-63/4163697-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%85-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B7%D9%85%D8%A6%D9%86 بحران مسکن در ایران؛ رکود، تورم و آینده‌ای نامطمئن - سایت حکومتی دنیای اقتصاد]</ref> این شکاف، که ریشه در چاپ پول و کسری بودجه‌ی دولت دارد، خرید یا اجاره‌ی مسکن را برای اقشار متوسط و کم‌درآمد غیرممکن کرده است. تورم همراه با کاهش قدرت خرید، به عمیق‌تر شدن فقر و نابرابری منجر شده است.<ref name=":9">[https://persianepochtimes.com/the-housing-crisis-in-iran-is-the-cause-of-poverty/ بحران مسکن در ایران؛ عامل فقر، نابرابری و شکاف طبقاتی که عمیق‌تر می‌شود - سایت اپک تایمز]</ref>  

== نقش سیاست‌های حکومتی ==

سیاست‌های ناکارآمد و فسادمحور جمهوری اسلامی نقش محوری در تشدید بحران مسکن در ایران داشته است. این سیاست‌ها، از رانت‌خواری و احتکار زمین تا اجرای طرح‌های غیرموثر و عدم شفافیت، نه‌تنها مشکل کمبود مسکن را حل نکرده، بلکه آن را به یک چالش مزمن تبدیل کرده است. این بخش به بررسی دو جنبه‌ی کلیدی این سیاست‌ها می‌پردازد: رانت‌خواری و سوءمدیریت در طرح‌های مسکن‌سازی، و عدم شفافیت و لاپوشانی مسئولیت.

=== تشدید فقر و نابرابری ===

افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن، همراه با تورم و کاهش قدرت خرید، فقر را در میان اقشار کم‌درآمد ایران تشدید کرده است. هزینه‌ی مسکن در شهرهای بزرگ مانند تهران، بیش از ۷۰ درصد درآمد خانوارهای متوسط را می‌بلعد، که این امر بسیاری را به زیر خط فقر کشانده است.<ref name=":9" /> همچنین بسیاری از خانواده‌ها حتی توان پرداخت اجاره را ندارند و به اجبار در مناطق حاشیه‌ای یا مسکن‌های غیراستاندارد ساکن شده‌اند.<ref name=":3" /> این وضعیت، که نتیجه‌ی احتکار زمین و رانت‌خواری نهادهای حکومتی است، شکاف طبقاتی را عمیق‌تر کرده است.

=== اعتراضات خیابانی و اعتصابات ===

افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود واحدهای مسکونی، به اعتراضات خیابانی در شهرهای مختلف ایران دامن زده است. در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، صدها نفر در تهران، مشهد، و کرج به خیابان‌ها آمدند و با شعارهایی علیه سیاست‌های حکومتی، خواستار کاهش قیمت مسکن و توقف رانت‌خواری شدند.<ref name=":1" /> این اعتراضات، که اغلب با سرکوب نیروهای امنیتی مواجه شد، نشان‌دهنده‌ی عمق نارضایتی از ناکارآمدی رژیم در مدیریت بحران بود. بحران مسکن، با تبدیل شدن به یک مسئله‌ی امنیتی، به اعتراضات گسترده‌ای منجر شده که نظام جمهوی اسلامی را به چالش کشیده است.<ref name=":13">[https://www.independentpersian.com/node/322056/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%D9%83%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D9%8A%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA بحران مسكن در ایران به بحرانی امنیتی تبديل شده است - ایندیپندنت]</ref>