۴۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
[[محمدرضا پهلوی|شاه]] در ۲۷ تیرماه طی حکمی [[احمد قوام|قوام]] را به جای مصدق به نخست وزیری انتخاب کرد. این حکم طی اعلامیه‌ای شدید اللحن از سوی [[احمد قوام|قوام]] از رادیو انتشار یافت که در آن، ضمن ایجاد رابطه با انگلیس به قلع و قمع گروه‌های سیاسی، تهدید گروه‌های اسلامی و ایجاد دادگاه‌های انقلابی و اعدام مخالفان تأکید شده بود. او تهدید کرد که هرگونه حرکت مخالفی را بشدت سرکوب خواهد نمود. | [[محمدرضا پهلوی|شاه]] در ۲۷ تیرماه طی حکمی [[احمد قوام|قوام]] را به جای مصدق به نخست وزیری انتخاب کرد. این حکم طی اعلامیه‌ای شدید اللحن از سوی [[احمد قوام|قوام]] از رادیو انتشار یافت که در آن، ضمن ایجاد رابطه با انگلیس به قلع و قمع گروه‌های سیاسی، تهدید گروه‌های اسلامی و ایجاد دادگاه‌های انقلابی و اعدام مخالفان تأکید شده بود. او تهدید کرد که هرگونه حرکت مخالفی را بشدت سرکوب خواهد نمود. | ||
[[احمد قوام|قوام]]، در بیانیه‌ای تاریخی، پیشاپیش هرگونه مقاومت در برابر خود را با مشتی آهنین تهدید کرد؛ بیانیه‌ای کوتاه اما صریح و تا اندازه‌ای دور از انتظار که در آن آمده بود: | [[احمد قوام|قوام]]، در بیانیه‌ای تاریخی، پیشاپیش هرگونه مقاومت در برابر خود را با مشتی آهنین تهدید کرد؛ بیانیه‌ای کوتاه اما صریح و تا اندازه‌ای دور از انتظار که در آن آمده بود:<blockquote>«... ایران دچار دردی عمیق شده و با داروهای مخدر درمان‌پذیر نیست. من همان اندازه که از عوام‌فریبی در امور سیاسی بیزارم، در مسایل مذهبی نیز از ریا و سالوس منزجرم. کسانی که به بهانه مبارزه با افراطیون سرخ، ارتجاع سیاه را تقویت نموده‌اند، لطمه شدیدی به آزادی وارد ساخته و زحمات بانیان مشروطیت را از نیم‌قرن به این طرف به هدر داده‌اند. وای به حال کسانی که در اقدامات مصلحانه من اخلال نمایند. حتی ممکن است تا جایی بروم که با تصویب اکثریت پارلمان، دست به تشکیل محاکم انقلابی زده و روزی صد‌ها تبهکار را از هر طبقه به موجب حکم خشک و بی‌شفقت قانون، قرین سیه‌روزی سازم. به عموم اخطار می‌کنم که دوره عصیان سپری شده و روز اطاعت از اوامر و نواحی حکومت فرا رسیده است. کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمد. من در عین احترام به تعالیم مقدسه اسلام، دیانت را از سیاست دور نگاه خواهم داشت و از نشر خرافات و عقاید قهقرایی جلوگیری خواهم کرد. [[احمد قوام]]»<ref>سایت رادیو فردا ـ سری برنامه‌های سقوط در شصت سالگی ۲۸ مرداد</ref></blockquote>قوام تصور می‌کرد میتواند به زعم خودش بار دیگر ناجی ایران شود. او که در کارنامه‌اش خاتمه‌ی غائله‌ی فرقه‌ی خودمختار آذربایجان را در سال ۱۳۲۵ و همچنین حل و فصل بحران نفتی میان ایران و روسیه را بعد از جنگ جهانی اول داشت، این بار نیز بر این باور بود که میتواند این بحران را به بهترین شکل حل و فصل کند. | ||
«... ایران دچار دردی عمیق شده و با داروهای مخدر درمان‌پذیر نیست. من همان اندازه که از عوام‌فریبی در امور سیاسی بیزارم، در مسایل مذهبی نیز از ریا و سالوس منزجرم. کسانی که به بهانه مبارزه با افراطیون سرخ، ارتجاع سیاه را تقویت نموده‌اند، لطمه شدیدی به آزادی وارد ساخته و زحمات بانیان مشروطیت را از نیم‌قرن به این طرف به هدر داده‌اند. وای به حال کسانی که در اقدامات مصلحانه من اخلال نمایند. حتی ممکن است تا جایی بروم که با تصویب اکثریت پارلمان، دست به تشکیل محاکم انقلابی زده و روزی صد‌ها تبهکار را از هر طبقه به موجب حکم خشک و بی‌شفقت قانون، قرین سیه‌روزی سازم. به عموم اخطار می‌کنم که دوره عصیان سپری شده و روز اطاعت از اوامر و نواحی حکومت فرا رسیده است. کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمد. من در عین احترام به تعالیم مقدسه اسلام، دیانت را از سیاست دور نگاه خواهم داشت و از نشر خرافات و عقاید قهقرایی جلوگیری خواهم کرد. [[احمد قوام]]»<ref>سایت رادیو فردا ـ سری برنامه‌های سقوط در شصت سالگی ۲۸ مرداد</ref> | |||
قوام | |||
به هر حال مجلس شورا در ۲۶ تیر ماه ۱۳۳۱ به نخست‌وزیری [[احمد قوام|قوام]] رأی داد. | به هر حال مجلس شورا در ۲۶ تیر ماه ۱۳۳۱ به نخست‌وزیری [[احمد قوام|قوام]] رأی داد. | ||
| خط ۹۳: | خط ۸۹: | ||
== حوادث قیام ۳۰ تیر == | == حوادث قیام ۳۰ تیر == | ||
[[پرونده:قیام ۳۰ تیر.jpg|جایگزین=قیام ۳۰ تیر|بندانگشتی|قیام ۳۰ تیر - استقرار تانکها در خیابانها]] | [[پرونده:قیام ۳۰ تیر.jpg|جایگزین=قیام ۳۰ تیر|بندانگشتی|قیام ۳۰ تیر - استقرار تانکها در خیابانها]] | ||
۳۰ تیر در حالی شروع شد که شهرهای مختلف به ویژه شهرهای نفتخیز شاهد حضور مردم در حمایت از مصدق بودند. رفته رفته کارخانه‌‌ها و تجارتخانه‌ها تعطیل کردند و در خیابانهای اصلی تهران و میدان بهارستان تظاهرات به راه افتاد و مردم شعار مرگ بر [[احمد قوام|قوام]] و زنده باد [[دکتر محمد مصدق|مصدق]] سر دادند. | ۳۰ تیر در حالی شروع شد که شهرهای مختلف به ویژه شهرهای نفتخیز شاهد حضور مردم در حمایت از مصدق بودند. رفته رفته کارخانه‌‌ها و تجارتخانه‌ها تعطیل کردند و در خیابانهای اصلی تهران و میدان بهارستان تظاهرات به راه افتاد و مردم شعار مرگ بر [[احمد قوام|قوام]] و زنده باد [[دکتر محمد مصدق|مصدق]] سر دادند. تلگرافخانهها مهمترین مرکز اجتماع مردمان بودند. [[احمد قوام|قوام]] در همان آغاز روز با مشاهده انبوه مخالفتها استعفا داد. در روز ۳۰ تیر اقشار مختلف مردم و گروه‌های سیاسی در میادین و خیابانهای تهران به حمایت از [[دکتر محمد مصدق|دکتر مصدق]] به تظاهرات پرداختند. در این تظاهرات که به درگیری شدید میان نیروهای نظامی و مردم منجر شد عده‌ای مقتول و مجروح شدند. | ||
طبق روایت حسین شاه‌حسینی، از اعضای باسابقه جبهه ملی: | طبق روایت حسین شاه‌حسینی، از اعضای باسابقه جبهه ملی: <blockquote>«صبح آن روز ابتدا عده‌ای در مقابل ساختمان وزارت دادگستری جمع شدند که در بدو امر ۷۰ـ۶۰ نفر بیشتر نبودند. در این میان ماموران حمله کردند و مردم از آنجا به سمت مجلس رفتند؛ اما در راه ماموران حمله کردند و جمعیت به سمت لاله‌زار رفتند. در لاله‌زار مردم روی یک قطعه چوب پارچه‌ای سفید کشیدند و به‌عنوان اینکه جنازه شهیدی را حمل می‌کردند با تکبیر و تهلیل به سمت خیابان اکباتان می‌رفتند.» </blockquote> | ||
=== شعار مردم در قیام ۳۰ تیر === | === شعار مردم در قیام ۳۰ تیر === | ||
شعار اغلب مردم ایران در قیام ۳۰ تیر | شعار اغلب مردم ایران در قیام ۳۰ تیر «یا مرگ؛ یا مصدق» بود. | ||
[[پرونده:شعار نویسی در خیابان برای مصدق.JPG|جایگزین=شعار نویسی در خیابان برای مصدق|بندانگشتی|شعار نویسی در خیابان برای مصدق]] | [[پرونده:شعار نویسی در خیابان برای مصدق.JPG|جایگزین=شعار نویسی در خیابان برای مصدق|بندانگشتی|شعار نویسی در خیابان برای مصدق]] | ||
« در جریان تیراندازی‌ها در اطراف مجلس و خیابان اکباتان و پشت کوچه سراج تعداد دیگری گلوله خورده بودند، یکی از مجروحین قبل از آن که او را سر دست بردارند تا به بیمارستان برسانند، بر کف اسفالت با دست خونبار خود می‌نویسد " یا مرگ یا مصدق". این خبر در محدوده درگیری‌ها پیچیده است. | « در جریان تیراندازی‌ها در اطراف مجلس و خیابان اکباتان و پشت کوچه سراج تعداد دیگری گلوله خورده بودند، یکی از مجروحین قبل از آن که او را سر دست بردارند تا به بیمارستان برسانند، بر کف اسفالت با دست خونبار خود می‌نویسد " یا مرگ یا مصدق". این خبر در محدوده درگیری‌ها پیچیده است. | ||