کاربر:Mohsen/صفحه تمرین

عملیات کربلای ۴ از جمله عملیات‌های دولت ایران در زمان جنگ ایران و عراق بود، که به شکست سنگینی منجر شد و هزاران جوان ایرانی در آن کشته، مجروح و اسیر شدند. بعد از گذشت بیش از ۳۰ سال از آن عملیات مرگ‌آور محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران در توییتی گفت:

«عملیات کربلای ۴ برای فریب دشمن انجام شد با عملیات کربلای چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده‌است. ده روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای پنج را انجام دادیم».

این حرف محسن رضایی واکنش‌های بسیاری را در درون حاکمیت ایران ایجاد کرد، حسام‌الدین آشنا، از نزدیکان حسن روحانی در این باره خطاب به محسن رضایی گفت:

«وقت آن رسیده که به سؤالات کهنه بسیجیان و خانواده‌های شهدا و ایثارگران دربارهٔ رازهای سربه‌مهر دفاع مقدس پاسخ دهید. اکنون باید خود را برای سؤالات سخت آماده کنید».

پاسدار حسین علایی اولین فرمانده نیروی دریایی سپاه دربارهٔ این عملیات گفت:

عملیات کربلای ۴ در شب چهارم دی ماه ۱۳۶۵ انجام شد ولی با وجود تلاش‌ها برای غافلگیر کردن ارتش عراق، قوای دشمن از قبل از شروع عملیات هوشیار شده بودند و برای مقابله با این عملیات آماده بودند؛ لذا عملیات گرچه چند ساعتی بیشتر طول نکشید، اما باعث تلفات سنگینی به نیروهای خودی شد و هیچ گونه دستاوردی دربرنداشت.

در این عملیات بنابر آمارهای رسمی دولت ایران، ۱۰۰۰ کشته و بیش از ۳۹۰۰ مفقود و هزاران اسیر، تلفات عملیات کربلای ۴ بود.

با وجود این که محسن رضایی آن را یک عملیات فرعی و فریب نامید، اما قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس سپاه پاسداران گفت: کربلای ۴ عملیات اصلی ایران در سال ۱۳۶۵ بود.

اگر ادعای محسن رضایی مبنی بر این که، این عملیات فریب برای کربلای۵ بود، را هم درست فرض کنیم؛ اما این ادعا بلافاصله‌ توسط حسین علایی فرمانده سابق نیروی دریایی سپاه پاسداران رد شد؛ علایی گفت:

«اگر عملیات کربلای۴ که بر آن، نام «عملیات سرنوشت ساز» نهاده شده بود موفق می‌شد، عملیاتی به نام کربلای۵ در منطقه شلمچه، صورت نمی‌گرفت».

با این وجود محسن رضایی پاسخ نمی‌دهد که چرا جان ۴۳هزار ایرانی را در این دو عملیات به بازی گرفته که ۱۷ هزار تن از آنان کشته و مفقود شدند، و ۲۶ هزار تن مجروح و معلول شدند. نتیجه‌ی این عملیات‌ها چه بود؟ چه کسی تصمیم به ادامه‌ی جنگ ایران و عراق گرفت؟ و صدها سؤالی که مسؤلان حکومتی نیازی به پاسخ‌گویی نمی‌بینند.

عملیات کربلای ۴ یکی از مهلک‌ترین اشتباهات تاریخ جنگی بود که خودش یک فاجعه‌ی قابل اجتناب تاریخ معاصر ایران است. در زمان جنگ ایران و عراق همگان بیاد دارند که چطور این عملیات‌ها مقدس جلوه داده می‌شدند، اما الان می‌بینیم که چطور جوان‌های این کشور در آتش جنگ‌طلبی و ندانم‌کاری این حکومت سوختند و خاکستر شدند. در حالی که اگر اراده‌ای برای پایان دادن به جنگ بود، و اگر طرف ایرانی بخصوص خمینی خواهان ادامه‌ی جنگ نبود، براحتی در ماه‌‌های اول جنگ، یا بعد از خروج ارتش عراق از خاک ایران، می‌توانست جنگ را با خسارت‌های بسیار کمتر به پایان برساند.

رو شدن خسارات مادی و انسانی در عملیات کربلای ۴ به عنوان یک نمونه، عمق فاجعه‌‌ای که ۸ سال بی‌جهت ادامه یافت را نشان می‌دهد،‌اما حکومت ایران باید به سؤالات مردم ایران در خصوص ادامه‌ی بی‌نتیجه‌ی جنگ پاسخگو باشد.

عملیات کربلای ۴

عملیات کربلای ۴ در محور ابوالخصیب به صورت گسترده در تاریخ ۵ دی ۱۳۶۵ به فرماندهی سپاه و به منظور آماده‌سازی مقدمات فتح بصره توسط نیروهای ایرانی انجام شد.

به گفته‌ی حسین علایی از فرماندهان سپاه پاسداران، سپاه طرحی را برای انجام عملیات در تمام محدوده جبهه جنوب تهیه کرد تا از سه محور« هور»، «شرق بصره» یعنی شلمچه و محدوده شمال آن و «منطقه ابوغریب» یعنی منطقه جنوب خرمشهر و جزیره مینو، حمله سرنوشت‌سازی را صورت دهد. با این طرح قرار بود در هر محور ۵۰۰ گردان وارد عمل شوند. اما مسئولان کشور امکان تأمین این مقدار نیرو و تجهیزات و نیازمندی‌های آن را غیر ممکن می‌دانستند.این طرح ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داشت در حالی که کل بودجه کشور در سال ۱۳۶۵ مبلغی در حدود ۲۶۵ میلیارد تومان بود که حدود ۱۳۰ میلیارد تومان آن به نیروهای مسلح تعلق داشت.

علایی یاد‌آور شد:

«عملیات کربلای ۴ در شب چهارم دی ماه ۱۳۶۵ انجام شد ولی عراق از قبل از شروع عملیات هوشیار شده بودند و برای مقابله با این عملیات آماده بودند. لذا عملیات گرچه چند ساعتی بیشتر طول نکشید، اما باعث تلفات سنگینی به نیروهای خودی شد و هیچ گونه دستاوردی دربرنداشت».

اهداف عملیات کربلای ۴

رژیم ایران در این عملیات هم هدف سیاسی و هم اهداف نظامی را دنبال می‌‌کرد؛ در هدف سیاسی دولت ایران قصد داشت بر روی نتایج جلسه سازمان کنفرانس اسلامی در کویت تأثیر بگذارد، اما در بعد نظامی با این عملیات حکومت ایران آماده می‌شد که بصره یکی از مهمترین و استراتژیک‌ترین شهرهای عراق را تصرف کند.

البته خمینی یک هدف کلی را در سایه‌ی این دو هدف دنبال می‌کرد، و آن این بود که با پیروزی‌ یک فضای روانی در جامعه ایجاد کند، که هم نیروهای مخالف خودش را سرکوب کند و کنار بزند و هم برای خودش راه باز کند تا بتواند نیرو برای ادامه‌ی جنگ جذب کند.

عملیات کربلای ۴ بیشتر یک ماجراجویی بود تا یک حمله‌ی نظامی، هزاران نفر از طرف ایران کشته شدند، بسیاری از آنان نوجوانان و دانش‌آموزانی بودند، که محسن رضایی آنها را سربازان یکبار مصرف می‌نامید.

بطور خلاصه، هدف عملیات ایجاد یک جای پای مناسب در ساحل غربی اروند رود برای عملیات بعدی یعنی اشغال بصره بود. هدف سیاسی عملیات، به شکست کشاندن کنفرانس سازمان همکاری اسلامی بود که همان روزها در کویت برگزار می‌شد. لازم به یاد‌آوری است که فرمانده عملیات محسن رضایی بود.

کربلای ۴ فریب یا شکستی دردناک

روزنامه‌‌ی ایران به گوشه‌ای از تلفات این جنگ به‌نقل از خاطرات رفسنجانی اذعان کرده و نوشته است:

«آقای شمخانی اطلاعات لازم را در خصوص نتایج عملیات شکست‌خورده کربلای ۴ داد. خیلی بدتر از آنچه تا به‌حال گفته بودند. نزدیک به ۱۰۰۰شهید و ۳۹۰۰مفقودالاثر داشتیم که اکثر آنها را باید شهید حساب کرد و حدود ۱۱هزار مجروح».

اما بعد از نزدیک به ۳۰ سال محسن رضایی این شکست سنگین را عملیات فریب نامید، او در تلویزیون دولتی در این خصوص گفت:

در کربلای ۴ خداوند به ذهن ما آورد که این را به عنوان عملیات فریب بنامیم.

عملیات لو رفته و اصرار بر انجام آن

این روزنامه با یادآوری خاطراتی از فرماندهان پیشین جنگ از جمله حسین علایی، مهدی‌قلی رضایی، از فرماندهان اطلاعات لشکر ۳۱ عاشورا و برخی دیگر خاطرنشان کرده است که در شب عملیات برای خود محسن رضایی هم مسجل بود که این عملیات لو رفته ولی آن‌ را متوقف نکرد و منجر به آن تلفات سنگین شد».

حسام‌الدین آشنا مشاور حسن روحانی در جواب محسن رضایی که گفته بود این عملیات فریب بود، به نقل از خاطرات مهدیقلی رضایی نوشت:

«داخل سنگر شدم ، امین آقا( سردار شریعتی) پای بیسیم دوزانو نشسته بود ،پرسیدم کی به آب بزنیم ؟گفت : حتی ساعت عملیات هم لو رفته، ولی آقا محسن(رضایی) قبول نمی‌کند که عملیات لغو شود»

طاهری اصفهانی امام جمعه‌ی سابق اصفهان در مورد عملیات کربلای ۴ در خاطرات خود گفت:‌

«عملیات‌ کربلای‌ چهار بود. [...] به‌ خط‌ مقدم‌ که‌ رسیدیم‌، دیدم‌ که‌ عراقی‌ها از منورهایی‌ استفاده‌ می‌کنند که‌ شب‌ را مانند روز روشن‌ می‌کند. به‌ خرازی‌ گفتم‌ خودت‌ را به‌ آقای‌هاشمی‌ برسان‌ و بگو که‌ عملیات‌ لو رفته‌ است‌. خرازی‌ رفت‌ و برگشت‌ و گفت‌ که‌ آقای‌هاشمی‌ گفته‌ که‌ من‌ مقلد امام‌ هستم‌ و باید عملیات‌ انجام‌ شود. من‌ پاسخ‌ دادم‌ که‌ امام‌ هم‌ اگر شرایط‌ را ببینند، اجازه‌ عملیات‌ نخواهند داد. اما به‌ هر حال‌ عملیات‌ انجام‌ شد. بچه‌های‌ ما چند دسته‌ بودند، گروهی‌ که‌ زیر آب‌ می‌رفتند و یک‌ لوله‌هایی‌ برای‌ نفس‌کشیدن‌ از بالای‌ سرشان‌ روی‌ آب‌ بیرون‌ می‌آمد و عده‌ای‌ هم‌ که‌ با قایق‌ می‌رفتند. عراقی‌ها این‌ لوله‌ها را می‌زدند و وقتی‌ بچه‌های‌ ما مجبور می‌شدند سرشان‌ را بالا بیاورند، آنان‌ را شهید می‌کردند. خلاصه‌ تعداد زیادی‌ از بچه‌های‌ ما را شهید کردند».

جنگ بدون استراتژی جنگی، بدون علم نظامی

نکته سوم عملیات کربلای ۴ عملیات اصلی ما بود عملیات فرعی نبود، ما سالانه عملیاتهای مهمی داشتیم که در طول سال رای آن کار می‌کردیم و برای آنهم اقدامات مهمی انجام می‌دادیم در ابعاد گوناگون، عملیات کربلای ۴ هم از همان عملیات‌ها بود و ما هم عملیات‌های مختلفی داشتیم در صحنه جنگ که ما در طول سال یا بیش از پنج شش ماه از سال را روی آن کار کردیم اما به موفقیت نرسید فقط هم کربلای ۴ نبود، عملیات رمضان یکی از عملیات‌هایی بود که تقریباً ناموفق شد به رغم اینکه رفت تا نزدیک اهداف اساسی خودش هم رسید اما در نهایت به نتیجه نرسید.

عملیات والفجر مقدماتی از عملیات‌هایی بود که در واقع کارهای فراوانی پیرامونش صورت گرفت، عملیات هم صورت گرفت اما به نتیجه نرسید، عملیات بدر جزو عملیات‌هایی بود که؛ ما در طول جنگ در واقع ۵یا۶ عملیات داشتیم که جزو عملیات‌هایی بودند که تلاش‌های فراوانی برای آن صورت گرفت و اما منجر به موفقیت نشده؛ خب در طول جنگ هم طبیعی است این نکته اول پس بنابراین ما در جنگ عملیاتهای موفق و ناموفق داشتیم. کربلای ۴ جزو عملیات‌های اصلی ما بود مثل رمضان که ناموفق شد مثل والفجرمقدماتی که ناموفق شد