کاربر:Abbas/صفحه تمرین1
حسینعلی منتظری
زندگی شخصی
حسینعلی منتظری در سال ۱۳۰۱ در نجف آباد اصفهان به دنیا آمد. پدرش کشاورز فقیری بود. در کودکی مدتی را در نجف آباد در مکتب درس خواند. بعدا او را به اصفهان فرستادند و مدتی را در آنجا به تحصیل در مدارس دینی پرداخت. در سال ۱۳۱۴ یعنی در ۱۳ سالگی برای ادامه تحصیل در حوزه، به قم رفت. ده ماه در قم بود و دوباره به اصفهان برگشت. به مدت پنج، شش سال در اصفهان بود و در سال ۱۳۲۰ به قم بازگشت و دروس حوزه را در قم پیگیری کرد. در قم با مرتضی مطهری آشنا شد. در کلاسهای درس روحالله خمینی در قم شرکت میکرد. پس از آمدن آیتالله بروجردی درزمرهی شاگردان و نزدیکان او درآمد و مدتی نماینده او در نجف آباد برای رسیدگی به امور حوزهی علمیه بود.[۱]
دوران قبل از انقلاب ۱۳۵۷
حسینعلی منتظری در مبارزه با بهاییت و ترویج حکم آیتالله بروجردی در مورد بهائیان به خصوص در نجفآباد و اصفهان نقش به سزایی داشت. در اثر اقدامات او بهائیان در این مناطق بسیار تحت فشار قرار گرفتند. او به خاطر این فعالیتها به استانداری اصفهان احضار شد.[۱]
در سال ۱۳۴۰ حکومت شاه دست به اقداماتی زد که شروع آن از تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی بود و مقدمهای بود برای رشتهای از اصلاحات بورژوایی در دستگاه حاکمه که به انقلاب سفید و اصلاحات ارضی منجر شد. مخالفت خمینی با شاه نیز از همین زمان شروع شد. به طبع منتظری نیز که از نزدیکان و اطرافیان خمینی بود در این داستان با او همراه شد و مخالفت او با حکومت پهلوی از همینجا آغاز گردید. حسینعلی منتظری از بنیانگذاران جمعیتی به نام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود.
ماجرای مرجعیت روحالله خمینی
پس از مرگ آیتالله بروجردی در سال ۱۳۴۰ در قم و حوزهعلمیه آن نام سید محمدرضا گلپایگانی، محمد کاظم شریعتمداری و شهابالدین مرعشی نجفی برای مرجعیت مطرح بود و نامی از روحالله خمینی نبود. منتظری خود خاطرهای در این باره دارد که میگوید:
«یادم هست در همان وقت(پس از وفات آیتالله بروجردی) من رفتم منزل آقای گلپایگانی مردم زیادی آنجا اجتماع کرده بودند، و ایشان را با دستهجات زیادی آوردند برای فاتحه آیتالله بروجردی، کوچهها پر از جمعیت بود و با تشریفات و اسکورت ایشان را آوردند در مجلس، ولی شب همان روز من رفته بودم در منزل آیتالله خمینی، نماز مغرب و عشا را با ایشان خواندم و حدود یک ساعت و نیم نشستیم با ایشان درددل کردیم و راجع به فوت آیتالله بروجردی و مسائل آن روز صحبت کردیم. حتی یک نفر نیامد آنجا سر بزند».[۱]
منتظری و مطهری و تعدادی دیگر از نزدیکان و شاگردان روحالله خمینی پس از وفات آیتالله بروجردی برای جا انداختن مرجعیت خمینی تلاش کردند و چون یکی از شرایط مرجعیت برقرار کردن شهریه به طلبهها بود، اطرافیان خمینی به خصوص حسینعلی منتظری برای برقراری شهریه خمینی بسیار تلاش کردند و با جمعآوری کمکهای مالی و وجوهات و پرداخت شهریه یه طلاب سعی در جا انداختن مرچعیت خمینی داشتند. منتظری پس از دستگیری و تبعید خمینی نیز مسئولیت پرداخت شهریه خمینی را بر عهده داشت و در زمان تبعید خمینی نماینده تامالاختیار او در ایران بود.
دستگیریها و زندان
حسینعلی منتظری بارها در زمان حکومت پهلوی به زندان افتاد. از جمله در نوروز ۱۳۴۵ بلافاصله پس از دستگیری فرزندش محمد منتظری به جرم پخش اعلامیه در حرم حضرت معصومه حسینعلی منتظری نیز دستگیر شد و بعد از ۷ ماه از زندان آزاد شد. منتظری چند ماه پس از آزادی از زندان برای دیدار با خمینی مخفیانه به عتبات عالیات مسافرت کرد اما ساواک از این سفر آگاه شد و در بازگشت در مرز وی را دستگیر کرد و اینبار ۵ ماه را در زندان گذراند.
بار دیگر مدت کوتاهی پس از پایان تبعید به مسجد سلیمان و انتقال او به نجف آباد و پس از اینکه او نماز جمعه را در نجف آباد برقرار کرده بود و به خاطر فعالیتهای ضد حکومت پهلوی ساواک او را دستگیر کرد و در دادگاه به سه سال زندان و در دادگاه تجدید نظر به یک و نیم سال زندان محکوم و به زندان قصر منتقل شد.
آخرین بار رژیم شاه در تیرماه ۱۳۵۴ او را از تبعیدگاه سقز ابتدا به زندان کمیته مشترک و از آنجا به اوین منتقل کرد. نهایتا منتظری در هشتم آبان ۱۳۵۷ و پس از تحمل ۳و نیم سال زندان به همراه آیتالله طالقانی از زندان آزاد شد. در زمان آزادی منتظری از زندان روحالله خمینی در پاریس بود و پیامی به مناسبت آزادی او از زندان فرستاد.
منتظری در بحبوحه انقلاب ضد سلطنتی پس از آزادی از زندان در۲۷ آذرماه ۱۳۵۷برای ملاقات با خمینی به پاریس رفت.
تبعید
منتظری در زمان حکومت محمدرضا شاه چندین بار تبعید شد. از جمله آنان تبعید به مسجد سلیمان، نحف آباد، طبس، خلخال و سقز بود.
دوران بعد از انقلاب ضد سلطنتی
عضویت در شورای انقلاب و مجلس خبرگان
خمینی قبل از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در پاریس شورای انقلاب را که از افراد نزدیک به خود بود تشکیل داد. منتظری نیز به عضویت این شورا درآمد. در سفر به پاریس منتظری نام سیدعلی خامنهای را برای عضویت در شورای انقلاب به خمینی پیشنهاد کرد. پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در ایران برای تدوین قانون اساسی جمهوری جدید مجلسی به نام مجلس خبرگان قانون اساسی تشکیل شد و حسینعلی منتظری رئیس آن مجلس شد. در پیشنویس قانون اساسی اصل ولایت فقیه وجود نداشت و منتظری اصل ولایت فقیه را وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی کرد. مجلس خبرگان ابتدا برای تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی تشکیل شد و پس از تصویب قانون اساسی باید منحل میشد اما خمینی با انحلال آن مخالفت کرد و این مجلس با نام مجلس خبرگان رهبری که وظیفهاش تعیین رهبر است به کار خود ادامه داد.
منتظری مدتی هم پس از وفات آیتالله طالقانی امام جمعه تهران بود.
ماجرای قائم مقامی
در سال ۱۳۶۴ مجلس خبرگان رهبری حسینعلی منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری تعیین کرد. بنا به گفته خود منتظری در کتاب خاطراتش، طبق قانون اساسی مجلس خبرگان حق چنین کاری را نداشت و فقط در صورت مرگ یا عزل رهبر باید جانشین او را تعیین میکرد. مجلس خبرگان برای توجیه این کار آنرا نه به عنوان مصویه بلکه به عنوان پیشنهاد و خبر که نام منتظری بعد از خمینی به عنوان رهبر آینده مطرح است اعلام کرد. کارگردان این مصوبه در مجلس خبرگان سیدعلی خامنهای و علیاکبر هاشمی رفسنجانی بودند. قرار بر این بود که این مصوبه مخفی باشد، اما امام جمعه وقت قزوین به نام باریکبین اولین بار آنرا فاش کرد. پس از او نیز هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران موضوع را اعلام کرد و قضیه علنی شد.
شروع اختلاف با روحالله خمینی
جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ با کمبود تسلیحات و مهمات مواجه بود. هسته اصلی قدرت شامل علی اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنهای و سید احمد خمینی که بیواسطه به خمینی متصل بود، در سال ۱۳۶۴ مذاکره با آمریکا را برای اینکه در منازعه قدرت دست بالا داشته باشد و بتواند کمبود تسلیحاتی ایران را رفع کند، شروع کرده بود. این هسته تمام زد و بندهای خارجی و تصمیم گیریهای مهم را در دایره بسته خود نگه داشته بود.[۲] در ادامه زد و بندهای خارجی در خرداد ۱۳۶۵ هیاتی آمریکایی به سرپرستی رابرت مک فارلین مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و یک مقام امنیتی اسرائیلی به همراه یک هواپیما تسلیحات مورد نیاز ایران وارد تهران شدند. این ماجرا مخفی بود. منوچهر قربانیفر تاجر ایرانی و دلال معامله سلاح بین آمریکا و اسرائیل با جمهوری اسلامی پس از اینکه مقامات ایرانی قسمتی از پول این معامله را پرداخت نکردند دو نامه به محسن کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسی نخست وزیر وقت جمهوری اسلامی نوشت و به این موضوع اعتراض کرد. قربانیفر کپی این نامهها را توسط فتحالله امید نجف آبادی از اعضای بیت منتظری برای منتظری فرستاد. پس از اینکه منتظری از این ماجرا با خبر شد مهدی هاشمی برادر داماد منتظری این معامله و سفر مک فارلین به ایران را از طریق روزنامه لبناتی الشراع فاش کرد.