کاربر:Hossein/صفحه تمرین140396

زندان شیبان (مجتمع حرفه‌آموزی یا زندان مرکزی اهواز) در کیلومتر ۱۲ جاده اهواز مسجد سلیمان (پس از شهر شیبان) واقع شده است. این زندان در سال ۱۳۹۴ افتتاح شده است. نهاد اداره کننده آن سازمان زندان‌های قوه قضایی است. این زندان یکی از بدنام‌ترین زندان‌های ایران در جمهوری اسلامی است. پس از اعتراضات فروردین ۹۹ زندان شیبان، ۵۰ زندانی در هر یک از سلول‌های انفرادی ۱۲ متری این زندان به مدت حدود سه ماه زندانی بوده‌اند.

زندان «شیبان» اهواز، در ۱۲ کیلومتری جاده اهواز به مسجد سلیمان، در نزدیکی روستای شیبان واقع شده؛ زندانی با ظرفیت ۳۵۰۰ هزار نفری که بیش از ۵ هزار نفر در آن جا داده شده‌اند. این زندان، به‌عنوان یکی از مخوف‌ترین زندان‌های ایران شناخته می‌شود.

ساختار فیزیکی

این زندان ۱۰ بند دارد و ظرفیت اسمی آن ۳۵۰۰ نفر است. بیرون از محوطه اصلی و در مجاورت حصار زندان، یک زمین چمن ورزشی برای بازی فوتبال ساخته شده است. این زمین چمن برای استفاده پرسنل و سربازان زندان است و زندانیان به آن دسترسی ندارند.

ظرفیت زندان شیبان

ظرفیت این زندان ۳۱۵۰ نفر است. اما به گفته زندانیان سابق این زندان در گفتگو با پژوهشگر اطلس: «بیشتر وقتها تعداد زندانیان بیشتر از ظرفیت زندان است و گاه تا ۴۵۰۰ نفر هم افزایش پیدا می‌کند.»

بندهای زندان شیبان

در این زندان ۱۰ بند وجود دارد. هشت بند، قرنطینه، سلولهای انفرادی، بهداری، کارگاه، بخش اداری و فروشگاه مرکزی در قسمت قدیم این مجموعه قرار دارند. بند شش و هفت بعداً ساخته شده‌اند. حدود سال ۱۳۹۶ دیوار بین سایت اداری و بندهای زندان احداث و یک افسرنگهبان در آن مستقر شده است.

زندان شیبان از ۹ بند، شامل دو سوله بزرگ تشکیل شده که به‌عنوان بند ۶ و ۷ زندان شیبان شناخته می‌شوند. هریک از این سوله‌ها، محل نگهداری حدودا ۱۷۰۰ نفر است.

بند ۵ زندان شیبان، معروف به بند «امنیتی» است، ولی در واقع زندانیان سیاسی در این زندان نگهداری می‌شوند. براساس اطلاع ایران‌وایر، ظرفیت این بند حدود ۱۵۰ نفر است، ولی در زمان اعتراضات و افزایش بازداشت‌ها، گاهی حدود ۲۵۰ نفر نیز در این بند جا داده شده‌اند. در بند ۵ زندان شیبان، دو کابین تلفن کارتی وجود دارد که منابع ایران‌وایر می‌گویند یکی از آن‌ها همیشه خراب است. یعنی یک تلفن برای ۲۰۰ نفر. در این بند، ۶ اتاق وجود دارد و در مواقع اعتراضات، در هر اتاق به‌طور متوسط بین ۳۵ تا ۴۰ نفر گنجانده می‌شوند. تعداد تخت‌ها این قدر نیست و بسیاری مجبورند کف‌خوابی کنند.

سازمان حقوق‌بشری «کارون»، در گزارشی، درباره عدم تفکیک جرایم در این زندان هشدار داده بود. این سازمان حقوق‌بشری در گزارشی که در اردیبهشت‌۱۴۰۱ منتشر کرد، نوشته بود که مسوولان زندان شیبان قصد تعطیلی بند ۵ و انتقال زندانیان سیاسی به بندهای دیگر، به‌ویژه بند ۸ را دارند.

در بند ۸ زندان شیبان زندانیان عقیدتی نگهداری می‌شوند.

بند توابین یا بند ۹، مسوولان زندان شیبان در سال ۱۳۹۷، با ابتکار رییس حفاظت اطلاعات این زندان، فردی به نام «عبدالحسین غلام‌نژاد»، بند توابین راه انداخته‌اند. این بند که در واقع یک اتاق در سوله ۷ این زندان است، با عنوان بند ۹ نیز شناخته می‌شود.دو نفر از افرادی که در‌این‌باره با ایران‌وایر گفت‌و‌گو گو کرده‌اند، تاکید می‌کنند که زندانیان و برخی کارکنان زندان شیبان می‌گویند عبدالحسین غلام‌نژاد خود از اعضای ارتش صدام حسین در زمان جنگ ایران و عراق است که همان‌ زمان به دست سپاه پاسداران اسیر و «تواب» شده است.

دوربین در بندها

منابع ایران‌وایر گفته‌اند که در این ۶ اتاق و تمامی تمام راهروها و حیاط بند ۵ دوربین وجود دارد و تنها جایی که دوربین ندارد، دستشویی و حمام است.

سالن ملاقات زندان شیبان

در گزارشی به تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ از سازمان حقوق بشری کارون، خانم جلیلی، کارمند و یکی از مدیران سالن ملاقات زندان شیبان ضمن ایجاد مزاحمت و فشار روانی برای زندانیان سیاسی و خانواده‌های آن‌ها در وقت ملاقات، آن‌ها را به ممانعت از ورود کودکان‌شان به سالن ملاقات در هفته‌های آتی تهدید کرد. بر اساس این گزارش، جلیلی از جمله کارمندانی است که در در تحویل وسایل شخصی ضروری زندانیان سیاسی این زندان، اختلال ایجاد کرده و مانع دریافت این وسایل به دست زندانیان می‌شود. کارون همچنین نوشت مسئولان زندان شیبان طی حدودا یک ماه گذشته ملاقات زندانیان سیاسی با خانواده‌های‌شان را به ملاقات کابینی محدود کرده‌اند.

مدیریت زندان شیبان

رییس آن فردی به نام «احمدرضا آزاده» است. او پیش‌از این در پست‌های مدیریتی در زندان‌های دزفول و بهبهان و معاونت زندان سابق کارون اهواز بوده است.

کارون نوشت محمدعلی اناری به معاونت سلامت اداره کل زندان‌های استان خوزستان؛ حواسی به ریاست حفاظت اطلاعات اداره کل زندان‌های استان و امیر دانش و روح‌الله احمدی به عنوان مسئولان حفاظت اطلاعات زندان شیبان منصوب شدند.

وضعیت بهداشتی-غذایی زندان شیبان

زندان شیبان یا آن‌گونه که فعالان عرب اهوازی آن را می‌شناسند، «کلینیک اهواز»، یکی از بدترین زندان‌های ایران ازنظر استانداردهای بهداشتی، سلامت و نحوه نگهداری از زندانیان است. زندانیان سیاسی که با حبس‌های طولانی‌مدت روبه‌رو هستند و بیش از یک دهه است که در زندان به سر می‌برند، با بیماری‌های دردناک و آزاردهنده‌ای مختلفی چون بزرگ شدن پروستات، پوسیدگی دندان و البته بیماری‌های مزمن خطرناکی چون ام‌اس، دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند ولی از حق مرخصی استعلاجی محرومند، چون بازجوها اجازه اعزام به مرخصی درمانی نمی‌دهند.

بهداری یا کشتارگاه

زندانیان سیاسی سابقی که ایران‌وایر درباره زندان شیبان با آن‌ها گفت‌وگو کرده، همگی درباره شیوع بیماری‌های ناشی از نبود شرایط بهداشتی در این زندان ابراز نگرانی کرده‌اند. آن‌ها تنها بهداری این زندان با جمعیت حدودا ۵ هزار نفری را، به «کشتارگاه» توصیف کرده‌اند.

کارون گزارش کرد داوود جعفری، مسئول درمان زندانیان که به عنوان مامور اطلاعات نامبرده شده، به‌طور غیرمسئولانه و تبعیض‌آمیز با زندانیان سیاسی محبوس در بند پنج رفتار می‌کند. بر اساس این گزارش‌ها، جعفری به‌طور مکرر از انتقال زندانیان سیاسی بیمار به درمانگاه جلوگیری کرده و درخواست‌های آنان برای دریافت مراقبت‌های پزشکی را نادیده می‌گیرد.

گرسنگی

یک فعال عرب اهوازی به ایران‌وایر گفته که زندانیان سیاسی اغلب گرسنگی می‌کشند، ولی حاضر نیستند غذای زندان را بخورند، زیرا کیفیت این غذا به قدری بد است که کسانی‌ که از آن می‌خورند، با بیماری‌های مختلف گوارشی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. فروشگاه زندان که به روش «مافیایی» اداره می‌شود، محصولات خوراکی را با قیمتی اغلب ۵ برابر قیمت همان اجناس در بیرون از زندان می‌فروشد، به همین دلیل نیز، زندانیان سیاسی که برخی از اقشار کم‌درآمد جامعه هستند، قادر به خرید و پخت غذا نیستند: «مجبوریم و از سر اجبار، کسی که دارد به کسی که ندارد کمک می‌کند. به غذا و بهداری اعتماد نیست. مورد بوده طرف غذا خورده، معده‌اش ویروس گرفته یا انواع و اقسام بیماری گرفته‌اند و در آن شرایط هم که از مداوا خبری نیست. به خاطر همین جز در حالت‌های حاد، کسی سراغ بهداری و غذا در شیبان نمی‌رود.»

رواج مواد مخدر

کارون نوشت مسئولان زندان شیبان با انتقال زندانیان جرائم عمومی به بند زندانیان سیاسی، سعی در رواج و خریدوفروش قرص‌ B2 در بند ۵ دارند. بر پایه این گزارش، مسئولان زندان و مقامات امنیتی در حالی این افراد را به بند زندانیان سیاسی انتقال دادند که از سوابق آن‌ها در استفاده و خریدوفروش این قرص‌ها اطلاع کامل داشته‌اند. همچنین در گزارش کارون در این خصوص آمده است بعد از ورود این زندانیان به بند زندانیان سیاسی، این نوع قرص‌ها به وفور و با قیمت‌های ‌کم‌تری نسبت به بندهای دیگر یافت می‌شود.

زندانیان سیاسی - عقیدتی زندان شیبان

اغلب زندانیان سیاسی بند ۵، فعالان عرب اهوازی هستند، ولی برخی از زندانیان سیاسی غیرعرب نیز بعضا در این زندان نگه‌داری می‌شوند؛ ازجمله «غلامحسین کلبی»، زندانی سیاسی که در ۱۹دی۱۳۷۹ بازداشت شد و با اتهام «محاربه» از طریق «عضویت در سازمان مجاهدین خلق» ابتدا به اعدام و سپس با یک درجه تخفیف، به حبس ابد محکوم شد. او هم‌اکنون ۲۳ سال است که بدون یک روز مرخصی، در زندان به‌ سر می‌برد.

مقامات زندان شیبان، تمایل دارند بند ۵ را کوچکتر کرده و به بهانه تعمیر، جای زندانیان سیاسی محبوس در این بند را تنگ‌تر کنند.

بند ۸ زندان شیبان با ظرفیتی حدود ۳ برابر بند ۵، محل نگهداری زندانیان عقیدتی است. قوه‌قضاییه جمهوری اسلامی پیروان خوانش‌های متفاوت از اسلام سنی و شیعه را تحت عناوینی چون «سلفی»، «داعش» و «مهدویت»، با زندان‌های بلندمدت تنبیه می‌کند. بند ۸ زندان شیبان، اغلب محل نگهداری این زندانیان عقیدتی است.

زندانیان شیبان در کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام

کانال شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران گزارش کرد جمعی از زندانیان سیاسی زندان شیبان اهواز طی بیانیه‌ای پیوستن خود به کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام را اعلام کردند.

شکنجه در زندان شیبان

«ایران‌وایر» به اسناد و اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد شکنجه‌های معمول دهه ۶۰، همچون «تابوت» که در اوین و گوهردشت به نام «تابوت حاج داوود» شناخته می‌شد، در بازداشتگاه‌های امنیتی اداره اطلاعات و اطلاعات سپاه در اهواز همچنان اعمال می‌شود و رییس حفاظت اطلاعات زندان شیبان، فردی به نام «عبدالحسین غلام‌نژاد»، رسما در این زندان، بند «توابین» راه انداخته است. ایران‌وایر برای تهیه این گزارش، با چند زندانی سیاسی و عقیدتی سابق که مدتی را در زندان شیبان گذرانده‌اند، گفت‌وگو کرده است. نام و اطلاعات هویتی این افراد، نزد ما محفوظ است. منابع ایران‌وایر همچنین تایید کرده‌اند که اعدام مصنوعی و شکنجه با شلنگ آب نیز، به وفور در بازداشتگاه‌های امنیتی اهواز اعمال می‌شود.

شکنجه تابوت

یک زندانی سیاسی سابق که در اواخر دهه ۹۰ در زندان شیبان بوده و خود دو بار در طول دوران بازجویی در تابوت قرار داده شده، می‌گوید: «تابوت یک جعبه آهنی است. ارتفاعش خیلی کم است و حتی نمی‌توان داخلش نشست، باید خودت را جمع بکنی. ما به آن تابوت آهنی می‌گفتیم. من را دو بار در آن گذاشته‌اند. دست و پای زندانی را می‌بندند، باز اگر دست و پا بسته نباشد، می‌توان یک تکانی خورد، اما با دست و پای بسته اصلا نمی‌شود حرکت کرد. ارتفاعش حتی ۵۰ سانتی‌متر نیست. فکر کنید طرف قدش ۱۸۵ سانت است، جا نمی‌شود. خودش را جمع‌و‌جور می‌کند، ولی دیگر نمی‌تواند تکان بخورد و آن‌قدر احساس عذاب می‌کند تا بی‌هوش شود. من بار اول نیم ساعت در تابوت بودم، ولی بار دوم دیگر بی‌هوش شدم؛ یادم نیست چقدر آن داخل بودم و چطور من را بیرون آوردند.»

محرومیت زندانیان

هرانا در تاریخ ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ نوشت ۱۷ زندانی سیاسی محبوس در زندان شیبان اهواز، با دستور مستقیم محمد نیازی، مدیر داخلی این زندان، از حق ملاقات با خانواده و دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی محروم شده‌اند. براساس این گزارش، محمدعلی عموری، مختار آلبوشوکه، جابر آلبوشوکه، عبدالامام زائری، علی حلفی، یحیی ناصری، علی صیاحی، ایوب پرکار، غلام‌حسین کلبی، عبدالزهرا هلیچی، فارس عموری (رماحی)، محمدرضا مقدم، محمد مؤمنی تیماس، حسین سبحان نصاری، جابر صخراوی، محمد لویمی و حسن سواری از روز ۲۵ فروردین، ممنوع‌الملاقات شده‌اند.

اعدام در زندان شیبان

تهدید به اعدام

در گزارشی به تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۳ ریما شیرمحمدی، فعال سیاسی، در صفحه ایکس خود نوشت خسرو طرفی، رییس زندان مرکزی (شیبان) اهواز، پس از احضار حبیب دریس و سالم موسوی البوشوکه، خطاب به آن‌ها گفته است که «ابتدا چهار هم‌پرونده‌ای شما (علی مجدم، معین خنفری، محمدرضا مقدم و سید عدنان موسوی) را برای اجرای حکم به زندان سپیدار منتقل کردیم و نوبت شما نیز خواهد رسید.

جان‌باختن زندانیان در زندان

سازمان حقوق بشری کارون گزارش کرد چهار زندانی در بند سه زندان شیبان اهواز به دلایل نامشخص جان خود را از دست داده‌اند و ۱۵ زندانی نیز به بیمارستانی خارج از زندان منتقل شده‌اند. بر اساس این گزارش، مسئولان این زندان تاکنون اطلاعاتی درباره علت این حادثه ارایه نکرده‌اند و از وضعیت سلامتی زندانیان منتقل شده به بیمارستان نیز اطلاعاتی در دست نیست. در ادامه این گزارش آمده است که بند سه زندان شیبان به داشتن زندانیانی با اتهامات سرقت و مواد مخدر شناخته شده است و برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که به زندانیان داروهای اشتباهی داده شده که منجر به مسمومیت آن‌ها شده، اما این اطلاعات هنوز تایید نشده است.