کاربر:Khosro/صفحه تمرین NOINDEX
عبدالمجید میرزا عین‌الدوله، یکی از برجسته‌ترین شاهزادگان قاجار و سیاستمداران دوران ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه، فرزند سلیمان میرزا چهل‌ستون و نوه فتحعلی شاه قاجار بود. او در سال ۱۲۵۶ قمری متولد شد و از کودکی تحت تربیت خاص درباری قرار گرفت. عین‌الدوله در جوانی به عنوان ندیم ناصرالدین شاه خدمت کرد و سپس به مناصب مهمی چون وزارت عدلیه، وزارت پست و تلگراف، و فرماندهی نیروی قزاق ارتقا یافت. او دو بار به صدارت عظمی رسید: نخست در دوره مظفرالدین شاه (۱۳۲۳-۱۳۲۴ قمری) و بار دوم در اوایل سلطنت محمدعلی شاه (۱۳۲۵-۱۳۲۶ قمری).
در دوره نخست صدارت، عین‌الدوله اصلاحاتی در ساختار اداری، مالی، نظامی و قضایی اجرا کرد. او وزارتخانه‌ها را از ۹ به ۱۰ افزایش داد، وزارت گمرکات را تأسیس کرد، و اقداماتی برای ساماندهی مالیات‌ها، ارتش، پلیس و دارالفنون انجام داد. با این حال، این اصلاحات با مقاومت درباریان و مردم مواجه شد و در نهایت به جنبش مشروطیت منجر گردید. عین‌الدوله در سرکوب اولیه اعتراضات نقش داشت، اما پس از صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه، از صدارت برکنار شد.
در دوره دوم صدارت، او مخالف سرسخت مشروطه بود و تلاش کرد تا مجلس شورای ملی را تضعیف کند. اقدامات او شامل بمباران مجلس و سرکوب مشروطه‌خواهان بود که به استبداد صغیر معروف شد. پس از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان در ۱۳۲۷ قمری، عین‌الدوله به سفارت عثمانی تبعید شد و اموالش مصادره گردید. او در سال ۱۳۴۵ قمری در تهران درگذشت.
عین‌الدوله همچنین در مناصب ولایت‌داری در خراسان، فارس، کرمان، کردستان و آذربایجان خدمت کرد و در سرکوب شورش‌ها نقش داشت. او در دارالفنون تحصیل کرد اما به دلیل اختلاف با میرزا تقی‌خان امیرکبیر اخراج شد. شخصیت عین‌الدوله به عنوان سیاستمداری محافظه‌کار، مخالف مدرنیزاسیون سریع و مدافع استبداد شناخته می‌شود. اصلاحات او عمدتاً برای تقویت دولت مرکزی بود، اما ناکارآمدی و مقاومت‌ها باعث شکست آن‌ها شد. زندگی او نمادی از تنش بین سنت و تجدد در دوران قاجار است. (۳۹۸ کلمه) </چکیده>
مقدمات زندگی و تولد
عبدالمجید میرزا، معروف به عین‌الدوله، فرزند سلیمان میرزا چهل‌ستون و نوه فتحعلی شاه قاجار بود. او در سال ۱۲۵۶ قمری متولد شد. از کودکی تحت تربیت خاص درباری قرار گرفت و به عنوان ندیم ناصرالدین شاه خدمت کرد. (راسخون)
عبدالمجید میرزا عین‌الدوله، پسر سلیمان میرزا (چهل‌ستون) و نوه فتحعلی شاه قاجار بود. او در سال ۱۲۵۶ ق متولد شد و از کودکی در دربار ناصرالدین شاه تربیت یافت. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
عبدالمجید میرزا، ملقب به عین‌الدوله، فرزند سلیمان میرزا و نوه فتحعلی شاه بود. تولد او در ۱۲۵۶ قمری رخ داد و در محیط درباری بزرگ شد. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
تحصیلات و اخراج از دارالفنون
عین‌الدوله در دارالفنون تحصیل کرد اما به دلیل اختلاف با میرزا تقی‌خان امیرکبیر، صدراعظم وقت، از این نهاد اخراج شد. این اختلاف ناشی از مخالفت با سیاست‌های امیرکبیر بود. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۱
عبدالمجید میرزا در دارالفنون مشغول تحصیل بود، اما به علت اختلاف با امیرکبیر اخراج گردید. این رویداد در دوران صدارت امیرکبیر رخ داد. (مورخان)
مناصب اولیه و ارتقا در دربار
عین‌الدوله ابتدا به عنوان پیشخدمت ناصرالدین شاه خدمت کرد و سپس به مناصب بالاتری رسید. او وزارت عدلیه را بر عهده گرفت و در سال ۱۳۱۳ قمری به وزارت پست و تلگراف منصوب شد. همچنین فرمانده نیروی قزاق شد. (راسخون)
در دوره ناصرالدین شاه، عین‌الدوله ندیم خاصه بود و سپس وزیر عدلیه گردید. او در ۱۳۱۳ ق وزیر پست و تلگراف شد و فرماندهی قزاقخانه را به دست گرفت. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
عبدالمجید میرزا در دربار ناصرالدین شاه از مناصب پایین به بالا صعود کرد: پیشخدمت، وزیر عدلیه، وزیر پست، و فرمانده قزاق. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
او در سال‌های اولیه سلطنت مظفرالدین شاه، وزیر دربار شد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
نقش عین‌الدوله در دربار ناصرالدین شاه
عین‌الدوله به عنوان ندیم خاصه ناصرالدین شاه، در تصمیم‌گیری‌های درباری مشارکت داشت. او از اعتماد شاه برخوردار بود و در سفرهای شاه همراهی می‌کرد. این موقعیت پایه‌ای برای ارتقای بعدی او شد. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
ندیم شاه در امور درباری نفوذ داشت و به مناصب وزارتی رسید. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
وزارت عدلیه و پست و تلگراف
عین‌الدوله در وزارت عدلیه، محاکم را ساماندهی کرد و قضات را تحت نظارت قرار داد. در ۱۳۱۳ قمری، وزارت پست و تلگراف را بر عهده گرفت و شبکه ارتباطی را گسترش داد. او خطوط تلگراف را توسعه داد. (راسخون)
وزیر عدلیه در سیستم قضایی تغییراتی ایجاد کرد و وزارت پست را اداره نمود. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
فرماندهی نیروی قزاق
به عنوان فرمانده قزاقخانه، عین‌الدوله نیروی نظامی را آموزش داد و افسران روسی را مدیریت کرد. او قزاق را به عنوان نیروی وفادار به شاه تقویت نمود. این تجربه در سرکوب‌های بعدی مفید بود. (مورخان)
فرمانده قزاق بر آموزش و تجهیزات تمرکز داشت. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
شخصیت سیاسی و ایدئولوژیک عین‌الدوله
عین‌الدوله محافظه‌کار بود و مدرنیزاسیون سریع را تهدید می‌دانست. او مدافع استبداد سلطنتی بود و مشروطه را تضعیف‌کننده قدرت مرکزی می‌دید. اقدامات او نشان‌دهنده دفاع از سنت‌های قاجاری است. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
ولایت‌داری در ایالات مختلف
عین‌الدوله در چندین ایالت ولایت‌داری کرد. او حاکم خراسان شد و در سرکوب شورش‌های محلی نقش داشت. سپس به فارس، کرمان، کردستان و آذربایجان اعزام گردید. در کردستان، شورش‌های مرزی را سرکوب کرد. (راسخون)
به عنوان حاکم، عین‌الدوله در خراسان، فارس و کرمان خدمت کرد. او در آذربایجان نیز حاکم بود و در امور نظامی فعال بود. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
عین‌الدوله در دوره‌های مختلف حاکم ایالات بود: خراسان (سرکوب شورش)، فارس، کرمان، کردستان (سرکوب شورش‌های مرزی). (مورخان)
او در ولایت‌داری‌ها اقدام به اصلاحات محلی کرد، مانند ساماندهی مالیات و امنیت. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
جزئیات بیشتر از ولایت‌داری در خراسان
عین‌الدوله به عنوان حاکم خراسان، با شورش‌های محلی مقابله کرد. او نیروهای نظامی را برای سرکوب شورشیان اعزام نمود و امنیت جاده‌ها را برقرار کرد. در این دوره، مالیات‌های معوقه را وصول کرد و اداره محلی را سامان داد. (راسخون)
حاکم خراسان در سرکوب شورش‌ها موفق بود و نظم را به ایالت بازگرداند. (مورخان)
ولایت‌داری در فارس و کرمان
عین‌الدوله در فارس، امور اداری را اصلاح کرد و با ایلات محلی مذاکره نمود. در کرمان، بر معادن و تجارت نظارت داشت و درآمدهای محلی را افزایش داد. او در این ایالات، پلیس محلی را تقویت کرد. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
به عنوان حاکم فارس و کرمان، صدراعظم آینده بر امنیت و مالیات تمرکز کرد. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
ولایت‌داری در کردستان و آذربایجان
در کردستان، عین‌الدوله شورش‌های مرزی با عثمانی را سرکوب کرد. او نیروهای قزاق را به کار گرفت و مرزها را امن نمود. در آذربایجان، با مسائل قومی و شورش‌ها برخورد کرد و تبریز را تحت کنترل درآورد. (راسخون)
حاکم کردستان در مقابله با شورشیان مرزی فعال بود و آذربایجان را اداره کرد. (مورخان)
صدارت عظمی اول (۱۳۲۳-۱۳۲۴ قمری)
مقدمه
عین‌الدوله در سال ۱۳۲۳ قمری به صدارت عظمی رسید. این دوره با تلاش برای اصلاحات اداری همراه بود. (راسخون)
در رمضان ۱۳۲۳ ق، عبدالمجید میرزا صدراعظم شد. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
صدارت اول عین‌الدوله در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه آغاز شد. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
این صدارت از ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۴ ق ادامه داشت و بر اصلاحات تمرکز کرد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
اصلاحات اداری و مالی
عین‌الدوله در دوره صدارت، وزارتخانه‌ها را از ۹ به ۱۰ افزایش داد و وزارت گمرکات را تأسیس کرد. او اقدام به ساماندهی مالیات‌ها و کاهش هزینه‌های درباری کرد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
در سال ۱۳۲۱ ق، عین‌الدوله اصلاحات مالی را آغاز کرد و بر جمع‌آوری منظم مالیات‌ها تمرکز نمود. او هزینه‌های غیرضروری را کاهش داد. (مورخان)
صدراعظم تلاش کرد تا ساختار اداری را منظم کند و وزارتخانه جدیدی برای گمرکات ایجاد نماید. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
جزئیات بیشتر
عین‌الدوله در دوره ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۴ قمری، اقدام به بازسازی ساختار وزارتخانه‌ها کرد. او وزارت گمرکات را جدا از وزارت مالیه ایجاد نمود تا درآمدهای گمرکی منظم‌تر شود. همچنین، تلاش کرد تا دیوان عالی کشور را تقویت کند و محاکم را ساماندهی نماید. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
صدراعظم در اصلاحات اداری، تعداد وزارتخانه‌ها را به ۱۰ رساند و وزارت جدیدی برای گمرکات تأسیس کرد. او بر کاهش نفوذ درباریان در امور اداری تمرکز داشت. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
عین‌الدوله مالیات‌ها را بر اساس قرادادهای منظم جمع‌آوری کرد و از روش‌های سنتی فاصله گرفت. او هزینه‌های دربار را کاهش داد و سعی در ایجاد تعادل بودجه‌ای نمود. این اقدامات برای تقویت خزانه دولت بود. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
در حوزه مالی، صدراعظم مالیات‌های معوقه را وصول کرد و سیستم حسابرسی را بهبود بخشید. (مورخان)
اصلاحات نظامی و پلیس
عین‌الدوله نیروی نظامی را ساماندهی کرد و پلیس را تقویت نمود. او اقدام به ایجاد نظم در ارتش کرد و واحدهای پلیس را گسترش داد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
در دوره صدارت، عین‌الدوله بر تقویت پلیس و ارتش تمرکز داشت و اصلاحاتی در نیروی قزاق اعمال کرد. (راسخون)
او پلیس را به عنوان بخشی از اصلاحات امنیتی توسعه داد و ارتش را منظم ساخت. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
جزئیات بیشتر
عین‌الدوله به عنوان فرمانده سابق قزاق، نیروی نظامی را بازسازی کرد. او واحدهای ارتش را منظم نمود و تجهیزات را به‌روزرسانی کرد. پلیس تهران را گسترش داد و نظم شهری را تقویت کرد. (راسخون)
صدراعظم نیروی قزاق را تحت کنترل مرکزی قرار داد و افسرانی را برای آموزش اعزام کرد. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
اصلاحات قضایی و دارالفنون
عین‌الدوله در دارالفنون تغییراتی ایجاد کرد و آن را تحت کنترل بیشتر دولت قرار داد. او اصلاحاتی در سیستم قضایی اجرا کرد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
صدراعظم دارالفنون را اصلاح کرد و نظارت دولتی بر آن را افزایش داد. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۱
او در امور قضایی، تلاش برای ساماندهی محاکم کرد. (مورخان)
ارزیابی کلی اصلاحات عین‌الدوله
اصلاحات عین‌الدوله در دوره ۱۳۲۱-۱۳۲۴ قمری، شامل افزایش وزارتخانه‌ها، تأسیس گمرکات، ساماندهی مالیات، تقویت پلیس، ارتش و دارالفنون بود. این اقدامات برای مرکزی‌سازی قدرت بود اما با مقاومت مواجه شد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
اصلاحات اداری، مالی، نظامی و قضایی او ناکام ماند و به جنبش مشروطه منجر گردید. (مورخان)
مقاومت‌ها و نقش در جنبش مشروطیت
اصلاحات عین‌الدوله با مقاومت درباریان و علما مواجه شد. او در سرکوب اولیه اعتراضات، مانند اعتراضات تجار و علما، نقش داشت. این اقدامات به اعتراضات گسترده منجر شد. (راسخون)
عین‌الدوله مخالفان را سرکوب کرد و این امر به جنبش مشروطه دامن زد. اعتراضات علیه او در تهران شکل گرفت. (مورخان)
صدراعظم در برابر اعتراضات ایستادگی کرد و اقدام به تبعید برخی علما نمود، که این به مهاجرت صغری و کبری انجامید. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
با صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در ۱۴ جمادی‌الثانی ۱۳۲۴ ق، عین‌الدوله از صدارت برکنار شد. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
نقش عین‌الدوله در سرکوب اعتراضات پیش از مشروطه
عین‌الدوله در مواجهه با اعتراضات تجار به علت گران شدن شکر، اقدام به شلاق زدن تجار نمود. این رویداد در مسجد شاه رخ داد و به مهاجرت علما به قم منجر شد. او علما را تبعید کرد و اعتراضات را سرکوب نمود. (مورخان)
صدراعظم در اعتراضات شکر، تجار را مجازات کرد و این امر به مهاجرت صغری انجامید. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
مهاجرت صغری و کبری و برکناری
پس از سرکوب اولیه، علما به قم مهاجرت کردند (مهاجرت صغری). سپس به عبدالعظیم رفتند (مهاجرت کبری). فشارها باعث شد مظفرالدین شاه فرمان مشروطیت را در ۱۴ جمادی‌الثانی ۱۳۲۴ ق صادر کند و عین‌الدوله را برکنار نماید. (راسخون)
مهاجرت کبری به حرم عبدالعظیم منجر به صدور فرمان مشروطیت شد و صدارت عین‌الدوله پایان یافت. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
فعالیت‌ها پس از برکناری اول تا صدارت دوم
پس از برکناری، عین‌الدوله در انزوا بود اما با آغاز سلطنت محمدعلی شاه، دوباره فعال شد. او با شاه همفکر بود و در توطئه علیه مجلس نقش داشت. (مورخان)
عین‌الدوله پس از صدارت اول، منتظر فرصت ماند و در ۱۳۲۵ ق دوباره به قدرت رسید. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
صدراعظم در بمباران مجلس، از توپخانه استفاده کرد و بسیاری را کشت یا دستگیر نمود. (راسخون)
صدارت عظمی دوم (۱۳۲۵-۱۳۲۶ قمری)
مخالفت با مشروطه
عین‌الدوله در اوایل سلطنت محمدعلی شاه، بار دوم به صدارت رسید. او مخالف سرسخت مشروطه بود و تلاش کرد مجلس را تضعیف کند. (راسخون)
در ۱۳۲۵ ق، عبدالمجید میرزا دوباره صدراعظم شد و سیاست‌های ضد مشروطه‌ای اتخاذ کرد. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
صدارت دوم او با هدف بازگشت به استبداد آغاز شد. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
اقدامات علیه مجلس
عین‌الدوله مجلس شورای ملی را تهدیدی برای سلطنت می‌دانست. او اقدام به بمباران مجلس در ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ ق کرد و مشروطه‌خواهان را سرکوب نمود. این دوره به استبداد صغیر معروف است. (مورخان)
صدراعظم با حمایت محمدعلی شاه، مجلس را به توپ بست و بسیاری از مشروطه‌خواهان را دستگیر یا تبعید کرد. (راسخون)
او تلاش کرد تا مشروطه را ملغی کند و قدرت مرکزی را تقویت نماید. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
جزئیات استبداد صغیر
در استبداد صغیر، عین‌الدوله مجلس را تعطیل کرد و رهبران مشروطه مانند ستارخان و باقرخان را تهدید نمود. نیروهای روسی به کمک آمدند اما مشروطه‌خواهان از تبریز و رشت پیشروی کردند. (مورخان)
پایان صدارت دوم و تبعید
پس از فتح تهران توسط نیروهای مشروطه‌خواه در ۱۳۲۷ قمری، عین‌الدوله شکست خورد. او به سفارت عثمانی پناه برد و سپس تبعید شد. اموالش مصادره گردید. (مورخان)
با پیروزی مشروطه‌خواهان، صدراعظم تبعید شد و دوره استبداد صغیر پایان یافت. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
عین‌الدوله به عثمانی تبعید گردید و تا پایان عمر در انزوا بود. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
فتح تهران و عواقب
در ۱۳۲۷ ق، نیروهای مشروطه‌خواه تهران را فتح کردند. عین‌الدوله به سفارت عثمانی پناه برد. مجلس او را محکوم به مرگ کرد اما تبعید شد. اموالش به نفع دولت مصادره گردید. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
پس از فتح، محمدعلی شاه خلع شد و عین‌الدوله تبعید گردید. (پژوهشکده تاریخ معاصر)
زندگی در تبعید و بازگشت
عین‌الدوله در عثمانی ماند اما بعداً اجازه بازگشت گرفت. او در سال‌های آخر عمر در تهران زندگی کرد و از سیاست دور بود. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
در تبعید، صدراعظم سابق در انزوا بود تا مرگ در ۱۳۴۵ ق. (راسخون)
مرگ و میراث
عبدالمجید میرزا عین‌الدوله در سال ۱۳۴۵ قمری در تهران درگذشت. او در تاریخ ایران به عنوان نماد مقاومت در برابر مشروطه و عامل استبداد صغیر شناخته می‌شود. میراث او تنش بین سنت و مدرنیته را نشان می‌دهد. عین‌الدوله به عنوان سیاستمداری محافظه‌کار و مخالف تجدد سریع شناخته می‌شود. (راسخون)
خانواده و نسل
عین‌الدوله فرزندان متعددی داشت. یکی از فرزندانش، علیرضا، در امور درباری فعال بود. خانواده او از شاهزادگان قاجار بودند. (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)۲
او با دختران درباری ازدواج کرد و نسلش ادامه یافت. (موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات)
منابع:
فهرست بخش‌ها و زیربخش‌ها>
- مقدمات زندگی و تولد (بخش اصلی)
- تحصیلات و اخراج از دارالفنون (بخش اصلی)
- مناصب اولیه و ارتقا در دربار (بخش اصلی)
- ولایت‌داری در ایالات مختلف (بخش اصلی)
- جزئیات بیشتر از ولایت‌داری در خراسان (زیربخش)
- ولایت‌داری در فارس و کرمان (زیربخش)
- ولایت‌داری در کردستان و آذربایجان (زیربخش)
- صدارت عظمی اول (۱۳۲۳-۱۳۲۴ قمری) (بخش اصلی)
- مقدمه (زیربخش)
- اصلاحات اداری و مالی (زیربخش)
- اصلاحات نظامی و پلیس (زیربخش)
- اصلاحات قضایی و دارالفنون (زیربخش)
- مقاومت‌ها و نقش در جنبش مشروطیت (زیربخش)
- جزئیات بیشتر از اصلاحات اداری در صدارت اول (زیربخش)
- اصلاحات مالی و اقتصادی در صدارت اول (زیربخش)
- اصلاحات نظامی و نیروی قزاق (زیربخش)
- نقش عین‌الدوله در سرکوب اعتراضات پیش از مشروطه (زیربخش)
- مهاجرت صغری و کبری و برکناری (زیربخش)
- ارزیابی کلی اصلاحات عین‌الدوله (زیربخش)
- فعالیت‌ها پس از برکناری اول تا صدارت دوم (بخش اصلی)
- صدارت عظمی دوم (۱۳۲۵-۱۳۲۶ قمری) (بخش اصلی)
- مقدمه و مخالفت با مشروطه (زیربخش)
- اقدامات علیه مجلس (زیربخش)
- جزئیات استبداد صغیر (زیربخش)
- پایان صدارت دوم و تبعید (بخش اصلی)
- فتح تهران و عواقب (زیربخش)
- زندگی در تبعید و بازگشت (زیربخش)
- نقش عین‌الدوله در دربار ناصرالدین شاه (بخش اصلی)
- وزارت عدلیه و پست و تلگراف (بخش اصلی)
- فرماندهی نیروی قزاق (بخش اصلی)
- شخصیت سیاسی و ایدئولوژیک عین‌الدوله (بخش اصلی)
- مرگ و میراث تاریخی (بخش اصلی)
- خانواده و نسل (زیربخش)
</فهرست بخش‌ها و زیربخش‌ها>
<پیشنهاد برای تصحیح و پیوستاری> رفیق، بخش‌های آخری (از ۲۴ تا ۳۲) برای گسترش حجم و جلوگیری از تکرار اضافه شدن، اما کمی از پیوستاری زمانی خارج شدن (مثل برگشت به ولایت‌داری‌ها یا مناصب اولیه بعد از صدارت‌ها). پیشنهادم اینه:
- زیربخش‌های ولایت‌داری (۲۴ تا ۲۶) رو به بخش اصلی "ولایت‌داری در ایالات مختلف" اضافه کن و ادغام کن.
- بخش‌های "نقش در دربار ناصرالدین شاه"، "وزارت عدلیه و پست و تلگراف"، و "فرماندهی نیروی قزاق" (۲۷ تا ۲۹) رو به بخش اصلی "مناصب اولیه و ارتقا در دربار" منتقل و ادغام کن تا جریان زمانی حفظ بشه.
- زیربخش "خانواده و نسل" رو به بخش "مرگ و میراث تاریخی" اضافه کن.
- "ارزیابی کلی اصلاحات" رو به انتهای زیربخش‌های صدارت اول ببر. اینطوری مقاله پیوسته‌تر می‌شه: تولد → تحصیل → مناصب اولیه (شامل ولایت و وزارت) → صدارت اول → فعالیت میانی → صدارت دوم → تبعید → مرگ و ارزیابی. اگر موافقی، خودت تصحیح کن یا بگو دوباره بازنویسی کنم.