کاربر:Hamidreza/صفحه تمرین محمد ری‌شهری
| محمد ری‌شهری | |
|---|---|
 محمد محمدی‌نیک | |
| ایفای نقش توسط | نخستین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی -حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب -عضو مجمع تشخیص مصلحت - دادستان کل کشور -نماینده ولی‌فقیه و سرپرست حجاج- تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم |
| لقب | ری‌شهری |
| تاریخ تولد | آبان‌ماه ۱۳۲۵ شهرری |
| تاریخ مرگ | اول فروردین ۱۴۰۱ |
| شغل | تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم تا پایان عمر |
| مذهب | مسلمان |
محمد محمدی‌نیک، (داماد علی مشکینی) ملقب به ری‌شهری با نام قبلی محمد درون پرور (زاده آبان ۱۳۲۵،در گذشته در ۱فروردین ۱۴۰۱) اهل شهر ری بود. پس از طی تحصیلات ابتدایی، وارد حوزه‌ی علمیه شهر ری شد و در سال ۱۳۴۰ به حوزه‌ی علمیه قم رفت. وی حدود ۱۸سال در حوزه‌ی علمیه ری، قم، نجف و مشهد مشغول تحصیل حوزوی بود. ری‌شهری دوبار در سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵، توسط ساواک دستگیر و زندانی شد. او بعد از انقلاب ۱۳۵۷ به همراه صادق خلخالی با گرفتن حکم قاضی تام‌الاختیاراز جانب خمینی، برای سرکوب هموطنان ترکمن و کرد، به شهرهای گنبد و کردستان، اعزام شدند و احکام اعدام بسیاری را صادر نمودند. ری‌شهری در سال ۱۳۶۳، در دولت میرحسین موسوی، به عنوان اولین وزیراطلاعات جمهوری اسلامی، منصوب شد. به گفته بسیاری از سران رژیم ایران، پس از نامه ری‌شهری به خمینی، قتل‌عام ۱۳۶۷، به اجرا درآمد که همراه با اسدالله لاجوردی و هیئت مرگ این اعدام‌ها صورت گرفت. به واسطه خدمات امنیتی ری‌شهری به جمهوری اسلامی، وی در سال ۱۳۶۹، با حکم خامنه‌ای به تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم منصوب گردید و با تأسیس هلدینگ فؤاد ری به همراه تعدادی از همکاران امنیتی سابق خود، به فعالیت‌های اقتصادی پرداخت و به بهانه تأمین مالی برای مرقد حضرت عبدالعظیم، صاحب کارتلی بزرگ، تنها با ۳۶میلیون مترمربع زمین تجاری، مسکونی و زراعی گردید. محمد ری‌شهری درسال ۱۳۷۵، با تأسیس حزب سیاسی به نام جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب، برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری اقدام کرد ولی در انتخابات رای نیاورد. وی تا پایان عمر، تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم و ریاست مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحدیث و ریاست دانشگاه قرآن و حدیث را برعهده داشت و در تاریخ اول فروردین ۱۴۰۱، در بیمارستان خاتم‌الانبیای تهران در سن ۷۶سالگی مرد. این کارگزار جمهوری اسلامی، در دوران حیات خود مسولیت‌های مهمی مانند دادستان کل‌کشور، نماینده مجلس خبرگان، عضویت درمجمع تشخیص مصلحت نظام و… را برعهده داشت.
زندگىنامه
محمد محمدی‌نیک معروف به ری‌شهری در آبان‌ماه ۱۳۲۵، در شهرری به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات ابتدایی در سال ۱۳۳۹، وارد حوزه‌ی علمیه شهر ری شد و در سال ۱۳۴۰، به حوزه‌ی علمیه قم رفت. ری‌شهری تا انقلاب ۱۳۵۷، به مدت هجده سال در حوزه‌های علمیه قم، نجف و مشهد، به یادگیری دروس حوزوی اشتغال داشت. محمد ری‌شهری دوبار توسط ساواک شاه دستگیر و زندانی شد. او مدتی ممنوع المنبر بود.
پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، ری‌شهری به سمت حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس منصوب گردید و هم‌زمان با اعزام صادق خلخالی برای سرکوب هموطنان کرد، با حکم قاضی تام‌الاختیار از جانب خمینی، وی نیز برای سرکوب هموطنان ترکمن به گنبد کاووس اعزام شد.[۱]
۲فروردین ۱۴۰۱در بررسی کارنامه ری‌شهری آمده است:
«در جریان اعتراضات ترکمن صحرا که در اسفند ۱۳۵۷، آغاز شد و تا فروردین ۵۸ ادامه داشت، محمدی ری‌شهری به‌عنوان حاکم شرع به گنبد کاووس اعزام شد و احکام اعدام زیادی را در آنجا اجرا کرد.»[۲]
ری‌شهری در دوران ریاست جمهوری علی خامنه‌ای، در تاریخ ششم آبان‌ماه ۱۳۶۴، پس از جلب رای اعتماد مجلس، به عنوان اولین وزیراطلاعات رژیم ایران انتخاب شد. او درواقع به‌عنوان اولین وزیر اطلاعات، وزارت اطلاعات رژیم را تأسیس نمود.
از جمله مهم‌ترین اتفاقات دوران وزارت ری‌شهری، به بازداشت واعدام مهدی هاشمی، برادر داماد حسینعلی منتظری (قائم مقام خمینی) به اتهام توطئه علیه نظام جمهوری اسلامی و صدور احکام اعدام مخالفان جمهوری اسلامی و همچنین اعدام نظامیان، می‌توان اشاره کرد.[۳]
ری‌شهری در کتاب خاطراتش، از نقش خود در حفظ بقا و قوام جمهوری اسلامی نوشت:
«هر روز خبر تحصن و شورشی از یک پادگان در یک استان شنیده می‌شد، مجاهدین با طرح ارتش بی‌طبقهٔ توحیدی، نظامیان را به نافرمانی دعوت می‌کردند… مسئولان [خمینی] به این نتیجه رسیدند که برای مقابله با توطئه‌ی گروهک‌ها در ارتش، تأسیس دادگاه ارتش ضروری است. عملکرد قوی دادگاه‌های ارتش موجب شد تا هنگامی که این جانب در این سمت بودم، تقریباً همه محاکمات مهم، مثل محاکمه دست‌اندرکاران کودتای نافرجام پایگاه هوایی نوژه، صادق قطب‌زاده، سید مهدی هاشمی و… به من واگذار گردد.»[۲]
ری‌شهری همچنین در سالهای دهه شصت، مسولیت صدور احکام دستگیری و اعدام شمار زیادی از اعضای سازمان‌ها، هم‌چون استاد ناصر سبحانی (۱۳۳۰ –۱۳۶۸اعدام) و به ویژه گروه‌های چپ و مجاهدین خلق، را برعهده داشت. این اعدام‌ها به ویژه در سالهای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۷ شدت گرفت و به عنوان یکی از نقاط تاریک تاریخ جمهوری اسلامی شناخته می‌شود. حسین موسوی تبریزی (دادستان کل کشور۱۳۶۰–۱۳۶۳) نیز از نقش خود درکنار محمدی ری‌شهری نوشت:
«تا قبل از این‌که من به تهران بیایم، حتی یک خانه تیمی نیز در تهران شناخته نشده بود، عملیات [حمله به پایگاه سردار موسی خیابانی] با اطلاع من از ساعت چهار نیمه‌شب شروع شد و تا ۱۰صبح نیز تمام شد.»[۲]
محمدی ری‌شهری درسال۱۳۹۳، دراین باره به خبرگزاری فارس گفت:
«در آن زمان، وزارت اطلاعات و بنده عملاً زیر نظر خود خمینی کار می‌کردیم و در مسائل اساسی، مستقیماً از ایشان رهنمود می‌گرفتیم و طبق نظر ایشان عمل می‌کردیم. هر کس هم در سیستم اطلاعاتی در این سال ها آمده و با من مشورت کرده، عرض کرده‌ام که رهبری باید از این مجموعه راضی باشد و ما باید با رهبری هماهنگ باشیم.»
قتل‌عام ۱۳۶۷
حسین موسوی تبریزی، در آبان ۱۳۹۸، در مصاحبه‌ای با خبرنگاراعتماد، گفت:
«اعدام دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷، با نامه محمد محمدی ری‌شهری، وزیر وقت اطلاعات به خمینی شروع شد. هزاران زندانی سیاسی در ایران طی مرداد و شهریور ۱۳۶۷ با دستور خمینی اعدام و برخی در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند.»
وی در پاسخ به این سؤال خبرنگارکه چرا معمای سال ۶۷، حل نمی‌شود؟ گفت:
«این سؤال را باید از آقای ری‌شهری که در آن زمان وزیر اطلاعات بود، بپرسید و شروع ماجرا از وزارت اطلاعات بود.»[۳]
واکنش ری‌شهری به افشای فایل صوتی آقای منتظری
پس از افشای سند صوتی اعدام‌های سال ۱۳۶۷، ری‌شهری در واکنش به افشای آن گفت:
«در بیت منتظری هنوز کسانی به منافقین کمک می‌کنند.»
او بیت منتظری را متهم نمود که با مجاهدین در ارتباط هستند و این اقدام را انتقام از خمینی دانست. وی در مصاحبه‌ای با سایت خبری انتخاب گفت:
«گردانندگان سایت منتظری باید به این سؤال پاسخ دهند که اگر این دفتر با منافقین ارتباط ندارد، چرا در شرایطی که گروهک نفاق با وهابیت هم‌پیمان شده است، دست به تطهیر منافقین و انتقام‌گیری از امام می‌زنند؟»
نخستین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی گفت:
«معلوم می‌شود که در این بیتی که با امام در افتاده… هنوز کسانی هستند که به منافقین کمک می‌کنند. دست‌هایی در داخل، برای تطهیر گروه مجاهدین خلق تلاش می‌کنند.»[۴]
ری‌شهری در سال ۱۳۶۸، دادستان کل کشور شد و چندی بعد دادستان ویژه روحانیون شد. به دلیل خدمات ویژه امنیتی به نظام و صدور احکام اعدام مخالفین، وی به حکم علی‌خامنه‌ای، در پایان دهه ۱۳۶۰، متولی مرقد حضرت عبدالعظیم شد.
شهرری قلک جدید ری‌شهری
ری‌شهری بلافاصله آغاز به تأسیس هلدینگ فؤاد ری کرد و به بهانه تأمین مالی حرم، کارتلی ازاعضای هیئت دولت و بیت خامنه‌ای تشکیل داد. این کارتل یکی از سهام‌داران اصلی بانک پارسیان، مالک بزرگ‌ترین صادرکننده گوشت است و اولین مزرعه شترمرغ درایران را تأسیس کرد. او درسال ۱۳۷۵، یک حزب سیاسی به نام جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب تأسیس کرد و درسال ۱۳۷۶، کاندید ریاست جمهوری ایران شد، اما رای نیاورد.[۵]
ری‌شهری درزمان تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم، با استفاده از نفوذی که در قسمتهای مختلف دولت داشت، توانست ۳۰۷ هزار متر مربع از زمینهای مترو تهران، ۶۸۳هزار مترمربع از زمینهای شرکت آب‌وفاضلاب تهران و یک رشته قنات متعلق به پالایشگاه نفت تهران را به قیمت بسیار پایین خریداری کند و دراختیار بگیرد.
به دلیل عدم در دسترس بودن صورت مالی مرقد حضرت عبدالعظیم، از درآمد حدود ۳۶میلیون مترمربع املاک مسکونی و تجاری و زراعی مرقد، اطلاعی در دست نیست، اما در حال حاضر تمام سود اقتصادی این هلدینگ بین ستاد اجرایی فرمان خمینی و مرقد حضرت عبدالعظیم تقسیم می‌شود. لازم به یادآوری است که ری‌شهری، سالانه حدود ده درصد از سود تمامی این موقوفات را، با عنوان حق‌التولیه دریافت می کرد.[۶]
مسئولیت هاى ری‌شهری پس از پیروزى انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷
- حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب اسلامى
- رئیس دادگاه انقلاب ارتش
- وزیراطلاعات
- دادستان کل کشور
- دادستان دادگاه ویژه روحانیت
- دبیر کل جمعیت دفاع از ارزش‌هاى انقلاب
- تولیت مرقد حضرت عبدالعظیم حسنى تا پایان عمر
- نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان
- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
- نماینده ولى‌فقیه و سرپرست حجاج
- رئیس مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحدیث
- رئیس دانشگاه قرآن و حدیث[۱]
مرگ
خبرگزاری‌های دولتی، در ۱فروردین ۱۴۰۱، از مرگ ری‌شهری، خبر دادند. او به دلیل بیماری زمینهای در بیمارستان خاتم‌الانبیای تهران، بستری بود. در پی مرگ ری‌شهری، خامنه‌ای او را به‌عنوان روحانی انقلابی و شخصیتی کم‌نظیر ستایش کرد و بر جسد او نماز میت اقامه کرد.
پاسدار محمد قالیباف ريیس مجلس در باره‌ی او نوشت:
«اقدامات این روحانی انقلابی در مناصب مختلف در قوام و امنیت کشور تأثیر به سزایی داشت.»
آخوند جنتی نیز ویژگی برجسته ری‌شهری را خدمت به خمینی دانست و گفت:
«اقدامات این روحانی انقلابی در مناصب مختلف در قوام و امنیت کشور تأثیر به سزایی داشت»