کاربر:Ehsan/صفحه تمرین1
قرارگاه اشرف نام قراگاهی است که بخشی از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران به مدت سه دهه از سال ۱۳۶۵ تا سال ۱۳۹۵ در آن مستقر بودند. این مکان، قرارگاه اصلی سازمان مجاهدین در عراق بود. قرارگاه اشرف در ۸۰ کیلومتری مرز ایران و عراق و در میان بیابان‌های خشک و بی‌آب و علف منطقه‌ی العظیم، مکانی بود سرسبز با ساختمان‌ها و نمادهایی که بسیار دقیق و طراحی شده در کنار هم قرارگرفته بودند. قرارگاه اشرف دارای تمامی امکانات یک شهر از جمله مراکز آموزشی، کتابخانه، سالن‌های کنفرانس، مرکز برق رسانی، تصفیه آب، شهرداری، راهنمایی و رانندگی و همچنین سیستم‌های پدافندی بود و حدود ۹۰ درصد از اماکن آن توسط مجاهدین خلق ساخته شده بود. قرارگاه اشرف در طول ۳۰ سال استقرار مجاهدین خلق در آن، بارها مورد حملات موشکی، هوایی و زمینی از سوی رژیم ایران قرار گرفت. در سال ۱۳۸۲، به رغم اعلام بی‌طرفی مجاهدین در جنگ آمریکا و عراق، قرارگاه اشرف در یک معامله با رژیم ایران توسط نیروهای آمریکایی بمباران شد. نیروهای آمریکایی خواهان تسلیم مجاهدین خلق بودند. مژگان پارسایی جانشین فرماندهی کل ارتش آزادیبخش ملی ایران در اشرف طی مذاکراتی با ٰژنرال اودیرنو فرمانده لشکر چهارم پیاده آمریکا این خواسته را با قاطعیت رد کرد حتی اگر سر تک تک مجاهدین را در سینی طلایی به رژیم ایران تقدیم کنید، آنها تسلیم نخواهند شد. طی مذاکراتی سخت و طولانی، سرانجام فرمانده ارتش آمریکا یک قرارداد آتش‌بس با مجاهدین خلق امضا کرد. ژنرال اودیرنو بعد از اتمام ۲ روز مذاکره با مجاهدین دربارهٔ این توافق به خبرگزاری فرانسه گفت:
«این یک تسلیم نیست؛ یک توافق برای سرجمع کردن تسلیحات و گردآوری رزمندگان است… برای من روشن است که آنها شیفتهٔ مبارزه‌شان هستند و به یک ایران دموکراتیک ایمان دارند. چه بسا که من وقتی روند مذاکرات را شروع کردم این را خوب درک نکرده بودم»[۱]
پس از این توافق، اعضای سازمان مجاهدین خلق با حفظ ساختار ارتش‌آزادیبخش در قرارگاه اشرف باقی ماندند. آنها نام این فاز از مبارزات خود را پایداری پرشکوه برای پیروزی گذاشتند. عبارت « شهر اشرف » بجای قرارگاه اشرف و واژه‌ی « اشرفی » بجای ساکنان اشرف، از همین زمان بود که در ادبیات اپوزسیون ایران بکار گرفته شد. دولت وقت آمریکا در این دوران سیاست انهدام مجاهدین و ایجاد زمینه برای فروپاشی نرم در قرارگاه اشرف را در پیش گرفت. از جمله در طول ۱۶ ماه مصاحبه‌‌هایی انفرادی با تک تک اعضای مجاهدین ساکن در اشرف ترتیب داد. در این مصاحبهها از طرف ارگان‌های مختلف آمریکایی از جمله اف بی آی اعضای مجاهدین خلق به ترک مبارزه در قبال دریافت پناهندگی آمریکا دعوت می‌شدند. همچنین هدف از این مصاحبهها یافتن اسنادی جهت اثبات تروریسم بود. این سیاست با دفاع اعضای سازمان مجاهدین خلق از مبارزه‌ی خود در مصاحبهها به بن‌بست کشیده شده و سرانجام دولت آمریکا در ژوئیه سال ۲۰۰۴ (تیرماه ۱۳۸۳) ساکنین اشرف را مشمول کنوانسیون چهارم ژنو اعلام کرد.[۲]
با خروج نیروهای آمریکایی از عراق، درسال سال ۲۰۰۸، دولت عراق که وابسته به رژیم ایران بود، محاصره‌ی، پزشکی و لجستیکی و بعضا غذایی قرارگاه اشرف را آغاز کرد. هدف از دولت عراق به نیابت از رژیم ایران بستن پرونده مجاهدین خلق بود که از سال ۱۳۶۰ همچنان هدف خود را سرنگونی رژیم ایران اعلام کرده بودند. موفق الربیعی مشاور امنیت ملی عراق اعلام کرد که هدف ما محاصره، وارد شدن به قرارگاه اشرف دایر کردن ایستگاه پلیس و سپس حمله به مجاهدین خلق است. مسعود رجوی پیش از این در پیامی در مورد تسلیم‌نشدن قرارگاه اشرف و اصرار بر اصول مبارزاتی خود گفته بود:
«اگر اشرف بایستد، جهان در برابر رژیم ایران ایستادگی خواهد کرد»
حمله نیروهای ارتش عراق به قرارگاه اشرف در ۶ و ۷ مرداد ۱۳۸۸ اولین حمله‌ی بزرگ نیروهای عراقی بود. حمله نیروهای ارتش عراق به قرارگاه اشرف در ۱۹ فروردین ۱۳۹۰ دومین حمله‌ی مهم نیروهای عراقی بود. سرانجام ساکنان قرارگاه اشرف طی توافقی سه جانبه با سازمان ملل و دولت عراق به قرارگاه لیبرتی در نزدیکی بغداد و از آنجا پس از نزدیک به ۴ سال به آلبانی رفتند. در زمان سکونت مجاهدین در قرارگاه لیبرتی سومین حمله به قرارگاه اشرف بر روی ساکنین باقی‌مانده در این اشرف انجام شد که به قتل عام ۱۰ شهریور ۱۳۹۲ اشرف شهرت یافت. در طول این سال‌ها، حملات به قرارگاه اشرف و تصاویر مخابره شده از درگیر‌ی‌ها و مقاومت اعضای مجاهدین خلق از سویی و از سوی دیگر فعالیتهای سیاسی اعضا و هواداران مجاهدین در اروپا و آمریکا به رهبری مریم رجوی، مسئله قرارگاه اشرف را به یک موضوع مسئله تبدیل کرد. به این ترتیب موضوع قرارگاه اشرف، حقوق بشر آن و مبارزه‌ی مجاهدین علیه رژیم ایران، تبدیل به چالشی برای بسیاری از دولت‌ها ازجمله آمریکا شد و حمایت دهها هزار ایرانی در اروپا و آمریکا و هزاران نماینده پارلمان و شخصیت سیاسی از سراسر جهان را به خود جلب کرد.
مجاهدین خلق پس از انتقال به آلبانی استراتژی خود را در برابر رژیم ایران، استراتژی برپایی هزار اشرف و ارتش آزادیبخش با کانون‌های شورشی در ایران اعلام کردند. هم‌اکنون واژه‌ی «اشرف» در فرهنگ مبارزاتی مجاهدین و هواداران آنها در سراسر جهان از بسیاری جهات تبدیل به یک پارادایم شده است. یک الگوواره‌ی منطقی، فکری و حسی که نقش منبعی الهام‌بخش را در اپوزسیون ایران ایفا می‌کند و مجاهدین دستاوردهای فعلی و بخشی از پتانسیل حرکت خود را ناشی از آن می‌دانند.
استقرار مجاهدین خلق در قرارگاه اشرف
قرارگاههای مجاهدین در کردستان عراق
پس از ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ و آغاز مبارزه‌ی مسلحانه‌ی مجاهدین، بخشی از نیروهای این سازمان در کوهستان‌های کردستان ایران مستقر شدند. آخرین منطقه‌ی استقرار مجاهدین خلق منطقه‌ی آلان سردشت از توابع استان آذربایجان غربی بود. پس از تصرف آلان توسط سپاه پاسداران، نیروهای سازمان مجاهدین خلق با عبور از مرز وارد کردستان عراق شدند. آنها در منطقه‌ی ماوت در نزدیکی سلیمانیه‌ی عراق مستقر شدند. با گسترش فعالیتهای مجاهدین و ورود نیروهای جدید مجاهدین به این منطقه آنها قرارگاههای گلاله، منصوری و در کرکوک قرارگاهی با نام سردار را ایجاد کردند. اولین رژه‌ی نظامی مجاهدین خلق پیش از تشکیل ارتش آزادیبخش ملی ایران توسط مسعود رجوی، در قرارگاه منصوری انجام شد.
درگیری نیروهای یه کتی با مجاهدین خلق
در این دوران حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق (یه‌کتی) به رهبری جلال طالبانی در این مناطق حضور داشت. یه کتی در ابتدا روابطی عادی با اعضای سازمان مجاهدین داشت اما به تدریج این روابط با دریافت مبالغ کلان و محموله‌‌های تسلیحاتی از رژیم ایران رو به تیرگی گذاشت. از جمله فهرست تجهیزات و تسلیحاتی که در یکی از این محموله‌ها از طرف سپاه پاسداران به یه کتی داده شد، از طریق شنود بیسیمی توسط سازمان مجاهدین ثبت شده است. مجاهدین به همین‌دلیل بود که بعدها جلال طالبانی را «مزدور استیجاری» خطاب کردند.
از سال ۱۳۶۲ حملات ایذایی پیشمرگه‌های یه کتی علیه مجاهدین در گوشه و کنار آغاز شد. اولین حمله ایذایی یه‌کتی منجر به جان باختن رضا کرمعلی از اعضای سازمان مجاهدین خلق شد. پس از آن از جمله در حمله تروریستی پشت آشان تعداد دیگری از اعضای سازمان مجاهدین جان باختند. سازمان مجاهدین خلق بر اساس اصل «تمرکز بر تضاد اصلی» یعنی رژیم ایران و پرهیز از تضادهای دیگر، خواهان درگیری با اتحادیه میهنی کردستان عراق نبود. به همین دلیل برای اجتناب از درگیری، تصمیم به خروج از مناطق کردی عراق و تمرکز در مناطق مرکزی گرفت.
تخلیه قرارگاههای مجاهدین در کردستان عراق
سازمان مجاهدین با نامناسب تشخیص دادن منطقه‌ی کردستان عراق به دلیل نفوذ رژیم ایران، تصمیم به تخلیه قرارگاههای خود در این منطقه گرفت. در ابتدا قرارگاه ماوت، گلاله و سپس قرارگاه منصوری تخلیه شد. مجاهدین قرارگاه منصوری را که تماما توسط خودشان بنا شده بود در سال ۱۳۶۵ منفجر کرده و سپس آن‌را تخلیه کردند. مجاهدین خلق با ترک این قرارگاه‌ها به قرارگاه سردار در کرکوک رفتند. این قرارگاه در جنوب منطقه‌ی کردستان عراق قرار داشت. آخرین قرارگاه مجاهدین در منطقه کردستان عراق قرارگاه سردار بود که در سال ۱۳۶۶ تخلیه شد.
استقرار در قرارگاه اشرف
سازمان مجاهدین که آرام آرام به عنوان اپوزسیون جدی رژیم ایران به رسمیت شناخته می‌شد از دولت عراق تقاضای مکانی برای استقرار نیروهای خود کرد. دولت عراق رضایت داد که بخشی از یک پایگاه نظامی غیرفعال در منطقه‌ی العظیم در استان دیالی در اختیار مجاهدین خلق قرار گیرد. یک سال و نیم بعد، تمامی این پایگاه که منطقه‌ای با وسعت ۶ کیلومتر در ۶ کیلومتر را شامل می‌شد، در اختیار مجاهدین قرار گرفت.
قرارگاه اشرف به سرعت به مهم‌ترین پایگاه مجاهدین در عراق تبدیل شد. ارتش آزادیبخش ملی ایران در این قرارگاه شکل گرفته و آموزش گرفت. اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران برای اولین بار در قرارگاه بود که لباس‌های یونیفرم یک‌دست نظامی بر تن کردند. عملیات فروغ جاویدان از همین قرارگاه کلید خورد و رژه‌ی بزرگ ارتش آزادیبخش در این قرارگاه انجام شد. این قرارگاه همچنین یکی از امکان استقرار مسئولین برجسته مجاهدین و رهبری آنان بود.
سکونت‌گاه‌های اطراف قرارگاه اشرف
در غرب قرارگاه اشرف به فاصلهی چند صد متری روستایی به نام شیخ شنیف قرار دارد. در ضلع شمالی قرارگاه اشرف درست چسبیده به آن، روستای ابوسعید قرار دارد. هنگام سیاج کشی قرارگاه اشرف، این روستا که تنها دو یا سه خانه در آن بود، در مسیر دیواره‌های قرارگاه اشرف قرار گرفت. مجاهدین با تغییر مسیر حصار قرارگاه، دیواره را به شکلی کشیدند که این روستا در محدوده ی قرارگاه اشرف قرار می‌گرفت.
در جنوب غربی قرارگاه اشرف نیز در فاصلهی ۲۵ کیلومتری شهر خالص و در فواصل نزدیکتر از سمت غرب روستاهای دوجمه، الحاتمیه و الزور قرار داشتند.
روستاهای اطراف قرارگاه اشرف همواره روابط بسیار گرمی با ساکنین اشرف داشتند. آنها بخصوص یک چتر حفاظتی برای قرارگاه ایجاد کرده و تمامی تحرکات مشکوک که می‌توانست از طرف رژیم ایران به قصد انجام عملیات ایذایی علیه قرارگاه اشرف انجام شود را رصد می‌کردند. آب مصرفی نزدیک به چهل هزار نفر از اهالی منطقه‌ی العظم که قرارگاه اشرف در آن قرار داشت از ایستگاه آبی که مجاهدین خلق برای خود دایر کرده بودند تأمین می‌شد.
وجه تسمیه قرارگاه اشرف
موسی خیابانی و اشرف ربیعی از اعضای برجسته سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۶۱ در یک خانه تیمی در زعفرانیه تهران محاصره شده و به همراه تعدادی از محافظینشان به شهادت رسیده بودند. اشرف و موسی در آن سال‌ها به عنوان دو سمبل برای مجاهدین خلق شناخته می‌شدند. آخرین قرارگاه مجاهدین پیش از اشرف، قرارگاهی بود که به نام موسی خیابانی ( مشهور به سردار موسی) قرارگاه سردار نام گرفته بود. به همین دلیل قرارگاهی که پس از آن به محل استقرار مجاهدین تبدیل شد، نام دومین سمبل مجاهدین یعنی اشرف را برخود گرفت.
. قرارگاه اشرف بیابانی بود که زمینهایش توسط سازمان مجاهدین خریداری شد و در ۸۰ کیلومتری مرز ایران واقع شده است. در سال ۱۳۶۵این بیابان توسط اعضای مجاهدین برای مبارزه علیه رژیم ایران ساخته شد و رفته رفته ساختار یک شهر را گرفت و زیرساختهایی برای آن درست شد نظیر آسفالت خیابان، آب لوله کشی و تصفیه آب تا نیروگاه برق، سالن اجتماعات، استخر، کتابخانه، دریاچه و پارک، شهرداری و راهنمایی و رانندگی، و برجهای حفاظت و پناهگاه ضد موشک و سیستم پدافند برای حفاظت از حملات رژیم ایران. قرارگاه اشرف بارها مورد حمله زمینی و هوایی از طرف رژیم ایران قرار گرفت. ساکنان قرارگاه اشرف نهایتا در سال ۱۳۹۲ اشرف را ترک کردند.
فعالیتهای مجاهدین خلق در قرارگاه اشرف
در سال ۱۳۶۵ قرارگاه اشرف توسط مجاهدین خلق ساخته شد و رهبر مجاهدین، مسعود رجوی از فرانسه به بغداد آمد، در این زمان قرارگاه اشرف تبدیل به محل تجمع نیروهای سازمان مجاهدین خلق شد، یک سال بعد مسعود رجوی در ۳۰ خرداد ۱۳۶۶ ارتش آزادیبخش ملی ایران را تأسیس کرد. پس از آن رشته عملیاتهایی که آماده سازیهای آن در قرارگاه اشرف انجام شد مانند عملیات آفتاب و عملیات چلچراغ
عملیات فروغ جاویدان
عملیات فروغ جاویدان در فاصله یک هفته مانده تا امضای آتش پس در اشرف برنامه ریزی و آماده سازی شد و سپس عملیات با فرماندهی از قرارگاه اشرف انجام گرفت و تمام رزمندگان از قرارگاه اشرف توسط رهبری سازمان بدرقه و به درون مرزهای ایران نفوذ کردند.
در بهار سال ۱۳۷۰ رژیم ایران از وضعیت بهم ریخته عراق سود جسته و به داخل خاک عراق نفوذ کرد و قصد داشت قرارگاه اشرف را اشغال کند اما با مقاومت ارتش آزادیبخش مستقر در اشرف روبرو شد و حمله با شکست مواجه شد که به عملیات مروارید معروف شد. و رفسنجانی بعد از آن در سخنانی گفت ما قصد داشتیم از دیوار بلند تر از قد خود بالا برویم.
حمله موشکی و هوایی به قرارگاه اشرف
رژه بزرگ در اشرف
۳ سال بعد از عملیات فروغ جاویدان و پایان جنگ ایران و عراق، و ۶ ماه بعد از حمله آمریکا به عراق و نابودی بخش اعظم ارتش عراق، ابهامات و علامت سؤالهایی در رابطه با ارتش آزادیبخش ملی ایران ایجاد می‌کرد، دولت ایران هم مدعی شده بود:
« آن (ارتش آزادیبخش) را تماماً نابود كرده و بیش از ۴ یا ۵ هزار تن از آنان را كشته است! ساواك رژیم نیز در ضدتبلیغ خود گفته بود: در زمان بحران كویت، انبوه رزمندگان ارتش آزادیبخش صفوف یكانهای خود را ترك كرده و به تركیه یا اروپا گریخته‌اند».در نتیجه ارتش آزادیبخش باید خودش را نشان می‌داد، لذا برای این کار یک رژه‌ی بزرگ ترتیب دادند، و با این کار یک شوک به رسانه‌ها وارد کردند و از زیر خاکستر جنگ مهیب آمریکا و عراق و حملات دولت ایران بیرون آمد و قدرت و انضباط نظامی خودش را به نمایش گذاشت.
حمله ۱۲ دولت به اشرف
حمله به عراق در آخرین روز سال ۱۳۸۱ آغاز شد، این حمله توسط یک ائتلاف به فرماندهی آمریکا و بریتانیا، انجام شد،پیشرفته‌ترین جنگ افزارها و مهیب‌ترین بمباران‌ها، اشغال عراق را در کمتر از سه هفته امکان‌پذیر کرد، بغداد روز ۲۰ فروردین ۱۳۸۲ - ۹ آوریل ۲۰۰۳- سقوط کرد
سخنگوی وقت سفارت انگلیس در تهران اظهار داشت که نیروهای ائتلاف پایگاه‌های مجاهدین خلق، اصلی‌ترین گروه اپوزیسیون مسلح ایران، را در عراق بمباران کرده‌اند. آندروگرین استاک، سخنگوی سفارت انگلیس در تهران، گفت: نیروهای متحدین بیش از یک نوبت به پایگاه‌های مجاهدین حمله کرده‌اند.
اما به رغم توافق نامه آتش‌بس و امضای آن بین سازمان مجاهدین خلق ایران و ایالات متحده‌ی آمریکا، عدم پای بندی آمریكا به قرار داد آتش بس، ۱۵ فروردین ۱۳۸۲ موضوع گردآوری سلاحهای مجاهدین را در دستور كار قرار داد
بعد از این آمریکا حفاظت اشرف را به دولت عراق سپرد، حملات به کمپ اشرف شروع شد، حملات مرگباری که دهها نفر از ساکنان اشرف در آن جان باختند و صدها نفر زخمی شدند. وضعیت کمپ اشرف به شدت بحرانی شد، برای خروج از این بحران نماینده ویژه‌ی دبیرکل ملل متحد در عراق مارتین کوبلر یادداشت تفاهمی با دولت عراق امضا کرد که به موجب آن ساکنان اشرف به کمپ لیبرتی منتقل بشوند، در این یادداشت تفاهم امنیت ساکنان تضمین شده بود، مضافاً بر این که کمپ لیبرتی به عنوان «محل موقت عبور» (TTL) بود که از آن جا ساکنان به کشورهای ثالث می‌روند.
منابع
- ↑ خبرگزاری فرانسه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۲–۱۱ می ۲۰۰۳
- ↑ به نقل از فاکس نیوز- به قلم علیرضا جعفرزاده