کاربر:BABAK/صفحه تمرین اعلامیه جهانی حقوق بشر
اعلامیه جهانی حقوق بشر، که در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، به عنوان یک سند پایه‌ای در حقوق بین‌الملل شناخته می‌شود. این اعلامیه پس از پایان جنگ جهانی دوم و در پی جنایات گسترده‌ای که توسط رژیم‌های دیکتاتوری و فاشیستی صورت گرفت، برای حفاظت از حقوق طبیعی و انسانی همه انسان‌ها به تصویب رسید. در این سند، اصولی نظیر حق حیات، آزادی، امنیت، برخورداری از عدالت، برابری و بسیاری دیگر از حقوق اولیه بشر بیان شده است. اعلامیه جهانی حقوق بشر، به عنوان نتیجه‌ای از فاجعه‌های جنگ جهانی دوم، به منظور تأمین و تضمین حقوق انسان‌ها در برابر دولت‌ها و نهادهای حاکم تصویب شد. در سال ۱۹۴۵، پس از پایان جنگ، جامعه جهانی به شدت نیازمند ایجاد میثاق‌هایی بود که از جنایات مشابه جلوگیری کند. تصویب این اعلامیه که شامل ۳۰ ماده است، تلاش می‌کند تا اصول حقوقی و اخلاقی را برای همه کشورهای جهان تعریف کند. این اعلامیه به ویژه بر حق حیات، آزادی، امنیت، برابری در برابر قانون و حق مشارکت در حکومت تأکید دارد. مقدمه اعلامیه، به‌طور خاص از اهمیت شناخت و احترام به کرامت انسانی و حقوق پایه‌ای انسان‌ها سخن می‌گوید و تأکید دارد که آزادی و عدالت در جهان باید بر اساس این حقوق بنیادین ساخته شوند. این سند تأکید می‌کند که هیچ فردی نباید تحت ظلم و ستم قرار گیرد و باید در برابر ظلم‌ها، هرگونه تبعیض یا بی‌عدالتی، از حمایت قانونی برخوردار باشد. اعلامیه جهانی حقوق بشر به ۳۰ ماده تقسیم می‌شود که به تفصیل حقوق فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را تعریف کرده است. مهم‌ترین اصول مطرح شده در این اعلامیه شامل: حق حیات و آزادی/ برابری حقوق/ عدم شکنجه و رفتار غیرانسانی/ آزادی تجمع و تشکیل اجتماعات. این اصول پایه‌ای هستند که دولت‌ها باید در برابر شهروندان خود رعایت کنند. با این حال، بسیاری از کشورها، از جمله ایران، در اجرای این اصول مشکل دارند و شاهد نقض این حقوق به‌طور سیستماتیک هستیم. نقض حقوق بشر در ایران یکی از موضوعات مهمی است که در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار دارد. در سال‌های اخیر، نقض حقوق بشر در ایران در زمینه‌های مختلفی مانند آزادی بیان، حقوق زنان، آزادی‌های سیاسی، و به ویژه آمار بالای اعدام‌ها افزایش یافته است. یکی از ابعاد جدی نقض حقوق بشر در ایران، روند رو به افزایش اعدام‌ها و شکنجه‌های قضائی است که انتقادهای شدیدی را از سوی نهادهای بین‌المللی و حقوق بشری برانگیخته است.
تاریخچه اعلامیه جهانی حقوق بشر
اعلامیه جهانی حقوق بشر، به عنوان نتیجه‌ای از فاجعه‌های جنگ جهانی دوم، به منظور تأمین و تضمین حقوق انسان‌ها در برابر دولت‌ها و نهادهای حاکم تصویب شد. در سال ۱۹۴۵، پس از پایان جنگ، جامعه جهانی به شدت نیازمند ایجاد میثاق‌هایی بود که از جنایات مشابه جلوگیری کند. تصویب این اعلامیه که شامل ۳۰ ماده است، تلاش می‌کند تا اصول حقوقی و اخلاقی را برای همه کشورهای جهان تعریف کند. این اعلامیه به ویژه بر حق حیات، آزادی، امنیت، برابری در برابر قانون و حق مشارکت در حکومت تأکید دارد.
مقدمه اعلامیه، به‌طور خاص از اهمیت شناخت و احترام به کرامت انسانی و حقوق پایه‌ای انسان‌ها سخن می‌گوید و تأکید دارد که آزادی و عدالت در جهان باید بر اساس این حقوق بنیادین ساخته شوند. این سند تأکید می‌کند که هیچ فردی نباید تحت ظلم و ستم قرار گیرد و باید در برابر ظلم‌ها، هرگونه تبعیض یا بی‌عدالتی، از حمایت قانونی برخوردار باشد.[۱]
بررسی مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر
اعلامیه جهانی حقوق بشر به ۳۰ ماده تقسیم می‌شود که به تفصیل حقوق فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را تعریف کرده است. مهم‌ترین اصول مطرح شده در این اعلامیه شامل:
1. حق حیات و آزادی: ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح می‌کند که هر انسان حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.
2. برابری حقوق: ماده ۱ و ۲ اعلامیه تأکید می‌کنند که تمامی انسان‌ها با کرامت و حقوق برابر به دنیا می‌آیند و هیچ تمایزی نباید در مورد افراد بر اساس نژاد، مذهب، جنسیت و غیره قائل شد.
3. عدم شکنجه و رفتار غیرانسانی: ماده ۵ به ممنوعیت شکنجه و رفتارهای غیرانسانی اشاره دارد.
4. آزادی بیان و عقیده: ماده ۱۹ اعلامیه بر حق آزادی عقیده و بیان تأکید می‌کند.
5. آزادی تجمع و تشکیل اجتماعات: ماده ۲۰ به آزادی تجمع و تشکیل اجتماعات اشاره دارد.
این اصول پایه‌ای هستند که دولت‌ها باید در برابر شهروندان خود رعایت کنند. با این حال، بسیاری از کشورها، از جمله ایران، در اجرای این اصول مشکل دارند و شاهد نقض این حقوق به‌طور سیستماتیک هستیم.[۲]
مواد ۳۰گانه اعلامیه جهانی حقوق بشر
در اینجا مواد ۳۰ گانه اعلامیه جهانی حقوق بشر که در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد، آورده شده است:
اعلامیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸)
ماده ۱
تمامی انسان‌ها آزاد و برابر در کرامت و حقوق به دنیا می‌آیند. آنها از نظر عقل و وجدان برابرند و باید با روحیه‌ای از برادری نسبت به یکدیگر رفتار کنند.
ماده ۲
هر فردی می‌تواند از تمامی حقوق و آزادی‌های مندرج در این اعلامیه، بدون هیچ‌گونه تمایز از جمله تمایزات نژادی، رنگ، جنسیت، زبان، دین، عقیده، وضعیت سیاسی یا غیره بهره‌مند شود.
ماده ۳
هر فرد حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.
ماده ۴
هیچ فردی نباید به بردگی یا بندگی کشیده شود. برده‌داری و تجارت برده در همه اشکال آن باید ممنوع باشد.
ماده ۵
هیچ فردی نباید تحت شکنجه یا رفتارهای غیرانسانی، تحقیرآمیز یا توهین‌آمیز قرار گیرد.
ماده ۶
هر فرد حق دارد در همه جا به عنوان یک شخص قانونی شناخته شود.
ماده ۷
همه افراد برابر در برابر قانون هستند و حق دارند از حمایت برابر قانون برخوردار شوند.
ماده ۸
هر فرد حق دارد از طریق دادگاه ملی خود از حمایت قانونی در برابر اعمال و اقدامات نقض‌کننده حقوق بنیادین خود برخوردار شود.
ماده ۹
هیچ فردی نباید به طور خودسرانه بازداشت، زندانی یا تبعید شود.
ماده ۱۰
هر فرد حق دارد در صورتی که علیه او اتهامی وارد شده است، در یک دادگاه مستقل و بی‌طرف، به صورت عادلانه و علنی محاکمه شود.
ماده ۱۱
۱. هر فردی که متهم به ارتکاب جرمی است، تا زمانی که جرم او ثابت نشده، بی‌گناه فرض می‌شود. ۲. هیچ‌کس نباید به خاطر عملی که در زمان وقوع آن، مطابق قانون داخلی یا بین‌المللی جرم نبوده است، مجازات شود.
ماده ۱۲
هیچ فردی نباید در زندگی خصوصی، خانواده، خانه یا مکاتبات خود مورد حمله یا تهدید قرار گیرد. هیچ‌کس نباید در برابر حملات غیرقانونی به شرافت یا شهرت خود مورد تعرض قرار گیرد.
ماده ۱۳
۱. هر فرد حق دارد در داخل هر کشوری آزادانه رفت و آمد کند و محل اقامت خود را انتخاب نماید. ۲. هر فرد حق دارد که کشور خود را ترک کند و به کشور خود بازگردد.
ماده ۱۴
۱. هر فرد حق دارد از حق پناهندگی در خارج از کشور خود برخوردار شود. ۲. این حق در مورد اتهام به ارتکاب جرائم غیرسیاسی یا نقض شدید مقاصد و اصول سازمان ملل متحد قابل اعمال نیست.
ماده ۱۵
۱. هر فرد حق دارد که تابعیت یک کشور را داشته باشد. ۲. هیچ‌کس نباید از تابعیت خود محروم یا حق تغییر تابعیت را از دست بدهد.
ماده ۱۶
۱. مردان و زنان بالغ حق دارند بدون هیچ‌گونه محدودیت به دلخواه و به طور برابر با یکدیگر ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند. ۲. ازدواج باید با رضایت کامل و آزادانه طرفین صورت گیرد.
ماده ۱۷
۱. هر فرد حق دارد مالکیت شخصی خود را داشته باشد. ۲. هیچ فردی نباید از مالکیت خود محروم شود، مگر در مواردی که مطابق قانون باشد.
ماده ۱۸
هر فرد حق آزادی فکر، وجدان و مذهب را دارد. این حق شامل تغییر مذهب یا عقیده و همچنین اظهار عقیده و برگزاری مراسم مذهبی می‌شود.
ماده ۱۹
هر فرد حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی دریافت اطلاعات و عقاید و نشر آنها از طریق رسانه‌ها می‌شود.
ماده ۲۰
۱. هر فرد حق دارد که در اجتماعات و گردهمایی‌های صلح‌آمیز شرکت کند. ۲. هیچ فردی نباید مجبور به عضویت در هر نوع جمعیتی شود.
ماده ۲۱
۱. هر فرد حق دارد که در اداره امور عمومی کشور خود به‌طور مستقیم یا از طریق نمایندگان آزادانه مشارکت کند. ۲. اراده مردم باید اساس قدرت دولتی باشد.
ماده ۲۲
هر فرد به عنوان عضوی از جامعه حق برخورداری از امنیت اجتماعی و تحقق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را که برای کرامت او ضروری است، دارد.
ماده ۲۳
۱. هر فرد حق دارد که از شرایط کار مناسب و منصفانه بهره‌مند شود. ۲. هر فرد حق دارد که برای کار خود دستمزد برابر با دیگران دریافت کند. ۳. هر فرد حق دارد که در شرایط منصفانه و برابر از حق تشکیل و پیوستن به اتحادیه‌های کارگری برخوردار شود.
ماده ۲۴
هر فرد حق دارد از استراحت و اوقات فراغت بهره‌مند شود و برای محدود کردن ساعت‌های کاری و دریافت تعطیلات هفتگی برخوردار باشد.
ماده ۲۵
۱. هر فرد حق دارد از یک زندگی استاندارد مناسب برای سلامت و رفاه خود و خانواده‌اش برخوردار باشد. ۲. مادران و کودکان حق دارند از حمایت و کمک ویژه برخوردار شوند.
ماده ۲۶
۱. هر فرد حق دارد که از آموزش و پرورش برخوردار شود. ۲. آموزش باید به‌گونه‌ای باشد که باعث تقویت احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی و تقویت تفاهم، دوستی و همزیستی مسالمت‌آمیز ملت‌ها شود.
ماده ۲۷
۱. هر فرد حق دارد که در زندگی فرهنگی، هنری و علمی مشارکت کند و از دستاوردهای علمی و فرهنگی بهره‌مند شود. ۲. هر فرد حق دارد از حمایت منصفانه در برابر استفاده غیرمجاز از آثار علمی، ادبی و هنری خود برخوردار شود.
ماده ۲۸
هر فرد حق دارد که در یک نظم اجتماعی و بین‌المللی زندگی کند که حقوق و آزادی‌های مندرج در این اعلامیه به‌طور کامل تحقق یابد.
ماده ۲۹
۱. هر فرد وظایفی در برابر جامعه دارد که از طریق آن امکان تحقق و توسعه آزادانه شخصیت او فراهم می‌شود. ۲. استفاده از حقوق و آزادی‌ها باید محدود به حقوق دیگران باشد و تنها در مواردی که قانون تعیین کرده است می‌تواند محدود شود.
ماده ۳۰
هیچ یک از مواد این اعلامیه نباید به‌طور ضمنی موجب از بین بردن هرگونه حقوقی که طبق قوانین و اصول بین‌المللی شناخته شده باشد، شود.
این ۳۰ ماده از اعلامیه جهانی حقوق بشر به‌طور خلاصه حقوق بنیادین و آزادی‌های انسانی را که همه افراد بدون تبعیض باید از آنها برخوردار شوند، بیان می‌کند.[۳]
نقض حقوق بشر درکشورها
نقض حقوق بشر در کشورهای مختلف به دلیل عوامل متعدد مانند شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، رژیم‌های حکومتی و وضعیت امنیتی متفاوت است. برخی از کشورها به دلیل سرکوب حقوق اساسی، نقض آزادی‌ها، آزادی‌های مدنی و سیاسی، آزار اقلیت‌ها و نقض حقوق زنان و کودکان، در صدر فهرست کشورهای نقض‌کننده حقوق بشر قرار دارند. در مقابل، کشورهایی نیز هستند که تلاش می‌کنند تا حقوق بشر را در قوانین خود اعمال کنند و شرایط بهتری برای شهروندان خود فراهم کنند.
کشورهایی با بیشترین نقض حقوق بشر
کره شمالی، سوریه، یمن، چین، میانمار، عربستان سعودی، ایران
کشورهایی با کمترین نقض حقوق بشر
نروژ، سوئد، فنلاند، دانمارک،کانادا، سوئیس، هلند
کشورهایی که بیشترین نقض حقوق بشر را دارند، اغلب درگیر بحران‌های سیاسی و نظامی بوده یا حکومت‌های سرکوبگر دارند که مانع از برقراری حقوق و آزادی‌های فردی می‌شوند. در مقابل، کشورهایی که کمترین نقض حقوق بشر را دارند، دارای دموکراسی‌های پایدار، سیستم‌های قضائی مستقل و قوانین حمایتی برای حقوق شهروندان هستند. رعایت حقوق بشر نیازمند تلاش‌های مستمر و جامع از سوی دولت‌ها، جامعه مدنی و سازمان‌های بین‌المللی است تا حقوق همه افراد بدون تبعیض رعایت شود.
نقض حقوق بشر در ایران
نقض حقوق بشر در ایران یکی از موضوعات مهمی است که در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار دارد. در سال‌های اخیر، نقض حقوق بشر در ایران در زمینه‌های مختلفی مانند آزادی بیان، حقوق زنان، آزادی‌های سیاسی، و به ویژه آمار بالای اعدام‌ها افزایش یافته است. یکی از ابعاد جدی نقض حقوق بشر در ایران، روند رو به افزایش اعدام‌ها و شکنجه‌های قضائی است که انتقادهای شدیدی را از سوی نهادهای بین‌المللی و حقوق بشری برانگیخته است.
نقض حقوق بشر در ایران
در جمهوری اسلامی ایران، نقض حقوق بشر به‌طور گسترده‌ای در طی چهار دهه گذشته صورت گرفته است. این نقض‌ها شامل مواردی چون اعدام‌های گسترده، سرکوب آزادی‌های مذهبی و سیاسی، نقض حقوق زنان، شکنجه و بازداشت‌های خودسرانه، و سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی است.
1. اعدام‌های گسترده:
جمهوری اسلامی ایران یکی از بالاترین نرخ‌های اعدام در جهان را دارد. بسیاری از اعدام‌ها در شرایطی صورت می‌گیرند که متهمان فاقد محاکمه عادلانه هستند و یا تحت شکنجه مجبور به اعتراف شده‌اند. همچنین، در سال‌های اخیر، به‌ویژه در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، تعداد اعدام‌ها افزایش چشمگیری داشته است.
طبق ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر فرد حق حیات و آزادی دارد و نباید تحت مجازات‌های غیرانسانی قرار گیرد. اما در جمهوری اسلامی، اعدام به عنوان یکی از روش‌های اصلی مجازات همچنان ادامه دارد. این مسئله نشان‌دهنده تناقضات شدید بین قوانین جمهوری اسلامی و اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
2. سرکوب آزادی‌های مذهبی و سیاسی:
براساس ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر فرد حق دارد که آزادانه مذهب یا عقیده خود را تغییر دهد و یا در مراسم مذهبی خود شرکت کند. اما در ایران، اقلیت‌های مذهبی و کسانی که عقاید مختلف دارند، با سرکوب و آزار و اذیت مواجه هستند. بهاییان، دراویش، اهل سنت و دیگر گروه‌های مذهبی تحت فشار هستند و هرگونه اعتراض یا تفاوت‌نظر به‌شدت سرکوب می‌شود.
در تابستان ۶۷، حکومت ایران هزاران زندانی سیاسی را اعدام کرد، که بخش زیادی از آنها را افرادی تشکیل می‌دادند که به علت باورهای مذهبی خود تحت آزار و اذیت قرار گرفته بودند. همچنین، اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه بهاییان، با موانع مختلف در عرصه اجتماعی و سیاسی مواجه هستند.[۴]
3. حقوق زنان:
زنان در جمهوری اسلامی ایران با محدودیت‌های زیادی مواجه هستند. از جمله نقض حقوق آنها می‌توان به محدودیت در حضور در ورزشگاه‌ها، اجبار به رعایت حجاب، عدم برخورداری از حق طلاق و حضانت، و سرکوب فعالان زن اشاره کرد. طبق ماده ۱۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر، مردان و زنان باید در ازدواج و خانواده حقوق برابر داشته باشند، اما در ایران این حقوق به شدت نقض می‌شود.
در اعتراضات اخیر، بسیاری از زنان معترض به حجاب اجباری به زندان افتاده و تحت شکنجه قرار گرفته‌اند. همچنین، سرکوب‌گری‌هایی نظیر بازداشت‌های خودسرانه و بدرفتاری با زندانیان زن در این کشور کاملاً مشاهده می‌شود.[۵]
4. بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه:
در جمهوری اسلامی ایران، بازداشت‌های خودسرانه و بدون حکم قضائی به‌طور مکرر صورت می‌گیرد. طبق مواد ۸ و ۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر فرد حق دارد از محاکمه عادلانه برخوردار شود و نباید به‌طور خودسرانه بازداشت شود. در ایران، بسیاری از زندانیان سیاسی بدون دلیل قانونی دستگیر می‌شوند و مدت‌ها بدون اتهام مشخص در بازداشت نگه داشته می‌شوند. بسیاری از بازداشت‌شدگان در اثر شکنجه و بدرفتاری جان خود را از دست می‌دهند.
بازداشت‌های خودسرانه و اعمال شکنجه توسط نیروهای امنیتی و نظامی در ایران، به‌ویژه در دوران اعتراضات مردمی، یکی از موارد نقض آشکار حقوق بشر است.
اعلامیه جهانی حقوق بشر به‌عنوان یک سند بین‌المللی مهم، حقوق طبیعی و انسانی بشر را برای دولت‌ها و ملت‌ها روشن می‌کند. اما در جمهوری اسلامی ایران، این حقوق به‌طور مستمر نقض می‌شود. از اعدام‌های گسترده تا سرکوب آزادی‌های مذهبی و سیاسی، نقض حقوق زنان، بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه، همگی نشان‌دهنده فاصله‌گرفتن حکومت ایران از اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
جامعه جهانی باید فشار بیشتری به جمهوری اسلامی وارد کند تا این کشور به تعهدات بین‌المللی خود در زمینه حقوق بشر عمل کند. در غیر این صورت، نقض حقوق بشر در ایران ادامه خواهد یافت و عدالت و حقوق فردی در این کشور همچنان زیر پا گذاشته خواهند شد.[۶]
5. افزایش آمار اعدام‌ها در ایران
در سال‌های اخیر، آمار اعدام‌ها در ایران به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. بسیاری از این اعدام‌ها به‌دلیل اتهامات سیاسی یا جرایم مربوط به مواد مخدر صورت می‌گیرد، اما از سوی دیگر، اعدام‌های مربوط به "جرایم غیرخشونت‌آمیز" نیز در این کشور زیاد گزارش می‌شود.
گزارش‌ها و منابع معتبر
عفو بین‌الملل:
- این سازمان سالانه گزارشی از وضعیت حقوق بشر در جهان منتشر می‌کند که شامل آمار دقیق اعدام‌ها در کشورهای مختلف، از جمله ایران، است. عفو بین‌الملل در گزارش‌های خود به شدت به اعدام‌های غیرقانونی و نقض حقوق بشر در ایران انتقاد کرده است.
گزارش‌های سازمان ملل متحد:
- گزارش‌های کمیته حقوق بشر سازمان ملل در خصوص نقض حقوق بشر در ایران به‌ویژه در زمینه آزادی‌های سیاسی و اعدام‌ها، در کنار گزارش‌های نهادهای حقوق بشری جهانی به‌طور مداوم بر وضعیت حقوق بشر در ایران تأکید دارند.
دلایل افزایش اعدام‌ها
افزایش اعدام‌ها در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد:
قوانین سختگیرانه:
- ایران یکی از کشورهایی است که قوانین کیفری بسیار سختگیرانه‌ای در زمینه مجازات‌ها دارد. بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، برخی از جرایم مانند قتل عمد، تجاوز، سرقت مسلحانه و قاچاق مواد مخدر می‌تواند مجازات اعدام را به همراه داشته باشد.
نقض حقوق زندانیان:
- بسیاری از افرادی که اعدام می‌شوند، در محاکماتی غیرعادلانه و بدون دسترسی به وکیل و حقوق دادرسی عادلانه محکوم به اعدام می‌شوند. گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از متهمان تحت فشار برای اعترافات دروغین یا بدون دلایل کافی محکوم می‌شوند.
اعتراضات و سرکوب معترضان:
- در سال‌های اخیر، بسیاری از اعدام‌ها به‌دلیل اتهامات سیاسی یا مشارکت در اعتراضات عمومی بوده است. دولت ایران به‌طور مداوم با استفاده از اعدام‌ها و سایر روش‌های سرکوب، مخالفان سیاسی و معترضان را تحت فشار قرار می‌دهد.
افزایش فشارهای بین‌المللی:
- با وجود افزایش فشارهای بین‌المللی برای کاهش استفاده از مجازات اعدام، ایران همچنان به این سیاست ادامه می‌دهد و از آن به‌عنوان ابزاری برای کنترل جامعه و سرکوب مخالفان استفاده می‌کند. [۷]
منابع
- ↑ ۱۰دسامبر ۱۹۴۸ ـ تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر- کانون حقوق بشر ایران
- ↑ روز جهانی حقوق بشرـ کانون حقوق بشر ایران
- ↑ United Nationsـ Universal Declaration of Human Rights
- ↑ human rights watch - Iran: Detained Activists Denied Medical Care
- ↑ Iran: New Hijab Law Adds Restrictions and Punishments - Human Rights Watch
- ↑ Human Rights Watch- Iran: Security Forces Violently Repress Anniversary Protest
- ↑ Human Rights Watch_ Iran: Flurry of New Death Sentences