کاربر:Safa/1صفحه تمرین
مجلس خبرگان رهبری، نام مجمعی از روحانیونی است که بر مبنای اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی وظیفه تعیین رهبر و نظارت بر او را طبق اصل ۱۱۱ طی دوره هشت‌ساله تا انتخابات بعدی را بر عهده دارند. این ساختار طبق دستور خمینی از ۲۳ تیرماه ۱۳۶۲ کار خود را آغاز کرد. این اصل با تغییرات بعدی بصورت یک نهاد تحت امر ولی فقیه در آمد که در واقع خبرگان وظیفه‌ای جز اجرای اوامر وی ندارند.
این ارگان ابتدا در پیش‌نویس قانون اساسی نبود و بعدها به آن افزوده شد. اصل پنجم قانون اساسی: در زمان غیبت حضرت مهدی (عج) ولایت امر و امامت بر عهده فقیه عادل و با تقوی، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که اکثریت مردم او را به رهبری شناخته و پذیرفته باشند. در صورتیکه هیچ کس چنین اکثریتی نداشته باشد، رهبر یا شورای رهبری طبق اصل ۱۰۷ عهده‌دار می‌شوند. عبارت اکثریت مردم در بررسی متمم قانون اساسی حذف و راه برای دیکتاتوری مطلق‌العنان باز شد.
مجلس خبرگان رهبری نقش حیاتی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارد.
تاریخچه مجلس خبرگان رهبری
دوره‌ی اول مجلس خبرگان
پس از تبدیل مجلس موسسان در فردای پیروزی انقلاب ضد سلطنتی به مجلس خبرگان قانون اساسی، گام بعدی در استحاله‌ی ساختارهای اجتماعی از دموکراسی به حکومت مطلقه مجلس خبرگان رهبری شکل گرفت و اولین انتخابات آن در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد. ۸۲ نفر این مجلس را تشکیل داده و اولین جلسه خود را در ۲۳ تیر ۱۳۶۱ افتتاح کردند.
علی مشکینی به عنوان اولین رئیس خبرگان و اکبر هاشمی رفسنجانی نائب رئیس این مجلس بود. محمد مومن و حسن طاهری خرم‌آبادی منشیان مجلس بودند.
اقدامات مهم این مجلس
- انتخاب حسینعلی منتظری به عنوان قائم‌مقام رهبری در سال ۱۳۶۴.
- پس از مرگ خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، انتخاب سیدعلی خامنه‌ای به عنوان رهبر جدید.
دوره‌ی دوم مجلس خبرگان
دومین انتخابات برای مجلس خبرگان در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار و ۷۶ نفر به مجلس وارد شدند. این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ کار خود را آغاز کرد.
رئیس این دوره‌ی مجلس نیز علی مشکینی و نایبان رئیس اکبر هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله امینی بودند. حسن طاهری خرم‌آبادی و محمد مومن هم منشیان دور دوم بودند.
دوره‌ی سوم مجلس خبرگان
سومین مجلس با انتخابات روز اول آبان ۱۳۷۷ و رد صلاحیت ۲۱۴ نفر و کناره‌گیری ۱۳ نفر و ورود ۷۶ نفر با این مجلس تعیین تکلیف شد. اولین جلسه روز ۴ اسفند ۱۳۷۷ برگزار شد.
انتخابات سومین دور مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۱ آبان سال ۱۳۷۷ برگزار شد در این انتخابات در مجموع ۳۹۶ نفر ثبت نام کرده بودند که از این میان ۲۱۴ نفر رد صلاحیت شدند، ۱۳ نفر از ادامه مبارزات انتخاباتی کناره گیری کردند و ۱۸۷ نفر هم دعوت به امتحان شدند که ۶۰ نفر از آنان اشتراک نکردند و در نهایت ۱۶۷ نفر باهم برای رسیدن به کرسی مجلس خبرگان به رقابت پرداختند که از این میان ۷۶ نفر توانستند که به مجلس راه پیدا کنند و در چهارم اسفندماه سال ۱۳۷۷ اولین جلسه از سومین دوره مجلس خبرگان رهبری آغاز به کار کرد. ترکیب هیئت رئیسه مانند دور دوم خبرگان بود با این تفاوت که بجای محمد مومن، قربانعلی دری نجف‌آبادی منشی گردید.
دوره‌ی چهارم مجلس خبرگان
انتخابات چهارمین دوره از مجلس خبرگاره رهبری در تاریخ ۲۴ آذرماه سال ۱۳۸۵ برگزار شد در این دروه ۱۶۱نفر در دوره اول تائید صلاحیت شدند و در دوره دوم (میان دوره) هم ۳۱۱ نفر تائید صلاحیت شدند که در نتیجه با برگزاری دو دوره انتخابات ۸۸ نفر به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا کردند. این دوره ده سال تا ۱۳۹۵ طول کشید.
در این دوره هم با روال دوره‌های قبل علی مشکینی به عنوان رئیس انتخاب شد، اکبر هاشمی رفسنجانی و آیت الله یزدی به عنوان نواب رئیس برگزیده شدند، حجت الاسلام قربانعلی دری نجف آبادی و حجت الاسلام سید احمد خمینی به عنوان منشیان برگزیده شدند.
با توجه به این که آیت الله مشکینی در مردادماه سال ۱۳۸۶ رحلت کردند، آیت الله هاشمی رفسنجانی متصدی ریاست مجلس خبرگان شد، آیت الله محمد مومن و آیت الله محمد یزدی نواب رئیس انتخاب شد، آیت الله سید احمد خاتمی و حجت الاسلام قربانعلی دری نجف آبادی به عنوان منشی مجلس برگزیده شد.
دوره چهارم مجلس خبرگان یکی از پر اتفاق ترین دوره‌ها بوده است، آیت الله هاشمی رفسنجانی که بعد از فوت آیت الله مشکینی ریاست این مجلس را عهده دار شد در تاریخ ۱۹ دی‌ماه سال ۱۳۹۵ درگذشت و بعد از او آیت الله مهدوی کنی عهده دار این سمت شد، آیت الله محمد یزدی و آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی به عنوان نواب رئیس انتخاب شدند، آیت الله سید احمد خاتمی و حجت الاسلام قربانعلی دری نجف آبادی با سمت قبلی یعنی منشی مجلس به کارشان ادامه دادند.
دوره چهارم (۱۳۸۵–۱۳۹۵):
- انتخابات: در آذر ۱۳۸۵ برگزار شد.
- مدت دوره: به دلیل تصویب هماهنگ‌سازی انتخابات‌ها، این دوره ده سال به طول انجامید.
- ریاست:
- آیت‌الله علی مشکینی تا زمان درگذشت.
- سپس آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی.
- پس از ایشان، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی و آیت‌الله محمد یزدی به ترتیب ریاست را بر عهده گرفتند.
دوره‌ی پنجم مجلس خبرگان
انتخابات پنجمین دوره از مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۷ اسفند سال ۱۳۹۴ برگزار شد، در این دوره ۷۹۶ نفر از جمله ۱۶ زن نامزد شده بودند، از این میان ۶۴ نفر رد صلاحیت شدند، این دوره از مجلس خبرگان هم همزمان با دوازدهمین دروه مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
ریاست این دوره را آیت الله احمد جنتی به عهده دارد، آیت الله سید ابراهیم رئیسی به عنوان نائب اول و هاشم حسینی بوشهری به عنوان نائب دوم انتخاب شدند، آیت الله سید احمد خاتمی هم به عنوان منشی این دوره برگزیده شد.
دوره پنجم (۱۳۹۵–۱۴۰۲):
- انتخابات: در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد.
- آغاز به کار: ۴ خرداد ۱۳۹۵.
- ریاست:
- آیت‌الله احمد جنتی به عنوان رئیس مجلس خبرگان انتخاب شد.
دوره‌ی ششم مجلس خبرگان
انتخابات این دوره در روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با دوازدهمین دور مجلس شورا برگزار شد و کار خود را از اول خرداد ۱۴۰۳ آغاز کرد.
- ریاست: آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی با ۵۵ رأی به عنوان رئیس مجلس خبرگان انتخاب شد.
اصول مربوط به رهبری در قانون اساسی
موضوع رهبری در جمهوری اسلامی در اصول ۱۰۷، ۱۰۸ و ۱۱۱ آمده قانون اساسی است.
اصل ۱۰۷
پس از مرگ خمینی، تعیین رهبر به عهده خبرگان است. خبرگان رهبری درباره همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم بررسی و مشورت می‌کنند، هرگاه یکی از آنان را اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی واجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل یک صد و نهم تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می کنند و در غیراین صورت یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی می‌نمایند. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسوولیت‌های ناشی از آن را برعهده خواهد داشت. رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.
اصل ۱۰۸
قانون مربوط به تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آیین‌نامه داخلی جلسات آنان برای نخستین دوره باید به وسیله فقهای اولین شورای نگهبان تهیه و با اکثریت آرای آنان تصویب شود و به تصویب نهایی رهبر انقلاب برسد. از آن پس هرگونه تغییر و تجدیدنظر در این قانون و تصویب سایر مقررات مربوط به وظایف خبرگان، در صلاحیت خود آنان است.
اصل ۱۱۱
هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یک صد و نهم گردد، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یک صد و هشتم می‌باشد.
در صورت فوت یا کناره‌گیری یا عزل رهبر، خبرگان موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین و معرفی رهبر جدید اقدام نمایند. تا هنگام معرفی رهبر، شورایی مرکب از رئیس‌جمهور، رئیس قوه قضائیه و یکی از فقهای شورای نگهبان به انتخاب مجمع تشخیص مصلحت نظام، همه وظایف رهبری را به طور موقت به عهده می‌گیرد و چنانچه در این مدت یکی از آنان به هر دلیل نتواند انجام وظیفه نماید، فرد دیگری به انتخاب مجمع، با حفظ اکثریت فقها در شورا، به جای وی منصوب می‌گردد.
ساختار مجلس خبرگان رهبری
مجلس خبرگان رهبری، از سه بخش هیئت رئیسه، کمیسیون‌ها و دبیرخانه تشکیل می‌شود:
هیئت رئیسه
این مجلس دو هیئت رئیسه دارد یکی سنی و دیگری هیئت رئیسه دائم است.
هیئت رئیسه سنی
در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین می‌شود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سنى و فرد بعدى به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوان‌ترین خبرگان حاضر، به سمت منشی تعیین می‌شوند و در جایگاه مخصوص قرار می‌گیرند.
وظایف هیئت رئیسه سنی
هیئت رئیسه سنّى، وظایف زیر را بر عهده دارد:
- اداره جلسه افتتاحیه؛
- انجام دادن مراسم تحلیف؛
- اجراى انتخابات هیئترئیسه دائم.
هیئت رئیسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هیئت رئیسه دائم، به کار خود پایان می‌دهد. مدّت زمان هیئت رئیسه سنى، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است.
هیئت رئیسه دائم
هیئت رئیسه دوم، هیئت رئیسه دائم است.
این هیئت، مرکب از رئیس، دو نایبرئیس، دو منشى و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب می‌شوند.
انتخاب رئیس، با رأى اکثریت مطلق حاضران و انتخاب نواب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى که در انتخاب رئیس، در مرحله اول، اکثریت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفرى که بیشترین رأى را کسب کردهاند، با رأىگیرى مجدد و اکثریت نسبى، رئیس، انتخاب می‌شود.
وظایف هیئت رئیسه دائم
ریاست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر کلیه امور ادارى، مالى، استخدامى و سازمانى مجلس خبرگان، نظارت دارد و باید با ارتباط منظم با رهبرى، شرایط را براى انجام دادن وظایف مجلس خبرگان آسان کند. وى، مصوبات قانونى مجلس خبرگان را امضا و به مراجع ذىربط ابلاغ می‌کند. رئیس مجلس خبرگان، موظف است گزارشى سالانه از عملکرد و اقدامات هیئت رئیسه را به مجلس خبرگان ارائه کند.
کمیسیون‌ها
مجلس خبرگان رهبری دارای ۶ کمیسیون است که وظیفه آنها انجام بررسى‌هاى کارشناسى و تهیّه گزارش جهت طرح در جلسات رسمى است که به شرح ذیل می‌باشند:
۱. کمیسیون اصل ۱۰۸ قانون اساسى
به منظور بررسى و تدوین قوانین مربوط به خبرگان، از جمله انتخابات و آیین‌نامه داخلى مجلس خبرگان، تشکیل می‌گردد. اعضاى اصلى آن، یازده نفر و اعضاى علی‌البدل، چهار نفرند.
۲. کمیسیون امور مالى و ادارى
این کمیسیون به بررسى امور مالى و ادارى مجلس خبرگان می‌پردازد و داراى نه عضو اصلى و سه عضو علی‌البدل است.
۳. کمیسیون اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون اساسى
به منظور آمادگى خبرگان براى اجراى اصل ۱۰۷ و شناخت حدود و شرایط مذکور در اصل ۵ و ۱۰۹ قانون اساسى، کمیسیونى مرکب از یازده نفر عضو اصلى و چهار نفر عضو علی‌البدل، تشکیل مى شود تا درباره همه موارد مربوط به شرایط و صفات رهبر و درباره همه کسانى که در مظان رهبرى قرار دارند، تحقیق و بررسى به عمل آورد و نتایج آن را به هیئت رئیسه ارائه کند. گزارش این کمیسیون، سرى تلقى می‌شود و به صورت اسناد طبقهبندى شده، حفاظت می‌گردد و بدون تصویب مجلس خبرگان، در اختیار دیگرى قرار نمی‌گیرد، مگر رهبرى، که عنداللزوم به اطّلاع وى می‌رسد.
۴. کمیسیون سیاسى - اجتماعى
به منظور آگاهى مستمر اعضاى مجلس خبرگان از تحولات مهم داخلى و جهانى، به ویژه در زمینه مسائل سیاسى، فرهنگى، مدیریتى، امنیتى و اقتصادى تشکیل می‌شود و موظف است با تشکیل جلسات با حضور نخبگان و مسئولان امور سیاسى، امنیتى، فرهنگى، اقتصادى، اجتماعى، مسائل مهم داخلى و جهانى را که به نحوى، به انجام وظایف خبرگان، به ویژه وظایف مذکور در اصول ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون اساسى، مربوط می‌شود، مورد بررسى قرار دهد و گزارش آن را به هیئت رئیسه تقدیم کند تا در اولین اجلاسیه خبرگان، به اطلاع اعضا برسد.
۵. کمیسیون تحقیق موضوع اصل ۱۱۱ قانون اساسى
به منظور اجراى اصل ۱۱۱ قانون اساسى و براى نظارت بر استمرار شرایطى که در اصل ۵ و ۱۰۹ قانون اساسى براى رهبرى ذکر شده است و تصمیمگیرى در موارد فقدان آن، تشکیل می‌شود.پ
تحقیقات و مذاکرات این کمیسیون، محرمانه است. مجلس خبرگان، به وسیله این کمیسیون، موضوع نظارت بر رهبرى را به اجرا می‌گذارد. این کمیسیون، باید هرگونه اطلاعات لازم را در رابطه با اصل ۱۱۱، در محدوده قوانین و موازین شرعى، تحصیل کند و نسبت به صحت و سقم گزارشهاى مربوطه، بررسى لازم را به عمل آورد. سایر اعضاى خبرگان نیز، اطلاعات خود را در باره اصل ۱۱۱، در اختیار این کمیسیون قرار می‌دهند. کمیسیون، بعد از بررسى و تحقیق، در صورتى که مطالب مذکور را براى تشکیل اجلاس خبرگان، کافى نداند، موضوع را با عضو یا اعضاى خبرگان که اطلاعات را در اختیار گذاردهاند، در میان می‌گذارد و توضیحات خود را ارائه می‌کند و در صورتى که آنان قانع نشدند، اگر اکثریت نمایندگان، تقاضاى تشکیل جلسه فوقالعاده را کنند، اجلاسیّه مجلس خبرگان، برگزار می‌شود.
۶. کمیسیون بررسى راههاى پاسدارى و حراست از ولایت فقیه
به منظور بررسى راههاى مناسبِ پاسدارى و حراست از ولایت فقیه، تشکیل می‌گردد. اهم وظایف آن، ارائه پیشنهاد به هیئت رئیسه در این امور است:
۱. تحقیق و پژوهش در موضوع حکومت اسلامى، بالاخص ولایت فقیه، تألیف و نشر آن به صورتهاى مناسب و پاسخ به شبهات.
۲. معرفى ولایت فقیه در مجامع علمى داخل و خارج کشور و در سطح عموم مردم.
۳. بررسى شیوههاى مناسب تدریس و ترویج اندیشه حکومت اسلامى و ولایتفقیه، در سطوح مختلف تحصیلى دانش‌آموزان و دانشجویان و نیز در سطح رسانههاى عمومى، خصوصا صدا و سیما و ارائه راهکارهاى مناسب به هیئت رئیسه مجلس خبرگان.
دبیرخانه
دبیرخانه مجلس خبرگان نهادى است قانونى که زیر نظر هیئت رئیسه مجلس خبرگان، اداره می‌شود و براى انجام مأموریتها و مسئولیتها و تنظیم امور مربوط به مجلس خبرگان، تشکیل می‌گردد که بخشی از وظایف آن عبارتست از:
بخش اول:
الف - تنظیم کلیه امور مربوط به مجلس، کمیسیون‌ها و هیئت رئیسه و ارتباط با ریاست مجلس و برقرارى ارتباط متقابل.
ب - تنظیم روابط مجلس، کمیسیون‌ها، هیئت‌ها و اعضا، با مقام معظم رهبرى و دستگاههاى گوناگون کشور.
ج - همکارى لازم بامسئولین ذی‌ربط، در اجراى انتخابات مجلس خبرگان، با رعایت قانون و آیین‌نامه انتخابات.
د - معرفى نهاد خبرگان.
ه - چاپ و انتشار مصوبات مجلس، به صورت اختصاصى یا عمومى، حسب مورد با توجه به آیین‌نامه خبرگان و انعکاس اخبار به رسانههاى گروهى با هماهنگى مقامات ذی‌ربط.
و - تحقیق و پژوهش در موضوع حکومت اسلامى، بالأخص ولایت فقیه، تألیف و نشر آن به صورتهاى مناسب، معرفى ولایت فقیه در مجامع علمى داخل و خارج کشور و در سطح عموم مردم براساس سیاستگذارى کمیسیون بررسى راههاى پاسدارى و حراست از ولایتفقیه، پس از تأیید هیئت رئیسه.
ز - تهیه بولتن حاوى اخبار و گزارشات مربوط به امور رهبرى، نمایندگان رهبرى در ارگانها و نهادها، نهادهاى وابسته، مسئله ولایت فقیه، مسائل سیاسى و بینالمللى و مسائل جارى کشورى که می‌تواند در وسعت بینش و بالمآل در تصمیمگیرى خبرگان مؤثر باشد.
بخش دوم:
الف - تهیه دستور کار جلسات عادى و فوقالعاده مجلس و ارائه به هیئت رئیسه.
ب - تهیه گزارش‌ها و منابع لازم در زمینه مسائل فقهى، فرهنگى، اجتماعى و سیاسى، در حوزه مسئولیت خبرگان، براى اعضاى هیئت رئیسه و ریاست مجلس و خبرگان.
ج - تهیه صورت مذاکرات مجلس و کمیسیون‌ها و هیئت‌ها.
د - نگهدارى و طبقهبندى و بایگانى اسناد و مدارک مربوط و نیز مصوبات مجلس و کمیسیونهاى خبرگان، با استفاده از امکانات و تجهیزات لازم.
ه - تهیه مواد و متون لازم، جهت اعلام مواضع، براى هیئت رئیسه و تنظیم پیش‌نویس بیانیهها.
و - تهیه طرح تشکیلات دبیرخانه، براى تصویب هیئت رییسه و سازمان مدیریت و برنامهریزى.
شرایط انتخابات مجلس خبرگان
الف) تعداد خبرگان
ماده ۱ – عده نمایندگان مجلس خبرگان در هر استان، همان عدد دوره اول خواهد بود.
ماده ۲ – استان‌هایی که جدیداً تشکیل شده یا می‌شود با رعایت ماده اول ، تعداد خبرگان به نسبت جمعیت هر استان بین استان‌های جدید تقسیم می‌شود و از تاریخ آمارگیری سال ۱۳۶۵ به ازای هر یک میلیون نفری که به جمعیت هر استان اضافه شود یک نماینده دیگر به نمایندگان آن استان افزوده خواهد شد.
ب) شرایط انتخاب شوندگان
ماده ۳ – خبرگان منتخب مردم باید دارای شرایط زیر باشند:
الف – اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
ب – اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولیّ فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.
ج – بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز.
د – معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران.
ﻫ - نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.
تبصره ۱ – مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی می‌باشند.
تبصره ۲ – کسانی که رهبر معظم انقلاب – صریحاً و یا ضمناً – اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.
تبصره ۳ – ضرورت ندارد که نمایندگان، ساکن و یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند.
ج) شرایط انتخاب کنندگان
ماده ۴ – انتخاب کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند:
الف – تابعیت جمهوری اسلامی ایران
ب – داشتن پانزده سال تمام
د) مدت
ماده ۵- خبرگان برای مدت هشت سال، انتخاب می‌شوند و شش ماه به پایان هر دوره باید انتخابات دوره بعد آغاز گردد، به طوری که سه ماه به پایان هر دوره، انتخابات دوره بعد خاتمه یافته باشد.
آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری
ماده ۱۲ – جلسات مجلس خبرگان، با حضور دو سوم کل خبرگانی که می‌باید انتخاب گردند، رسمیت می‌یابد.
ماده ۱۳ – مصوبات مجلس خبرگان، با موافقت نصف به علاوه یک حاضران، معتبر است، مگر در مورد تعیین رهبر که موافقت دو سوم حاضران معتبر می‌باشد.
ماده ۱۴ – جلسه افتتاحیه، به وسیله هیئت نظارت مرکزی، با تلاوت آیاتی از قرآن کریم آغاز می‌گردد ، سپس رئیس هیئت نظارت، از هیأت رئیسه سنی – که قبلاً بر مبنای شناسنامه تعیین شده‌اند – دعوت می‌کند تا به جایگاه مخصوص روند و اداره جلسه را به عهده گیرند.
تبصره – هیئت رئیسه سنی ، مرکب است از رئیس، نایب رئیس از سالمندترین و دو منشی از جوان‌ترین اعضای حاضر در جلسه.
ماده ۱۵ – صورت جلسات به وسیله نوار، ضبط و بوسیله تندنویس، پیاده می‌شود و به امضای رئیس یا نایب رئیس می‌رسد.
صورت جلسه انتخاب رهبر، باید به امضای همه اعضای حاضر در جلسه برسد.
ماده ۱۶ – در آغاز نخستین جلسه رسمی ، خبرگان مراسم تحلیف را بدین صورت برگزار می‌کنند: «ما در برابر قرآن مجید و مردم شریف ایران، به خدای متعال، سوگند یاد می‌کنیم که در ایفای وظیفه سنگینی که به عهده داریم، یعنی تشخیص و معرفی بهترین فرد، برای مقام والای رهبری امت، خود را در پیشگاه مقدس خداوند و در برابر ملت غیور ایران، مسئول بدانیم و کوچکترین مسامحه و خیانت را روا نداریم››.
ماده ۱۷ – هیئت رئیسه سنی بلافاصله به انتخاب هیئت رئیسه دائم ، می‌پردازد.
ماده ۱۸ – هیئت رئیسه دائم ، نیز مرکب است از ۴ نفر: رئیس، نایب رئیس و دو منشی که برای مدت دو سال با رأی‌گیری مخفی و اکثریت نسبی انتخاب می‌شوند.
ماده ۱۹ – مجلس خبرگان سالی یکبار حداقل به مدت دو روز، اجلاسیه رسمی دارد.
ماده ۲۰ – در مواردی که هیئت رئیسه لازم بداند، یا ده نفر از اعضا کتباً پیشنهاد کنند ، اجلاسیه فوق العاده تشکیل می‌شود.
ماده ۲۱ – وظیفه مجلس خبرگان در اجلاسیه های عادی خود ، اجرای اصل ۱۱۱ قانون اساسی و به بحث و تبادل نظر درباره مسائل مربوط به رهبری و تبادل نظر برای یافتن بهترین شیوه عمل در جهت ایفای این مسئولیت خطیر و پیشنهاد آن به مقام رهبری می‌باشد.
ماده ۲۲ – این قانون در بیست و یک ماده و شش تبصره ، در جلسه مورخه ۱۰/۷/۱۳۵۹ فقهای شورای نگهبان ، تنظیم و برای تصویب نهایی به پیشگاه امام امت تقدیم گردید.
تاریخچه ادوار مجلس خبرگان رهبری
تاکنون ۴ دوره از مجلس خبرگان رهبری تشکیل شده است. نخستین مجلس خبرگان رهبری در شرایطی تشکیل شد که کشور در حال جنگ با عراق بود. انتخابات این مجلس در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد که نزدیک ۱۸ میلیون نفر در آن شرکت کردند. در این دوره ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس خبرگان تعیین شدند و انتخابات بقیه نمایندگان به دور دوم کشید.
نخستین مجلس خبرگان رهبری که در واقع دومین مجلس خبرگان (پس از مجلس خبرگان قانون اساسی) بود در ساعت ۹:۱۰ دقیقه ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ با پیام امام خمینی(ره) آغاز به کار کرد.
انتخابات دومین دوره مجلس خبرگان در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ با مشارکت ۴۱ درصدی مردم برگزار شد و۸۳ نفر به عضویت این مجلس برگزیده شدند.
اول آبان ۱۳۷۷ انتخابات سومین دوره مجلس خبرگان برگزار شد و ۴۶,۳ درصد مردم در این انتخابات شرکت کردند و نهایتا ۸۶ نفر برگزیده شدند.
انتخابات دوره چهارم که دوره کنونی است نیز در ۲۴ آذر ۱۳۸۵ برگزار شد و ۶۰ درصد مردم برای رای دادن پای صندوق‌های رای آمدند و ۸۶ نفر از منتخبان خود را راهی مجلس خبرگان رهبری کردند.
ریاست این مجلس از زمان تأسیس در سال ۱۳۶۱ به عهده آیت‌الله علی مشکینی بود که پس از وفات ایشان در سال ۱۳۸۶، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی عهده‌دار ریاست این مجلس شد و در سال ۱۳۸۹ نیز آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی جانشین وی شد که ریاست کنونی دوره چهارم را تا پیش از بیماری اخیر برعهده داشت.
ریاست موقت اجلاسیه شانزدهم دوره چهارم با توجه به غیبت آیت‌الله مهدوی‌کنی برعهده نایب رئیس اول ایشان، آیت‌الله هاشمی شاهرودی است.
منابع