کاربر:Hossein/1404610صفحه تمرین

زندان قرچک، واقع در نزدیکی ورامین در جنوب شرق تهران، به طور انحصاری به زندانیان زن اختصاص دارد. این زندان که به دلیل ازدحام بیش از حد، شرایط بهداشتی نامناسب و رفتارهای خشونت‌آمیز کارکنان شناخته شده است، به نمادی از نقض گسترده حقوق بشر تحت رژیم ایران تبدیل شده است.

زندان قرچک ورامین در جاده ورامین-پلیس راه قرچک- ۷۰۰متر بعد از دوربرگردان به سمت تهران قرار دارد و در ۱۳۸۹ افتتاح شده است. ندامتگاه شهر ری که در فضای رسانه‌ای ایران به «زندان قرچک ورامین» شهرت دارد، زندان ویژه زنان در استان تهران است. زندانیان محبوس در زندان قرچک به‌دلیل وضعیت بهداشتی نامناسب، تراکم زیاد زندانی و کمبود فضا و امکانات اولیه از جمله تخت‌خواب، توالت، حمام، جیره غذایی و دارو، عدم ارائه خدمات درمانی موثر و کافی، شکنجه روانی و رفتارهای تحقیرآمیز زندانبان با زندانیان، از این زندان با عنوان «شکنجه‌گاه زنان زندانی» نام می‌برند

زندان زنان قرچک ورامین، در جاده قلعه‌نو تهران – ورامین، جایی در دل بیابان، نه‌تنها محل حبس زنان متهم به جرایم مختلف است، بلکه به روایتی زنده از فراموشی، خشونت سیستماتیک و بی‌عدالتی تبدیل شده است.

پیشینه زندان قرچک

در ابتدا مرغداری و سپس مرکز ترک اعتیاد مردان بوده است. سپس به زندان زنان تغییر کاربری داد. بزرگترین بخش زندان در دو طبقه ساخته شده است. در طبقه همکف، سالن آمفی‌تئاتر، آشپزخانه، آرایشگاه، فست‌فود، بوتیک (فروشگاه لباس)، سلول‌های انفرادی، باشگاه، مددکاری، آسایشگاه زندانبانان، ریاست اندرزگاه، بندها و هواخوری بندها قرار دارند.

ساختار زندان قرچک

بر اساس این گزارش، زندان قرچک ورامین نه‌تنها استانداردهای جهانی را زیر پا می‌گذارد، بلکه ابتدایی‌ترین اصول کرامت انسانی را نیز نادیده می‌گیرد. به گفته سازمان حقوق بشر ایران، زنان در زندان قرچک در فضایی بسیار کوچک، بدون تهویه و نور کافی نگهداری می‌شوند و آب نوشیدنی ناسالم، کیفیت پایین غذا، نبود خدمات بهداشتی و درمانی مناسب و رفتارهای تحقیرآمیز و جنسیت‌زده، بخشی از رنج روزمره زندانیان است.

این مکان در ابتدا از مرغداری به مرکز ترک اعتیاد مردان تغییر کاربری داد، اما پس از آنکه مسئولان تصمیم گرفتند آن را به زندان زنان تبدیل کنند، تغییر خاصی در ساختمان آن ایجاد نکردند، به‌طوری که بندها پنجره ندارند و زمانی که درهای آهنی هواخوری‌ها بسته شوند، تنها چیزی که دیده می‌شود، دیوار است.

بزرگترین بخش زندان در دو طبقه ساخته شده است. در طبقه همکف، سالن آمفی‌تئاتر، آشپزخانه، آرایشگاه، فست‌فود، بوتیک (فروشگاه لباس)، سلول‌های انفرادی، باشگاه، مددکاری، آسایشگاه زندانبانان، ریاست اندرزگاه، بندها و هواخوری بندها قرار دارند

زندان قرچک محل نگهداری بیش از هزار و دویست زندانی زن با اتهاماتی از قبیل قتل، دزدی مسلحانه و قاچاق مواد مخدر است. در این زندان طبقه‌بندی و تفکیک جرایم رعایت نمی‌شود[۵] و برخی اعضای خانوادهٔ زندانیان سیاسی، شرایط اسفناک آن را را با بازداشتگاه کهریزک مقایسه و از آن به «کهریزک دوم» یاد کرده‌اند

زندانبانان زندان قرچک

رئیس زندان صغری خدادادی طغانکی نام دارد. نهاد اداره‌کننده این زندان سازمان زندان‌های قوه قضاییه می‌باشد.

رئیس زندان، صغری خدادادی، و رئیس اندرزگاه زنان، به همراه برخی از مأموران، متهم به تشکیل یک «مافیای قدرت» هستند که با تهدید، سانسور و اعمال خشونت، هر صدایی را در نطفه خفه می‌کنند.

مدیریت زندان به عهده صغری خدادادی است که رفتارهای خشن او باعث انتقادات گسترده زندانیان شده است. قاضی ناظر، کولیوند، و دادستان‌های محلی نیز به دلیل بی‌توجهی و برخوردهای نامناسب با شکایت‌های شدید مواجه هستند. زندانیان، این مقامات را نمادی از فساد و بی‌عدالتی سیستماتیک در ایران می‌دانند.

بندهای زندان قرچک ورامین

این زندان شامل ۱۲ بند است؛ بند قرنطینه، بند ۱ و ۲ ویژه اتهامات مواد مخدر، بند ۳ ویژه متهمین مرتبط با جرائم مواد و سرقت است که در صورت صدور کیفرخواست آنها، این زندانیان به بند ۱، ۲ و یا بند چهارم زندان منتقل می شوند. بند ۴ مربوط به زندانیان با جرائم سرقت، بند ۵ ویژه جوانان ۱۸ تا ۲۵ سال، بند ۶ ویژه زندانیان مالی زیر ۲۵ سال، بند ۷ ویژه زندانیان متهم به قتل، فساد و فحشا، بند ۸ ویژه زندانیان سیاسی، بند مادران (بند سلامت و مشاوره ۱ سابق) ویژه نگهداری از مادران باردار و یا دارای کودک و همچنین بند محکومین مالی بیمار (بند سلامت و مشاوره ۲ یا بند نظارت سابق) ویژه نگهداری از زندانیان بیمار و سالخورده بوده که مادر بابک خرمدین نیز در این بند نگهداری می شود.

اندازه و تراکم

هر کدام از سالن‌ها گنجایش کم‌تر از صد نفر را دارد، اما به طور معمول در آن‌ها بیش از دویست نفر زندگی می‌کنند. در مواقعی این عدد به ششصد نفر هم رسیده است. تعداد کل زندانیان بین هزار و پانصد تا بیش از دو هزار نفر در نوسان است.

در اغلب ماه‌های سال به طور متوسط بین ۱۵۰۰ تا دو هزار زن در این زندان در حبس هستند. هر کدام از سالن‌های زندان قرچک گنجایش کم‌تر از صد نفر را دارد، اما معمولا بیش از ۱۵۰ نفر در آنها زندگی می‌کنند که در برخی شرایط این جمعیت به ۶۰۰ نفر هم رسیده است به طوری که زندانیان در کف زندان هم جای خواب نداشتند.

بهداشت و درمان

قرچک ورامین از نظر بهداشتی در وضعیتی بحرانی قرار دارد؛ تنها دو حمام در بند قابل استفاده است که فاقد در و قفل هستند و دیوارهای نم‌کشیده آن‌ها را لکه‌های زرد و سفید پوشانده است. سیستم فاضلاب غیر بهداشتی، حضور دائمی موش‌ها و کیفیت بسیار پایین غذا، مشکلاتی چون عفونت‌های گوارشی و بیماری‌های پوستی را برای زنان به‌همراه داشته است.

آب آشامیدنی زندان آلوده است و زندانیان مجبورند برای خرید آب سالم پول پرداخت کنند. دستگاه تصفیه آب نیز از کار افتاده و جایگزینی برای آن در نظر گرفته نشده است.

علاوه بر وضعیت بهداشتی، کمبود خدمات درمانی از بحران‌های اصلی این زندان است. به گفته منابع مطلع، بسیاری از زندانیان حتی برای بیماری‌های مزمن و حیاتی به پزشک متخصص دسترسی ندارند. داروهای ضروری یا نایاب‌اند یا با هزینه‌های سنگین تهیه می‌شود و بسیاری از بیماران با درد و رنج مزمن بدون درمان رها می‌شوند.

اگر یک زندانی به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشد، بیش از ۴ یا ۵ قرص دریافت نمی‌کند. پزشکان تنها یک بار در ماه برای بیماری‌های عمومی و مامایی به زندانیان مراجعه می‌کنند. در صورت بروز بیماری‌های جدی، زندانیان معمولاً برای انتقال به مراکز درمانی باید روزها و حتی هفته‌ها منتظر بمانند.

کولرهای موجود در بندها عملا قادر به خنک کردن فضا نیستند و سیستم سرمایشی زندان در گرمای شدید تابستان کاملا ناتوان است. این وضعیت باعث افزایش گرمازدگی و تشدید مشکلات پوستی در میان زندانیان شده است.

اپیدمی کرونا در زندان قرچک

کانال تلگرامی "کانون زنان ایرانی" نوشته، ۱۵ نفر از پرسنل زندان به کرونا مبتلا شده‌اند و در حال حاضر هرکس که با نشانه‌های کرونا به بهداری منتقل می‌شود، جواب تستش مثبت است. بر اساس این گزارش، فروغ تقی‌پور یکی از زندانیان بند ۸ سیاسی قرچک نیز به کرونا مبتلا شده است. این زندانی به بیماری آسم  مبتلاست و کرونا می‌تواند برایش خطر جانی داشته باشد.

بحران تغذیه و سوء تغذیه زندان

کیفیت غذا نیز یک مشکل جدی است. وعده‌های غذایی شامل مواد اولیه بی‌کیفیت از جمله مرغ منجمد و تاریخ‌گذشته است که شکایت‌های متعددی را به همراه داشته است. صبحانه معمولاً شامل کره، مربا یا حلوا است. ناهار و شام از غذاهایی تکراری و کم‌ارزش مانند عدس‌پلو، خورشت‌های ساده و تخم‌مرغ آب‌پز تشکیل شده‌اند.

بیماران محروم از درمان؛ از سرطان تا ایدز

در این زندان، بیماران مبتلا به سرطان، ایدز و بیماری‌های قلبی در شرایط بسیار دشواری زندگی می‌کنند. نه‌تنها خدمات پزشکی و درمانی مناسبی دریافت نمی‌کنند، بلکه حتی اجازه ورود داروهای ضروری‌شان از بیرون نیز داده نمی‌شود.

نمونه تلخ این وضعیت، زنی مبتلا به سرطان رحم است که پزشکی قانونی دستور تخلیه فوری لگن او را داده، اما برای مرخصی درمانی‌اش وثیقه‌ای ۱۵ میلیارد تومانی درخواست شده که خانواده‌اش توان پرداخت آن را ندارند. در موارد متعدد، زنان بیمار به دلیل عدم رسیدگی به‌موقع جان خود را از دست داده‌اند؛ مانند عاطفه بنایی که با وجود وخامت وضعیت جسمی‌اش، مدیریت زندان او را متهم به «تمارض» کرد و سرانجام در زندان فوت کرد.

ملاقات و ارتباطات

ملاقات‌ها به دو نوع کابینی (ماهانه) و حضوری (دو ماه یکبار) تقسیم می‌شوند. این محدودیت‌ها باعث ایجاد فشار روانی زیادی بر زندانیان و خانواده‌های آنان شده است. برای مادرانی که کودکان خردسال دارند، این فاصله زمانی به‌طور خاص غیرقابل تحمل است.

زندان قرچک لکه ننگی بر وجدان جهانی

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران: «زندان قرچک نمادی از انکار آشکار انسانیت و کرامت بشر است. ادامه فعالیت چنین مکان‌هایی که لکه ننگی بر وجدان جهانی است. زندانیان از وفور حشرات و حیوانات موذی، از جمله سوسک موش، سمندر، مارمولک، آب‌دزدک و حتی رتیل سمی در محل زندگی خود خبر داده‌اند. به گفته زندانیان، آب زندان قابل نوشیدن نیست و درصورتی‌که جوشانده و تصفیه نشود، باعث بیماری‌های مختلف گوارشی و کلیوی می‌شود. زندانیان سیاسی که مدتی به این زندان تبعید شده بودند، می‌گویند این آب حتی برای استحمام نیز قابل استفاده نیست.

محرومیت، شکنجه، خشونت و تهدید

بنا به شهادت‌های متعددی که از درون زندان قرچک به بیرون رسیده، زنان در این زندان به‌صورت مستمر در معرض شکنجه‌ روحی و جسمی، از جمله ضرب و شتم، آزار جنسی و تحقیر هستند. رئیس زندان، صغری خدادادی، و رئیس اندرزگاه زنان، به همراه برخی از مأموران، متهم به تشکیل یک «مافیای قدرت» هستند که با تهدید، سانسور و اعمال خشونت، هر صدایی را در نطفه خفه می‌کنند.

چندین زندانی آزادشده تاکید کرده‌اند که استفاده از الفاظ رکیک، تهدید به تنبیه و فشار روانی از جمله روش‌های رایج در برخورد با زندانیان است.

کشیدن ناخن چند زندانی سیاسی

پدر شبنم مددزاده می‌گوید ناخن چند زندانی سیاسی زن در این زندان را کشیده‌اند. آقای مددزاده سه‌شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۰ افزود: «بیش از ۲۰۰ نفر را در چند سیلو در قرچک جای داده‌اند. نه آب، نه برق، نه حمام، هیچ‏گونه وسایل بهداشتی ندارند. در میان افرادی که آن‏جا هستند، از قاتل و چاقوکش گرفته تا زندانیان سیاسی حضور دارند. همگی در یک انبارند، نه حمام دارند، نه بهداشت دارند، هیچی! روزی یک بار به توالت و دستشویی می‏روند که ظرف‏های‏شان را هم باید در همان‏جا بشورند.»

زنان بلاتکلیف پشت میله‌ها

بسیاری از زنان زندانی در قرچک، حتی پس از پایان دوران محکومیت یا پرداخت جریمه نقدی و رد مال، همچنان در حبس باقی مانده‌اند. ضعف در سامانه ابلاغ ثنا و روند کند قضایی باعث شده این زنان فرصت اعتراض و دفاع از خود را از دست بدهند.

زنان فراموش‌شده

زنی خارجی به نام «لیفن یان» که بدون تسلط به زبان فارسی و بدون حضور مترجم در دادگاه، در زندان قرچک گرفتار شده است. شریک او با پرداخت ۲۵۰ هزار دلار آزاد شد، اما یان همچنان در حبس به‌سر می‌برد.

همچنین خانمی ۶۷ ساله که به‌دلیل بدهی مالی در زندان است، عمل قلب باز انجام داده اما از دریافت داروهای حیاتی خود محروم مانده است.

استثمار در کارگاه‌ها

زندان قرچک کارگاه‌هایی مانند خیاطی و قالی‌بافی دارد. اما پرداختی‌ها بسیار پایین است و زندانیان با وجود ساعات کاری طولانی، تنها یک میلیون تومان (~۲۰ دلار آمریکا) در ماه دریافت می‌کنند.

زندانیان زندان قرچک

زندان قرچک که در بزرگراه ورامین-تهران قرار دارد، به دلیل پذیرش زنان با اتهامات مختلف، از جرائم مرتبط با مواد مخدر و فساد مالی تا «جرایم» مربوط به حجاب یا مخالفت با رژیم، شهرت دارد. بسیاری از این زنان قربانی فساد سیستماتیک و سرکوب اجتماعی-سیاسی هستند. زندان قرچک شامل ۱۰ بند است که هرکدام ظرفیت ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر را دارند. در مجموع، بیش از ۱۵۰۰ زن بین ۱۹ تا ۷۰ سال در این زندان نگهداری می‌شوند.

زندانیان سياسی زن در زندان قرچک

بر اساس گزارش اینترنشنال بیش از هزار و ۲۰۰ زندانی زن با اتهامات مختلف در زندان قرچک ورامین در شرایط غیرانسانی نگهداری می‌شوند. تعدادی از زنان زندانی در قرچک همراه با کودکانشان دوران حبس خود را می‌گذرانند و با محرومیت‌ها، محدودیت‌ها و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند.

پس از حمله اسرائیل به زندان اوین ۷۰ زندانی سیاسی زن به زندان قرچک منتقل شده‌اند. ایران اینترنشنال در ۱۹ تیر ۱۴۰۴ گزارش کرد وضعیت حدود ۷۰ زندانی سیاسی زن که پس از حمله اسرائیل به زندان اوین در دوم تیرماه به زندان قرچک منتقل شدند، همچنان بحرانی است. این زندانیان سیاسی، مانند سایر زنان محبوس در زندان قرچک، از ابتدایی‌ترین حقوق خود، از جمله دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم‌اند و در گرمای طاقت‌فرسای این روزها، نبود فضای باز، خراب بودن کولرها یا ناکارآمدی سیستم‌های سرمایشی و فقدان تهویه مناسب، شرایط آن‌ها را دشوارتر کرده است.

زندانیان شناخته‌شده‌ای همچون فروغ تقی‌پور، شبنم مددزاده، گلرخ ایرایی، نرگس محمدی، نسرین ستوده، سهیلا حجاب، عالیه مطلب‌زاده، شکیلا منفرد، زندانی استرالیایی کایلی مورگیلبرت، سپیده قلیان، آتنا دائمی، آتنا فرقدانی.. در این زندان زندانی بوده‌اند.

تحریم بین‌المللی زندان قرچک

اتحادیه اروپا روز ۱۲ آذر ۱۴۰۳ اعلام کرد زندان قرچک ورامین به دلیل شرایط غیرانسانی حاکم بر آن در لیست سیاه باقی می‌ماند.