آذر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{آذر}} {{دیگر کاربردها}} '''آذر''' ، نهمین ماه گاه‌شماری هجری خورشیدی|سال خورشی...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
{{آذر}}
{{آذر}}
{{دیگر کاربردها}}
'''آذر''' ، نهمین ماه سال خورشیدی است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷م سال آغاز شده و در روز ۲۷۶م سال پایان می‌یابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل [[پاییز]] است. برج فلکی آذرماه برج قوس (کمان) است.
'''آذر''' ، نهمین ماه [[گاه‌شماری هجری خورشیدی|سال خورشیدی]] است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷م سال آغاز شده و در روز ۲۷۶م سال پایان می‌یابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل [[پاییز]] است. برج فلکی آذرماه [[برج قوس]] ♐(کمان) است.


در [[گاه‌شماری رسمی ایران]] نام این ماه از نام ماه نهم [[گاه‌شماری اوستایی نو]] برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری [زرتشتی] نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد و در آذرروز از آذرماه، جشن [[آذرگان]] برگزار می‌شود. ایزد این ماه [[آذر (ایزد)|ایزدآذر]] است.
در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه نهم گاه‌شماری اوستایی نو برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری [زرتشتی] نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد و در آذرروز از آذرماه، جشن آذرگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه ایزدآذر است.


[[آذر (ایزد)|ایزدآذر]]، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه [[اهورامزدا]] است برای همین گاه جایگاه او را در شمار [[امشاسپندان]] نیز آورده‌اند و او را پسر اهورامزدا دانسته‌اند.
ایزدآذر، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزدا است برای همین گاه جایگاه او را در شمار [[امشاسپندان]] نیز آورده‌اند و او را پسر اهورامزدا دانسته‌اند.


== واژه‌شناسی ==
== واژه‌شناسی ==
واژهٔ آذر به‌معنای آتش و در [[اوستایی]] ''آتَر (ātar)'' و 'آدُر (ĀDUR)'' و در [[پارسی میانه]] ''آدُر (ĀDUR یا ādar)'' است. واژهٔ ''آتَش (ātaš)'' که در پارسی میانه ''آتَخش (ātaxš)'' بوده، برگرفته از این واژه است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=M. Boyce|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/adur-and-adar-middle-persian-word-for-fire-the-avestan-form-is-atar-of-unknown-derivation-and-the-late-form|عنوان=ĀDUR|ناشر=ENCYCLOPÆDIA IRANICA|تاریخ=|تاریخ بازبینی=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005090648/http://www.iranicaonline.org/articles/adur-and-adar-middle-persian-word-for-fire-the-avestan-form-is-atar-of-unknown-derivation-and-the-late-form|archivedate=۵ اکتبر ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref>''
واژهٔ آذر به‌معنای آتش و در اوستایی ''آتَر (ātar)'' و 'آدُر (ĀDUR)'' و در پارسی میانه ''آدُر (ĀDUR یا ādar)'' است. واژهٔ ''آتَش (ātaš)'' که در پارسی میانه ''آتَخش (ātaxš)'' بوده، برگرفته از این واژه است.''
 
== آذر در زبان و گاه شماری دیگر ==
در [[گاه شماری میلادی]] این ماه با شروع ماه [[نوامبر]] آغاز می‌شود و در تقویم شمسی افغانستان قوس نامیده می‌شود.
 
== رویدادها ==
== مناسبت‌ها ==
'''[[۱ آذر|۱]]'''
* [[آذرجشن]]
'''[[۹ آذر|۹]]'''
* [[جشن آذرگان]]
'''[[۱۵ آذر|۱۵]]'''
 
* [[روز هوانیروز]]
* [[روز حسابدار]]
 
'''[[۱۶ آذر|۱۶]]'''
* [[روز دانشجو]]
'''[[۳۰ آذر|۳۰]]'''
*  روز انارام، جشن میانه سال، جشن [[شب یلدا]] یا شب چله: [[انقلاب زمستانی]] و جشن زایش خورشید است، ایرانیان در این شب با فراهم آوردن خوراکی‌های گوناگون تا بامداد به انتظار دیدار نخستین پرتوهای خورشید بیدار می‌نشسته‌اند.
'''[[۲۵ آذر|۲۵]]'''
* روز پژوهش
 
== نامگذاری‌ها ==
'''[[۵ آذر|۵]]'''
* روز [[بسیج مستضعفان]]
'''[[۷ آذر|۷]]'''
* روز [[نیروی دریایی ایران|نیروی دریایی]]
'''[[۹ آذر|۹]]'''
* روز بزرگداشت [[شیخ مفید]].
'''[[۱۰ آذر|۱۰]]'''
* روز [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]].
'''[[۱۲ آذر|۱۲]]'''
* روز جهانی معلولان.
'''[[۱۴ آذر|۱۴]]'''
* روز [[بیمه]].
'''[[۱۵ آذر|۱۵]]'''
* روز [[هوانیروز]]
'''[[۱۶ آذر|۱۶]]'''
* روز [[دانشجو]].
'''[[۱۹ آذر|۱۹]]'''
* روز جهانی [[حقوق بشر]].
'''[[۲۵ آذر|۲۵]]'''
* روز [[پژوهش]]. روز مادر پیش از انقلاب ۱۳۵۷.
'''[[۲۶ آذر|۲۶]]'''
* روز حمل و نقل.
'''[[۲۷ آذر|۲۷]]'''
* روز وحدت حوزه و دانشگاه.
 
== زادروزها ==
'''[[۱ آذر#زادروزها|۱]]'''
* ۱۳۳۶ - [[ایرج بسطامی]] خواننده
* ۱۳۴۲ - [[امیر قلعه نویی]] سرمربی فوتبال
* ۱۳۴۵ - [[فریبا کوثری]]
* ۱۳۶۵ - [[اسکارلت جانسون]]
 
'''[[۲ آذر#زادروزها|۲]]'''
* ۱۳۰۸ - [[ویگن]] خواننده
* ۱۳۱۲ - [[علی شریعتی]]
* ۱۳۵۶ - [[حمید گودرزی]]
* ۱۳۴۷ - [[حمید حسنی]]، پژوهشگر، فرهنگ‌نویس و ویراستار
 
'''[[۳ آذر#زادروزها|۳]]'''
* ۱۳۴۲ - [[کیهان کلهر]] آهنگساز و نوازنده
* ۱۳۴۷ - [[امید زندگانی]] بازیگر و مجری
 
'''[[۴ آذر#زادروزها|۴]]'''
* ۱۳۶۳ - [[لیلا بلوکات]] بازیگر
* ۱۳۷۵ - [[علی شادمان]] بازیگر
 
'''[[۵ آذر#زادروزها|۵]]'''
* ۱۳۱۳ - '''[[جمشید مشایخی]]'''، بازیگر
* ۱۳۳۴ - '''[[محمدعلی بنی اسدی]]'''، نقاش، تصویرگر.
* ۱۳۳۷ - '''[[نادر مشایخی]]'''، [[موسیقی‌دان]] و [[رهبر ارکستر]].
 
'''[[۶ آذر#زادروزها|۶]]'''
* ۱۳۱۳ - [[جمشید مشایخی]] بازیگر پیشکسوت
* ۱۳۲۶ - [[داریوش فرهنگ]] کارگردان، فیلم نامه‌نویس و بازیگر
 
'''[[۷ آذر#زادروزها|۷]]'''
* ۱۳۵۷ - [[روزبه بمانی]] شاعر و ترانه‌سرا
 
'''[[۸ آذر#زادروزها|۸]]'''
* ۱۳۴۴ - [[سروش صحت]] بازیگر، کارگردان و نویسنده
* ۱۳۵۶ - [[الهام حمیدی]] بازیگر
* ۱۳۵۹ - [[هومن سیدی]] بازیگر، کارگردان و نویسنده
 
'''[[۹ آذر#زادروزها|۹]]'''
* ۱۳۶۳ - [[آزاده نامداری]] مجری
* ۱۳۵۶ - [[پانته‌آ پناهی‌ها]] بازیگر
 
'''[[۱۰ آذر#زادروزها|۱۰]]'''
* ۱۳۰۲ - [[نظام فاطمی]] ادیب، ترانه‌سرا، و فیلم‌ساز
* ۱۳۶۰ - [[مینا ساداتی]] بازیگر
 
'''[[۱۱ آذر#زادروزها|۱۱]]'''
* ۱۳۰۲ - [[جلال آل احمد]]
* ۱۳۴۵ - [[علی مصفا]] بازیگر، نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان
* ۱۳۵۶ - [[سالار عقیلی]] خواننده
 
'''[[۱۲ آذر#زادروزها|۱۲]]'''
* ۱۳۲۵ [[کورش یغمایی|کوروش یغمایی]] خواننده راک
 
'''[[۱۳ آذر#زادروزها|۱۳]]'''
* ۱۳۷۴ - [[امیرمحمد متقیان]] مجری کودک
 
'''[[۱۴ آذر#زادروزها|۱۴]]'''
* ۱۲۸۰ - [[ورنر هایزنبرگ]] [[فهرست فیزیکدانان|فیزیکدان]] [[آلمان|آلمانی]] و از بنیان‌گذاران [[فیزیک کوانتومی]]
* ۱۳۵۹ - [[علی صادقی]] بازیگر
* ۱۳۶۱ - [[پندار اکبری]] بازیگر
* ۱۳۷۵ - [[علی یاسینی]] خواننده
 
'''[[۱۵ آذر#زادروزها|۱۵]]'''
 
'''[[۱۶ آذر#زادروزها|۱۶]]'''
* ۱۳۵۰ - [[مهراب قاسمخانی]] نویسنده
'''[[۱۷ آذر#زادروزها|۱۷]]'''
* ۱۳۱۸ - [[داریوش مهرجویی]] کارگردان، نویسنده و مترجم
 
'''[[۱۸ آذر#زادروزها|۱۸]]'''
* ۱۲۶۵ - [[ملک الشعرای بهار|ملک‌الشعرای بهار]]
 
'''[[۱۹ آذر#زادروزها|۱۹]]'''
 
'''[[۲۰ آذر#زادروزها|۲۰]]'''
 
'''[[۲۱ آذر#زادروزها|۲۱]]'''
* [[احمد شاملو]] شاعر و مترجم
* [[حشمت مهاجرانی]] مربی فوتبال
* ۱۳۷۰ - [[هستی مهدوی‌فر|هستی مهدوی]] بازیگر
 
'''[[۲۲ آذر#زادروزها|۲۲]]'''
* ۱۳۳۳ - [[رسول صدرعاملی]] کارگردان سینما
 
'''[[۲۳ آذر#زادروزها|۲۳]]'''
* ۱۳۲۸ - [[ناصر حجازی]] مربی و بازیکن فوتبال
 
'''[[۲۴ آذر#زادروزها|۲۴]]'''
 
'''[[۲۵ آذر#زادروزها|۲۵]]'''
* ۱۳۱۸ [[مهدی فتحی]] بازیگر تلویزیون تئاتر سینما
* 1373 [[امیر مینائی]] عارف و عالم برجسته ایران
 
'''[[۲۶ آذر#زادروزها|۲۶]]'''
 
'''[[۲۷ آذر#زادروزها|۲۷]]'''
 
'''[[۲۸ آذر#زادروزها|۲۸]]'''
* ۱۳۵۶ - [[سپند امیرسلیمانی]] بازیگر
 
'''[[۲۹ آذر#زادروزها|۲۹]]'''
* ۱۳۴۴ - [[مهتاب نصیرپور]] بازیگر
* ۱۳۶۳ - [[سیاوش خیرابی]] بازیگر
 
'''[[۳۰ آذر#زادروزها|۳۰]]'''
* ۱۳۵۴ - [[لاله اسکندری]] بازیگر و عکاس
 
== درگذشت‌ها ==
۱ آذر:
* [[محمد عشقی نوایی]]، سازندهٔ سه‌تار، ۱۳۶۶ شمسی
* [[مسعود سالاری]]، سازندهٔ تار، سه‌تار و تنبور، ۱۳۷۶ شمسی
۲ آذر:
* [[غلامحسین ساعدی]]، نویسنده، پژوهشگر و روانشناس، ۱۳۶۴ شمسی
* [[حسین گل‌گلاب]]؛ ادیب، شاعر و ترانه‌سرا، ۱۳۶۳ شمسی
* [[درویش خان]]، ۱۳۰۵ شمسی
۳ آذر:
* [[محمود کریمی]]، ردیف‌دان و مدرس آواز، ۱۳۶۳ شمسی
 
۵ آذر:
* [[محمدعلی فروغی]]، ۱۳۲۱ ش
* [[حسن میرخانی]]، از بنیان‌گذاران انجمن خوشنویسان ایران، ۱۳۶۹ ش
۷ آذر:
* [[میرزا حسن زرین‌خط]]، استاد خوشنویسی، ۱۳۵۷ ش
* [[جلال تاج اصفهانی]]، خواننده، ردیف‌دان و مدرس آواز، ۱۳۶۰ ش
* [[حمید مصدق]]، شاعر و وکیل، ۱۳۷۷ ش
۸ آذر:
* [[سید محمدهاشم پیر]]، از مورخان و پایه‌گذاران جنبش‌های نوین فکری در ایران، ۱۳۲۵ ش
۹ آذر:
* [[عیسی بهنام]]، باستان‌شناس و استاد دانشگاه تهران، ۱۳۶۳
* [[مهدی خالدی]]، نوازنده ویولون و مدرس ۱۳۶۹ ش
۱۰ آذر:
* [[آیت الله مدرس]]، ۱۳۱۶
۱۱ آذر:
* [[میرزا کوچک خان]]، ۱۳۰۰
۱۲ آذر:
* [[نصرت‌الله گلپایگانی]]، نوازنده تار، ویولون، تنبک و آهنگساز، ۱۳۴۱
۱۳ آذر:
* [[عمر خیام نیشابوری]]، ۵۰۲
* [[آیت الله گلپایگانی]]، ۱۳۷۲
۱۴ آذر:
* [[غلامحسین یوسفی]]، استاد زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۶۹
* [[علی حاتمی]]، فیلم‌ساز، ۱۳۷۵
۱۵ آذر:
* [[احمد کشوری]]
۱۶ آذر:
* [[میرزا آقا امامی اصفهانی]] (محمد مهدوی)، نقاش، ۱۳۳۴
* [[هوشنگ پزشک نیا]]، نقاش معاصر ایرانی، ۱۳۵۱
* [[جواد معروفی]]، نوازندهٔ پیانو و آهنگساز، ۱۳۷۲
۱۹ آذر:
* [[سعدی]]، ۶۷۱
۲۶ آذر:
* [[مولوی]]، ۶۵۲
۲۹ آذر:
* [[ابوالحسن صبا]]، ۱۳۳۶
 
== منابع ==
{{پانویس}}
* [http://calendar.ut.ac.ir/Fa/TYear/Data/Full-1388.pdf برگرفته از تقویم رسمی ایران، در سال ۱۳۸۸]


{{ماه‌های خورشیدی}}
{{ماه‌های خورشیدی}}
{{گاه‌شماری-خرد}}
[[رده:آذر|*]]
[[رده:آذر|*]]
[[رده:ماه‌های خورشیدی]]
[[رده:ماه‌های خورشیدی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۸

<<  آذر  >>
ش ی د س چ پ ج
۱ ۲
۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹
۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶
۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳
۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ ۳۰
۱۴۰۳ خورشیدی

آذر ، نهمین ماه سال خورشیدی است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷م سال آغاز شده و در روز ۲۷۶م سال پایان می‌یابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل پاییز است. برج فلکی آذرماه برج قوس (کمان) است.

در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه نهم گاه‌شماری اوستایی نو برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری [زرتشتی] نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد و در آذرروز از آذرماه، جشن آذرگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه ایزدآذر است.

ایزدآذر، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزدا است برای همین گاه جایگاه او را در شمار امشاسپندان نیز آورده‌اند و او را پسر اهورامزدا دانسته‌اند.

واژه‌شناسی

واژهٔ آذر به‌معنای آتش و در اوستایی آتَر (ātar) و 'آدُر (ĀDUR) و در پارسی میانه آدُر (ĀDUR یا ādar) است. واژهٔ آتَش (ātaš) که در پارسی میانه آتَخش (ātaxš) بوده، برگرفته از این واژه است.

برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=آذر&oldid=52934»