۱٬۰۰۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
در سال ۱۳۷۱ سرود پاینده بادا ایران به درخواست [[علی خامنه‌ای|خامنه‌ای]] به بهانه طولانی بودن و وجود بعضی اشکالات دیگر<ref name=":3">[http://www.siasi.porsemani.ir/content/چگونگی-تغییر-سرود-ملی؟ چگونگی تغییر سرود ملی]</ref> (که این اشکالات گفته نشد) کنار گذاشته شد و سرود سفارشی دیگری به نام «مهر خاوران» از بین ۶۸ اثر سفارشی دیگر به تأیید خامنه‌ای رسید. در جلسه سفارش سرود ملی، خامنه‌ای تأکید کرده بود که ذکری از [[روح‌الله خمینی|حضرت امام]] و شهدا حتماً در آن وجود داشته باشد.<ref name=":3" /> در مقایسه دو سرود پاینده بادا ایران و مهرخاوران نشان می‌دهد که در سرود دوم کلمه «امام» وارد سرود ملی می‌شود، همچنین عناصر و ارزش‌های مورد تأیید حکومت [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] در سرود دوم کاملاً برجسته و غالب است. کلمه امام در این سرود تقریباً همان نقشی را دارد که کلمه شاهنشاه در سرود شاهنشاهی داشت.<ref name=":2">[http://www.bbc.com/persian/arts/2012/02/120215_l13_iran_national_anthems.shtml سرودهای ملی ایران، از ناصرالدین شاه قاجار تا امروز]</ref>علاوه بر سفارشی بودن این سرود از سوی ولی‌فقیه که نام ملی را هم بر خود دارد، شباهت‌هایی بین این سرود سفارشی و سرود ملی کشور کره هم وجود دارد<ref>[http://musiceiranian.ir/57173-riyahi-4.html سرود ملی جمهوری اسلامی ایران کپی سرود ملی کره است!؟]</ref>که موضوع ملی و ایرانی بودن آن را هم زیر سؤال می‌برد. | در سال ۱۳۷۱ سرود پاینده بادا ایران به درخواست [[علی خامنه‌ای|خامنه‌ای]] به بهانه طولانی بودن و وجود بعضی اشکالات دیگر<ref name=":3">[http://www.siasi.porsemani.ir/content/چگونگی-تغییر-سرود-ملی؟ چگونگی تغییر سرود ملی]</ref> (که این اشکالات گفته نشد) کنار گذاشته شد و سرود سفارشی دیگری به نام «مهر خاوران» از بین ۶۸ اثر سفارشی دیگر به تأیید خامنه‌ای رسید. در جلسه سفارش سرود ملی، خامنه‌ای تأکید کرده بود که ذکری از [[روح‌الله خمینی|حضرت امام]] و شهدا حتماً در آن وجود داشته باشد.<ref name=":3" /> در مقایسه دو سرود پاینده بادا ایران و مهرخاوران نشان می‌دهد که در سرود دوم کلمه «امام» وارد سرود ملی می‌شود، همچنین عناصر و ارزش‌های مورد تأیید حکومت [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] در سرود دوم کاملاً برجسته و غالب است. کلمه امام در این سرود تقریباً همان نقشی را دارد که کلمه شاهنشاه در سرود شاهنشاهی داشت.<ref name=":2">[http://www.bbc.com/persian/arts/2012/02/120215_l13_iran_national_anthems.shtml سرودهای ملی ایران، از ناصرالدین شاه قاجار تا امروز]</ref>علاوه بر سفارشی بودن این سرود از سوی ولی‌فقیه که نام ملی را هم بر خود دارد، شباهت‌هایی بین این سرود سفارشی و سرود ملی کشور کره هم وجود دارد<ref>[http://musiceiranian.ir/57173-riyahi-4.html سرود ملی جمهوری اسلامی ایران کپی سرود ملی کره است!؟]</ref>که موضوع ملی و ایرانی بودن آن را هم زیر سؤال می‌برد. | ||
== سرود | == سرود ای ایران ای مرز پرگهر == | ||
[[پرونده:بنان خالقی گل‌گلاب.jpg|بندانگشتی|سازندگان سرود ای ایران]] | [[پرونده:بنان خالقی گل‌گلاب.jpg|بندانگشتی|سازندگان سرود ای ایران]] | ||
«ای ایران ای مرز پرگهر» در نخستین سال‌های پس از انقلاب ۵۷ به عنوان سرود ملی استفاده | «ای ایران ای مرز پرگهر» در نخستین سال‌های پس از انقلاب ۵۷ به عنوان سرود ملی استفاده می‌شد، این سرود براساس شعری از [[حسین گل‌گلاب]]، استاد پیشین دانشگاه تهران شکل گرفته و در جریان اشغال نظامی ایران از سوی متفقین کامل شد. این سرود همان سالها به رهبری [[روح‌الله خالقی]]، آهنگساز مشهور و خوانندگی [[غلامحسین بنان|بنان]] اجرا شده و از جمله آثار درخشان موسیقی میهنی محسوب می‌شود. | ||
اگر چه «ای ایران» هرگز سرود ملی رسمی ایران نبوده، اما همیشه به عنوان یکی از مهم‌ترین سرودهای میهنی در میان ایرانیان رواج داشته‌است؛ و به نمادی از همبستگی ملی و مبارزه و مخالفت با حاکمیت ایران هم تبدیل شده‌است، و در بسیاری از تجمع‌های اعتراضی و تظاهرات ضدحکومتی توسط مردم خوانده می‌شود و در واقع سرود ملی غیررسمی ایران محسوب می‌شود. این سرود بعنوان سرود رسمی و ملی در همه جلسات [[شورای ملی مقاومت ایران]] اجرا می‌شود. علاوه بر غلامحسین بنان این سرود توسط [[مرضیه]] نیز اجرا شده‌است. | اگر چه «ای ایران» هرگز سرود ملی رسمی ایران نبوده، اما همیشه به عنوان یکی از مهم‌ترین سرودهای میهنی در میان ایرانیان رواج داشته‌است؛ و به نمادی از همبستگی ملی و مبارزه و مخالفت با حاکمیت ایران هم تبدیل شده‌است، و در بسیاری از تجمع‌های اعتراضی و تظاهرات ضدحکومتی توسط مردم خوانده می‌شود و در واقع سرود ملی غیررسمی ایران محسوب می‌شود. این سرود بعنوان سرود رسمی و ملی در همه جلسات [[شورای ملی مقاومت ایران]] اجرا می‌شود. علاوه بر غلامحسین بنان این سرود توسط [[مرضیه]] نیز اجرا شده‌است. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
=== تاریخچه خلق سرود ای ایران === | === تاریخچه خلق سرود ای ایران === | ||
شعر «ای ایران» توسط «حسین گل گلاب» سروده شده و آهنگ آن را «روح‌الله خالقی» آهنگساز نامدار در سال ۱۳۲۳ در آواز دشتی ساخته‌است.<ref name=":1" /> | شعر «ای ایران» توسط «حسین گل گلاب» سروده شده و آهنگ آن را «روح‌الله خالقی» آهنگساز نامدار در سال ۱۳۲۳ در آواز دشتی ساخته‌است.<ref name=":1" /> | ||
[[پرونده:متن سرود ای ایران.jpg|بندانگشتی|متن سرود ای ایران ای مرز پرگهر]] | |||
دکتر حسین گل گلاب در آن سالها و در اواخر حکومت رضاشاه تألیف کتابهای درسی مدارس را بر عهده داست، شعر او و آهنگ جاودانه روح‌الله خالقی مردمی‌ترین سرود ایران بوده که در هر شرایطی، غم و شادی زمزمه شده‌است. تمام واژگان شعر این سرود آن به زبان فارسی است و واژه بیگانه‌ای در آن نیست. ملودی اصلی و پایه ای این سرود از برخی نغمه‌های موسیقی لری [[بختیاری]] که از فضایی حماسی برخوردار است، گرفته شده‌است.<ref name=":5" /> | دکتر حسین گل گلاب در آن سالها و در اواخر حکومت رضاشاه تألیف کتابهای درسی مدارس را بر عهده داست، شعر او و آهنگ جاودانه روح‌الله خالقی مردمی‌ترین سرود ایران بوده که در هر شرایطی، غم و شادی زمزمه شده‌است. تمام واژگان شعر این سرود آن به زبان فارسی است و واژه بیگانه‌ای در آن نیست. ملودی اصلی و پایه ای این سرود از برخی نغمه‌های موسیقی لری [[بختیاری]] که از فضایی حماسی برخوردار است، گرفته شده‌است.<ref name=":5" /> | ||
نواب صفا در کتاب خاطرات خود به نقل از دکتر حسین گل گلاب، شاعر این سرود آورده‌است: <blockquote>«وقتی در سال ۱۳۲۳ ایران تحت اشغال متفقین بود. بعد از ظهر یکی از روزهای تابستان در خیابان شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم بودم. از ناراحتی نمی‌دانستم چه کنم، بی‌اختیار راه انجمن موسیقی را که تازه تأسیس شده بود، پیش گرفتم. وقتی خالقی مرا دید گفت: چرا ناراحتی؟ واقعه را برایش تعریف کردم. او گفت ناراحتی تأثیری ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم. این بود که سرود ای ایران خلق گردید.»</blockquote>درسال ۱۳۲۴ در کنسرتی این قطعه در [[تبریز]] هم اجرا شد که شور و شوق زیادی برانگیخت و مورد توجه مردم قرار گرفت. اما در هیچ دوره ای این سرود مورد توجه حکومت‌ها نبوده و تنها از طرف مردم حمایت شده.<ref name=":4" /> | نواب صفا در کتاب خاطرات خود به نقل از دکتر حسین گل گلاب، شاعر این سرود آورده‌است: <blockquote>«وقتی در سال ۱۳۲۳ ایران تحت اشغال متفقین بود. بعد از ظهر یکی از روزهای تابستان در خیابان شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم بودم. از ناراحتی نمی‌دانستم چه کنم، بی‌اختیار راه انجمن موسیقی را که تازه تأسیس شده بود، پیش گرفتم. وقتی خالقی مرا دید گفت: چرا ناراحتی؟ واقعه را برایش تعریف کردم. او گفت ناراحتی تأثیری ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم. این بود که سرود ای ایران خلق گردید.»</blockquote>درسال ۱۳۲۴ در کنسرتی این قطعه در [[تبریز]] هم اجرا شد که شور و شوق زیادی برانگیخت و مورد توجه مردم قرار گرفت. اما در هیچ دوره ای این سرود مورد توجه حکومت‌ها نبوده و تنها از طرف مردم حمایت شده.<ref name=":4" /> | ||
دکتر جواد وهاب‌زاده که خود شاگرد گل‌گلاب بوده خاطره استادش از خلق این سرود را اینچنین می‌گوید:<blockquote>«در سال ۱۳۲۳ که ارتش متفقین، کشور ما را اشغال کرده بود، در بعدازظهر یک روز تابستانی، در یکی از خیابان‌های تهران، شاهد رفتار ناشایست و توهین‌آمیز سربازان اشغالگر با دختران و زنان ایرانی بودم که دل هر ایرانی میهن‌پرستی را می‌آزرد. متأثر از این منظره، به دیدن دوست هنرمندم آقای روح‌الله خالقی (۱۳۴۴–۱۲۸۵) آهنگساز معروف رفتم. او وقتی آثار ناراحتی و عصبانیت را در چهره‌ام دید و پس از پرس و جو علت آن را دریافت، گفت: حالا بیا کاری برای ایران انجام دهیم. گفتم چه کاری از دست ما بر می‌آید؟ گفت: سرودی برای ایران می‌سازیم. یک سرود ملی و میهنی ماندگار. شب وقتی به خانه رسیدم، شروع به سرودن شعر «ای ایران، ای مرز پرگهر» کردم و طولی نکشید که آهنگ آن نیز توسط آقای خالقی ساخته شد و با صدای دلنشین و گیرای آقای غلامحسین بنان (۱۳۶۴–۱۲۹۰) به اجرا درآمد و مورد توجه اصحاب هنر قرار گرفت. با این حال، مدتی مانع پخش آن از رادیو شدند تا این‌که در یک مراسم سلام رسمی که با عده‌ای از دانشگاهیان به کاخ گلستان رفته بودیم؛ محمدرضا شاه وقتی به من رسید، اظهار داشت: «شنیدم سرود خوبی ساخته‌اید، ولی اسم شاه را در آن نیاورده‌اید!» در پاسخ گفتم: «وقتی دربارهٔ ایران سخن می‌گوییم، شامل حال شاه هم که یکی از افراد این کشور هستند می‌شود.» شاه تأملی کرد و حرف مرا تأیید کرد و از سال ۱۳۲۴ ممانعت پخش آن برطرف شد. البته بعدها معلوم شد که عده‌ای متملق و چاپلوس به شاه گفته بودند که گل گلاب هیچ اسمی از شاهنشاه در سرود نیاورده و خود آنها هم مانع پخش آن شده بودند.».<ref name=":5">[http://www.ettelaat.com/mobile/?p=39776&device=phone رمز ماندگاری سرود ای ایران]</ref></blockquote> | دکتر جواد وهاب‌زاده که خود شاگرد گل‌گلاب بوده خاطره استادش از خلق این سرود را اینچنین می‌گوید:[[پرونده:مرضیه ای ایران.jpg|بندانگشتی|مرضیه خواننده سرود ای ایران|380x380پیکسل]]<blockquote>«در سال ۱۳۲۳ که ارتش متفقین، کشور ما را اشغال کرده بود، در بعدازظهر یک روز تابستانی، در یکی از خیابان‌های تهران، شاهد رفتار ناشایست و توهین‌آمیز سربازان اشغالگر با دختران و زنان ایرانی بودم که دل هر ایرانی میهن‌پرستی را می‌آزرد. متأثر از این منظره، به دیدن دوست هنرمندم آقای روح‌الله خالقی (۱۳۴۴–۱۲۸۵) آهنگساز معروف رفتم. او وقتی آثار ناراحتی و عصبانیت را در چهره‌ام دید و پس از پرس و جو علت آن را دریافت، گفت: حالا بیا کاری برای ایران انجام دهیم. گفتم چه کاری از دست ما بر می‌آید؟ گفت: سرودی برای ایران می‌سازیم. یک سرود ملی و میهنی ماندگار. شب وقتی به خانه رسیدم، شروع به سرودن شعر «ای ایران، ای مرز پرگهر» کردم و طولی نکشید که آهنگ آن نیز توسط آقای خالقی ساخته شد و با صدای دلنشین و گیرای آقای غلامحسین بنان (۱۳۶۴–۱۲۹۰) به اجرا درآمد و مورد توجه اصحاب هنر قرار گرفت. با این حال، مدتی مانع پخش آن از رادیو شدند تا این‌که در یک مراسم سلام رسمی که با عده‌ای از دانشگاهیان به کاخ گلستان رفته بودیم؛ محمدرضا شاه وقتی به من رسید، اظهار داشت: «شنیدم سرود خوبی ساخته‌اید، ولی اسم شاه را در آن نیاورده‌اید!» در پاسخ گفتم: «وقتی دربارهٔ ایران سخن می‌گوییم، شامل حال شاه هم که یکی از افراد این کشور هستند می‌شود.» شاه تأملی کرد و حرف مرا تأیید کرد و از سال ۱۳۲۴ ممانعت پخش آن برطرف شد. البته بعدها معلوم شد که عده‌ای متملق و چاپلوس به شاه گفته بودند که گل گلاب هیچ اسمی از شاهنشاه در سرود نیاورده و خود آنها هم مانع پخش آن شده بودند.».<ref name=":5">[http://www.ettelaat.com/mobile/?p=39776&device=phone رمز ماندگاری سرود ای ایران]</ref></blockquote> | ||
=== محبوبیت سرود ای ایران === | === محبوبیت سرود ای ایران === | ||
در نخستین اجرای این سرود در ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳در سالن سینما تهران، در خیابان استانبول، شنوندگان سه بار تکرار آن را خواستار شدند و سه بار اجرا شد. استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیئت نوازندگان را به مرکز پخش صدا فرستاد تا صفحهای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود. به این ترتیب برای اولین بار به دستور وزیر فرهنگ، ای ایران در قالب یک صفحه تک نسخه ضبط شد. | در نخستین اجرای این سرود در ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳در سالن سینما تهران، در خیابان استانبول، شنوندگان سه بار تکرار آن را خواستار شدند و سه بار اجرا شد. استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیئت نوازندگان را به مرکز پخش صدا فرستاد تا صفحهای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود. به این ترتیب برای اولین بار به دستور وزیر فرهنگ، ای ایران در قالب یک صفحه تک نسخه ضبط شد. | ||
اجرایی که از این اثر بجامانده است، مربوط به سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۳۷ در ارکستر بزرگ گلها است که [[غلامحسین بنان]]، این سرود را خواند.<ref name=":4">[http://www.artpars.org/Honar/سرود-ای-ایران سرود ای ایران]</ref> | اجرایی که از این اثر بجامانده است، مربوط به سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۳۷ در ارکستر بزرگ گلها است که [[غلامحسین بنان]]، این سرود را خواند.<ref name=":4">[http://www.artpars.org/Honar/سرود-ای-ایران سرود ای ایران]</ref> | ||
این سرود در بسیاری از تجمعات اعتراضی<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Hsv9IAEvNB4 مراسم عاشورايي كه نوازنده ني ، سرود ملي ايران رو نواخت]</ref> <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=wC9wS7VO6fc دادخواهی از ستم، با سرود "ای ایران]</ref>و نیز یادبودهای هنرمندان و سیاست‌مداران درگذشته مانند [[سیمین بهبهانی]]<ref>[http://www.mobarezclip.com/?p=7110 کف وسوت در مراسم سیمین بهبهانی]</ref>، [[داریوش فروهر]]<ref>[http://damavand.news/?p=10286 تجربه خواندن دسته جمعی سرود ای ایران] - روایتی از مراسم داریوش و پروانه فروهر در پاییز هفتاد و هفت</ref>، [[عباس کیارستمی]]<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=9cITo6O4frA سرود ای ایران در مراسم عباس کیارستمی]</ref> و ... بعنوان نماد همبستگی مردم، خارج از دایره حکومت نیز اجرا شده‌است. | |||
=== اجرای مرضیه از سرود ای ایران === | === اجرای مرضیه از سرود ای ایران === | ||
[[پرونده:ای ایران مرضیه.ogg|بندانگشتی|سرود ای ایران ای مرز پرگهر با صدای مرضیه]] | [[پرونده:ای ایران مرضیه.ogg|بندانگشتی|سرود ای ایران ای مرز پرگهر با صدای مرضیه]] | ||
یکی از اجراهای این سرود توسط خانم [[مرضیه]] ضبط و منتشر شده‌است. تنظیم آهنگ این سرود از [[محمد شمس]] است.[https://www.youtube.com/watch?v=2KDroRF83po] | یکی از اجراهای این سرود توسط خانم [[مرضیه]] ضبط و منتشر شده‌است. تنظیم آهنگ این سرود از [[محمد شمس]] است.[https://www.youtube.com/watch?v=2KDroRF83po]سرود ای ایران بعنوان سرود رسمی در جلسات [[شورای ملی مقاومت ایران]] خوانده می‌شود.<ref>[http://www.iranncr.org/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7/%D8%A7%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%B3-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7/186-%D8%A7%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B2.html اجلاس سه روزه شورای ملی مقاومت ایران]</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||