۱۴۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
[[پرونده:شیخ محمد خیابانی.jpg|251x251px|بندانگشتی]] | [[پرونده:شیخ محمد خیابانی.jpg|251x251px|بندانگشتی]] | ||
شیخ محمد خیابانی ( ۱۲۵۹ ش. / ۱۳۳۸ ه.ق. – ۱۲۹۹ ش. / ۱۲۹۷ ه.ق.) از روحانیون آزادیخواه تبریز در خامنه در نزدیکی تبریز متولد شد. خیابانی از فعالان سیاسی در دوره انقلاب مشروطه ایران بود. زندگی شیخ محمد خیابانی پس از پیروزی مشروطه در سال ۱۲۸۵ شمسی، با تأسیس انجمن ایالتی در تبریز، وارد مرحله تازهای گردید و در جریان محاصره تبریز، در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا کرد. در زمان خیابانی اوضاع ایران، به خاطر دخالتهای بیگانگان از جمله روسیه، انگلیس و آلمان، آشفته بود. پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، خیابانی در سی سالگی به عنوان نماینده مردم تبریز راهی مجلس شورای ملی گردید. شیخ محمد خیابانی، با قرارداد وثوق‌الدوله با دولت انگلستان (قرارداد ۱۹۱۹) نیز به مبارزه برخاست و از آنجا که حکومت مرکزی را ضعیف و وابسته میدید، ایجاد یک تحول اساسی در سیستم حکومت ایران و احیای آزادی را گام نخست برای خانه تکانی ایران و بیرون راندن اشغالگران خارجی میدانست. قیام شیخ محمد خیابانی شش ماه طول کشید و سرانجام با ورود والی جدید مخبرالسطنه در تبریز به شهادت رسید.شیخ به سبب اقامتش در محله «خیابان» تبریز معروف به «خیابانی» شد.شیخ محمد خیابانی خروش حماسه‌ها، مصطفی قلیزاده، سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، ص 42. | |||
== زندگی و تحصیلات == | |||
شیخ محمد خیابانی فرزند حاج عبدالحمید تاجر خامنه‌ای و بانو رقیه سلطان، در سال 1297 ق در شهرك «خامنه» واقع در ده كیلومتری شهرستان شبستر دیده به جهان گشود<ref>(شرح حال و اقدامات شیخ محمد خیابانی، حاج محمدعلی آقا بادامچی تبریزی، چاپ برلین، سال 1304 ش، ص 23)</ref>. پدرش از تجار پتروفسک ـ مرکز داغستان ـ بود. شیخ محمد بعد از اتمام دوران تحصیلات ابتدایی برای کار به نزد پدر خود می‌رود و مشغول کار میشود. او بعد از مدتی مجددا به زادگاه خود برمیگردد و به ادامه‌ی تحصیل می‌پردازد. وی مدتی بعد به ایران بازگشته در تبریز به تحصیل علوم دینی روی می‌آورد. خیابانی دوره‌ی عالی فقه و اصول را نزد مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن انگجی و هیئت و نجوم را در محضر منجم معروف مرحوم میرزا عبدالعلی فرا گرفت. <ref>(شرح حال و اقدامات شیخ محمد خیابانی، حاج محمدعلی آقا بادامچی تبریزی، چاپ برلین، سال 1304 ش، ص 23)</ref> او تنها به فراگیری علوم دینی اکتفا نکرد و ریاضیات، حکمت، طبیعیات، تاریخ و ادبیات را نیز آموخت و در اندک مدتی به مدارج علمی نائل شد و در مدرسه طالبیه‌ی تبریز به تدریس پرداخت. عموی او توسط قزاقهای تزاری کشته شده بود و او خود، روحانی مسجد جامع تبریز بوده است. | |||
== تأسیس فرقه دمکراتیک == | == تأسیس فرقه دمکراتیک == | ||
پس از انقلاب فوریه ۱۹۱۷ (اسفند ۱۲۹۵) در روسیه و سقوط خاندان رومانُف و رهاشدن قسمتهای شمالی ایران از نفوذ روسیه تزاری، «فرقه دموکرات» در فروردین ۱۲۹۶ در تبریز توسّط خیابانی و اسماعیل نوبری تأٌسیس شد و نشریه یی نیز به نام «تجدّد» به عنوان ارگان آن انتشار یافت. | پس از انقلاب فوریه ۱۹۱۷ (اسفند ۱۲۹۵) در روسیه و سقوط خاندان رومانُف و رهاشدن قسمتهای شمالی ایران از نفوذ روسیه تزاری، «فرقه دموکرات» در فروردین ۱۲۹۶ در تبریز توسّط خیابانی و اسماعیل نوبری تأٌسیس شد و نشریه یی نیز به نام «تجدّد» به عنوان ارگان آن انتشار یافت. | ||
خیابانی در شماره ۱۰ اردیبهشت «تجدّد» نخستین مقاله خود را با عنوان «چه باید کرد؟ تکیه گاه خونخواران ازپا درافتاده، نور حقیقت خواهد تابید» منتشر کرد. او در شماره ۱۰خرداد «تجدّد» در مقاله یی با عنوان «ایران و روسیه آزاد» از «انقلاب جدید انسانیّت پسند» فوریه و نور امیدی که این رویداد در قلب ایرانیان تابانیده است، یاد کرد.<ref name=":0" /> | خیابانی در شماره ۱۰ اردیبهشت «تجدّد» نخستین مقاله خود را با عنوان «چه باید کرد؟ تکیه گاه خونخواران ازپا درافتاده، نور حقیقت خواهد تابید» منتشر کرد. او در شماره ۱۰خرداد «تجدّد» در مقاله یی با عنوان «ایران و روسیه آزاد» از «انقلاب جدید انسانیّت پسند» فوریه و نور امیدی که این رویداد در قلب ایرانیان تابانیده است، یاد کرد.<ref name=":0">نشریه مجاهدشماره۳۱تاریخ۱۴فروردین۱۳۵۹ - شیخ [[شیخ محمدخیابانی فریاد رسای جنبش ”آزادی ستان“|محمدخیابانی]]</ref> | ||
== میتینگ‌های خیابانی == | == میتینگ‌های خیابانی == | ||