شیرین علم‌هولی

شیرین علم‌هولی
زادروز	۱۳۶۰(خورشیدی) ماکو
درگذشت	۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹ (خورشیدی) زندان اوین
علت مرگ	حلق‌آویز
اتهام‌ها	عضویت در حزب حیات آزاد کُردستان و اقدام علیه امنیت ملی
مجازات‌ها	اعدام

شیرین علم هولی (زاده ۱۳ خرداد ۱۳۶۰ - اعدام ۱۹ اردیبهشت ۸۹ در زندان اوین) در روستای دیم قشلاق در حوالی ماکو به دنیا آمد و در میان سالهای ۸۴و ۸۵ به حزب حیات آزاد کردستان پیوست و در داخل خود فعالیتهای سیاسی و مدنی انجام می‌داد. در اردیبهشت سال ۱۳۸۷ توسط اطلاعات سپاه بازداشت و به اتهام عضویت در حزب حیات آزاد کُردستان و اقدام علیه امنیت ملی به اعدام محکوم شد و در بامداد 19 اردیبهشت سال 1389 به همراه علی حیدریان، فرزاد کمانگر، فرهاد وکیلی و علی اسلامیان اعدام شد.

زندگی نامه

شیرین علم هولی در۱۳ خرداد ۱۳۶۰ در روستای دیم قشلاق در حوالی ماکو در یک خانواده کرد متولد شد. وی سواد نداشت و گلیم و فرش بافی را خوب بلد بود. یکی از هم بندان وی در باره‌اش می‌گوید: «او بسیار دست و دلباز بود و همیشه لبخند به لب داشت. در بدترین شرایط هم لبخندی می زد و می‌گفت «این نیز بگذرد»…شیرین به معنی واقعی کلمه آزاده بود.»

آقای بهرامیان یکی از وکلای متهم در گفتگو با ایران امروز در باره او می‌گوید که «شیرین علم هولی وقتی که بازداشت شد، زبان فارسی بلد نبود. ایشان... فقط یک دوره کوتاهی نهضت سواد آموزی رفته بود و یادگرفته بود که اسمش را امضا کند. اما دختر باهوشی است و اخیرا در زندان توانسته تا کلاس پنجم دبستان تحصیل کند و به من قول داده در این زمینه خودش را بالا بکشد و دانشگاه برود.»

دستگیری و زندان

شیرین علم هولی در۶ خرداد ۱۳۸۷ به دنبال انفجار بمبی در پارکینگ مقر سپاه پاسداران در غرب تهران دستگیر شد. او ۲۵ روز را در مقر سپاه گذرانید و پس از آن به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. وی پس از ۶ ماه به بند نسوان همین زندان انتقال یافت.

طبق اظهارات خانم علم هولی، بازداشت وی به صورت خودسرانه و بدون وجود حکم بازداشت بوده است و او در طی مدت بازداشت بلاتکلیف بوده و به وکیل مدافع دسترسی نداشته است.

 سیلوا هاراتونیان، آمریکایی ِ ایرانی تباری که نزدیک به یک سال زندانی بود و از زندان خارج شده و به آمریکا رفته است در باره مدت هم بند بودنش با شیرین علم هولی می گوید: «من بعد از گذراندن دوره انفرادی، در بند ۲۰۹ با اولين کسی که ملاقات کردم شيرين بود. شيرين اولين هم سلولی من در سلول های تنگ و تاريک بند ۲۰۹ بود. روزهايی که با هم در ۲۰۹ بوديم دقيقاً به خاطر ندارم چون آنجا روزها و شب‌ها شمرده نمی شود، ولی حدود ۴۰ روز با هم بوديم و بعد ما را از هم جدا کردند و شيرين را به بند عمومی بردند.

من بعد از گذراندن ۲۴۹ روز در بند ۲۰۹ بلاخره به بند عمومی زنان زندان اوين منتقل شدم و آنجا دوباره شيرين را ديدم و تا لحظه ای که از زندان بيرون آمدم و تا لحظه ای که از ايران خارج شدم با هم در تماس بوديم. شيرين در زندان نزديک ترين آدم زندگيم بود و به قول زندانی ها هم سفره من بود. از صبح تا شب با هم بوديم و برای من مثل يک خواهر بود، در واقع شيرين فرشته نگهبان من در دوران اسارتم بود.»

دفاعیات

از دفاعیات متهم در دادگاه اطلاع دقیقی در دست نیست. گویا وی ارتباط با پژاک را قبول نداشته است. خود وی و وکلا، و هم چنین جوامع حقوق بشری دلایل زیر را در دفاع از وی مطرح می نمایند:

۱. اعترافات شیرین علم هولی بدون قصد و اراده وی و زیر شکنجه صورت گرفته است:

خانم علم هولی اظهار داشته که در زمان اعتراف از خود اراده ای نداشته و تحت تاثیر دارو بوده، وی در مورد نحوه ی اعتراف گیری از خود گفته است: «در یکی از دفعاتی که دکتر برای درمان زخم هایم و رسیدگی به وضعیتم مراجعه کرده بود، من در اثر کتک ها در عالم خواب و بیداری بودم. دکتر از بازجو خواست که مرا به بیمارستان منتقل کنند. بازجو پرسید: «چرا باید به بیمارستان معالجه شود، مگر در این جا معالجه نمی‌شود؟» دکتر گفت: «برای‌معالجه نمی‌گویم، من در بیمارستان برایتان کاری می‌کنم که دختره مثل بلبل شروع به حرف زدن بکند» فردای آن روز مرا با چشم بند و دستبند به بیمارستان بردند. دکتر مرا روی تخت خواباند و آمپولی به من تزریق کردند. من گویی از خود بی خود شده بودم و به هر آنچه را که می‌پرسیدند، پاسخ می‌دادم و جواب هایی که آن ها می‌خواستند را همان گونه که می‌خواستند به آن ها می‌دادم و آن ها هم از این جریان فیلم می‌گرفتند.»

علاوه بر این همان طور که گفته شد شیرین علم هولی مورد شکنجه و سایر رفتار ظالمانه، غیرانسانی، تحقیر آمیز قرار گرفته است. بنا بر گفته ی یکی از وکلای وی، آقای بهرامیان، خانم علم هولی نامه ای مبنی بر ادعای شکنجه از داخل زندان نوشته و برای وکیل خود ارسال کرده است و وکیل وی این نامه را ضمیمه ی دادخواست تجدید نظر به دیوانعالی کشور نموده است. با این وجود هیچ قرینه ای وجود ندارد که دادگاه به این ادعا توجهی کرده و یا هیچ اقدامی برای محافظت از متهم صورت داده باشد.

۲. مترجمی برای خانم علم هولی به کار گرفته نشده است:

او و وکلایش بارها تاکید کرده اند که او در زمان دستگیری زبان فارسی بلد نبوده است و اصلا سوال و جواب بازجوها را نمی فهمیده است. در استخدام مترجم برای وی کوتاهی شده است. وی در این باره گفته است: « در آن زمان که من را بازجویی می‌کردید حتی نمی‌توانستم به زبان شما صحبت کنم و من در طی دو سال اخیر در زندان زنان، زبان فارسی را از دوستانم آموختم، اما شما با زبان خود بازجویی‌ام کردید و محاکمه ام کردید و حکم را برایم صادر کردید. این در حالی بوده که من درست نمی‌فهمیدم در اطرافم چه می‌گذرد و من نمی‌توانستم از خود دفاع کنم...»

۳. عدم تناسب مجازات با جرم:

وکلای وی معتقدند که مجازات هایی به مراتب سنگین تر از اصول حقوقی و موارد قانونی برای وی در نظر گرفته شده است. مثلا مجازات خروج غیرقانونی از کشور جریمه ی نقدی است و یا در مورد محاربه می شد مجازات سبک تری وضع کرد. آقای فریدون شامی یکی دیگر از وکلای خانم علم هولی، محاربه چهار مجازات دارد از این چهار تا مجازات یکی قتل، اعدام، قطع دست راست و پای چپ و تبعید هست با توجه به این که در این ماجرا کاری نکرده که کسی کشته شود تبعید سزاوار ایشان هست نه مجازات اعدام.

۴. عدم رعایت بی طرفی مسئولان و نقض آیین دادرسی که برای مثال خانم علم هولی را چند روز قبل از اعدام دوباره بازجویی کرده و اشاره کرده اند به این که حکم قطعی نیست و قابل تعویض است:

مثلا در نامه ای به عنوان «من گروگانم» که چند روز قبل از اعدام وی نوشته شده، آورده شده است: « دوران زندانیم وارد سه سالگی خود شده است، یعنی سه سال زندگی زجر آور پشت میله های زندان اوین، که دو سال از آن دوران زندان را بلاتکلیف بدون وکیل و بدون وجود داشتن حکمی مبنی بر قرار بازداشتم را گذراندم. در مدت بلاتکلیفی‌ام روزهای تلخی را در دست سپاه به سر بردم و بعد از آن هم دوران بازجویی‌های بند ۲۰۹ شروع شد. بعد از دوران ۲۰۹ بقیه مدت را در بند عمومی گذراندم. به در خواستهای مکرر من برای تعین تکلیفم پاسخ نمی‌دادند. در نهایت حکم ناعادلانه اعدام را برایم صادر کردند. امروز ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۹ است و دوباره بعد از مدت ها مرا برای بازجویی به بند ۲۰۹ زندان اوین بردند و دوباره اتهامات بی اساسشان را تکرار کردند. از من خواستنند، که با آن ها همکاری کنم تا حکم اعدامم شکسته شود...آن ها از من خواستند تا آن چه را که می‌گویند تکرار کنم و من چنین نکردم. بازجو گفت: ما پارسال می‌خواستیم آزادت کنیم اما چون خانواده ات با ما همکاری نکردند به این جا کشید. خود بازجو اعتراف کرد که من فقط گروگانی هستم در دست آن ها و تا به هدف های خود نرسند مرا نگاه خواهند داشت، یا در نتیجه اعدام خواهم شد، اما آزادی هرگز.»

اعدلم

دادگاه شیرین علم هولی را به اتهام خروج غیرقانونی از مرز به دو سال حبس و به اتهام محاربه از طریق ارتباط با پژاک، به اعدام محکوم کرد و حکم دردیوانعالی کشور تایید شد. دیوان عالی کشورهیچ رایی را مبنی بر تایید حکم اعدام او به خانواده یا وکلایش ابلاغ نکرده بود.

خانواده شیرین علم هولی روحیه او را در آخرین ملاقات و آخرین تماسی که با وی داشتند، بسیار خوب توصیف کرده اند. هر چند که وی طی دو هفته پایانی برای انجام مصاحبه تلویزیونی و اعتراف گیری به شدت تحت فشار بوده است.

وی در۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹ به همراه ۴ زندانی سیاسی دیگر به اسامی فرزاد کمانگر، علی حیدریان، فرهاد وکیلی و مهدی اسلامیان بدون اطلاع وکیل و خانواده‌اش در زندان اوین به دارآویخته شد.

سایت بیداران به نقل ازیکی از همبندان شیرین درباره روز اجرای حکم نوشته است که تلفن بند نسوان زندان اوین در عصر روز اجرای حکم قطع بوده است و این باعث ایجاد نگرانی در زندانیان شده است. در ساعت ۹:۵۰ شب ۱۹ اردیبهشت یعنی ۱۰ دقیقه قبل از خاموشی، خانم علم هولی را به بهانه ی این که نام پدرش را اشتباه گفته است از بند بردند. «هر ثانيه به سختی می گذشت و ما در انتظار بوديم تا خبری از شيرين بگيريم، ...، حتی لحظه ای به گمانمان نيامد که شايد ديگر ديداری در پی اين جدايی نباشد. اشتياق شيرين به زندگی و پيشرفت و تلاش او در مطالعه شبيه کسی بود که تنها چند روز از بازداشتش گذشته و بزودی هم آزاد خواهد شد.»

مسئولان امنیتی پیکر او را به خانواده‌اش تحویل ندادند و مخفیانه دفن کردند.

نیروهای امنیتی در۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۹ خواهر و مادر شیرین علم هولی را در منزل شان در ماکو بازداشت و چند ساعت بعد با قید وثیقه آزاد کردند. ماموران هم چنین در تهران برادر و پدر وی را که به نظر می رسد برای پیگیری وضعیت جسد به تهران رفته بودند، مورد تعقیب قرار دادند.

بنا بر گفته ی آقای بهرامیان، خانواده خانم علم هولی از مقاماتی مانند دادستان تهران، استاندار کردستان، رییس قوه ی قضاییه و ... درخواست کرده اند که اجساد عزیزانشان را بازگردانند. آقای بهرامیان در خرداد سال ۱۳۸۹ ضمن ابراز تاسف از عدم پاسخگویی مسئولان دستگاه قضایی به خانواده ها و وکیل اعدام شدگان گفت: «نزدیک به یک ماه است که خانواده های داغ دیده در به در دنبال پیکر های عزیزان شان می گردند و هیچ پاسخی که مبتنی بر احساس مسوولیت آقایان باشد نشنیده اند.» به عنوان نمونه خانواده های دو تن از افرادی که با خانم علم هولی اعدام شده اند در ملاقات با استاندار کردستان درخواست خود را مبنی بر بازگرداندن اجساد تکرار کرده اند اما استاندار کردستان به آن ها گفته است: « اعدام شدگان در محلی که هم اکنون به دلیل شرایط امنیتی قادر به افشای آن نیستیم دفن شده اند و پس از گذشت زمان و مساعد بودن اوضاع مسئولین مربوطه محل دفن ایشان را به شما اطلاع خواهیم داد.» او برای اعدام شدگان در آخرت طلب مغفرت کرده که این موضوع احساسات خانواده ها را جریحه دار ساخته است. هم چنین پس از این ملاقات، افراد ناشناس با خانواده ی بقیه ی اعدام شدگان تماس گرفته و آن ها را تهدید کرده اند که در صورت تکرار چنین ملاقات هایی دستگیر خواهند شد.

پس از گذشت سالین از اعدام این زندانیان هم‌چنان از سرنوشت پیکرهای آنان و محل احتمالی دفن اعدام شدگان اطلاعی به دست نیامده است.

نامه ها در باره شکنجه و زندان

شیرین علم هولی در نامه‌‌هایش دستگیری و شرایط سخت زندان و شکنجه‌هایی را که متحمل شده شرح می‌دهد. در نامه‌ای به تاریخ ۲۸ دیماه ۱۳۸۸ نوشته است: «...من در خرداد ۱۳۸۷ در تهران توسط تعدادی از ماموران نظامی و لباس شخصی دستگیر شدم و مستقیما به مقر سپاه منتقل شدم. به محض ورود و پیش از هر گونه سوال و جوابی، شروع به کتک زدن من کردند...تمام آن مدت (مدتی که وی در زندان سپاه گذرانده) متحمل انواع شکنجه های جسمی و روحی شدم. بازجوها مرد بودند و من با دستبند به تخت بسته شده بودم. آن ها با باتوم برقی، کابل، مشت و لگد به سر و صورت و اعضای بدنم و کف پاهایم می‌کوبیدند. من حتا در آن زمان به راحتی نمی‌توانستم فارسی را بفهمم و صحبت کنم. زمانی که سوال های شان بی جواب می ماند، باز مرا به باد کتک می‌گرفتند تا از هوش می‌رفتم. صدای اذان که می‌آمد برای نماز می‌رفتند و به من تا زمان بازگشت شان فرصت می‌دادند تا به قول خودشان فکرهایم را بکنم و زمانی که باز می گشتند، دوباره کتک، بی هوشی، آب یخ و …»

«ضربه هایی که در دوران شکنجه به سرم وارد شده، باعث آسیب دیدگی در سرم شده است. بعضی از روزها دردها ی شدید هجوم میاورند. سر دردهایم آن قدر شدید میشود، که دیگر نمیدانم در اطرافم چه میگذرد، ساعت ها از خود بیخود میشوم و در نهایت از شدت درد، بینییم شروع به خونریزی می کند و بعد کم کم به حالت طبیعی برمیگردم و هوشیار می شوم. هدیه دیگر آن ها برای من ضعف بینایی چشمانم است که دائم تشدید میشود و هنوز هم به درخواستم برای عینک پاسخ نداده شده...»

«زمانی که دیدند من برای ادامه اعتصاب غذا مصرم، به واسطه سرم و شلنگ هایی که از بینی به درون معده ام می‌فرستادند، به زور قصد شکستن اعتصابم را داشتند. من مقاومت می‌کردم و شلنگ ها را بیرون می‌کشیدم که منجر به خونریزی و درد زیادی می‌شد و اثر آن حالا بعد از دو سال هم چنان باقی مانده و آزارم می‌دهد.»

«یک روز در هنگام بازجویی، چنان لگد محکمی به شکمم زدند که بلافاصله دچار خونریزی شدیدی شدم. یک روز یکی از بازجویان به سراغم آمد، تنها بازجویی بود که او را دیدم. در سایر مواقع چشم بند داشتم. او سوال های بی ربطی از من پرسید. وقتی جوابی نشنید، سیلی ای به صورتم زد و اسلحه ای از روی کمر خود باز کرد و بر سرم گذاشت و گفت: «به سوال هایی که از تو می کنم جواب بده. من که می‌دانم تو عضو پژاک هستی، تروریستی، ببین دختر تو حرف بزنی یا نه فرقی نمی‌کند ما خوشحالیم که یک عضو پژاک در دستانمان اسیر است.»

«با پای زخمی سرپا نگه می داشتند تا پاهایم کاملا ورم می‌کرد و بعد برایم یخ می‌آوردند. شب ها تا صبح صدای جیغ و داد و ناله و گریه می‌آمد و من از شنیدن این صداها عصبی می‌شدم که بعدها فهمیدم این صدا ضبط است و به خاطر آن است که من رنج های زیادی بکشم. یا ساعت ها در اتاق بازجویی فقط قطره قطره آب سرد روی سرم می‌چکید و شب مرا به سلول باز می‌گرداندند.»

«یک روز با چشمان بسته روی صندلی نشسته بودم و بازجویی می‌شدم. بازجو سیگارش را روی دستم خاموش کرد و یا یک روز آن قدر پاهایم را با کفش هایش فشار داد که ناخن هایم سیاه شد و افتاد یا این که تمام روز مرا در اتاق بازجویی سرپا نگه می‌داشت و بدون هیچ سوالی، فقط بازجویان می نشستند و جدول حل می‌کردند...»

«به دلیل وضعیت جسمی ام و این که حتا نمی‌توانستم راه بروم، بند ۲۰۹ حاضر به پذیرش من نشد و یک روز تمام با همان وضعیت، مرا دم در ۲۰۹ نگاه داشتند تا سرانجام مرا به بهداری منتقل کردند. دیگر، تفاوت شب و روز را درک نمی کردم. نمی دانم چند روز در بهداری عمومی اوین ماندم تا زخم هایم کمی بهتر شد و بعد به ۲۰۹ منتقل شدم و بازجویی ها در آن جا آغاز شد. بازجوهای ۲۰۹ نیز تکنیک ها و روش های خاص خود را داشتند و به قول خودشان با سیاست سرد و گرم پیش می‌رفتند. ابتدا بازجویی خشن می‌آمد و مرا تحت فشار و شکنجه و تهدید قرار می‌داد و می‌گفت که هیچ قانونی برای اش مهم نیست و هر کاری بخواهد با من می‌کنند و … بعد بازجوی مهربان وارد می شد و از او خواهش می‌کرد که دست از این کارها بردارد. به من سیگاری تعارف می‌کرد و بعد سوالات را تکرار می‌کرد و دوباره این دور باطل شروع می شد.»

منابع

1.  مرکز مطالعات اسناد ایران - شهادتنامه ملائکه علم هولی
2. پرش به بالا↑ پایگاه خبری تحلیلی روز - عکس هایی منتشر نشده از شیرین علم هولی
3. ↑ ^{پرش به بالا به:۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳} بنیاد برومند - شیرین علم هولی آتشگاه
4. پرش به بالا↑ رادیو فردا - شیرین علم هولی به روایت هم‌بندش، سیلوا هاراتونیان
5. پرش به بالا↑ ANFNEWS - پس از ۷ سال هنوز مدفن اعدام شدگان ۱۹ اردیبهشت مشخص نیست
6. پرش به بالا↑ کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت -  به یاد شیرین علم هولی، زندانی مبارز کرد