قدم‌خیر
قدم‌خیر (تولد ۱۲۷۸ خورشیدی، درگذشت ۱۳۱۲ زاده لرستان) زن مبارز ایرانی از قوم لر می‌باشد که در اوایل روی کار آمدن حکومت پهلوی در ایران جهت مقابله با سرکوب عشایر توسط دولت، به مبارزه مسلحانه علیه رضاخان در لرستان قیام کرد. او رهبر قيام «پشتکوه» بود که بيش از پنج سال عليه رضاخان مبارزه کرد، هيچگاه تسليم دشمنان وتهديدهاي آنها نشد و در اين راه شجاعت و شهامت بسیاری از خود نشان داد.
دوران کودکی و نوجوانی
قدم‌خیر در سال ۱۲۷۸ خورشیدی (۱۹۰۰ میلادی) در بخش الوار گرمسیری شهرستان اندیمشک در میان عشایر قلاوند در شمال کوه «تنگوان» در مکانی معروف به «گود» ودر محلی بنام «اِشگفت الله کرم» بدنیا آمد.
وجه تسمیه
قدم‌خیر در سال ۱۲۷۸ خورشیدی (۱۹۰۰ میلادی) در بخش الوار گرمسیری شهرستان اندیمشک در میان عشایر قلاوند در شمال کوه «تنگوان» در مکانی معروف به «گود» ودر محلی بنام «اٍشگفت الله کرم» بدنیا آمد.
نسب خانوادگی
پدر قدم‌خیر «کیخا قأنی» (ﻛﺪﺧﺪا قندی) از ﻃﺎﻳﻔﻪ بزرگ ﻗﻼوﻧﺪ (قلاون)، از ایل «دریکوند» بود.
ﺗﻴﺮهﻫﺎﻳﻲ ازﻃﺎﻳﻔﻪ ﻗﻼوﻧﺪ ﻛﻪ در روﺳﺘﺎﻫﺎی «ﺗﺎتا آو» (tataov) و «ﺧﻮﻧﻴﻠﻪ» (khonila) و «ﻣﻲرزﻳﻞ» (merezil) زﻧﺪﮔﻲ می‌کردند داراي ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﺷﺎر از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺤﻜﻢ اﻳﻠﻲ وﻋﺸﻴﺮه‌اي ﺑﻮد. ﻗﺪمﺧﻴﺮدوران ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ را در ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻠﻲ و ﻛﻮچ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺑﺮادراﻧﺶ در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺎن ﻃﺎﻳﻔﻪﻫﺎ و اﻳﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ وﻗﺖ (اواﺧﺮدوره ﻗﺎﺟﺎر و اواﻳﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ رﺿﺎخان) ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻮد و به همين دليل ﺷﺨﺼﻴﺖ او با ويژگيهاي برجسته ﻣﺒﺎرزي ﺟﺴﻮر و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل زﻧﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎن، ﺷﻜﻞگرفت.
پدرش، ریاست ایل بزرگ قلاوند را به عهده داشت و از ﻣﺮدان بنام ﻃﺎﻳﻔﻪ بود ﻛﻪ در ﺑﺨﺸﻨﺪگی، ﺻﻠﺢﺟﻮیی، مهمان‌نوازی، سلحشوری ومردم‌داری زﺑﺎﻧﺰد خاص وعام بود. مادرش نیز «جواهر» (در گویش لری جوهر) نام داشت که زنی با ویژگی‌های ممتاز بود.
قدم‌خیر دوران کودکی و ﻧﻮﺟﻮانی را در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻮچ نشینی ﺑﺎ پدر و ﺑﺮادرانش از جمله «بابا خان» و «عباس خان» و خواهرانش «گوطلا» و «شاهی» در میان ﻃﺒﻴﻌﺖ زیبای لرستان گذارند. او دختری زيبا، رشيد و دلاور بود.
قدم‌خیر در کودکی نزد شخصی به نام "ملاحاجی" سواد مکتبی را فراگرفت و اندک‌اندک درشرايطيکه پدرش در رأس طایفه قرار داشت و به دلیل رفت و آمدهای بزرگان به خانه پدری به فردی مطلع و آگاه از اتفاقات زمانه بدل شد. قدم‌خیر به واسطه زندگی در چنین خانواده‌ای دانش مردمداری ونیز مهارت‌های سوارکاری وتیراندازی رابا شایستگی فراگرفت که کمتر زن «بالاگریوه‌ای» به آن دست یافت. تنها فرزند او پسری به نام محمدخان از شوهرش صف‌قلی قلاوند بود. صف‌قلی در نبرد با نیروهای رضاخان کشته شد.