قمرالملوک وزیری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''قمرالملوک وزیری <small>(متولد۱۲۸۴تاکستان قزوین ـ درگذشت ۱۴مرداد ۱۳۳۸ در 54 سالگی) او اولین خواننده زن ایرانیست که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود.</small>'''<ref>آموزشگاه موسیقی انوشه - [[بیوگرافی قمرالملوک وزیری .]]</ref> | آخرین اجرای قمرالملوک در سال 1332 بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد .'''قمرالملوک وزیری <small>(متولد۱۲۸۴تاکستان قزوین ـ درگذشت ۱۴مرداد ۱۳۳۸ در 54 سالگی) او اولین خواننده زن ایرانیست که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود.</small>'''<ref name=":0">آموزشگاه موسیقی انوشه - [[بیوگرافی قمرالملوک وزیری .]]</ref> | ||
== زندگی نامه == | == زندگی نامه == | ||
قمر متولد 1284 در تاکستان قزوین فرزند «سیدحسین» قل ازتولد پدرش در گذشت و مادرش را در ۱۸ ماهگی از دست داد. ازین رو تحت سرپرستی مادر بزرگش خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین که روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود قرار گرفت و نخستینن زن خواننده ایرانی بود که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود. پدرش ، سید حسن چهار ماه قبل از تولد قمرالملوک از دنیا رفت و در 18 ماهگی مادرش (طوبی خانم ) به علت بیماری حصبه از دنیا رفت. سرپرستی او را مادربزرگش ، خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین به عهده گرفت.مادربزرگش روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود و قمرالملوک را با خود به محافل برده و وی را با آواز آشنا کرد. دیری نپایید که مادر بزرگش نیز درگذشت به سرپرستی استاد بحرینی و تحت تعلیمهای وی درآمد. قمرالملوک همراه بهرینی به تهران آمد و در مجالس با موسیقیدانان سرشناس از جمله نظام الدین لاچینی و از رهنمودهای این استاد بهرمند شد در شانزده سالگی چندین تصنیف خواند و در کمپانی «پلی فون» ضبط کرد. وی در مجلسی با مرتضی خان نی داوود آشنا شد و اصول و ردیف آوازی را فرا گرفت. اولین کنسرت خود را در سال 1303 در گراند هتل برگزار کرد و برای اولین بار بعنوان یک زن آوازه خوان بی‌حجاب روی صحنه رفت. روز بعد از اجرا نظمیه از او تعهد گرفت تا بی‌حجاب اقدام به اجرا ی برنامه نکند این کار سبب شد زنان دیگری چون ملوک ضرابی و روح انگیز نیز وارد عرصه خوانندگی شوند. در سال 1319 اولین بار صدای قمرالملوک از طریق رادیو پخش شد.* | قمر متولد 1284 در تاکستان قزوین فرزند «سیدحسین» قل ازتولد پدرش در گذشت و مادرش را در ۱۸ ماهگی از دست داد. ازین رو تحت سرپرستی مادر بزرگش خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین که روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود قرار گرفت و نخستینن زن خواننده ایرانی بود که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود. پدرش ، سید حسن چهار ماه قبل از تولد قمرالملوک از دنیا رفت و در 18 ماهگی مادرش (طوبی خانم ) به علت بیماری حصبه از دنیا رفت. سرپرستی او را مادربزرگش ، خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین به عهده گرفت.مادربزرگش روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود و قمرالملوک را با خود به محافل برده و وی را با آواز آشنا کرد. دیری نپایید که مادر بزرگش نیز درگذشت به سرپرستی استاد بحرینی و تحت تعلیمهای وی درآمد. قمرالملوک همراه بهرینی به تهران آمد و در مجالس با موسیقیدانان سرشناس از جمله نظام الدین لاچینی و از رهنمودهای این استاد بهرمند شد در شانزده سالگی چندین تصنیف خواند و در کمپانی «پلی فون» ضبط کرد. وی در مجلسی با مرتضی خان نی داوود آشنا شد و اصول و ردیف آوازی را فرا گرفت. اولین کنسرت خود را در سال 1303 در گراند هتل برگزار کرد و برای اولین بار بعنوان یک زن آوازه خوان بی‌حجاب روی صحنه رفت. روز بعد از اجرا نظمیه از او تعهد گرفت تا بی‌حجاب اقدام به اجرا ی برنامه نکند این کار سبب شد زنان دیگری چون ملوک ضرابی و روح انگیز نیز وارد عرصه خوانندگی شوند. در سال 1319 اولین بار صدای قمرالملوک از طریق رادیو پخش شد.*علاوه بر هنر خواندن و آواز ، یک فعال اجتماعی نیز هست. آخرین اجرای قمرالملوک در سال 1332 بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد . قمرالملوک به دلیل ارادت خاصی که به کلنل وزیری داشت ، نام خانوادگی " وزیری " را برای خود برگزید در 14 مرداد 1338 در سن 54 سالگی چشم از جهان فرو بست و در گورستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.*<ref name=":0" /> | ||
بعد از سقوط سلسله ی قاجار و آغاز دوران نوگرایی ، بسیاری از ایرانیان که در اروپا به تحصیل اشتغال داشتند، به ایران بازگشتند. در بین آن ها کلنل «علی نقی وزیری» پس از مراجعت از اروپا در اسفند ماه 1302 خورشیدی ، «مدرسه ی عالی موسیقی» را تاسیس کرد و پس از آن نیز به تاسیس «کلوب موزیکال» در تهران همت گماشت. | |||
با افتتاح و فعالیت این کانونها و بعدها با تاسیس رادیو ، هنر آوازخوانی قمر، اوج تازه ای گرفت و شکوه و غنای آواز او به جریان نوگرایی و روحتحولخواهی روشنفکران زمانهاش یاری داد. | |||
در سال | در این دوران، قمر، نخستین کنسرت خود را در «گراند هتل» به سال 1303 یعنی در سن نوزده ساله گی اجرا میکند. حضور شجاعانه ی او به عنوان آوازهخوان زن در سالنهای عمومی و کنسرتها باعث شد که «کلنل وزیری» خواهان شرکت زنان در کنسرتها شود. تحقق این امر سرانجام با پیگیری و مذاکرات وزیری با مقامات وقت به وجود آمد و توافق شد که هفتهای یک شب، خانمها نیز بتوانند در کنسرت شرکت کنند و از تماشای برنامههای هنری بهره ببرند. | ||
قمر نخستین آوازخوان زن ایران بود که کنسرت برگزار کرد. او توانست این کنسرت تاریخ ساز خود را در سالن گراند هتل(در لاله زار) همراه با ساز استاد «مرتضا نی داوود» برگزار کند . خود قمر در مورد این کنسرت می گوید: | |||
«آن شب یکی از خاطره انگیز ترین شب های زنده گی من است که هرگز فراموش نمی کنم . وقتی وارد سالن شد م همه جا را جمعیت گرفته و ناگفته نماند که خیلی ها هم ناراحت و حتا عصبانی بودند . | |||
ترس مبهمی در وجودم خانه کرده بود. من با تاج گل زیبا یی روی صحنه ظاهر شدم . حاضران با کف زدن و شور و شوق ورودم را به صحنه گرامی داشتند و این همه استقبال ناگهان به من اعتماد به نفس بخشید و جان داد . بی اختیار اشک شوق در دیده گانم آمد ، اما نوای ساز مرتضا خان به دادم رسید و فرصتی یافتم تا حنجره ام را که بر اثر فشار بغض منقبض شده بود ، آرام کنم . روی از جمعیت بر گرفتم و نگاهم را به سمت مرتضا خان دوختم و او پس از مدتی با اشاره ی سر و چشم به من فهمانید که باید آواز را شروع کنم آب دهانم را قورت دادم و با رعایت آن چه که تعلیم دیده بودم ، آواز را آغاز کردم و دیگر از عهده بر نمی آیم که بگویم مردم در پایان چه کرد ند . | |||
اما بعد ازاجرای کنسرت مرا به کلانتری احضار نمودند وتعهد گرفتند که دیگر بی حجاب نخوانم ومشوقانم را که فکر می کردند بعد از این اجرا سلامت به خانه ام نمی رسم در نگرانی بسیار گذاشتند. اما من بر خلاف تعهدی که سپرده بود م ، باز هم به صحنه رفتم و بی حجاب رفتم و بی حجاب هم آواز خواندم.» | |||
== فعالیت خیره == | == فعالیت خیره == | ||
| خط ۳۰: | خط ۲۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | |||
نسخهٔ ۱۶ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۳۲
آخرین اجرای قمرالملوک در سال 1332 بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد .قمرالملوک وزیری (متولد۱۲۸۴تاکستان قزوین ـ درگذشت ۱۴مرداد ۱۳۳۸ در 54 سالگی) او اولین خواننده زن ایرانیست که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود.[۱]
زندگی نامه
قمر متولد 1284 در تاکستان قزوین فرزند «سیدحسین» قل ازتولد پدرش در گذشت و مادرش را در ۱۸ ماهگی از دست داد. ازین رو تحت سرپرستی مادر بزرگش خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین که روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود قرار گرفت و نخستینن زن خواننده ایرانی بود که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب می شود. پدرش ، سید حسن چهار ماه قبل از تولد قمرالملوک از دنیا رفت و در 18 ماهگی مادرش (طوبی خانم ) به علت بیماری حصبه از دنیا رفت. سرپرستی او را مادربزرگش ، خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین به عهده گرفت.مادربزرگش روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود و قمرالملوک را با خود به محافل برده و وی را با آواز آشنا کرد. دیری نپایید که مادر بزرگش نیز درگذشت به سرپرستی استاد بحرینی و تحت تعلیمهای وی درآمد. قمرالملوک همراه بهرینی به تهران آمد و در مجالس با موسیقیدانان سرشناس از جمله نظام الدین لاچینی و از رهنمودهای این استاد بهرمند شد در شانزده سالگی چندین تصنیف خواند و در کمپانی «پلی فون» ضبط کرد. وی در مجلسی با مرتضی خان نی داوود آشنا شد و اصول و ردیف آوازی را فرا گرفت. اولین کنسرت خود را در سال 1303 در گراند هتل برگزار کرد و برای اولین بار بعنوان یک زن آوازه خوان بی‌حجاب روی صحنه رفت. روز بعد از اجرا نظمیه از او تعهد گرفت تا بی‌حجاب اقدام به اجرا ی برنامه نکند این کار سبب شد زنان دیگری چون ملوک ضرابی و روح انگیز نیز وارد عرصه خوانندگی شوند. در سال 1319 اولین بار صدای قمرالملوک از طریق رادیو پخش شد.*علاوه بر هنر خواندن و آواز ، یک فعال اجتماعی نیز هست. آخرین اجرای قمرالملوک در سال 1332 بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد . قمرالملوک به دلیل ارادت خاصی که به کلنل وزیری داشت ، نام خانوادگی " وزیری " را برای خود برگزید در 14 مرداد 1338 در سن 54 سالگی چشم از جهان فرو بست و در گورستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.*[۱]
بعد از سقوط سلسله ی قاجار و آغاز دوران نوگرایی ، بسیاری از ایرانیان که در اروپا به تحصیل اشتغال داشتند، به ایران بازگشتند. در بین آن ها کلنل «علی نقی وزیری» پس از مراجعت از اروپا در اسفند ماه 1302 خورشیدی ، «مدرسه ی عالی موسیقی» را تاسیس کرد و پس از آن نیز به تاسیس «کلوب موزیکال» در تهران همت گماشت.
با افتتاح و فعالیت این کانونها و بعدها با تاسیس رادیو ، هنر آوازخوانی قمر، اوج تازه ای گرفت و شکوه و غنای آواز او به جریان نوگرایی و روحتحولخواهی روشنفکران زمانهاش یاری داد.
در این دوران، قمر، نخستین کنسرت خود را در «گراند هتل» به سال 1303 یعنی در سن نوزده ساله گی اجرا میکند. حضور شجاعانه ی او به عنوان آوازهخوان زن در سالنهای عمومی و کنسرتها باعث شد که «کلنل وزیری» خواهان شرکت زنان در کنسرتها شود. تحقق این امر سرانجام با پیگیری و مذاکرات وزیری با مقامات وقت به وجود آمد و توافق شد که هفتهای یک شب، خانمها نیز بتوانند در کنسرت شرکت کنند و از تماشای برنامههای هنری بهره ببرند.
قمر نخستین آوازخوان زن ایران بود که کنسرت برگزار کرد. او توانست این کنسرت تاریخ ساز خود را در سالن گراند هتل(در لاله زار) همراه با ساز استاد «مرتضا نی داوود» برگزار کند . خود قمر در مورد این کنسرت می گوید:
«آن شب یکی از خاطره انگیز ترین شب های زنده گی من است که هرگز فراموش نمی کنم . وقتی وارد سالن شد م همه جا را جمعیت گرفته و ناگفته نماند که خیلی ها هم ناراحت و حتا عصبانی بودند .
ترس مبهمی در وجودم خانه کرده بود. من با تاج گل زیبا یی روی صحنه ظاهر شدم . حاضران با کف زدن و شور و شوق ورودم را به صحنه گرامی داشتند و این همه استقبال ناگهان به من اعتماد به نفس بخشید و جان داد . بی اختیار اشک شوق در دیده گانم آمد ، اما نوای ساز مرتضا خان به دادم رسید و فرصتی یافتم تا حنجره ام را که بر اثر فشار بغض منقبض شده بود ، آرام کنم . روی از جمعیت بر گرفتم و نگاهم را به سمت مرتضا خان دوختم و او پس از مدتی با اشاره ی سر و چشم به من فهمانید که باید آواز را شروع کنم آب دهانم را قورت دادم و با رعایت آن چه که تعلیم دیده بودم ، آواز را آغاز کردم و دیگر از عهده بر نمی آیم که بگویم مردم در پایان چه کرد ند .
اما بعد ازاجرای کنسرت مرا به کلانتری احضار نمودند وتعهد گرفتند که دیگر بی حجاب نخوانم ومشوقانم را که فکر می کردند بعد از این اجرا سلامت به خانه ام نمی رسم در نگرانی بسیار گذاشتند. اما من بر خلاف تعهدی که سپرده بود م ، باز هم به صحنه رفتم و بی حجاب رفتم و بی حجاب هم آواز خواندم.»
فعالیت خیره
آثار
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ آموزشگاه موسیقی انوشه - بیوگرافی قمرالملوک وزیری .