محمد علی شاه: تفاوت میان نسخه‌ها
(←لید) |
(←لید) |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
سیروس غنی درباره رابطه محمدعلی شاه و '''احمد شاه''' می نویسد: " محمدعلی شاه پسر نوجوان خود را سخت دوست می داشت و هنگامی که ناچار شد ترک وطن گوید پیشنهاد کرد فرزندش را همراه خود به تبعید ببرد؛ تعهد هم سپرده بود که وقتی به سن بلوغ رسید او را پس فرستد که بر تخت سلطنت نشیند. مذاکرات مفصلی با سران شورش به عمل آمد و عاقبت پسر مجبور شد در ایران بماند. | سیروس غنی درباره رابطه محمدعلی شاه و '''احمد شاه''' می نویسد: " محمدعلی شاه پسر نوجوان خود را سخت دوست می داشت و هنگامی که ناچار شد ترک وطن گوید پیشنهاد کرد فرزندش را همراه خود به تبعید ببرد؛ تعهد هم سپرده بود که وقتی به سن بلوغ رسید او را پس فرستد که بر تخت سلطنت نشیند. مذاکرات مفصلی با سران شورش به عمل آمد و عاقبت پسر مجبور شد در ایران بماند. | ||
[[پرونده:جوانی محمدعلی شاه.jpg|بندانگشتی|جوانی محمدعلی شاه]] | |||
از شواهد موجود برمی آید که خاطرات تلخ کودکی و خلع پدر از پادشاهی و تبعیدش به خارج، احمد شاه را به صورت آدمی بسیار بدبین و منفی درآورد که هیچ گونه دلبستگی واقعی به سرزمین اجدادی خود نداشت. مشغله فکری اش بیش از هر چیز گردآوری ثروت بود. | از شواهد موجود برمی آید که خاطرات تلخ کودکی و خلع پدر از پادشاهی و تبعیدش به خارج، احمد شاه را به صورت آدمی بسیار بدبین و منفی درآورد که هیچ گونه دلبستگی واقعی به سرزمین اجدادی خود نداشت. مشغله فکری اش بیش از هر چیز گردآوری ثروت بود. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
مارلینگ وزیر مختار انگلیس درباره او گفته است:احمد شاه همواره امیدوار بود به ثروتی بادآورده در بورس پاریس دست یابد<ref>آی ایران - [http://www.akairan.com/maghalat-persia/maghalate-tarikhi/201210131911.html آخرین وصیت محمدعلی شاه قاجار]</ref> | مارلینگ وزیر مختار انگلیس درباره او گفته است:احمد شاه همواره امیدوار بود به ثروتی بادآورده در بورس پاریس دست یابد<ref>آی ایران - [http://www.akairan.com/maghalat-persia/maghalate-tarikhi/201210131911.html آخرین وصیت محمدعلی شاه قاجار]</ref> | ||
== خلع محمدعلی شاه قاجار == | |||
۲۵ تیرماه ۱۲۸۸ خورشیدی یک روز پس از آنکه طرفداران مسلح [https://tarikhema.org/words/%d9%85%d8%b4%d8%b1%d9%88%d8%b7%d9%87/ مشروطه] [https://tarikhema.org/words/%d8%aa%d9%87%d8%b1%d8%a7%d9%86/ تهران] را فتح کردند محمدعلی [https://tarikhema.org/words/%d8%b4%d8%a7%d9%87/ شاه] قاجار که به سفارت بیگانه پناه برده بود از [https://tarikhema.org/words/%d8%b3%d9%84%d8%b7%d9%86%d8%aa/ سلطنت] عزل و احمدشاه خردسال جانشین وی شد. | |||
[https://tarikhema.org/words/%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%b4%d8%a7%d9%87/ محمدعلی شاه] ششمین پادشاه از دودمان قاجار بود که پس از اعطای مشروطه و در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی به قدرت رسید. وی از ابتدا با فرمانی که پدرش امضا کرده بود به مخالفت برخاست و تا آنجا پیش رفت که دستور داد در ۲ تیر ۱۲۸۷ هجری شمسی یک کلنل روس به نام “ولادیمیر لیاخوف”[https://tarikhema.org/words/%d9%85%d8%ac%d9%84%d8%b3/ مجلس] را به توپ ببندد؛ اقدامی که در تاریخ ایران به استبداد صغیر شهرت دارد. | |||
به دنبال اقدام محمدعلی شاه علیه مشروطیت، قشونی از مخالفان وی نخست در اصفهان و سپس گیلان علیه دولت [https://tarikhema.org/words/%d9%82%db%8c%d8%a7%d9%85/ قیام] کردند و چیزی نگذشت که مجاهدان [https://tarikhema.org/words/%d8%aa%d8%a8%d8%b1%db%8c%d8%b2/ تبریز] و شیراز و قزوین نیز با نیروهای دولتی درگیر شدند. پیروزی مشروطه خواهان علیه قوای دولتی کار را برای محمدعلی شاه دشوار کرد تا آنجا که در ۲۲ تیرماه ۱۲۸۸ قوای سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنکابنی خود را به تهران رسانده و آماده فتح پایتخت شدند. | |||
دو روز پس از آن جنگ خیابانی میان مشروطه خواهان و قوای قزاق آغاز شد. محمدعلی شاه که از شکست قوای قزاق نگران بود همراه با خانواده خود به سفارت روسیه پناهنده شد و درخواست کمک کرد. جنگ در تهران اما بیش از ۵ روز ادامه نیافت و قوای مشروطه خواه موفق شد کنترل کامل شهر را در دست بگیرد. مجاهدان بلافاصله یک شورای عالی ۲۸ نفری تشکیل دادند و همان روز محمد علی شاه را به دلیل پناهنده شدن در خاک وطن به سفارتخانه خارجی، از سلطنت [https://tarikhema.org/words/%d8%ae%d9%84%d8%b9/ خلع] کردند. | |||
هیات عالی در پیام خلع سلطنت محمدعلی شاه به وی نوشت: | |||
اعلی حضرتا مقتضیات وقت و شدت هرج‌ومرج مملکت و انزجار قلوب ملت از اداره آن اعلی حضرت ضرورت بهم‌رسانیده که آن اعلی حضرت از زحمات بار سنگین سلطنت خود را معاف فرمایند، برطبق همین ضرورت امروز که ۲۷جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ است در سفارت محترمه دولت بهیه روس پناهنده شده بالطبع شخص همایونی خود را از این زحمت فارغ فرمودند علی‌هذا مجلس عالی فوق‌العاده امروز ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ در بهارستان تشکیل یافته اعلی حضرت قوی شوکت اقدس سلطان احمد شاه خلدالله ملکه و سلطانه را به شاهنشاهی [https://tarikhema.org/words/%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86/ ایران] پذیرفته و تا تشکیل پارلمان موقتاً حضرت مستطاب اشرف عالی آقای عضدالملک دامت شوکته را بسمت نیابت سلطنت اختیار نمود. | |||
بر اساس این بیانیه مجاهدان ضمن خلع سلطنت از محمدعلی شاه فرزند ۱۲ ساله او احمد شاه را به سلطنت رساندند.<ref>تاریخ ما - [https://tarikhema.org/contemporary/iranc/qajarian/21308/%D8%AE%D9%84%D8%B9-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1/ خلع محمدعلی شاه قاجار]</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۶ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۰۹
| ۱۲۸۹ه.ق. | |
| محل تولد | شهر تبریز |
|---|---|
| محل درگذشت | کشور ایتالیا |
| در بندر ساوونا، در تبعید درگذشت. | |
| ملیت | کشور ایران |
| مدفن | شهر کربلا |
نام همسر
ملکه جهان
ملکه جهان در شعبان 1310 ه.ق با پسرعمویش محمد علی میرزا ازدواج کرد.
نام پدر
مظفرالدین شاه قاجار
نام پسر
محمد حسن میرزا قاجار
محمد حسن سومین فرزند ذکور محمد علی شاه بود.
احمد شاه قاجار
نام مادر
تاج الملوک[۱]
پادشاه
حکومت قاجار
( از ۱۲۸۵ه.ش. تا ۱۲۸۸ه.ش. )[۱]
تبعید به
کشور روسیه
( از ۱۲۸۸ه.ش. )
فتح تهران به پناه گرفتن محمدعلی شاه و خانواده اش در سفارتخانهٔ روسیه انجامید. از سلطنت خلع شد و پسرش جانشین او شد. برای او مقرری برابر ۱۰۰ تومان در هر ماه در نظر گرفته شد و توسط نیروهای فاتح تهران تبعید گردید. وی پس از مدتی در صدد بازگشت و انتقام جویی و کسب مجدد قدرت برآمد که شکست خورد و ناچار به روسیه برگشت و مقرری وی نیز قطع گردید. او تا آخر عمر در روسیه ماند.[۱]
وصیت محمدعلی شاه | آخرین وصیت محمدعلی شاه قاجار
هنگامی که فاتحان تهران، محمدعلی شاه را روانه تبعید می کردند، پادشاه معزول به دلیل علاقه زیادی که به پسرشاحمد شاه نصیحت کرد ثروت اندوزی را مهمترین اولویت زندگی خود قرار دهد.
سیروس غنی درباره رابطه محمدعلی شاه و احمد شاه می نویسد: " محمدعلی شاه پسر نوجوان خود را سخت دوست می داشت و هنگامی که ناچار شد ترک وطن گوید پیشنهاد کرد فرزندش را همراه خود به تبعید ببرد؛ تعهد هم سپرده بود که وقتی به سن بلوغ رسید او را پس فرستد که بر تخت سلطنت نشیند. مذاکرات مفصلی با سران شورش به عمل آمد و عاقبت پسر مجبور شد در ایران بماند.
از شواهد موجود برمی آید که خاطرات تلخ کودکی و خلع پدر از پادشاهی و تبعیدش به خارج، احمد شاه را به صورت آدمی بسیار بدبین و منفی درآورد که هیچ گونه دلبستگی واقعی به سرزمین اجدادی خود نداشت. مشغله فکری اش بیش از هر چیز گردآوری ثروت بود.
پدرش به او نصیحت کرده بود مواظب تزلزل رای هموطنانش باشد، چه بسا که او را هم کنار گذارند. پس باید مکنتی به هم بزند و برای روز مبادا پول بیندوزد.
از شواهد موجود برمی آید که خاطرات تلخ کودکی و خلع پدر از پادشاهی و تبعیدش به خارج، احمد شاه را به صورت آدمی بسیار بدبین و منفی درآورد که هیچ گونه دلبستگی واقعی به سرزمین اجدادی خود نداشت
احمد شاه در نوجوانی شروع به احتکار غلات کرد. در اوایل 1919 در بورس پاریس به خرید و فروش سهام پرداخت.
مارلینگ وزیر مختار انگلیس درباره او گفته است:احمد شاه همواره امیدوار بود به ثروتی بادآورده در بورس پاریس دست یابد[۲]
خلع محمدعلی شاه قاجار
۲۵ تیرماه ۱۲۸۸ خورشیدی یک روز پس از آنکه طرفداران مسلح مشروطه تهران را فتح کردند محمدعلی شاه قاجار که به سفارت بیگانه پناه برده بود از سلطنت عزل و احمدشاه خردسال جانشین وی شد.
محمدعلی شاه ششمین پادشاه از دودمان قاجار بود که پس از اعطای مشروطه و در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی به قدرت رسید. وی از ابتدا با فرمانی که پدرش امضا کرده بود به مخالفت برخاست و تا آنجا پیش رفت که دستور داد در ۲ تیر ۱۲۸۷ هجری شمسی یک کلنل روس به نام “ولادیمیر لیاخوف”مجلس را به توپ ببندد؛ اقدامی که در تاریخ ایران به استبداد صغیر شهرت دارد.
به دنبال اقدام محمدعلی شاه علیه مشروطیت، قشونی از مخالفان وی نخست در اصفهان و سپس گیلان علیه دولت قیام کردند و چیزی نگذشت که مجاهدان تبریز و شیراز و قزوین نیز با نیروهای دولتی درگیر شدند. پیروزی مشروطه خواهان علیه قوای دولتی کار را برای محمدعلی شاه دشوار کرد تا آنجا که در ۲۲ تیرماه ۱۲۸۸ قوای سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنکابنی خود را به تهران رسانده و آماده فتح پایتخت شدند.
دو روز پس از آن جنگ خیابانی میان مشروطه خواهان و قوای قزاق آغاز شد. محمدعلی شاه که از شکست قوای قزاق نگران بود همراه با خانواده خود به سفارت روسیه پناهنده شد و درخواست کمک کرد. جنگ در تهران اما بیش از ۵ روز ادامه نیافت و قوای مشروطه خواه موفق شد کنترل کامل شهر را در دست بگیرد. مجاهدان بلافاصله یک شورای عالی ۲۸ نفری تشکیل دادند و همان روز محمد علی شاه را به دلیل پناهنده شدن در خاک وطن به سفارتخانه خارجی، از سلطنت خلع کردند.
هیات عالی در پیام خلع سلطنت محمدعلی شاه به وی نوشت:
اعلی حضرتا مقتضیات وقت و شدت هرج‌ومرج مملکت و انزجار قلوب ملت از اداره آن اعلی حضرت ضرورت بهم‌رسانیده که آن اعلی حضرت از زحمات بار سنگین سلطنت خود را معاف فرمایند، برطبق همین ضرورت امروز که ۲۷جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ است در سفارت محترمه دولت بهیه روس پناهنده شده بالطبع شخص همایونی خود را از این زحمت فارغ فرمودند علی‌هذا مجلس عالی فوق‌العاده امروز ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ در بهارستان تشکیل یافته اعلی حضرت قوی شوکت اقدس سلطان احمد شاه خلدالله ملکه و سلطانه را به شاهنشاهی ایران پذیرفته و تا تشکیل پارلمان موقتاً حضرت مستطاب اشرف عالی آقای عضدالملک دامت شوکته را بسمت نیابت سلطنت اختیار نمود.
بر اساس این بیانیه مجاهدان ضمن خلع سلطنت از محمدعلی شاه فرزند ۱۲ ساله او احمد شاه را به سلطنت رساندند.[۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ بانک اطلاعات رجال - محمد علی شاه قاجار
- ↑ آی ایران - آخرین وصیت محمدعلی شاه قاجار
- ↑ تاریخ ما - خلع محمدعلی شاه قاجار