۱٬۰۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
| label31 = برادران | | label31 = برادران | ||
| data31 = مظفرالدین شاه قاجار، کامران میرزا نایب السلطنه | | data31 = مظفرالدین شاه قاجار، کامران میرزا نایب السلطنه | ||
}}'''مسعود میرزا''' ملقب به '''ظل‌السلطان''' (۱۵ دی ۱۲۲۸، تبریز ـ ۱۲ تیر ۱۲۹۷، اصفهان) فرزند ارشد ناصرالدین شاه و سه سال بزرگتر از مظفرالدین شاه بود ولی چون مادرش عفت السطنه از زنان صیغه شاه<ref>مؤسسه نگین هشت بهشت - [https://neginesf.wordpress.com/2010/01/27/131/180px-zellesoltan/ گزارش مختصری از جنایات فرهنگی ظل السلطان دراصفهان » سلطان مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان]</ref> بود و از خاندان قاجاریه نبود، به ولایتعهدی منصوب نگشت. | }}'''مسعود میرزا''' ملقب به '''ظل‌السلطان''' (۱۵ دی ۱۲۲۸، تبریز ـ ۱۲ تیر ۱۲۹۷، اصفهان) فرزند ارشد ناصرالدین شاه و سه سال بزرگتر از مظفرالدین شاه بود ولی چون مادرش عفت السطنه از زنان صیغه شاه<ref>مؤسسه نگین هشت بهشت - [https://neginesf.wordpress.com/2010/01/27/131/180px-zellesoltan/ گزارش مختصری از جنایات فرهنگی ظل السلطان دراصفهان » سلطان مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان]</ref> بود و از خاندان قاجاریه نبود، به ولایتعهدی منصوب نگشت. مسعود میرزا در ابتدا با لقب '''یمین الدوله'''، حکومت مازندران و استرآباد و سپس فارس و اصفهان را به عهده گرفت تا این که لقب ظل‌السلطان یعنی سایه پادشاه را اخذ کرد. در زمان حکومتش بر فارس، به خاطر ظلم فراوان، عزل شد ولی مدتی بعد به اصفهان رفت و تا ۳۴ سال بعد حکمرانی نمود.<ref name=":0">بانک اطلاعات رجال - [http://rijaldb.com/fa/6373/مسعود+میرزا+ظل+السلطان مسعود میرزا ظل السلطان]</ref> | ||
مسعود میرزا در ابتدا با لقب '''یمین الدوله'''، حکومت مازندران و استرآباد و سپس فارس و اصفهان را به عهده گرفت تا این که لقب ظل‌السلطان یعنی سایه پادشاه را اخذ کرد. در زمان حکومتش بر فارس، به خاطر ظلم فراوان، عزل شد ولی مدتی بعد به اصفهان رفت و تا ۳۴ سال بعد حکمرانی نمود.<ref name=":0">بانک اطلاعات رجال - [http://rijaldb.com/fa/6373/مسعود+میرزا+ظل+السلطان مسعود میرزا ظل السلطان]</ref> | |||
به دو چیز شناخته می‌شود؛ ظلم و ستمی که در طول زمامداری خود بر مردم روا داشت و دیگر تخریب گسترده بناها و آثار تاریخی برجسته برجا مانده از دوران صفویه.<ref>کوکا - [http://www.coca.ir/interesting-pictures-zalo-al-sultan-son-naseredin-shah/ عکس‌های جالب از ظل السلطان ظالم، پسر ناصرالدین شاه]</ref> | به دو چیز شناخته می‌شود؛ ظلم و ستمی که در طول زمامداری خود بر مردم روا داشت و دیگر تخریب گسترده بناها و آثار تاریخی برجسته برجا مانده از دوران صفویه.<ref>کوکا - [http://www.coca.ir/interesting-pictures-zalo-al-sultan-son-naseredin-shah/ عکس‌های جالب از ظل السلطان ظالم، پسر ناصرالدین شاه]</ref> | ||
== تلاش برای ولایتعهدی == | == تلاش برای ولایتعهدی == | ||
در سال ۱۳۰۱ ه.ق به ناصرالدین شاه پیشنهاد کرد که در ازای دریافت مقام ولایتعهدی، یک میلیون تومان پیشکش نماید. چون ناکام ماند اصرار کرد وزیرجنگ شود. ناصرالدین شاه که از حمایت بی‌دریغ انگلستان از ظل السلطان و قدرت روزافزون او بیمناک شده بود، در ۱۳۰۵ ه.ق او را از حکومتهایش به جز اصفهان، برکنار و ارتشش را به نایب السلطنه واگذار کرد.<ref name=":0" /> | در سال ۱۳۰۱ ه.ق به ناصرالدین شاه پیشنهاد کرد که در ازای دریافت مقام ولایتعهدی، یک میلیون تومان پیشکش نماید. چون ناکام ماند اصرار کرد وزیرجنگ شود. ناصرالدین شاه که از حمایت بی‌دریغ انگلستان از ظل السلطان و قدرت روزافزون او بیمناک شده بود، در ۱۳۰۵ ه.ق او را از حکومتهایش به جز اصفهان، برکنار و ارتشش را به نایب السلطنه واگذار کرد.<ref name=":0" /> | ||
سلطان مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان شاهزاده و حاکم اصفهان در عصر زمامداری ناصرالدین شاه یکی از ظالم‌ترین حاکمان عصر قاجار بود که برخی بازماندن او از تخت سلطنت را دلیل آن همه خشم و جنون می‌دانند. | سلطان مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان شاهزاده و حاکم اصفهان در عصر زمامداری ناصرالدین شاه یکی از ظالم‌ترین حاکمان عصر قاجار بود که برخی بازماندن او از تخت سلطنت را دلیل آن همه خشم و جنون می‌دانند. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۶: | ||
== تخریب بناها == | == تخریب بناها == | ||
با این حال جنون آمیزترین اقدام این شاهزاده قاجاری [https://tarikhema.org/words/تخریب/ تخریب] بناهای تاریخی در اصفهان بود؛ گفته می‌شود او بیش از ۵۰ [https://tarikhema.org/words/بنا/ بنا] و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد. «هنری رنه» جهانگرد اروپایی که در زمان حکومت طل السلطان از ایران بازدید کرده‌است در همین باره نوشته‌است: ظل السلطان بسیاری از [https://tarikhema.org/words/کاخ/ کاخ] های عالی و شاهکارهای ممتاز اصفهان را که موجب حیرت جهانیان بود نابود کرد. در واقع، آخرین سالهای حکومت ظل السلطان در اصفهان به منزله طوفان ویرانگر بود زیرا او که با به [https://tarikhema.org/words/شاهی/ شاهی] رسیدن برادرش مظفرالدین شاه امید سلطنت خود را از دست رفته می‌دید به تلافی، بیشتر این شاهکارهای برجسته را که در دنیا بی نظیر بود خراب کرد و مصالح آنها را فروخت.<ref name=":1" /> | با این حال جنون آمیزترین اقدام این شاهزاده قاجاری [https://tarikhema.org/words/تخریب/ تخریب] بناهای تاریخی در اصفهان بود؛ گفته می‌شود او بیش از ۵۰ [https://tarikhema.org/words/بنا/ بنا] و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد. «هنری رنه» جهانگرد اروپایی که در زمان حکومت طل السلطان از ایران بازدید کرده‌است در همین باره نوشته‌است: ظل السلطان بسیاری از [https://tarikhema.org/words/کاخ/ کاخ] های عالی و شاهکارهای ممتاز اصفهان را که موجب حیرت جهانیان بود نابود کرد. در واقع، آخرین سالهای حکومت ظل السلطان در اصفهان به منزله طوفان ویرانگر بود زیرا او که با به [https://tarikhema.org/words/شاهی/ شاهی] رسیدن برادرش مظفرالدین شاه امید سلطنت خود را از دست رفته می‌دید به تلافی، بیشتر این شاهکارهای برجسته را که در دنیا بی نظیر بود خراب کرد و مصالح آنها را فروخت.<ref name=":1" /> | ||
تنها برخی از جنایات وی در قبال تخریب بناهای عمدتاً صفوی اصفهان به شرح زیر است: | |||
[[پرونده:ظل السلطان بیش از ۵۰ بنا و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد.jpg|بندانگشتی|ظل السلطان بیش از ۵۰ بنا و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد]] | [[پرونده:ظل السلطان بیش از ۵۰ بنا و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد.jpg|بندانگشتی|ظل السلطان بیش از ۵۰ بنا و اثر تاریخی مربوط به عصر صفوی را در اصفهان تخریب کرد]] | ||
# باغ و قصر سعادت آباد | # باغ و قصر سعادت آباد | ||
# عمارت هفت دست | # عمارت هفت دست | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۲: | ||
ظل السلطان به این امید که منازعه میان محمدعلی شاه قاجار و مجلس و مشروطه خواهان به عزل برادرزاده و سلطنت او منجر شود با مشروطه خواهان همراهی کرد. در هنگام به توپ بستن مجلس، حاکم فارس بود اما خانه اش عمارت مسعودیه در تهران، تخریب و غارت شد و او ناچار به اروپا رفت. | ظل السلطان به این امید که منازعه میان محمدعلی شاه قاجار و مجلس و مشروطه خواهان به عزل برادرزاده و سلطنت او منجر شود با مشروطه خواهان همراهی کرد. در هنگام به توپ بستن مجلس، حاکم فارس بود اما خانه اش عمارت مسعودیه در تهران، تخریب و غارت شد و او ناچار به اروپا رفت. | ||
پس از فتح تهران، بی‌خبر از راه بادکوبه به ایران آمد اما مجاهدین او را در منجیل دستگیر کردند و با وساطت وزیرمختار انگلستان و پرداخت سیصد هزار تومن جریمه نقدی اجازه بازگشت به اروپا را یافت. نداشتن وجهه در میان عامه مردم، عدم تمایل روس و انگلیس و مخالفت بختیاری‌ها با او به دلیل قتل حسینقلی خان ایلخانیباعث شد ظل السلطان در سالهای بعد در عرصه سیاسی کشور نقشی نداشته باشد.<ref name=":0" /> | پس از فتح تهران، بی‌خبر از راه بادکوبه به ایران آمد اما مجاهدین او را در منجیل دستگیر کردند و با وساطت وزیرمختار انگلستان و پرداخت سیصد هزار تومن جریمه نقدی اجازه بازگشت به اروپا را یافت. نداشتن وجهه در میان عامه مردم، عدم تمایل روس و انگلیس و مخالفت بختیاری‌ها با او به دلیل قتل حسینقلی خان ایلخانیباعث شد ظل السلطان در سالهای بعد در[[پرونده:ظل السلطان از ظالم ترین حاکمان قاجار.jpg|بندانگشتی|ظل السلطان از ظالم‌ترین حاکمان قاجار]]عرصه سیاسی کشور نقشی نداشته باشد.<ref name=":0" /> | ||
== مهاجرت به شهر وین == | == مهاجرت به شهر وین == | ||
پس از به توپ بستن مجلس به دست محمدعلی شاه، ظل السلطان ناچار به اروپا رفت. در شهر وین اقامت کرد و پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان و خلع محمدعلی شاه، شتابان به ایران بازگشت اما نتیجه‌ای نگرفت. به‌دست مجاهدین دستگیر و زندانی شد و پس از پرداخت مبلغ هنگفتی آزاد شد و به اروپا بازگشت و تا اواخر جنگ جهانی اول خارج از ایران ماند.<ref name=":0" /> | پس از به توپ بستن مجلس به دست محمدعلی شاه، ظل السلطان ناچار به اروپا رفت. در شهر وین اقامت کرد و پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان و خلع محمدعلی شاه، شتابان به ایران بازگشت اما نتیجه‌ای نگرفت. به‌دست مجاهدین دستگیر و زندانی شد و پس از پرداخت مبلغ هنگفتی با کمک انگلستان آزاد شد و به اروپا بازگشت و تا اواخر جنگ جهانی اول خارج از ایران ماند.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> | ||
== مرگ == | == مرگ == | ||
مسعود میرزا در اواخر جنگ جهانی اول به اصفهان بازگشت و در عمارت خود در باغ نو منزوی شد. پس از مرگ فرزند دلبندش بهرام میرزا سردار مسعود، در دریای مانش پریشان حواس شد و در دهم تیر ماه ۱۲۹۷ش برابر با ۲۲ رمضان ۱۳۳۶ ق در حدود هفتاد سالگی درگذشت.<ref name=":0" /> | مسعود میرزا در اواخر جنگ جهانی اول به اصفهان بازگشت و در عمارت خود در باغ نو منزوی شد. پس از مرگ فرزند دلبندش بهرام میرزا سردار مسعود، در دریای مانش پریشان حواس شد و در دهم تیر ماه ۱۲۹۷ش برابر با ۲۲ رمضان ۱۳۳۶ ق در حدود هفتاد سالگی پس از دچار شدن به اختلال حواس درگذشت.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> | ||
جنازهٔ او را به مشهد انتقال داده و در آنجا بخاک سپردند.<ref name=":2" /> | |||
== نویسنده | == نویسنده کتاب «تاریخ سرگذشت مسعودی» == | ||
ظل السلطان در این کتاب به نثری ساده و تاحدودی عامیانه خاطرات شکار، بلوک گردی، سفر به فرنگستان و یادداشت‌های شخصی خود را آورده‌است.<ref name=":0" /> | ظل السلطان در این کتاب به نثری ساده و تاحدودی عامیانه خاطرات شکار، بلوک گردی، سفر به فرنگستان و یادداشت‌های شخصی خود را آورده‌است.<ref name=":0" /> | ||