کاربر:Abbas/صفحه تمرین1

ایران گیت

پیشینه

با حمله عراق به ایران، جمهوری اسلامی از سال ۱۳۵۹ وارد جنگ با عراق شد. از همان سال‌‌های اولیه‌ی جنگ، صلح در دسترس بود و به ویژه پس از بازپس گیری خرمشهر از عراق ادامه جنگ نامشروع می‌نمود. بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای عربی میانجی‌گری کردند تا جنگ پایان یابد. اما خمینی به آتش بس و صلح تن نداد و جنگ را به مدت ۸ سال ادامه داد. در نیمه دهه ۶۰ خورشیدی ایران از نظر تجهیزات و سلاح و مهمات در تنگتا قرار گرفت زیرا تجهیزات و سلاح‌های ارتش ایران تماما آمریکایی بودند که از زمان شاه باقی مانده بود. در جریان گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در تهران دولت آمریکا ایران را تحریم تسلیحاتی کرده بود و کشورهای متحد خود را نیز تشویق می‌کرد که به ایران سلاح نفروشند. مسئولان عالی رتبه‌ی جمهوری اسلامی در تلاش بودند که به هر نحوی سلاح‌های مورد نیاز خود را تهیه کنند. در سال ۱۳۶۵ مصادف با ۱۹۸۶ میلادی و قبل از آن، مذاکرت محرمانه‌ای از طرف دولت جمهوری اسلامی با مقامات و واسطه‌های آمریکایی انجام شد. از طرفی دولت ریگان که در دومین دوره ریاست جمهوری خود بود با مسئله گروگان‌گیری دیپلمات‌های خود در لبنان از طرف گروه عماد مغنیه که وابسته به جمهوری اسلامی یودند روبرو بود. در طی ملاقات‌هایی بین طرف‌های ایرانی و آمریکایی دولت آمریکا برای نشان دادن حسن نیت در جندین نوبت سلاح‌های مورد نیاز جمهوری اسلامی را تامین کرد. به خصوص محموله‌هایی حاوی موشک‌های ضد تانک تاو و ضد هوایی هاوک به ایران ارسال شد. در مقابل دولت آمریکا درخواست کرد که ایران در ماجرای گروگان‌گیری اعضای سفارت آمریکا در لبنان میانجی‌گری کند و گروگان‌‌‌ها آزاد شوند.

طرف ایرانی ملاقات کننده محسن کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسوی نخست وزیر وقت ایران بود که به واسطه‌گی منوچهر قربانی فر یک دلال اسلحه با آمریکایی‌ها ارتباط برقرار کرد. در طرف آمریکا نیز مک فارلین مشاور امنیت ملی رونالد ریگان و سرهنگ اولیور نورث از اعضای شورای امنین ملی آمریکا به عنوان نفرات اصلی حضور داشتند.

شرح ماجرا

آغاز ماجرا به گفته اکبر هاشمی رفسنجانی با تماس منوچهر قربانی فر یک عضو سابق ساواک با محسن کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسوی نخست وزیر وقت بود. قربانی فر در این نامه متذکر شده بود که آمریکایی‌های تمایل دارند که از نظر تسلیحاتی ایران را تامین کنند و اینکه به جای تهیه تسلیحات از بازار آزاد بهتر است سلاح را از سرچشمه یعنی آمریکا تهیه کنید. محسن کنگرلو مقامات ایران از جمله خمینی ولی فقیه جمهوری اسلامی و سران سه قوه و میرحسین موسوی را در جریان این نامه‌نگاری قرار می‌دهد و آن‌‌ها نیز موافقت خود را اعلام می‌کنند. در مقابل آمریکا از جمهوری اسلامی می‌خواهد که در قضییه آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان کمک کند.

در پی ادامه تماس بین مقامات ایرانی و آمریکایی محسن کنگرلو ملاقات‌های محرمانه‌ای را در فرانکفورت آلمان با مقامات آمریکایی از جمله رابرت مک فارلین و الیور نورث آعاز کرد. محور اصلی این ملاقات‌ها مبادله موشک‌های ضد تانک تاو برای مقابله با تانک‌های تی‌ ۷۲ عراق و قطعات یدکی موشک‌های ضد هوایی هاوک و هم‌چنین لامپ‌های دستگاه‌های رادار با گروگان‌های آمریکایی در لبنان بود.

کنگرلو در این مورد که مقامات بلند پایه جمهوری اسلامی در جریان تمام ماجرا بوده‌اند تاکید می‌کند، خمینی، سپاه پاسداران و سران سه قوه از معامله محرمانه با آمریکائی‌ها اطلاع داشتند. او سپاه را طرف اصلی این معامله دانست.

هاشمی رفسنجانی نیز در کتاب خاطرات خود مطلع بودن مقامات جمهوری اسلامی از مذاکرات را تایید کرده و در خاطرات سال ۱۳۶۴ خود درباره‌ی مذاکرات پنهانی با آمریکایی‌ها نوشته:

« عصر آقای کنگرلو، مشاور نخست وزیر، آمد و راجع به آوردن موشک تاو توسط قربانی‌فر و آوردن پیام از بوش معاون رئیس جمهور آمرکا گزارش داد».

محسن کنگرلو در مورد آغاز مذاکرات در فرانکفورت می‌گوید:

«آنجا من به اولیور نوث گفتم من موقعی سر میز می‌نشینم که شما ۵۰۰ موشک (تاو) به ما بدهید... ساعت ۵ بعد از ظهر بود ۵۰۰ تا آمدتهران، توی فرودگاه مهرآباد تحویل دادند. پولش را هم دادیم»

کنگرلو هم‌چنین گفت، در جریان مذاکره، ارتباط تلفنی میان رئیس جمهور وقت آمریکا و هتل محل مذاکره برقرار شده و پیامی از طرف رونالد ریگان را برای او نقل می‌کنند که در آن گفته است ما هیچ مشکلی با خمینی نداریم. با خمینی ما راحت می‌توانیم کار کنیم.

این ملاقات‌ها ۱۸ ماه به طول انجامید. البته خامنه‌ای رئیس جمهور وقت، بعدها و پس از لو رفتن ماجرا آن‌را تکذیب کرد و مدعی شد که این مذاکرات نه بین مقامات دو کشور بلکه بین دلالان اسلحه و واسطه‌ها بوده است.

دولت رونالد ریگان اهداف دیگری را نیز از این ملاقات‌ها و باز شدن باب مذاکره با جمهوری اسلامی دنبال می‌کرد. یکی از اهداف معامله تسلیحاتی با ایران، اختصاص پول حاصل از این معامله برای کمک به شورشیان کنترا بود که مخالف دولت ساندنیست‌ها در نیکاراگو‌ئه بودند. کنگره آمریکا کمک به کنتراها را ممنوع کرده بود از این جهت دولت آمریکا که حامی کنتراها بود می‌خواست که این ممنوعیت را دور بزند و به همین خاطر اسرائیل را به عنوان واسطه وارد این معامله کرد که این تسلیحات از طریق اسرائیل به ایران برسد و سپس قسمتی از پول حاصل از آن نیز از همین طریق به دست شورشیان کنترا برسد. از طرف دیگر آمریکا بر روی اصلاحات در حکومت ولایت فقیه و روی کار آمدن به اصطلاح میانه‌روها در ایران به خصوص پس از مرگ خمینی سرمایه گذاری کرده بود. آمریکا در پی ایجاد پل ارتباطی با جریان میانه‌رو در ایران که اکبر هاشمی رفسنجانی را شاخص آن می‌دانست بر‌آمد.

در ۴خرداد ۱۳۶۵ رابرت مک فارلین به همراه سرهنگ اولیور نورث و هیأت همراه‌شان و با پاسپورت ایرلندی با یک هواپیما حاوی تسلیحات و قطعات مورد نیاز ایران که قبلا بر سر آن توافق شده بود، به سوی تهران پرواز کردند. به رغم ادعای مقامات جمهوری اسلامی که گفتند از سفر هیأت آمریکایی اطلاع نداشتند، آمریکائی‌ها سفر هیأت خود را به اطلاع مقامات ایرانی رسانده بودند و سران جمهوری اسلامی از این سفر اطلاع داشتند. هاشمی رفسنجانی درمصاحبه با روزنامه کیهان در ۱۳۸۲، که بعدها در کتاب «بی‌پرده با هاشمی رفسنجانی» چاپ شد بر اطلاع خمینی و سران سه قوه از قرار سفر یک هیأت آمریکایی به ایران تاکید کرده است.

هیأت آمریکایی به عنوان نشانه‌ی حسن نیت یک کیک به شکل کلید و یک قبضه کلت و یک جلد انجیل که رونالد ریگان آن ‌را به عنوان یادگاری برای خمینی امضا کرده بود همراه آورده بودند. پس از فرود آمدن هواپیمای آمریکایی در فرودگاه اعضای هیأت آمریکایی به هتل استقلال تهران (هیلتون سابق) منتقل می‌شوند. هیچ یک از سران جمهوری اسلامی بر خلاف توافقات قبلی حاضر به ملاقات با هیأت آمریکایی نشد. در واقع خمینی که با شعار ضد امپریالیستی و ضد آمریکایی روی کار آمده بود از ترس از دست دادن وجهه خود و بر ملا شدن معامله با آمریکا که آن‌را شیطان بزرگ می‌نامید مقامات رده بالای نظام را از دیدار با نمایندگان هیأت آمریکایی منع کرد.

بنا به روایت رسانه‌ها و منابع حکومتی جمهوی اسلامی فریدون وردی نژاد مسئول وقت اطلاعات سپاه و محمد علی هادی به نمایندگی از مجلس با هیأت آمریکایی دیدار کردند. روایت‌های دیگری نیز از این واقعه وجود دارد از جمله سید محمد خامنه‌ای گفته است رفسنجانی در جلسه غیر علنی مجلس نگفته که یا هیأت آمریکایی دیدار نکردند، بلکه گفته است ، حیف که نگذاشتند کار به آخر برسد. در مستندی که گروه‌های موسوم به اصولگرا با عنوان «من روحانی هستم» در دی ماه ۱۳۹۲ منتشر کردند، به نقل از خاطرات هاشمی رفسنجانی آمده است که حسن روحانی از طرف هاشمی طرف مذاکره با آمریکائی‌ها بوده است.

هیأت آمریکایی پس از چند روز معطلی در تهران بدون نتیجه به آمریکا بازگشت. البته محموله سلاح تحویل ایران گردید.