کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox officeholder | {{Infobox officeholder | ||
| name = | | name = ابراهیم یزدی | ||
| image = | | image = ابراهیم یزدی.JPG | ||
| caption = | | caption = | ||
| office1 = وزیر امور خارجه سابق ایران | | office1 = وزیر امور خارجه سابق ایران | ||
| term_start1 = | | term_start1 = | ||
| term_end1 = | | term_end1 = | ||
| appointer1 = | | appointer1 = | ||
| predecessor1 = | | predecessor1 = کریم سنجابی | ||
| successor1 = | | successor1 = | ||
| office2 = | | office2 = عضو شورای انقلاب | ||
| term_start2 = | | term_start2 = | ||
| term_end2 = ۱۵ آذر ۱۳۵۸{{-}}{{کوچک|سرپرست: ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ }} | | term_end2 = ۱۵ آذر ۱۳۵۸{{-}}{{کوچک|سرپرست: ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ }} | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| predecessor2 = | | predecessor2 = | ||
| successor2 = ''شورای پنج‌نفره'' | | successor2 = ''شورای پنج‌نفره'' | ||
| birth_date = | | birth_date = ۱۰ مهر ۱۳۱۰ | ||
| birth_place = | | birth_place = قزوین | ||
| death_date = | | death_date = | ||
| death_place = | | death_place = ازمیر - ترکیه | ||
| death_cause = | | death_cause = سرطان پانکراس | ||
| nationality = | | nationality = | ||
| alma_mater = دانشگاه جرج‌تاون | | alma_mater = دانشگاه جرج‌تاون | ||
| party = [[نهضت آزادی ایران]] | | party = [[نهضت آزادی ایران]] | ||
| otherparty = [[ | | otherparty = [[نهضت خداپرستان سوسیالیست]] {{کوچک|(۱۳۲۵)}} | ||
| cabinet = | | cabinet = | ||
| religion = اسلام-شیعه | | religion = اسلام-شیعه | ||
| resting_place = | | resting_place = | ||
}} | }} | ||
'''ابراهیم یزدی''' | '''ابراهیم یزدی''' (زاده ۱۰مهر۱۳۱۰ خورشید درقزوین - درگذشته ۶ شهریور ۱۳۹۶ در ازمیر ترکیه) سیاست‌مدار ایرانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه در دولت موقت پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی بود. | ||
== زندگی شخصی == | == زندگی شخصی == | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== تحصیلات ابراهیم یزدی == | == تحصیلات ابراهیم یزدی == | ||
ابراهیم یزدی در ۶ سالگی به همراه خانواده به از قزوین به تهران آمد.<ref name=":1">[https://per.euronews.com/2017/08/28/who-was-ebrahim-yazdi ابراهیم یزدی؛ از پرواز انقلاب تا ممنوعیت خروج - یورو نیوز]</ref> دوره ابتدایی را در | ابراهیم یزدی در ۶ سالگی به همراه خانواده به از قزوین به تهران آمد.<ref name=":1">[https://per.euronews.com/2017/08/28/who-was-ebrahim-yazdi ابراهیم یزدی؛ از پرواز انقلاب تا ممنوعیت خروج - یورو نیوز]</ref> دوره ابتدایی را در مدارس مولوی و ادب گذراند. سپس به دارالفنون رفت.<ref name=":3" /> پس از پایان دوره‌ی دبیرستان در سال ۱۳۲۸ برای تحصیل در رشته داروسازی به دانشگاه رفت در سال ۱۳۳۲ در رشته داروسازی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. او در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیلات به آمریکا رفت.<ref name=":1" /> | ||
== فعالیت پیش از انقلاب == | == فعالیت پیش از انقلاب == | ||
حیات سیاسی ابراهیم یزدی در دوران فضای باز سیاسی بعد از ۱۳۲۰ آغاز شد. او در سال ۱۳۲۵ یه نهضت خداپرستان سوسیالیست که محمد نخشب بنیان‌گذار آن بود پیوست. این گروه بعدها به حزب ایران به رهبری اللهیار صالح پیوستند که خود از احزاب اصلی تشکیل دهنده‌ی جبهه ملی بود. ابراهیم یزدی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ مدتی در نهضت مقاومت ملی فعالیت کرد. در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و بعدها در آمریکا تبعه آن کشور شد.<ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8/a-37310669 سرگذشت پرفرازونشیب ابراهیم یزدی، زیر چرخ‌دنده انقلاب - دویچه وله فارسی]</ref> | حیات سیاسی ابراهیم یزدی در دوران فضای باز سیاسی بعد از ۱۳۲۰ آغاز شد. او در سال ۱۳۲۵ یه نهضت خداپرستان سوسیالیست که محمد نخشب بنیان‌گذار آن بود پیوست. این گروه بعدها به حزب ایران به رهبری اللهیار صالح پیوستند که خود از احزاب اصلی تشکیل دهنده‌ی جبهه ملی بود. ابراهیم یزدی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ مدتی در نهضت مقاومت ملی فعالیت کرد. در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و بعدها در آمریکا تبعه آن کشور شد.<ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8/a-37310669 سرگذشت پرفرازونشیب ابراهیم یزدی، زیر چرخ‌دنده انقلاب - دویچه وله فارسی]</ref> | ||
پس از تاسیس نهضت آزادی و شاخه خارج کشوری آن رئیس شورای مرکزی نهضت آزادی در خارج از ایران شد. در سال ۱۳۴۲ در تاسیس انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا مشارکت کرد.<ref>[http://www.rouzshomar.ir/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%B1/ مروری بر زندگی و فعالیت‌های سیاسی ابراهیم یزدی - روز شمار]</ref> | پس از تاسیس نهضت آزادی و شاخه خارج کشوری آن رئیس شورای مرکزی نهضت آزادی در خارج از ایران شد. در سال ۱۳۴۲ در تاسیس انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا مشارکت کرد.<ref name=":3">[http://www.rouzshomar.ir/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%B1/ مروری بر زندگی و فعالیت‌های سیاسی ابراهیم یزدی - روز شمار]</ref> | ||
با آغاز اعتراضات علیه حکومت پهلوی و اوج گرفتن قیام و زمانی که کم‌کم نام خمینی بر سر زبان‌ها افتاد ابراهیم یزدی و دوستانش که جهت باد را تشخیص داده بودند، به خمینی نزدیک شدند و در شمار نزدیکان او درآمدند. پس از استقرار خمینی در پاریس از مشاوران اصلی خمینی در پاریس بود. خمینی که از علم سیاسی روز بی‌اطلاع بود برنامه سیاسی مشخصی نداشت یزدی از نفرات کلیدی تدوین برنامه سیاسی خمینی بود. در واقع تشکیل شورای انقلاب و انجام رفراندوم پس از انتقال قدرت و تشکیل مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی برنامه‌ای بود که یزدی و دوستانش برای خمینی تدوین کردند. یزدی و همفکرانش برای بزک کردن و قبولاندن افکار واپس گرای روحانیون به افکار عمومی دنیا و ارائه چهره‌ای مدره از آنان نقش اساسی داشتند. | با آغاز اعتراضات علیه حکومت پهلوی و اوج گرفتن قیام و زمانی که کم‌کم نام خمینی بر سر زبان‌ها افتاد ابراهیم یزدی و دوستانش که جهت باد را تشخیص داده بودند، به خمینی نزدیک شدند و در شمار نزدیکان او درآمدند. پس از استقرار خمینی در پاریس از مشاوران اصلی خمینی در پاریس بود. خمینی که از علم سیاسی روز بی‌اطلاع بود برنامه سیاسی مشخصی نداشت یزدی از نفرات کلیدی تدوین برنامه سیاسی خمینی بود. در واقع تشکیل شورای انقلاب و انجام رفراندوم پس از انتقال قدرت و تشکیل مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی برنامه‌ای بود که یزدی و دوستانش برای خمینی تدوین کردند. یزدی و همفکرانش برای بزک کردن و قبولاندن افکار واپس گرای روحانیون به افکار عمومی دنیا و ارائه چهره‌ای مدره از آنان نقش اساسی داشتند. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
یزدی پس از درگذشت مهدی بازرگان در سال ۱۳۷۳ به عنوان دبیرکل نهضت آزادی انتخاب شد. او پس از انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۷۶ و در دوران دولت اصلاحات به همراه گروهی دیگر از چهره های سیاسی بر فعالیت‌های سیاسی خود افزود. یزدی در سال ۱۳۸۴ و در پایان دوران ریاست جمهوری خاتمی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد اما شورای نگهبان صلاحیت او را رد کرد. پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ که اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد در آن به اعتراضات گسترده انجامید، ایراهیم یزدی چند بار بازداشت و هر بار مدتی زندانی شد.<ref name=":0" /> | یزدی پس از درگذشت مهدی بازرگان در سال ۱۳۷۳ به عنوان دبیرکل نهضت آزادی انتخاب شد. او پس از انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۷۶ و در دوران دولت اصلاحات به همراه گروهی دیگر از چهره های سیاسی بر فعالیت‌های سیاسی خود افزود. یزدی در سال ۱۳۸۴ و در پایان دوران ریاست جمهوری خاتمی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد اما شورای نگهبان صلاحیت او را رد کرد. پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ که اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد در آن به اعتراضات گسترده انجامید، ایراهیم یزدی چند بار بازداشت و هر بار مدتی زندانی شد.<ref name=":0" /> | ||
=== نقش ابراهیم یزدی در تحکیم جمهوری اسلامی === | |||
ابراهیم یزدی و همفکران او در نهضت آزادی همواره مبلغ اصلاح پذیری و تغییر رژیم ولایت فقیه از درون خود بودند به همین خاطر همواره از طرف جناح اصلاحات در جنگ با جناح اصولگرا مورد استفاده قرار گرفتند. هم اکنون پس از ۴۰ سال که از عمر جمهوری اسلامی و برقراری استبداد دینی در ایران می‌گذرد و بحران حاکمیت که دامن جمهوری اسلامی را گرفته بطلان نظریه اصلاحات و خطی که نهضت آزادی برای اصلاح رژیم ولایت فقیه در پیش گرفته بود اثبات شده است. در تظاهرات و اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ مردم و دانشجویان شعار «اصلاح طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» سردادند و عملا ثابت شد که تنها راه مقابله با این رژیم خط براندازی و سرنگونی تمامیت آن است. | ابراهیم یزدی و همفکران او در نهضت آزادی همواره مبلغ اصلاح پذیری و تغییر رژیم ولایت فقیه از درون خود بودند به همین خاطر همواره از طرف جناح اصلاحات در جنگ با جناح اصولگرا مورد استفاده قرار گرفتند. هم اکنون پس از ۴۰ سال که از عمر جمهوری اسلامی و برقراری استبداد دینی در ایران می‌گذرد و بحران حاکمیت که دامن جمهوری اسلامی را گرفته بطلان نظریه اصلاحات و خطی که نهضت آزادی برای اصلاح رژیم ولایت فقیه در پیش گرفته بود اثبات شده است. در تظاهرات و اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ مردم و دانشجویان شعار «اصلاح طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» سردادند و عملا ثابت شد که تنها راه مقابله با این رژیم خط براندازی و سرنگونی تمامیت آن است. | ||
بسیاری معتقدند خطی که نهضت آزادی در قبال جمهوری اسلامی در پیش گرفت نه تنها به نفع مردم ایران و بهبود وضعیت زندگی آنان نبود بلکه در عمل با پراکندن این توهم که گویا این رژیم اصلاح پذیر است درخدمت طولانی‌تر شدن عمر حاکمیت ولایت فقیه و دور شدن مردم ایران از دست‌یابی به آزادی که هدف اصلی انقلاب ضد سلطنتی بود؛ شد. | بسیاری معتقدند خطی که نهضت آزادی در قبال جمهوری اسلامی در پیش گرفت نه تنها به نفع مردم ایران و بهبود وضعیت زندگی آنان نبود بلکه در عمل با پراکندن این توهم که گویا این رژیم اصلاح پذیر است درخدمت طولانی‌تر شدن عمر حاکمیت ولایت فقیه و دور شدن مردم ایران از دست‌یابی به آزادی که هدف اصلی انقلاب ضد سلطنتی بود؛ شد. | ||
درباره نقش ابراهیم یزدی در تحکیم حاکمیت خمینی و جمهوری اسلامی او خود در سال ۱۲۶۹ در نامه‌ای به احمد خمینی ضمن اعتراض به سخنان او نسبت به خودش یادآور شد: <blockquote>«اگر کسی نداند، شما خوب می‌دانید که «برنامه سیاسی و اجرایی» آقای خمینی را من تنظیم کرده و ایشان تصحیح و تنقیح نمودند که بعدها بر طبق آن شورای انقلاب و دولت موقت... تأسیس گردید. شما به کسی این اتهامات پوچ و بی‌اساس را زده‌اید که طراح و مؤسس سپاه پاسداران بوده است، طراح و مبتکر «روز قدس» بوده است، طراح اصلی و اولیه برخی دیگر از نهادهای انقلاب بوده است...»<ref name=":0" /></blockquote> | |||
== مرگ == | == مرگ == | ||
ابراهیم | ابراهیم یزدی به بیماری سرطان پانکراس (لوزالمعده) مبتلا بود. در سال‌های پایانی عمر ممنوع‌الخروح بود اما با شدت گرفتن بیماریش دادستان تهران با خروج وی از ایران برای معالجه موافقت کرد.<ref name=":1" /> او برای گرفتن ویزای آمریکا به ترکیه رفت ولی کشور آمریکا به او ویزا نداد و خانواده‌اش تصمیم گرفتند او را در ترکیه درمان کنند. او در ترکیه تحت عمل جراحی قرارگرفت و نهایتا در روز ۶ شهریور ۱۳۹۶ در شهر ازمیر ترکیه درگذشت. پیکر او به ایران منتقل و در بهشت زهرا دفن شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/96062513970/%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D8%B1-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%D8%B1%D8%B4 ناگفته‌های پسر ابراهیم یزدی از زندگی پدرش - ایسنا]</ref> | ||
او | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۲
ابراهیم یزدی | |
|---|---|
 | |
| وزیر امور خارجه سابق ایران | |
| پس از | کریم سنجابی |
| عضو شورای انقلاب | |
| گمارنده | روح‌الله خمینی |
| پیش از | شورای پنج‌نفره |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۰ مهر ۱۳۱۰ قزوین |
| درگذشت | ازمیر - ترکیه |
| علت مرگ | سرطان پانکراس |
| حزب سیاسی | نهضت آزادی ایران |
| دیگر عضویت‌های سیاسی | نهضت خداپرستان سوسیالیست |
| محل تحصیل | دانشگاه جرج‌تاون |
| مذهب | اسلام-شیعه |
ابراهیم یزدی (زاده ۱۰مهر۱۳۱۰ خورشید درقزوین - درگذشته ۶ شهریور ۱۳۹۶ در ازمیر ترکیه) سیاست‌مدار ایرانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه در دولت موقت پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی بود.
زندگی شخصی
ابراهیم یزدی روز ۱۰ مهر سال ۱۳۱۰ در قزوین چشم به جهان گشود. اجداد او یزدی بودند اما پدر بزرگش بعد از استقرار در قزوین به کار تجارت حنا به قفقاز مشغول شد. پدر ابراهیم یزدی بعدها به تهران مهاجرت کرد و کسب و کار مستقلی برای خود به راه انداخت. ابراهیم یزدی دوران کودکی و تحصیلات اولیه خود را در تهران گذراند. هم‌زمان با تحصیلات او وقایع شهریور ۲۰ و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین اتفاق افتاد. در همین زمان بود که نخستین تجربه سیاسی خود را از سر گذراند. او دبیرستان را در دارالفنون گذراند. در ادامه با مخالفت پدرش برای ادامه تحصیل مواجه شد. با این حال ابراهیم یزدی در سال ۱۳۲۸ در رشته داروسازی ثبت نام کرد.
ابراهیم یزدی در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او بعدها در جرگه‌ی نزدیکان خمینی درآمد و پس از انقلاب در کابینه دولت موقت بود.[۱]
پس از استعفای دولت موقت در سال ۱۳۵۸ و حکم خمینی بر ضد نهضت آزادی که یزدی از رهبران آن بود مغضوب خمینی شد و از حلقه حاکمیت اخراج شد. ابراهیم یزدی و همفکرانش هیچ گاه نتوانستند به حاکمیت برگردند.
تحصیلات ابراهیم یزدی
ابراهیم یزدی در ۶ سالگی به همراه خانواده به از قزوین به تهران آمد.[۲] دوره ابتدایی را در مدارس مولوی و ادب گذراند. سپس به دارالفنون رفت.[۳] پس از پایان دوره‌ی دبیرستان در سال ۱۳۲۸ برای تحصیل در رشته داروسازی به دانشگاه رفت در سال ۱۳۳۲ در رشته داروسازی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. او در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیلات به آمریکا رفت.[۲]
فعالیت پیش از انقلاب
حیات سیاسی ابراهیم یزدی در دوران فضای باز سیاسی بعد از ۱۳۲۰ آغاز شد. او در سال ۱۳۲۵ یه نهضت خداپرستان سوسیالیست که محمد نخشب بنیان‌گذار آن بود پیوست. این گروه بعدها به حزب ایران به رهبری اللهیار صالح پیوستند که خود از احزاب اصلی تشکیل دهنده‌ی جبهه ملی بود. ابراهیم یزدی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ مدتی در نهضت مقاومت ملی فعالیت کرد. در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و بعدها در آمریکا تبعه آن کشور شد.[۴]
پس از تاسیس نهضت آزادی و شاخه خارج کشوری آن رئیس شورای مرکزی نهضت آزادی در خارج از ایران شد. در سال ۱۳۴۲ در تاسیس انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا مشارکت کرد.[۳]
با آغاز اعتراضات علیه حکومت پهلوی و اوج گرفتن قیام و زمانی که کم‌کم نام خمینی بر سر زبان‌ها افتاد ابراهیم یزدی و دوستانش که جهت باد را تشخیص داده بودند، به خمینی نزدیک شدند و در شمار نزدیکان او درآمدند. پس از استقرار خمینی در پاریس از مشاوران اصلی خمینی در پاریس بود. خمینی که از علم سیاسی روز بی‌اطلاع بود برنامه سیاسی مشخصی نداشت یزدی از نفرات کلیدی تدوین برنامه سیاسی خمینی بود. در واقع تشکیل شورای انقلاب و انجام رفراندوم پس از انتقال قدرت و تشکیل مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی برنامه‌ای بود که یزدی و دوستانش برای خمینی تدوین کردند. یزدی و همفکرانش برای بزک کردن و قبولاندن افکار واپس گرای روحانیون به افکار عمومی دنیا و ارائه چهره‌ای مدره از آنان نقش اساسی داشتند.
یزدی در کتاب خاطراتش می‌گوید که از تابستان ۵۶ یعنی زمانی که خمینی هنوز در نجف بوده با او ارتباط داشته و به او مشورت می‌داده است. ابراهیم یزدی در کتاب خاطراتش شرح داده است که او برنامه سیاسی خمینی و چگونگی انتقال قدرت را تهیه کرد و در اختیار خمینی که از نجف به نوفل لوشاتو در حومه پاریس نقل مکان کرده بود، گذاشت.[۴]
در زمان حضور خمینی در فرانسه نمایندگان دولت آمریکا با خمینی ارتباط برقرار کردند که یزدی رابط خمینی با آمریکایی‌ها بود. او پیامهای و خواسته‌های آمریکایی‌ها را برای خمینی ترجمه می‌کرد و سپس پاسخ خمینی را به آنان انتقال می‌داد آن‌طور که از متن پیامهای رد و بدل شده بین آمریکایی‌ها و خمینی بر‌می‌آید، خمینی به آمریکا اطمینان خاطر می‌دهد که انتقال قدرت در آرامش صورت خواهد گرفت و منافع آمریکا در ایران حفظ خواهد شد.[۱]
در ۱۲ بهمن ۵۷ یزدی در همان هواپیمایی که خمینی را به ایران انتقال داد همراه خمینی به ایران آمد.[۴]
ابراهیم یزدی پس از انقلاب
یزدی در ابتدای پیروزی انقلاب به دستور خمینی به عضویت شورای انقلاب در آمد. در دولت موقت مهندس بازرگان معاون نخست وزیر و بعدها سرپرست روزنامه کیهان شد و با استعفای دکتر کریم سنجابی از وزارت خارجه جای او را در دولت موقت گرفت. در پی اشغال سفارت آمریکا از جانب هواداران خمینی دولت موقت مهندس بازرگان استعفا داد و جناح لیبرال حاکمیت که راه را برای به قدرت رسیدن خمینی هموار کرده بودند عملا از حاکمیت حذف شدند. ابراهیم یزدی پس از استعفای دولت موقت در انتخابات دور اول مجلس نماینده تهران شد اما در دوره‌های بعدی صلاحیتش برای نمایندگی از طرف شورای نگهبان رد شد.[۴]
بعدها تشکل نهضت آزادی از طرف جمهوری اسلامی غیر قانونی اعلام شد. آخرین دیدار او با خمینی در سال ۱۳۶۴ بود که به خواست خمینی صورت گرفت و یزدی درباره جنگ توصیه‌هایی به او کرده بود.
یزدی پس از درگذشت مهدی بازرگان در سال ۱۳۷۳ به عنوان دبیرکل نهضت آزادی انتخاب شد. او پس از انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۷۶ و در دوران دولت اصلاحات به همراه گروهی دیگر از چهره های سیاسی بر فعالیت‌های سیاسی خود افزود. یزدی در سال ۱۳۸۴ و در پایان دوران ریاست جمهوری خاتمی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد اما شورای نگهبان صلاحیت او را رد کرد. پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ که اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد در آن به اعتراضات گسترده انجامید، ایراهیم یزدی چند بار بازداشت و هر بار مدتی زندانی شد.[۱]
نقش ابراهیم یزدی در تحکیم جمهوری اسلامی
ابراهیم یزدی و همفکران او در نهضت آزادی همواره مبلغ اصلاح پذیری و تغییر رژیم ولایت فقیه از درون خود بودند به همین خاطر همواره از طرف جناح اصلاحات در جنگ با جناح اصولگرا مورد استفاده قرار گرفتند. هم اکنون پس از ۴۰ سال که از عمر جمهوری اسلامی و برقراری استبداد دینی در ایران می‌گذرد و بحران حاکمیت که دامن جمهوری اسلامی را گرفته بطلان نظریه اصلاحات و خطی که نهضت آزادی برای اصلاح رژیم ولایت فقیه در پیش گرفته بود اثبات شده است. در تظاهرات و اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ مردم و دانشجویان شعار «اصلاح طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» سردادند و عملا ثابت شد که تنها راه مقابله با این رژیم خط براندازی و سرنگونی تمامیت آن است.
بسیاری معتقدند خطی که نهضت آزادی در قبال جمهوری اسلامی در پیش گرفت نه تنها به نفع مردم ایران و بهبود وضعیت زندگی آنان نبود بلکه در عمل با پراکندن این توهم که گویا این رژیم اصلاح پذیر است درخدمت طولانی‌تر شدن عمر حاکمیت ولایت فقیه و دور شدن مردم ایران از دست‌یابی به آزادی که هدف اصلی انقلاب ضد سلطنتی بود؛ شد.
درباره نقش ابراهیم یزدی در تحکیم حاکمیت خمینی و جمهوری اسلامی او خود در سال ۱۲۶۹ در نامه‌ای به احمد خمینی ضمن اعتراض به سخنان او نسبت به خودش یادآور شد:
«اگر کسی نداند، شما خوب می‌دانید که «برنامه سیاسی و اجرایی» آقای خمینی را من تنظیم کرده و ایشان تصحیح و تنقیح نمودند که بعدها بر طبق آن شورای انقلاب و دولت موقت... تأسیس گردید. شما به کسی این اتهامات پوچ و بی‌اساس را زده‌اید که طراح و مؤسس سپاه پاسداران بوده است، طراح و مبتکر «روز قدس» بوده است، طراح اصلی و اولیه برخی دیگر از نهادهای انقلاب بوده است...»[۱]
مرگ
ابراهیم یزدی به بیماری سرطان پانکراس (لوزالمعده) مبتلا بود. در سال‌های پایانی عمر ممنوع‌الخروح بود اما با شدت گرفتن بیماریش دادستان تهران با خروج وی از ایران برای معالجه موافقت کرد.[۲] او برای گرفتن ویزای آمریکا به ترکیه رفت ولی کشور آمریکا به او ویزا نداد و خانواده‌اش تصمیم گرفتند او را در ترکیه درمان کنند. او در ترکیه تحت عمل جراحی قرارگرفت و نهایتا در روز ۶ شهریور ۱۳۹۶ در شهر ازمیر ترکیه درگذشت. پیکر او به ایران منتقل و در بهشت زهرا دفن شد.[۵]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ابراهیم یزدی؛ معتمدی که مغضوب شد - بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ابراهیم یزدی؛ از پرواز انقلاب تا ممنوعیت خروج - یورو نیوز
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ مروری بر زندگی و فعالیت‌های سیاسی ابراهیم یزدی - روز شمار
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ سرگذشت پرفرازونشیب ابراهیم یزدی، زیر چرخ‌دنده انقلاب - دویچه وله فارسی
- ↑ ناگفته‌های پسر ابراهیم یزدی از زندگی پدرش - ایسنا