کاربر:Ehsan/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Infobox civil conflict
| title            = سوخت‌بران
| subtitle        = سوخت‌بران بلوچستان
| partof          =
| image            = [[پرونده:سوخت‌بران بلوچ.jpg|250px|سوخت‌بر]]
| caption          =
| date            =
| place            = مناطق مرزی غرب کشور
| coordinates      =
| causes          =
| goals            =
| methods          =
| status          =
| result          =
| side1            = مردم محروم مناطق مرزی سیستان و بلوچستان
| side2            = نیروهای امنیتی - نیروهای مرزبانی- نیروی انتظامی
| side3            =
| leadfigures1    =
| leadfigures2    =
| leadfigures3    =
| howmany1        = صدها نفر در سال
| howmany2        =
| howmany3        =
| casualties1      =
| casualties2      =
| casualties3      =
| fatalities      = در دوماه اول سال ۱۳۹۹ ۸۰ نفر
| injuries        =
| arrests          = نامعلوم
| detentions      =
| charged          =
| fined            =
| casualties_label =
| notes            =
| sidebox          =
}}


'''تشکیلات''' به مجموعه افرادی گفته می‌شود که در سلسله مراتبی سازمانیافته، برای اجرای یک پروژه  یا یک هدف سیاسی، نظامی، اجتماعی یا تجاری، خطوط عملی واحدی را در هماهنگی باهم پیش می‌برند. به عنوان مثال در یک اداره، در یک ارتش یا در یک نظام آموزشی، سلسله مراتب و قوانینی حاکم است که به پیشبرد اهداف آن نظم داده و کارگروهی را در آن ممکن می‌سازد. تمامی این نهادها دارای تشکیلاتی متناسب با اهداف خود هستند.
'''سوخت‌بری''' یکی از شغل‌های نامتعارف و خطرناک است که در مرز‌های شرقی ایران به ویژه در بلوچستان رواج دارد. سوخت‌بران با حمل چند گالن سوخت بر روی دوش یا موتور یا با ماشین‌هایی مثل وانت و توئیتا به خاک کشور همسایه رفته و با فروش آن درآمد اندکی کسب می‌کنند. خطری که سوخت‌بران را تهدید می‌کند ناشی از برخورد نیروی انتظامی و سپاه پاسداران و مأموران مرزی است. آن‌ها به روی سوخت‌بران آتش باز می‌کنند. برخی از آنها در نتیجه‌ی اصابت مستقیم گلوله و برخی پس از آتش گرفتن موتور یا خودرو، در اثر سوختگی جان خود را از دست می‌دهند.  این شغل نتیجه‌ی گسترش فقر و بیکاری در این منطقه است.<ref>[http://tnews.ir/news/5853203108139.html سوخت‌بری انتخاب ما نبود]</ref> در استان محروم سیستان و بلوچستان هیچ‌گونه زیرساخت‌های صنعتی و تولیدی وجود ندارد. نرخ بیکاری در این استان را در برخی مناطق به ۶۰ درصد رسانده است.<ref>[https://aftabnews.ir/fa/news/652843/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%B4%DB%B0-%D8%AA%D8%A7-%DB%B6%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3 بیکاری ۴۰ تا ۶۰ درصدی در سیستان و بلوچستان]</ref> این امر منجر شده است که بسیاری از جوانان با به خطر انداختن جان خود به مشاغلی چون سوخت‌بری روی بیاورند. هدف قرار دادن سوخت‌بران بلوچ با گلوله بخاطر چند گالن سوخت، در حالی صورت می‌گیرد که سپاه پاسداران و دیگر ارگان‌های حکومتی با کشتی و تانکر به قاچاق سوخت از طریق معابر مختلف مرزی مشغولند. اقتصاد‌دانان می‌نویسند سپاه پاسداران به طور مداوم به قاچاق زمینی و دریایی نفت مشغول است.<ref>[https://almashareq.com/fa/articles/cnmi_am/features/2019/09/03/feature-01 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال تسهیل حمل و نقل غیرقانونی نفت است]</ref>


در سال ۱۳۴۳ محمد حنیف‌نژاد و دیگر بنیانگذاران سازمان مجاهدین، در جمع‌بندی خود از مبارزات گذشته به این نتیجه رسیدند که یکی از دلایل شکست این مبارزات عدم وجود یک تشکیلات انقلابی  بوده است.<ref>جزوه تاریخچه‌ی مختصر سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>تشکیلاتی که قدرت سازماندهی، ایجاد هماهنگی و اتحاد را داشته و قادر به محقق کردن اهداف خود باشد. از آنجایی که حکومت‌های دیکتاتوری دارای تشکیلات و انسجام نسبی هستند، نمی توان با وجود تشتت و بدون بهره‌مندی از قدرت هماهنگی و سازماندهی با آنها مبارزه کرد. به این ترتیب محمد حنیف‌نژاد و دوستان او تصمیم گرفتند تشکیلاتی به نام سازمان مجاهدین خلق ایران را بنیان بگذارند.
== تاریخچه سوخت‌بری ==
==ضرورت تشکیلات برای پیشبرد یک مبارزه‌ی جمعی==
[[پرونده:تصویر یک سوخت‌بر با موتور سیکلت.jpg|جایگزین=تصویر یک سوخت‌بر با موتور سیکلت|بندانگشتی|تصویر یک سوخت‌بر با موتور سیکلت]]
انسان موجودي  اجتماعی است. به این معنی که در ارتباط با جمع می‌تواند نیازها و اهداف خود را محقق کند. اهداف و نیازهایی که هر کدام مکمل دیگری هستند و در مجموع به محقق کردن یک هدف بزرگتر یا عالی‌تر یاری می‌رسانند. به همین دلیل است که انسان‌ها برای پیشبرد این اهداف دست به ایجاد فرم یا شکل متناسب با آن زده و به عبارت دیگر قوانین و ساختار متناسب با هدف خود را تنظیم و تدوین می‌کنند.
سوخت‌بری از سال ۱۳۸۰ در سیستان و بلوچستان رایج شد. با خشک شدن رودخانه‌ها در اثر سیاست‌های غلط حکومتی، بی رونق شدن شغل صیادی به دلیل وجود کشتی‌های چینی در خلیج فارس و دریای عمان و وجود نداشتن زیرساخت‌های صنعتی و تولیدی، بیکاری و فقر در این استان گسترش یافت.  


چند مثال
همزمان با گسترش این شغل کشتار شهروندان بلوچ در مرزها نیز آغاز شد. نیروهای حکومتی تلاش کردند سوخت‌بران را تحت کنترل خود در آورند. همچنین مجبور کردن آن‌ها به پرداخت رشوه یکی دیگر از دلایل سخت‌گیری به سوخت‌بران است.  
*يك مؤسسه، يك كارخانه و يا يك شركت دارای  زمانبندي كار یا ضوابط مشخصی است و همگان با عضویت در آن، می‌پذیرند که به آن پایبند باشند. عدم پایبندی به این ضوابط می‌تواند نیل به هدف را مختل کرده و تولید را در آن شرکت با اختلال مواجه سازد.


*همچنین در يك مدرسه مجموعه‌یی از قوانين و ضوابط حاكم است. شرايط ورود به مدرسه، زمانبندي تدريس، نحوه آموزش، تقسيم بندي دروس در طول هفته، قوانین حاکم بر رابطه‌ی دانش‌آموز و معلم، ضوابط حاکم بر كلاس، قوانین امتحانات و... .
سوخت‌بران بلوچ هب دلیل فقر شدید از هر وسیله‌ای برای سوخت‌بری استفاده می‌کنند. شیشه‌های خالی آب معدنی و نوشابه علاوه بر گالن‌ها برای حمل سوخت بکار می‌روند.  
تمامی این فرم‌ها یا اشکال در راستای محقق کردن هدف این نظام آموزشی بوده و اگر در آنها اخلالی ایجاد شود فراگیری و آموزش را با مشکل مواجه خواهد کرد. 
*كليه ارتش‌هاي جهان  داراي يك تشكيلات منسجم و هماهنگ هستند. بخصوص از آن‌جا که هدف یک ارتش، نسبتا هدف دشوارتری به شمار می‌رود،‌قوانین نیز پیچیده‌تر و بیشتر هستند. سلسله مراتب فرماندهي، قوانین هماهنگی میان رسته های مختلف. انضباط،  تمرينات و آداب نظامی و... همگی قوانینی هستند که بدون آنها ارتش شکل نخواهد گرفت.<ref>[https://www.mojahedin.org/i/%DA%86%D9%86%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C-%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86 چند کلامی در مفهوم واقعی تشکیلات مجاهدین]</ref>
بر همین منوال، در تمامی مبارزات آزادیخواهانه در طول تاریخ، بر جمعی که به این مهم پرداخته‌ ، قوانین و ضوابطی حاکم بوده و شکل خاصی برای این مبارزه ایجاد شده است. این شکل ، یاساختار یا سازماندهی، همان تشکیلاتی است که از آن سخن می‌گوییم. عاملی که به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل شکست یا پیروزی انقلاب‌ها بشمار می‌رود و بسیاری از رهبران بزرگ انقلاب‌ها در جهان بر آن تاکید کرده اند. لنين مبارزه خود را با رد كردن تئوری مبارزه خودبخودی طبقه كارگر و تاکید بر ضرورت وجود حزب پيشرو انقلابي براي پيروزي آغاز کرد. مائو تسه دونگ كار تشكيلاتی را يكی از وظايف اصلی جنبش می‌دانست و براي آن انرژي بسیاری صرف ميكرد. وی يكی از مهمترین ضعفهای مبارزات گذشته را عدم توجه کافی به مقوله‌ی تشکیلات می‌دانست. وی در این رابطه می‌گوید:<blockquote>«اگربخواهيم تجربيات انقلاب چند ده ساله گذشته را ترازبندی كنيم بايد بگوئيم كه علت شكست مان، بسيج وتشكل نيافتن  توده های وسيع كارگران ودهقانان كه ۹۰% جمعيت كشور را تشكيل ميدهند بود.»</blockquote>همچنین  هوشی‌مين با اشاره به پيروزی انقلاب در ویتنام می‌گويد:<blockquote>«اراده و  صلاحيت سربازان ما يك روزه بدست نيامده بود بلكه اين نتيجه روند مستمرانجام كار ايدئولوژيك - تشكيلاتی درنيروهای مسلح حزبمان بود. هوشی مين دروصيتنامه خود تاكيد می‌كند كه از همين وحدت و همبستگی درحزب همچون مردمك چشم خود نگهبانی كنند.</blockquote>-  محمد حنیف‌نژاد و یارانش نیز پیش از بنیانگذاری سازمان مجاهدین خلق ایران  درجمعبندي مبارزات تاريخ معاصر به اين نتيجه رسيدند كه يكي از علل شکست و عدم استمرار مبارزات گذشته، فقدان سازماندهي وتشكيلات انقلابي بوده است. آنها خاطر نشان می‌کردند که دکتر محمد مصدق با وجود آنکه تمام زندگي اش را وقف مبارزه براي رشد و ترقی ایران کرد اما بدليل نداشتن يك تشكيلات منسجم نتوانست ایده‌های خود را محقق کرده و در برابر توطئه‌ها از جمله کودتای ۲۸ مرداد مقاومت کند.
==ارتقاء تشکیلات متناسب با پیچیده‌گی مبارزه==
هر چه هدف عاليتر و متكامل باشد، شكيلاتي كه اين هدف را محقق مي‌كند نيز باید به همان درجه تكامل‌افته و پيچيده باشد. چند مثال از انواع مبارزه می‌تواند به فهم این موضوع کمک کند.


=== '''مبارزه صنفی''' ===
بطور متوسط روزانه یک سوخت‌بر در جاده‌های مرزی کشته می‌شود.
یک کارگر می‌تواند به دلیل ضایع شدن حقوق خود به کارفرما معترض شود. این اعتراض البته اگر بصورت انفرادی انجام شود معمولا به نتیجه‌ای نمی‌رسد و چه بسا منجر به اخراج او شود. این در حالی است که اگر ۵ یا ۶ نفر در هماهنگی با یکدیگر به نادیده گرفته شدن حقوقشان اعتراض کنند، بیشتر موثر خواهد بود. حال اگر نیمی از جمعیت کارخانه یا تمامی آنها باهم متشکل و متحد شوند، مدیر کارخانه دیر نمی‌تواند آنها را نادیده بگیرد. وقتی تعداد کارگران معترض بیشتر می‌شود آنها ناچارند از هر بخش نمایندگانی را مشخص کنند تا مشکلاتشان را بیان کرده و از حقوق آنها دفاع کنند. همچنین آنها ناچارند در جلساتی که میان خود برگزار می‌کنند، خواسته‌های خود را اولویت‌بندی کنند.. از همین‌جاست که تشکیلات یا سندیکاهای کارگری شکل می‌گیرد و ضرورت آن مشخص می‌شود.


=== '''مبارزه‌ی صنفی - سياسی''' ===
اواسط ماه آبان ۱۳۹۹ یک جوان بلوچ در حالی که دو گالن خالی سوخت در دست داشت توسط مأموران نیروی انتظامی به ضرب گلوله کشته شد.<ref name=":0" />
حال ميخواهيم ببينيم كه در ادامه مبارزات كارگران چه شقوق ديگري متصور است.كارگران كارخانه وقتي صداي اعتراض خود را بلند كردند و دست به تحصن و يا راهپيمايي زدند غالباً موضوع به همينجا ختم نميشود مدير كارخانه هم كه نماينده دولت و حافظ منافع طبقه بالاتر است در اين جنگ و كشاكش به همين سادگي به خواسته هاي كارگران تن نمي دهد. زيرا جزئي از رژيم  ضد مردمي خميني است , در نتيجه دولت كه پشتيبان سرمايه دار و مدير كارخانه است با وارد كردن نيروي انتظامي و اطلاعاتي و  با  ايجاد فضاي رعب  و وحشت و دستگيري كارگران تلاش ميكند كه مبارزات بر حق آنها را سركوب و در نطفه خفه كند. كارگران خواهند ديد كه مسئله و مشكل آنها در يك نفر به اسم مدير كارخانه خلاصه نمي شود بلكه حافظ و پشتوانة اصلي كارفرما , دولت و نيروي سركوبگرش است. در نتيجه كارگران براي رسيدن به اهداف خود مبارزه شان را يك مدار ارتقاء داده و در اعتراضاتشان دولت حاكمه و سيستم ضد كارگري و ضد مردمي آن را نشانه ميگيرند و شعارهايشان ديگر رنگ و بوي سياسي بخود ميگيرد، يعني مبارزاتشان از مبارزه صنفي به مبارزة صنفي - سياسي تغيير و تكامل مييابد. حتماً خودتان شاهد بوديد و يا هميشه در اخبار نمونة اين تحصن ها و اعتراضات را ميشنويد كه ابتدا خواسته ها حول يك مسئله و مشكل صنفي بوده ولي بسرعت جنبه سياسي پيدا ميكند


حال اين مبارزه كه جنبه سياسي پيدا كرده و چنين خواسته اي را خارج از آن كارخانه و محيط كاري يعني در رابطه با حاكميت دنبال ميكند، ديگر تشكيلات خاص خودش را هم ميخواهد زيرا داراي اهداف و برنامههاي سياسي است و اگر شرايطش موجود باشد، بدنبال عملي كردن آنها ميباشد. اين تشكيلات صنفي- سياسي در محيط جامعه بايستي روشنگري و يا افشاگري كند و متناسب با اين هدف ارگانهاي مورد نيازش را بوجود آورد. مثلاً قسمت تبليغات , روابط خارجي , قسمت اجتماعي , نشريه و ... به اين ترتيب همراه  با تكامل مبارزه از صنفي به صنفي - سياسي , تشكيلات متناسبش هم بايد بوجود بيايد تا اين تشكيلات بتواند اهداف و خواسته هاي اقتصادي يك قشر يا يك صنف را محقق كند.
در چهارم اسفند، سپاه پاسداران با به رگبار بستن سوخت‌بران در نزدیکی سروان بلوچستان ۳۷ نفر از آنان را کشت. کشتار سوخت‌بران در روز چهارم اسفند منجر به اعتراضات گسترده‌ای در بلوچستان شد.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%9F سوخت‌بری به چه دلیل و کشتار سوخت‌بران چرا؟]</ref>


==منابع ==
== اجبار سوخت‌بران به عضویت در بسیج ==
[[پرونده:کشته شدن سوخت‌بران در شش ماه اول سال ۹۸.jpg|جایگزین=کشته شدن سوخت‌بران در شش ماه اول سال ۹۸|بندانگشتی|کشته شدن سوخت‌بران در شش ماه اول سال ۹۸]]
علت سوخت‌بری رشد شدید بیکاری در استان سیستان و بلوچستان است.  جمهوری اسلامی از پدیده‌ی سوخت‌بری در راستای کنترل بلوچستان و معترضان بلوچ نیز استفاده می کند. او به بلوچ‌هایی که حاضر باشند عضو بسیج محلی در منطقه‌ی خود شوند کارت سوخت‌بری می‌دهد. به گفته‌ی عبدالستار دوشوکی، مدیر مرکز مطالعات بلوچستان  سوخت بران بلوچی که حاضر نیستند به چنین چیزی تن بدهند مجبورند به مأموران مرزی رشوه داده و در میان جاده‌ها با خطر تیراندازی مأموران سپاه روبرو شوند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/iran/av-49224749 سوخت‌بری، بازی با آتش در دل کوه‌‌های بلوچستان]</ref>  سپاه پاسداران تلاش می کند با شلیک به بلوچ‌هایی که نمی خواهند با پذیرفتن شرایط حکومت یعنی عضویت در نهادهای حکومتی به سوخت‌بری بپردازند، شرایط را برای آن‌ها دشوار کرده و تعداد بیشتری را به سمت اهداف سیاسی خود سوق دهد.
 
=== طرح رزاق ===
مقامات جمهوری اسلامی مدتی پیش با ارائه‌ی طرحی به نام «طرح رزاق» تلاش کردند موضوع سوخت بری را تحت کنترل خود درآورند.در این طرح ان‌ها به هر خانوار در هفته ۲۰۰ لیتر گازوئیل فروخته و با ارائه‌ی کارتی که مجوز سوخت‌بری به شمار می‌رود اجازه می‌دادند که از مرز عبور کرده و آن‌ را در پاکستان به فروش برسانند. اما در این طرح جمهوری اسلامی تلاش کرد سوخت‌بران را به عضویت در بسیج و همکاری با سپاه پاسداران هدایت کند. کاری که سوخت‌بران از آن گریزان بودند. مردم محلی می‌گویند در این طرح سپاه پاسداران تلاش می‌کند قاچاق سوخت‌را خودش در دست بگیرد. <ref>[https://per.euronews.com/2021/02/28/iran-saravan-shooting-political-developments-balouchestan-pakistan-border-oil-stations تحولات سیاسی در پیوند با تیراندازی سراوان]</ref>
 
== کشتن سوخت‌بران ==
بطور متوسط روازنه یک نفر در اثر سوخت‌بری جان خود را از دست می‌دهد.<ref name=":0">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8 قاچاق سوخت؛ راه معاش کارگران اخراجی سیستان و بلوچستان]</ref>
 
در دو ماه دی و بهمن ۱۳۹۹ دستکم ۸۰ سوخت‌بر در مرزهای شرقی کشور جان خود را از دست داده‌اند.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%9F سوخت‌بری به چه دلیل و کشتار سوخت‌بران چرا؟]</ref>
 
کمپین فعالین بلوچ هم‌چنین خبر می‌دهد که در شش ماهه‌ی اول سال ۱۳۹۸ دستکم ۷۵ کشته توسط این کمپین ثبت شده است.
 
این کمپین اعلام کرد در برخی موارد رانندگان بلوچ که حتی هیچ‌ سوختی به همراه نداشته‌اند به دلیل نداشتن گواهی‌نامه فرار کرده و توسط نیروهای مسلح مورد هدف قرار گرفته‌اند.<ref>[https://balochcampaign.us/%d8%aa%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%a7%d9%86-75-%da%a9%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%88-%d8%b2%d8%ae%d9%85%db%8c-%d8%af%d8%b1-6-%d9%85%d8%a7%d9%87-%d9%86/ تیراندازی ماموران/ ۷۵ کشته و زخمی در ۶ ماه نخست ۱۳۹۸ در بلوچستان]</ref>
 
در روز ۴ اسفند ۱۳۹۹ بزرگترین کشتار سوخت‌بران رخ داد. در این حادثه بیش از ۳۷ نفر کشته شدند. گزارش‌گر کمپین فعالین بلوچ تعداد کشته‌ها و زخمی‌ها را بیش از ۵۰ نفر اعلام کرده است.
 
اسامی برخی از جان‌باختگان چنین است:
* یحیی گنگوزهی
* فرزند علی خان
* عبدالرحمن شهرسان زهی
* عبدی شهرسان زهی فرزند بهارشاه
* سلمان شهرسان زهی، رحمان بخش دهواری فرزند بهارشاه
* عبدالوهاب دامنی، انس صاحب زاده، عبدالغفور توتازهی[[پرونده:تصاویر برخی از جان باختگان کشتار سوخت‌بران.jpg|جایگزین=تصاویر برخی از جان باختگان کشتار سوخت‌بران|بندانگشتی|تصاویر برخی از جان باختگان کشتار سوخت‌بران]]
* انس صاحب زاده اهل روستای حق آباد بم پشت
* رحمن اهل روستای پرکن شهرستان مهرستان
 
* محمد میربلوچزهی
* محمد نصرت زهی» ۱۷ ساله فرزند بشیر
[[پرونده:توئیت مریم رجوی در مورد قیام سراوان.JPG|جایگزین=توئیت مریم رجوی در مورد قیام سراوان|بندانگشتی|توئیت مریم رجوی در مورد قیام سراوان]]
اسامی برخی از زخمی ‌ها نیز بهزاد آزادی فرزند رسول، ادریس بلوچ زهی فرزند حسن، محمد مندازهی، «سلمان» فرزند جنگهان، عبدالستار دهواری فرزند خیرمحمد است.<ref>[https://www.hra-news.org/2021/hranews/a-28993/ گزارش اجمالی از قتل سوخت‌بران] </ref>
 
=== موضع‌گیری‌ها ===
مریم رجوی پس از قیام مردم سراوان در اعتراض به کشتار سوخت‌بران در روز ۴ اسفند ۱۳۹۹ در حساب توئیتری خود نوشت:
 
مریم رجوی در حساب کاربری توئیتر خود نوشت که «درود بر مردم قهرمان سراوان که در برابر ظلم و ستم و تبعیض دیکتاتوری دینی بپا خاسته‌اند. این تنها راه مردم ایران برای به‌دست آوردن حقوقشان در برابر رژیم تبهکار آخوندی است.از عموم جوانان غيرتمند به ويژه در خطه #سيستان_و_بلوچستان می‌خواهم به حمايت از مردم سراوان برخيزند.»<ref>[https://twitter.com/Maryam_Rajavi_P/status/1364160994470150145?s=20 توئیت مریم رجوی در مورد اعتراضات سراوان]</ref>
 
سازمان عفو بین الملل نیز موضوع کشتار سوخت‌بران بلوچ را مورد توجه قرار داده و در یک توئیت آن‌را محکوم نمود. این سازمان اعلام کرد فیلم‌ها و گزارش‌هایی از داخل ایران به دست آورده که نشان می‌دهد روز روز دوشنبه ۴ اسفند ماه به سمت تعدادی از باربران سوخت در استان سیستان و بلوچستان تیراندازی کرده و آنها را کشته‌اند.
 
[https://twitter.com/amnestypress/status/1364600126971510786?s=20 لینک به توئیت]
 
== منابع ==
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۱۷

سوخت‌بران
سوخت‌بر
مکانمناطق مرزی غرب کشور
طرف‌های درگیری مدنی
مردم محروم مناطق مرزی سیستان و بلوچستان
نیروهای امنیتی - نیروهای مرزبانی- نیروی انتظامی
آمار
صدها نفر در سال
تلفات
کشته(ها)در دوماه اول سال ۱۳۹۹ ۸۰ نفر
بازداشت‌شدهنامعلوم

سوخت‌بری یکی از شغل‌های نامتعارف و خطرناک است که در مرز‌های شرقی ایران به ویژه در بلوچستان رواج دارد. سوخت‌بران با حمل چند گالن سوخت بر روی دوش یا موتور یا با ماشین‌هایی مثل وانت و توئیتا به خاک کشور همسایه رفته و با فروش آن درآمد اندکی کسب می‌کنند. خطری که سوخت‌بران را تهدید می‌کند ناشی از برخورد نیروی انتظامی و سپاه پاسداران و مأموران مرزی است. آن‌ها به روی سوخت‌بران آتش باز می‌کنند. برخی از آنها در نتیجه‌ی اصابت مستقیم گلوله و برخی پس از آتش گرفتن موتور یا خودرو، در اثر سوختگی جان خود را از دست می‌دهند. این شغل نتیجه‌ی گسترش فقر و بیکاری در این منطقه است.[۱] در استان محروم سیستان و بلوچستان هیچ‌گونه زیرساخت‌های صنعتی و تولیدی وجود ندارد. نرخ بیکاری در این استان را در برخی مناطق به ۶۰ درصد رسانده است.[۲] این امر منجر شده است که بسیاری از جوانان با به خطر انداختن جان خود به مشاغلی چون سوخت‌بری روی بیاورند. هدف قرار دادن سوخت‌بران بلوچ با گلوله بخاطر چند گالن سوخت، در حالی صورت می‌گیرد که سپاه پاسداران و دیگر ارگان‌های حکومتی با کشتی و تانکر به قاچاق سوخت از طریق معابر مختلف مرزی مشغولند. اقتصاد‌دانان می‌نویسند سپاه پاسداران به طور مداوم به قاچاق زمینی و دریایی نفت مشغول است.[۳]

تاریخچه سوخت‌بری

تصویر یک سوخت‌بر با موتور سیکلت
تصویر یک سوخت‌بر با موتور سیکلت

سوخت‌بری از سال ۱۳۸۰ در سیستان و بلوچستان رایج شد. با خشک شدن رودخانه‌ها در اثر سیاست‌های غلط حکومتی، بی رونق شدن شغل صیادی به دلیل وجود کشتی‌های چینی در خلیج فارس و دریای عمان و وجود نداشتن زیرساخت‌های صنعتی و تولیدی، بیکاری و فقر در این استان گسترش یافت.

همزمان با گسترش این شغل کشتار شهروندان بلوچ در مرزها نیز آغاز شد. نیروهای حکومتی تلاش کردند سوخت‌بران را تحت کنترل خود در آورند. همچنین مجبور کردن آن‌ها به پرداخت رشوه یکی دیگر از دلایل سخت‌گیری به سوخت‌بران است.

سوخت‌بران بلوچ هب دلیل فقر شدید از هر وسیله‌ای برای سوخت‌بری استفاده می‌کنند. شیشه‌های خالی آب معدنی و نوشابه علاوه بر گالن‌ها برای حمل سوخت بکار می‌روند.

بطور متوسط روزانه یک سوخت‌بر در جاده‌های مرزی کشته می‌شود.

اواسط ماه آبان ۱۳۹۹ یک جوان بلوچ در حالی که دو گالن خالی سوخت در دست داشت توسط مأموران نیروی انتظامی به ضرب گلوله کشته شد.[۴]

در چهارم اسفند، سپاه پاسداران با به رگبار بستن سوخت‌بران در نزدیکی سروان بلوچستان ۳۷ نفر از آنان را کشت. کشتار سوخت‌بران در روز چهارم اسفند منجر به اعتراضات گسترده‌ای در بلوچستان شد.[۵]

اجبار سوخت‌بران به عضویت در بسیج

کشته شدن سوخت‌بران در شش ماه اول سال ۹۸
کشته شدن سوخت‌بران در شش ماه اول سال ۹۸

علت سوخت‌بری رشد شدید بیکاری در استان سیستان و بلوچستان است. جمهوری اسلامی از پدیده‌ی سوخت‌بری در راستای کنترل بلوچستان و معترضان بلوچ نیز استفاده می کند. او به بلوچ‌هایی که حاضر باشند عضو بسیج محلی در منطقه‌ی خود شوند کارت سوخت‌بری می‌دهد. به گفته‌ی عبدالستار دوشوکی، مدیر مرکز مطالعات بلوچستان سوخت بران بلوچی که حاضر نیستند به چنین چیزی تن بدهند مجبورند به مأموران مرزی رشوه داده و در میان جاده‌ها با خطر تیراندازی مأموران سپاه روبرو شوند.[۶] سپاه پاسداران تلاش می کند با شلیک به بلوچ‌هایی که نمی خواهند با پذیرفتن شرایط حکومت یعنی عضویت در نهادهای حکومتی به سوخت‌بری بپردازند، شرایط را برای آن‌ها دشوار کرده و تعداد بیشتری را به سمت اهداف سیاسی خود سوق دهد.

طرح رزاق

مقامات جمهوری اسلامی مدتی پیش با ارائه‌ی طرحی به نام «طرح رزاق» تلاش کردند موضوع سوخت بری را تحت کنترل خود درآورند.در این طرح ان‌ها به هر خانوار در هفته ۲۰۰ لیتر گازوئیل فروخته و با ارائه‌ی کارتی که مجوز سوخت‌بری به شمار می‌رود اجازه می‌دادند که از مرز عبور کرده و آن‌ را در پاکستان به فروش برسانند. اما در این طرح جمهوری اسلامی تلاش کرد سوخت‌بران را به عضویت در بسیج و همکاری با سپاه پاسداران هدایت کند. کاری که سوخت‌بران از آن گریزان بودند. مردم محلی می‌گویند در این طرح سپاه پاسداران تلاش می‌کند قاچاق سوخت‌را خودش در دست بگیرد. [۷]

کشتن سوخت‌بران

بطور متوسط روازنه یک نفر در اثر سوخت‌بری جان خود را از دست می‌دهد.[۴]

در دو ماه دی و بهمن ۱۳۹۹ دستکم ۸۰ سوخت‌بر در مرزهای شرقی کشور جان خود را از دست داده‌اند.[۸]

کمپین فعالین بلوچ هم‌چنین خبر می‌دهد که در شش ماهه‌ی اول سال ۱۳۹۸ دستکم ۷۵ کشته توسط این کمپین ثبت شده است.

این کمپین اعلام کرد در برخی موارد رانندگان بلوچ که حتی هیچ‌ سوختی به همراه نداشته‌اند به دلیل نداشتن گواهی‌نامه فرار کرده و توسط نیروهای مسلح مورد هدف قرار گرفته‌اند.[۹]

در روز ۴ اسفند ۱۳۹۹ بزرگترین کشتار سوخت‌بران رخ داد. در این حادثه بیش از ۳۷ نفر کشته شدند. گزارش‌گر کمپین فعالین بلوچ تعداد کشته‌ها و زخمی‌ها را بیش از ۵۰ نفر اعلام کرده است.

اسامی برخی از جان‌باختگان چنین است:

  • یحیی گنگوزهی
  • فرزند علی خان
  • عبدالرحمن شهرسان زهی
  • عبدی شهرسان زهی فرزند بهارشاه
  • سلمان شهرسان زهی، رحمان بخش دهواری فرزند بهارشاه
  • عبدالوهاب دامنی، انس صاحب زاده، عبدالغفور توتازهی
    تصاویر برخی از جان باختگان کشتار سوخت‌بران
    تصاویر برخی از جان باختگان کشتار سوخت‌بران
  • انس صاحب زاده اهل روستای حق آباد بم پشت
  • رحمن اهل روستای پرکن شهرستان مهرستان
  • محمد میربلوچزهی
  • محمد نصرت زهی» ۱۷ ساله فرزند بشیر
توئیت مریم رجوی در مورد قیام سراوان
توئیت مریم رجوی در مورد قیام سراوان

اسامی برخی از زخمی ‌ها نیز بهزاد آزادی فرزند رسول، ادریس بلوچ زهی فرزند حسن، محمد مندازهی، «سلمان» فرزند جنگهان، عبدالستار دهواری فرزند خیرمحمد است.[۱۰]

موضع‌گیری‌ها

مریم رجوی پس از قیام مردم سراوان در اعتراض به کشتار سوخت‌بران در روز ۴ اسفند ۱۳۹۹ در حساب توئیتری خود نوشت:

مریم رجوی در حساب کاربری توئیتر خود نوشت که «درود بر مردم قهرمان سراوان که در برابر ظلم و ستم و تبعیض دیکتاتوری دینی بپا خاسته‌اند. این تنها راه مردم ایران برای به‌دست آوردن حقوقشان در برابر رژیم تبهکار آخوندی است.از عموم جوانان غيرتمند به ويژه در خطه #سيستان_و_بلوچستان می‌خواهم به حمايت از مردم سراوان برخيزند.»[۱۱]

سازمان عفو بین الملل نیز موضوع کشتار سوخت‌بران بلوچ را مورد توجه قرار داده و در یک توئیت آن‌را محکوم نمود. این سازمان اعلام کرد فیلم‌ها و گزارش‌هایی از داخل ایران به دست آورده که نشان می‌دهد روز روز دوشنبه ۴ اسفند ماه به سمت تعدادی از باربران سوخت در استان سیستان و بلوچستان تیراندازی کرده و آنها را کشته‌اند.

لینک به توئیت

منابع

  1. ↑ سوخت‌بری انتخاب ما نبود
  2. ↑ بیکاری ۴۰ تا ۶۰ درصدی در سیستان و بلوچستان
  3. ↑ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال تسهیل حمل و نقل غیرقانونی نفت است
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ قاچاق سوخت؛ راه معاش کارگران اخراجی سیستان و بلوچستان
  5. ↑ سوخت‌بری به چه دلیل و کشتار سوخت‌بران چرا؟
  6. ↑ سوخت‌بری، بازی با آتش در دل کوه‌‌های بلوچستان
  7. ↑ تحولات سیاسی در پیوند با تیراندازی سراوان
  8. ↑ سوخت‌بری به چه دلیل و کشتار سوخت‌بران چرا؟
  9. ↑ تیراندازی ماموران/ ۷۵ کشته و زخمی در ۶ ماه نخست ۱۳۹۸ در بلوچستان
  10. ↑ گزارش اجمالی از قتل سوخت‌بران
  11. ↑ توئیت مریم رجوی در مورد اعتراضات سراوان
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Ehsan/صفحه_تمرین2&oldid=54507»