کاربر:Hossein/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

اینستکس یا INSTEX مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges به معنای «ابزار پشتیبانی مبادلات تجاری» است. اینستکس توسط سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا ۴ ماه پس از اعلام تصمیم‌شان برای مقابله با تحریم‌های ثانویه آمریکا، در ژانویه ۲۰۱۹ تحت عنوان سازوکار ویژه مالی برای تجارت با ایران راه‌اندازی شد. اینستکس در آدرس شماره ۱۳۹ در خیابان برسی پاریس جایی که ساختمان وزارت اقتصاد فرانسه در آن قرار دارد و در چارچوب قوانین فرانسه ثبت شده است. ثبت اینستکس را وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس در نشست اتحادیه اروپا در بلغارستان اعلام کردند. غیر از فرانسه، آلمان و انگلستان نیز سهامداران اصلی آن هستند اما دیگر کشورهای اروپایی و کشورهای جهان از جمله چین و روسیه نیز می‌توانند وارد اینستکس شوند. سرمایه اولیه این شرکت ۳ هزار یورو است که از سوی وزارت اقتصاد فرانسه تأمین شده است.<ref name=":0">پایگاه خبری اتاق بازرگانی - اینستکس چیست و چگونه کار می‌کند؟[http://otaghiranonline.ir/news/17474]</ref> از همان ابتدا عدم ورود چین و روسیه به اینستکس باعث شده است تا در مورد جامعیت آن تردیدهایی ایجاد شود.

مدیر عامل اینستکس، پرفیشر آلمانی ۶۹ ساله اهل فرانکفورت است که سابقه فعالیت ۲۹ ساله در مؤسسات بانکی اروپایی را دارد. بخش اعظم فعالیت او در سطوح ارشد مدیریت در کومرزبانک آلمان بوده است. انگلستان هم نقش حسابرس و بازرس آن را ایفا می‌کند.

اینستکس موسسه‌ای است که این اجازه را می‌دهد که بدون انجام مراودات مالی بین ایران و اتحادیه اروپا تجارت همچنان صورت گیرد. یک شرکت ایرانی کالایی به اروپا صادر می‌کند و در قبال آن اعتباری به دست می آورد که خود او یا یک واردکننده ایرانی می‌تواند از آن برای واردات کالا از اروپا به ایران استفاده کند؛ بدون اینکه پولی بین طرفین مبادله شود. در مقابل، همین سازوکار برای صادرکنندگان و واردکنندگان اروپایی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. برای این کار علاوه بر ثبت شرکت در فرانسه، بانک مرکزی ایران نیز باید همچون اروپایی‌ها شرکتی در تهران ایجاد کند که طرف حساب اینستکس باشد. طبق گزارش خبرگزاری میزان، نهاد متناظر اینستکس به مدیر عاملی «علی اصغر نوری» به ثبت رسید و «حمید قنبری» هم به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب شد.<ref>اینستکس چیست؟[https://www.mizanonline.com/fa/news/530527/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%B3-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA]</ref>  

طبق بیانیه‌ی مشترکی که از سوی وزرای خارجه ۳ کشور تأسیس کننده اینستکس صادر شده است، این نهاد در مرحله نخست، روی مبادله‌ی مواد غذایی، محصولات کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی متمرکز خواهد شد که بعضی آگاهان آن را یک نقطه ضعف ارزیابی کرده‌اند.  

* انواع محصولات کشاورزی مانند سویا و ذرت

* انواع محصولات غذایی

* میوه و سبزیجات

* سموم کشاورزی، کود و بذرهای گیاهی

* غذای دام شامل کنجاله و علوفه

* شیرخشک و مواد اولیه

* مواد اولیه دارویی

* انواع داروهای عمومی و داروهای بیماری‌های خاص

* انواع تجهیزات پزشکی و بیمارستانی

* دستگاه‌ها و وسایل پیشرفته جراحی و اتاق عمل

* تجهیزات پیشرفته پزشکی مانند دستگاه‌های رادیو تراپی و پرتو درمانی جهت مقابله با سرطان

* انواع واکسن‌های انسانی و دامی و...

طبق گفته جمهوری اسلامی «برونو لومر» وزیر اقتصاد فرانسه در راه‌اندازی اینستکس نقش بی‌بدیلی داشته است. لومر جزو نخستین مقام‌های اروپایی بود که پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه اعلام کرد اروپا زیر بار خواسته‌ی آمریکا نمی‌رود و مقابل تحریم‌های آمریکا مقاومت خواهد کرد. لومر پس از ثبت اینستکس نیز در پستی توییتری نوشت: <blockquote>«ایجاد اینستکس یک گام مهم در راستای احقاق حق حاکمیت واقعی اروپاست. اروپا این حق را دارد که انتخاب کند با چه کشوری تجارت داشته باشد.»<ref name=":0" /></blockquote>

جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس که خود جز نمایندگان سه کشور اروپایی حاضر در نشست «اینستکس» بود، ثبت این کانال ویژه مالی را گام مهمی دانست.

محمدجواد ظریف، در صفحه توییتر خود نوشت: <blockquote>«ایران از اینستکس (سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران) که به عنوان یک گام اول، هرچند دیرهنگام، در مسیر اجرای تعهدات تروئیکای اروپایی برای نجات برجام از طریق تضمین منافع ایرانیان پس از بازگشت تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به‌شمار می‌رود، استقبال می‌کند.»</blockquote>سید یاسر جبرائیلی کارشناس مسایل سیاسی نیز در این باره می‌گوید: <blockquote>«متأسفانه چنان‌که پیش بینی کرده بودیم، کارکرد اینستکس محدود به مبادلات غذا و داروست؛ مبادلاتی که پیش از راه‌اندازی این کانال نیز جاری بوده. باید منتظر بود جریانی برای پیوستن خریداران نفت ایران به اینستکس به راه بیفتد. هدف این «پیوستن»، انتقال پول نفت ایران از آسیا به اروپا خواهد بود.»</blockquote>مهدی محمدی کارشناس سیاست خارجی معتقد است؛ نگرانی جدی این است که اینستکس به تدریج تبدیل به سیاهچاله اروپایی شده و همه تجارت خارجی ایران را ببلعد. اگر آنگونه که آقای عراقچی گفته ایران بخواهد حتی پول فروش نفت به خریداران غیراروپایی را هم به اینستکس هدایت کند، معنایی جز این نخواهد داشت که مدیریت کل پول ایران در اختیار اروپایی‌ها قرار خواهد گرفت.»<ref>باشگاه خبرنگاران جوان - اینستکس چیست و چگونه کار می‌کند؟[https://www.yjc.ir/fa/news/6824954/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%B3-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF]</ref>

سایت باشگاه خبرنگاران جوان در ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ نوشت:

حال با توجه به اینکه قرار نیست در این سازوکار پولی به ایران برسد، قرار است چه تحولی در اقتصاد ایران رخ بدهد؟ از سویی دیگر علیرغم مخالفت اتحادیه اروپا با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، شرکت‌های اروپایی قراردادهای خود را با ایران ملغی کردند و دولت‌های اتحادیه اروپا هم هیچ اقدامی انجام ندادند؛ اکنون چه ضمانتی وجود دارد که اینستکس اجرایی شود؟ حتی اگر فرض بر این قرار گیرد که اینستکس اجرایی شود، زمانی که قرار نیست پولی به ایران داده شود، آیا اختیار تبادل کالا و خرید اجناس به ملت ایران سپرده خواهد شد؟!

 

<references />