کاربر:Hossein/14021021صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
زندان | '''زندان گوهردشت،''' یکی از مخوفترین زندانهای سیاسی در جهان است. هزاران تن از زندانیان سیاسی بین سالهای۱۳۶۱ تا ۱۴۰۲ در زندان گوهردشت مورد شکنجه‌های روحی و جسمی قرار گرفته و تعداد کثیری نیز اعدام شدند. زندان گوهردشت در شمال‌شرق شهر گوهردشت کرج در استان البرز قرار دارد. این زندان از جنوب و غرب به شهر گوهردشت محدود شده و از شمال و شرق به دامنه ارتفاعات البرز منتهی می‌شود. نام زندان گوهردشت کرج با کشتار زندانیان سیاسی سال۶۷ گره خورده است. با آغاز این کشتارها در ابتدای مرداد سال۱۳۶۷ بسیاری از زندانیان سیاسی که در زندان گوهردشت محبوس بودند، دوباره محاکمه و اعدام شدند. نام این زندان در سالهای اخیر بار دیگر با انتقال زندانیان سیاسی اعتراضات سال۸۸ به آن بر سر زبانها افتاد. طی دهه‌های اخیر بسیاری از زندانیان سیاسی دوران محکومیت خود را در این زندان سپری کرده و حکم اعدام برخی از آنها نیز در این محل اجرا شده است.<ref>سایت همبستگی ملی - [https://www.hambastegimeli.com/110099_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%B4%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%AC-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DA%A9-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1 زندان گوهردشت کرج به‌منظور پاک کردن آثار جنایت علیه بشریت در قتل‌عام۶۷ تعطیل اعلام شد]</ref> جمهوری اسلامی این زندان را در مرداد ۱۴۰۲ با انتقال باقیمانده زندانیان آن به زندان قزلحصار تعطیل کرده است. | ||
== پیشینه زندان گوهردشت == | == پیشینه زندان گوهردشت == | ||
نسخهٔ ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۴۴
زندان گوهردشت، یکی از مخوفترین زندانهای سیاسی در جهان است. هزاران تن از زندانیان سیاسی بین سالهای۱۳۶۱ تا ۱۴۰۲ در زندان گوهردشت مورد شکنجه‌های روحی و جسمی قرار گرفته و تعداد کثیری نیز اعدام شدند. زندان گوهردشت در شمال‌شرق شهر گوهردشت کرج در استان البرز قرار دارد. این زندان از جنوب و غرب به شهر گوهردشت محدود شده و از شمال و شرق به دامنه ارتفاعات البرز منتهی می‌شود. نام زندان گوهردشت کرج با کشتار زندانیان سیاسی سال۶۷ گره خورده است. با آغاز این کشتارها در ابتدای مرداد سال۱۳۶۷ بسیاری از زندانیان سیاسی که در زندان گوهردشت محبوس بودند، دوباره محاکمه و اعدام شدند. نام این زندان در سالهای اخیر بار دیگر با انتقال زندانیان سیاسی اعتراضات سال۸۸ به آن بر سر زبانها افتاد. طی دهه‌های اخیر بسیاری از زندانیان سیاسی دوران محکومیت خود را در این زندان سپری کرده و حکم اعدام برخی از آنها نیز در این محل اجرا شده است.[۱] جمهوری اسلامی این زندان را در مرداد ۱۴۰۲ با انتقال باقیمانده زندانیان آن به زندان قزلحصار تعطیل کرده است.
پیشینه زندان گوهردشت
زندان گوهردشت در ابعاد تقریبی ۲۰۰۰۰۰مترمربع در شمال‌شرق شهر گوهردشت قرار دارد. این زندان از جنوب و غرب به شهر گوهردشت محدود شده و از شمال و شرق به دامنه ارتفاعات البرز منتهی می‌شود. ساخت زندان گوهردشت در اواخر سال۱۳۵۵ شروع شد و در دوران انقلاب ضدسلطنتی به‌گفته افراد محلی حدود ۷۵درصد آن ساخته شده بود. بعد از انقلاب ضدسلطنتی تا اواخر سال۱۳۵۹ ساخت این زندان متوقف شده بود، در اواخر سال۵۹ بودجه‌یی به آن اختصاص داده شد. در مهرماه سال۱۳۶۱ ساختمان زندان کامل و آماده بهره‌برداری شد. پس از این بود که بسیاری از زندانیان قزلحصار و سایر زندانها به این زندان منتقل شدند.[۲]
زندان رجایی‌شهر کرج در گوهردشت کرج در بلوار موذن قرار دارد و در دهه شصت به همین نام گوهردشت شناخته می‌شد. ساخت زندان گوهردشت پیش از انقلاب ۵۷ و با استفاده از بتون‌های پیش‌ساخته شروع و پس از توقفی چند ساله در نهایت مهرماه سال ۱۳۶۱ راه‌اندازی شد. زندانی که از مهمترین کارکردهایش در دهه شصت، آزار سازمان‌یافته زندانیان سیاسی در سلولهای انفرادی آن بود.
پس از کشتار دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷،به زندانی برای زندانیان جرایم خطرناک استان تهران بدل شد،، آن‌چنان‌که از اوائل دهه هفتاد تا سال ۱۳۸۸عموما فاقد بند خاص زندانیان سیاسی بود. پس از رویدادهای پیامد انتخابات سال ۱۳۸۸، دوباره بندهای سیاسی این زندان دایر شد.[۳]
ساختار زندان گوهردشت
زندان گوهردشت از هشت بلوک سه طبقه که در مجموع ۲۴ بند و تعدادی ساختمان اداری و لجستیکی را در بر می‌گیرد ساخته شده است. ساخت این بلوکها از بتن پیش‌ساخته است و در زمان شاه ساخته شده است اما توسط جمهوری اسلامی تکمیل شده و در ۱۳۶۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
در بلوار موذن، در سمت چپ درب ورودی زندان، درب ورودی اداره کل اطلاعات استان البرز قرار دارد. پس از بدل شدن البرز به استان مستقل از تهران، ساختمان اداره کل اطلاعات این استان داخل محوطه و زمین زندان ساخته شد اما ساختمان این اداره‌کل به سایر ساختمان‌های زندان که به همدیگر متصل هستند مرتبط نیست. در سمت راست ورودی زندان هم کارگاه‌های زندان قرار دارند که زندانیانی که اجازه کار دارند در طول روز آن‌جا کار می‌کنند.[۳]
گنجایش زندان گوهردشت
در زندان گوهردشت که ظرفیت نگهداری نزدیک به سه هزار زندانی را دارد در سال ۱۳۹۸بین ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ زندانی نگهداری می‌شد.
قرنطینه
قرنطینه زندان گوهردشت خارج از ساختمان اصلی زندان و با فاصله حدودا صد متری مقابل درب اصلی زندان قرار دارد. قرنطینه دارای دو اتاق بزرگ با تخت‌های سه طبقه است و ظرفیت پذیرش ۳۰ زندانی را دارد اما تعداد زندانیان آن‌جا بستگی به ورودی زندان دارد و تعداد زندانیان آن‌جا ثابت نیست. زندانی در بدو ورود و پیش از انتقال به بندهای داخلی زندان، ۲ تا ۳ روز در قرنطینه می‌ماند.
در داخل بند قرنطینه یک قسمت جداگانه به اسم پارک هم وجود دارد که از آن برای نگهداری موقت زندانیانی استفاده می‌شود که از ملاقات شرعی و مرخصی برمی‌گردند. این زندانیان را تا سه روز در این بخش نگه می‌دارند تا اگر در زمان ملاقات یا مرخصی مواد مخدر بلعیده‌اند، نتوانند مواد را داخل زندان ببرند و در آن سه روز مواد را همان‌جا دفع کنند.[۳]
دژبانی، دفاتر رئیس و.. زندان
پس از عبور از سمت راست قرنطینه با مسافت حدود ۵۰۰ متری، دژبانی ساختمان اصلی زندان قرار دارد. پس از عبور از دژبانی هم در فاصله‌ای حدود ۵۰ متری درب ورود ساختمان اصلی زندان قرار دارد. دفتر رییس زندان و دفتر مدیر داخلی زندان در ابتدای ورودی ساختمان قرار گرفته‌اند. پس از آن هم کریدور همکف ساختمان است که در آن دفاتر حفاظت، بازرسی، روابط عمومی و سایر واحدهای ادرای زندان واقع شده‌اند. درب رفت و آمد زندانیان در طبقات دوم و سوم این ساختمان قرار دارد.[۳]
مسئولین زندان گوهردشت
در سالهای ۱۳۶۴تا ۱۳۶۷ سید حسین مرتضوی رئیس زندان گوهردشت بوده است. او از سال ۱۳۶۶ همزمان رئیس زندان اوین نیز بوده است. در ۱۳۶۵ فردی به نام سجاد معاون مرتضوی در زندان گوهردشت بوده است.
زندان رجایی‌شهر در حال حاضر و پس از انتخاب غلامرضا ضیایی به ریاست زندان تهران بزرگ، فاقد رئیس است. حسن قبادی معاونت بهداشت زندان است، ولی علی‌محمدی مدیر داخلی زندان، محمدی رئیس حفاظت زندان، درزی رئیس بازرسی، سرگرد مقصود زلفعلی فرمانده حفاظت فیزیکی زندان، امین وزیری دادیار زندانیان سیاسی زندان رجایی و رضا غلام‌پور سیگارودی رئیس اجرای احکام است.[۳]
حفاظت زندان
نیروهای حفاظت اطلاعات و بازرسی زندان اگرچه از طرف اداره‌کل سازمان زندانها تعیین می‌شوند و به این ترتیب از ریاست زندان باید تا حدی مستقل باشند اما به خاطر شرایط خاص زندان رجایی‌شهر، این نیروها در عمل فاقد استقلال و حق نظارتی هستند که قانون سازمان زندانها برای‌شان پیش‌بینی کرده و کاملا تابع مدیریت زندان عمل می‌کنند.
گارد حفاظت زندان از دو دسته سربازان وظیفه تشکیل می‌شود. دسته نخست آنان از طرف سازمان زندانها مامور به خدمت در زندان می‌شوند و تعدادی هم سرباز کلانتری هستند. هر بند ۳ نگهبان دارد که در شیفت‌های ۲۴ ساعته در کنار رئیس بند کار می‌کنند.[۳]
بهداری
بهداری زندان رجایی‌شهر ساختمانی است کنار ساختمان ملاقات و بین بند ۱ و بند ۹ زندان. از طبقه همکف و طبقه دوم این ساختمان به عنوان بهداری استفاده می‌شود اما طبقه سوم آن قرار است بندی باشد که ضیایی از آن با عنوان بند امن نام می‌برد. سالنی با اتاقهای بزرگ مجهز به دوربین و در ریلی الکتریکی است که تنها یک موکت کف آن انداخته‌اند. این سالن اکنون آماده شده است اما هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.
بهداری در طول روز یک دکتر، سه پرستار و یک روانشناس دارد و در طول شب تنها یک دکتر و یک پرستار. جز تجهیزات معمولی موجود در مطلب یک دکتر، دارای یک آزمایشگاه است. بهداری زندان تجهیزات کلینیکی و تشخیصی دیگری همچون دستگاه عکسبرداری، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی ندارد.[۳]
سالن ملاقات
بلوک جنب بهداری مربوط به سالن ملاقات و قسمت اداری زندان است. سالن ملاقات در طبقه وسط این بلوک واقع شده و در طبقه اول اتاقهای رئیس زندان و دادیاری و بایگانی و... قرار دارد. بخشی از طبقه سوم این بلوک مربوط به اتاق کنترل سالن ملاقات است که روی آن دائما شنود وجود دارد و مکالمات زندانیان را ضبط می‌کنند.[۲]
ساختمان ملاقات زندان هم که بعد از ساختمان بهداری و پیش از بند ۹ قرار دارد سه طبقه است. طبقه همکف ساختمان ملاقات کاربرد اداری دارد، طبقه دوم آن سالن ملاقات زندان است. در مورد کارکرد طبقه سوم این ساختمان اطلاع دقیق نداریم.[۳]
آشپزخانه، انبارها
یک بلوک در سمت شرقی تماماً آشپزخانه و انبارهای تدارکات است. یک بلوک در سمت غربی بهداری زندان است.
بندهای زندان گوهردشت
این زندان که اساساً به‌صورت سلولهای انفرادی ساخته شده دارای ۲۴بند در ۸بلوک سه طبقه است. بین هر بلوک یک حیاط قرار دارد. که برای هواخوری زندانیان در نظر گرفته شده است. در هر بند ۴۰سلول انفرادی وجود دارد که دو سلول آخر حمام هستند. سه بند از بندهای ۲۴گانه بندهای عمومی هستند که در این بندها هر دو سلول را تبدیل به یک سلول کرده و درهای چوبی برای آن گذاشته‌اند. این سه بند در طبقه سوم سه بلوک جنوبی است. با این حساب ۲۱بند در این زندان هست که سلولهای آن انفرادی است. در داخل هر سلول یک توالت فرنگی استیلی و یک روشویی وجود دارد که نیازی به بیرون رفتن زندانی از سلول وجود نداشته باشد.[۲]
هواخوری بندها
بین هر بلوک یک حیاط قرار دارد. که برای هواخوری زندانیان در نظر گرفته شده است. هر بند محوطه هواخوری خاص خود را دارد. در تعدادی از بندها، زندانیان محبوس در همه سالن‌های بند به صورت مشترک و همزمان از هواخوری استفاده می‌کنند اما در تعدادی از بندها هم به دستور رئیس بند، زمان هواخوری بین سالن‌های بند تقسیم می‌شود و زندانیان هر سالن در ساعات مشخصی می‌توانند از هواخوری استفاده کنند. [۳]
آمفی‌تئاتر زمان شاه حسینیه جمهوری اسلامی
در قسمت شمالی راهروی اصلی زندان یک سالن آمفی‌تئاتر بزرگ قرار دارد که در زمان شاه به‌منظور برنامه‌های هنری زندانیان ساخته بود. جمهوری اسلامی آن را حسینیه نامید. این محل بعدا محل بدار آویختن زندانیان مجاهد و دیگر گروهها در قتل‌عام ۶۷ بود.[۲]
اعدام در زندان گوهردشت
بنا بر گزارش ایران وایر در سال ۱۳۹۸، زندان گوهردشت یکی از زندان‌هایی است که احکام اعدام دو استان تهران و البرز در آن‌جا اجرا می‌شود. زندانیان محکوم به اعدام که حکم آنها برای اجرا به دایره احکام اجرا می‌شود برای اجرای حکم اعدام از زندانهای مختلف البرز و تهران برای اجرای حکم اعدام به زندان رجایی‌شهر منتقل می‌شوند. احکام اعدام، بامداد روزهای چهارشنبه هر هفته در رجایی‌شهر اجرا می‌شود و گفته می‌شود که هر هفته به طور متوسط، ۸ تا ۱۰ زندانی در این زندان اعدام می‌شوند.[۳]
نحوه اعدام ومسئول آن در زندان گوهردشت
زندان رجایی شهر یکی از زندان‌هایی است که احکام اعدام دو استان تهران و البرز در آن‌جا اجرا می‌شود. زندانیان محکوم به اعدام که حکم آنها برای اجرا به دایره احکام اجرا می‌شود برای اجرای حکم اعدام از زندانهای مختلف البرز و تهران برای اجرای حکم اعدام به زندان رجایی‌شهر منتقل می‌شوند. احکام اعدام، بامداد روزهای چهارشنبه هر هفته در رجایی‌شهر اجرا می‌شود و گفته می‌شود که هر هفته به طور متوسط، ۸ تا ۱۰ زندانی در این زندان اعدام می‌شوند.[۳]
قتل‌عام ۶۷ در زندان گوهردشت
در جریان قتل‌عام ۶۷ تعداد زیادی از زندانیان مجاهد و گروههای مارکسیستی در زندان گوهردشت اعدام شدند. جدا از زندانیانی که دوره محکومیت خود را در این زندان می‌گذراندند، زندانیان تبعیدی مجاهد از شهرهای مشهد و کرمانشاه هم در میان این اعدامیان بودند.
وضعیت زندان گوهردشت در دهه ۹۰
در این زندان، تمام امکانات رفاهی (مثل کولر، بخاری، فرش و یخچال) باید از سوی زندانیان و با پول خودشان با قیمت چند برابر بیرون از زندان، از فروشگاه زندان تهیه شود. امکاناتی که تحت مالکیت زندان می‌ماند و زندانی در صورت آزادی یا انتقال به بندی دیگر نمی‌تواند ادعایی بر آنها داشته باشد. به زندانی در بدو ورود به زندان تنها دو پتوی مستعمل سربازی تحویل داده می‌شود.[۳]