کاربر:Javad/صفحه تمرین5: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
طرح خودمختاری کردستان ایران
[[پرونده:شورای ملی مقاومت.jpg|جایگزین=طرح جدایی دین و دولت|بندانگشتی|طرح جدایی دین و دولت -  مصوبه [[شورای ملی مقاومت ایران]]]]
'''جدایی دین از دولت''' طرحی است که در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۶۴ در [[شورای ملی مقاومت ایران|شورای ملی مقاومت]] با عنوان «رابطه‌ی دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب»  به تصویب رسید. بر مبنای این طرح شورای ملی مقاومت التزام خود را به جدایی دین از دولت  اعلام کرد. این طرح به این معنی است که بر اساس اعتقاد این شورا پیروان اسلام و ادیان دیگر به‌خاطر دینشان صاحب امتیاز خاصی نیستند. همه در مقابل قانون برابرند و از سویی قوانین را نمایندگان منتخب مردم وضع بدون نیاز به تأیید شرعی تصویب می‌کنند. همچنین بر اساس این طرح هر کس در فعالیت مذهبی خودش آزاد است و دولت برایش منعی ایجاد نمی‌کند.<ref>[[دیدگاه مجاهدین در مورد آزادی ادیان]]</ref>


نظر به این‌که مردم ایران با انقلاب خود «آزادی و استقلال» را به عنوان دو اصل عمومی و تفکیک‌ناپذیر مطرح کرده‌اند،
جدایی دین از دولت یا «لائیسیته»، نقطه مقابل تعریف واژه‌ی «تئوکراسی» یا همان حکومت دینی است. سنت آگوستین در قرن ۴ میلادی، نخستین کسی بود که طرح جدایی دین از دولت را مطرح کرد. توماس هایس در قرن۱۷ این طرح را کیفیت بخشید. هایس اعتقاد داشت، قدرت روحانیون با حکومت باید از یکدیگر جدا باشند. در حال حاضر جدایی دین از دولت به به یک اصل درکشورهای پیشرفته جهان تبدیل شده است.


نظر به این‌که شورای ملی مقاومت براندازی رژیم خمینی و برقراری نظام سیاسی مبتنی بر اراده و حاکمیت مردم را وجههٌ همت خود قرار داده است،
ایران یکی از کشورهایی است که در آن تئوکراسی حاکم است. قانون اساسی بر مبنای دین تدوین شده و ملاک آن احکام شرعی است که روحانیون آن را مدون کرده‌اند. این احکام همان قوانین صدر اسلام و حتی دوران جاهلیت هستند که بشکلی جزمی اجرا و مصوب شده‌اند. این موضوع نارضایتی عموم مردم و مراجع بین‌الملی و حقوق بشری را به دنبال داشته است. <ref>[https://www.besoyepirozi.com/videos.besoyepirozi.com/historical-occasions/53303-2018-11-09-18-36-45 مصوبه جدایی دین از دولت در شورای ملی مقاومت-سایت بسوی پیروزی]</ref>


نظر به این‌که لازمهٌ استقرار یک حکومت مبتنی بر اراده و حاکمیت مردم در ایران، تأمین و تضمین هر چه بیشتر وسایل، امکانات و طرق دخالت و مشارکت همهٌ مردم در اخذ و اجرای تصمیمات است،
== لائیسیته ( جدایی دین و دولت) ==
«لائیسیته به زبان ساده به معنای جدایی دین از دولت است. به این معنی که نه دین بر دولت حاکم باشد و نه دولت دین را کنترل کند. جدایی دین و دولت به این معناست که دولت هیچ دینی را به رسمیت نمی‌شناسد و در قانون اساسی یک دین حتی اگر دین اکثریت مردم باشد به عنوان دین رسمی کشور ذکر نخواهد شد. از سویی تمامی ادیان از آزادی فعالیت برخوردارند و دولت کنترلی بر آن نخواهد داشت.


نظر به این‌که دخالت و مشارکت مردم در اخذ و اجرای تصمیمات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شرط لازم تحقق دموکراسی در یک کشور است؛
در لائیسیته  نه دولت که در برگیرنده قوه‌ی مقننه، قوه‌ی مجریه و قوه‌ی قضائیه است و نه بخش عمومی آن از دین خاصی پیروی نمی‌کنند.همچنین دین با وجود برخورداری از همه‌ی آزادی‌هایی که دولت آنرا تضمین و تأمین می‌نماید، هیچ قدرت سیاسی را اعمال نمی‌کند.


شورای ملی مقاومت به منظور تأمین  و تقویت هر چه بیشتر حاکمیت مردمی و تمامیت ارضی و یکپارچگی و وحدت ملی کشور و نظر به مبارزات عادلانهٌ مردم کردستان برای تأمین دموکراسی درایران و خودمختاری در کردستان و به‌منظور رفع ستم مضاعف از ملیت ستمزدهٌ کرد، طرح حاضر را برای تأمین خودمختاری کردستان ایران اعلام می‌دارد. این طرح در چارچوب برنامهٌ شورای ملی مقاومت و دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران و وظایف مبرم دولت موقت قابل اجراست و مشخصاً بر اساس مادهٌ۳ وظایف مبرم دولت موقت مبنی بر «پایان‌دادن به جنگ ضدخلقی علیه مردم کردستان با اعلان خودمختاری در چارچوب تمامیت ارضی ایران، کوشش برای محو آثار این جنگ» تنظیم و تصویب‌شده و رهنمون عمل آیندهٌ دولت موقت دربارهٌ خودمختاری کردستان خواهد بود.
=== مفهوم جدایی دین از دولت ===
جدایی دین از دولت از دیدگاه شورای ملی مقاومت به این معناست که حقوق شهروندی یک فرد در جامعه هیچ رابطه‌ای با دین او ندارد. به این معنی که دولت برای مشخص کردن حقوق اجتماعی و آزادی‌های شهروندی انسان‌ها اعتقادات مذهبی آن‌ها را معیار قار نمی‌دهد. از سویی دولت و ارگان‌های اجتماعی و سیاسی، قوانین خود را در انطباق با دین خاصی تدوین و تبیین نخواهند کرد.


ترتیبات و نحوهٌ اجرای طرح حاضر را دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران مشخص خواهد نمود. دولت موقت مؤظف است برای تحقق این طرح تلاشهای لازم را مبذول دارد.
=== آنچه لائیسیته به شمار نمی‌رود ===
* باید توجه داشت که لائیسیته دین ستیز نیست. در نقطه‌ی مقابل لائیسیته ضامن فعالیت ادیان مختلف در همه‌ی عرصه‌های اجتماعی و سیاسی است. کسانی که به یک دین یا مذهب مشخص معتقدند می‌توانند حزب، سازمان و انجمن تشکیل دهند،‌در انتخابات شرکت کنند، انتخاب کنند و انتخاب شوند. پس لائیسیته دشمن دین نیست بلکه در اصل خود ضامن آزادی کامل برای فعالیت ادیان است.  


۱ ـ منطقهٌ خودمختار، تمامی کردستان ایران را شامل می‌گردد. قلمرو جغرافیایی این منطقه  از طریق مراجعه به آرای عمومی مردم منطقهٌ کردنشین کشور تعیین می‌شود.
* لائیسیته مقوله‌ای سوسیالیستی یا مارکسیستی نیست. یک سازمان یا حزب مذهبی نیز می‌تواند به آن باور داشته باشد. اعتقاد به آن به منزله‌ی بی‌دین بودن نیست.  


۲ ـ ارگان قانونگذاری در امور داخلی منطقهٌ خودمختار، شورای عالی کردستان است که نمایندگان آن از طریق انتخابات آزاد با رأی عمومی، مستقیم، مساوی و مخفی انتخاب می‌شوند. قوانین عمومی جمهوری در منطقهٌ خودمختار لازم‌الاجراست. مصوبات شورای عالی کردستان نباید ناقض قوانین عمومی جمهوری باشد.
* لائیسیته، جدایی دین از سیاست نیست و نمی‌خواهد دین را به صورت یک امر فردی درآورد، بلکه جدایی دین از دولت است.
* لائیسیته به معنی دولت غیرایدئولوژیک نیست. به عنوان مثال در فرانسه گاه سوسیالیست‌ها حاکم می‌شوند. لیبرالیسم، اکونومیسم یا ناسیونالیسم همگی انواع ایدئولوژی‌هایی هستند که امروزه هواداران آن‌ها با فعالیت سیاسی خود وارد حاکمیت می‌شوند. این موضوع هرگز مغایر با اعتقاد آنها به جدایی دین از دولت نیست. لائیسیته به این معنی است که هیچ فردی به واسطه‌ی داشتن دین مشخص برای انتخاب شدن یا انتخاب کردن از حقوق ویژه‌ای برخوردار نیست. به عبارت دیگر دین او برای او قدرت به همراه نمی‌آورد.<ref name=":0">[https://fa.iranfreedom.org/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA/ جدایی دین از دولت چرا؟-سایت ایران آزادی]</ref>


۳ ـ ادارهٌ کلیهٌ  امور منطقهٌ خودمختار کردستان به‌جز اموری که ذیلاً در صلاحیت دولت مرکزی شناخته می‌شود در صلاحیت ارگانهای خودمختاری است.
ابوالقاسم رضایی از اعضای شورای ملی مقاومت در مورد مفهوم لائیسیته در مصاحبه‌‌یی می‌گوید:<blockquote>«در این جا همواره اشتباه بزرگی رخ می‌دهد، از آن جا که در لائیسیته، دین از «بخش عمومی» (دولت و نهادهای عمومی) به «بخش خصوصی» انتقال می‌یابد، عده‌ای چنین نتیجه می‌گیرند که پس دین تنها یک امر خصوصی یا فردی است و نباید در سیاست دخالت کند. یعنی «بخش خصوصی» را با ‌«امر فردی و شخصی» اشتباه می‌گیرند و در نتیجه از جدایی دین و سیاست (و نه دین و دولت) سخن می‌رانند. در حالی که «بخش خصوصی» عبارت است از جامعه مدنی در استقلالش نسبت به نهاد دولت. و جامعه مدنی در تمامی اجزایش، از جمله فعالیت ادیان، نه تنها با سیاست کار دارد بلکه فعالانه نیز در آن دخالت می‌کند».<ref name=":0" /></blockquote>
[[پرونده:سکولاریزم در جهان.JPG|جایگزین=جدایی دین از دولت در جهان|بندانگشتی|جدایی دین از دولت در جهان - آبی نشانه‌ی پایبندی به اصل جدایی دین از دولت است]]


تعیین عالی‌ترین ارگانها برای ادارهٌ امور و نظارت برفعالیت آنها به عهدهٌ شورای عالی کردستان است.
== تفاوت لائیسیته و سکولاریزم ==
سکولاریزم ('''Secularism''') به صورت کلی به مفهوم ممانعت از دخالت دین در تمامی امور عمومی جامعه است و از عصر روشنگری در اروپا آغاز شد.<ref>[https://kheradejamee.wordpress.com/2011/05/17/secularism/ سکولاریزم]</ref> لائیسیته و سکولاریزم در عمل تفاوت چندانی با هم ندارند. تفاوت اصلی آنها در پروسه ی تاریخی است که منجر به لائیسیته یا سکولاریزم شده است. سکولاریزم نیز در عمل به معنای جدایی حوزه عمومی و دولتی از دین است. به عنوان مثال در یک کشور کاتولیک چون فرانسه کلیسا از قدرت سیاسی بالایی برخوردار بوده است. در این کشور با خلع قدرت از کلیسا لائیسیته حاکم شد.<ref name=":0" />


۴ ـ حفظ انتظامات داخلی منطقهٌ خودمختار به عهدهٌ ارگانهای خودمختاری است که نیروی متناسب برای این امر را با مراعات مادهٌ۲ طرح حاضر سازمان خواهند داد.
به این ترتیب می‌توان گفت تفاوت میان سکولاریزم و لائیسیته یک تفاوت تاریخی به میزان یک تا یک و نیم قرن است. لائیسیته یک پاسخ تند به اعمال قدرت کلیسا بود اما حدود یک قرن بعد هنگامی که جامعه از لائیسیته عبور کرد و خشم عمومی فرونشست سکولاریزم به عنوان اندیشه‌ی قالب در غرب حاکم شد و آزادی اندیشه و دین جای آنرا گرفت.


۵ ـ امور مربوط به سیاست خارجی و روابط خارجی، امنیت سراسری جمهوری و دفاع ملی (شامل حراست از مرزها، حفظ تمامیت ارضی و وحدت جمهوری) در صلاحیت دولت مرکزی است.‌ارتش در منطقهٌ خودمختار کردستان نیز مانند دیگر نقاط ایران حق دخالت در امور انتظامی داخلی را ندارد.
== جزئیات و مفاد طرح جدای دین و دولت ==
طرح جدایی دین از دولت با عنوان «رابطه‌ی دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب» در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۶۴ در [[شورای ملی مقاومت ایران]] به اتفاق آراء به تصویب رسید. مفاد این طرح چنین است:<blockquote>«با اعتقاد به حاکمیت ملی، که از طریق اعمال اراده آزاد شهروندان تحقق می‌یابد، و عزم راسخ در براندازی رژیم [[روح‌الله خمینی|خمینی]]، که بر استبداد دینی و ارتجاع مذهبی استوار است،</blockquote><blockquote>با اعتقاد به آرای عمومی به عنوان اساس مشروعیت نظام آینده کشور،</blockquote><blockquote>با تأکید بر «تساوی حقوق سیاسی و اجتماعی همهٌ آحاد ملت» و ملغی‌شناختن «همه امتیازات جنسی و قومی و عقیدتی»(۱) و برابری همه شهروندان در مقابل قانون، صرفنظر از اعتقاداتشان،</blockquote><blockquote>با تأکید برتضمین «حقوق فردی و اجتماعی مردم مصرّح در اعلامیه جهانی حقوق‌بشر»، (۲) از جمله حق آزادی ادیان و مذاهب و منع هرگونه تفتیش عقیده که لازمه حفظ شئون و حیثیات انسانی است،</blockquote><blockquote>با تصریح براین نکته که ضمن احترام به همه ادیان  ومذاهب، هیچ دین و مذهبی را، به هیچ‌ عنوان، دارای حق و امتیاز ویژه‌یی نمی‌شناسد و تبعیض در میان پیروان ادیان و مذاهب گوناگون را مردود می‌شمارد؛</blockquote><blockquote>رابطه دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب را در چارچوب برنامه دولت موقت و مصوبات قبلی این شورا به شرح زیر مشخص می‌کند:</blockquote><blockquote>۱ ـ اعمال هرگونه تبعیض در مورد پیروان ادیان و مذاهب مختلف در برخورداری از حقوق فردی و اجتماعی ممنوع است. هیچ یک از شهروندان به دلیل اعتقاد یا عدم اعتقاد به یک دین یا مذهب در امر انتخاب‌شدن، انتخاب‌کردن، استخدام، تحصیل، قضاوت و دیگر حقوق فردی و اجتماعی مزیت یا محرومیتی نخواهد داشت.</blockquote><blockquote>۲ ـ هرگونه آموزش اجباری مذهبی و عقیدتی و اجبار به انجام یا ترک آداب و سنتهای مذهبی ممنوع است. حق آموزش، تبلیغ و برگزاری آزادانه آداب و سنتهای تمامی ادیان و مذاهب و احترام و امنیت همه اماکن متعلق به آنها تضمین می‌شود.</blockquote><blockquote>۳ ـ صلاحیت مقامهای قضایی ناشی از موقعیت مذهبی و عقیدتی آنان نیست و قانونی که ناشی از مرجع قانونگذاری کشور نباشد، رسمّیت و اعتبار نخواهد داشت.</blockquote><blockquote>با الغای مقررات قصاص و حدود و تعزیرات و دیات رژیم ضدبشری خمینی  و با انحلال دادگاهها و دادسراهای به‌اصطلاح انقلاب اسلامی و محاکم شرع، که در ردیف وظایف مبرم دولت موقت است، امر دادرسی، اعم از تعقیب جرایم و رسیدگی به کلیه دعاوی، در نظام واحد قضایی جمهوری، بر اساس موازین شناخته‌ شده حقوقی و مطابق قانون انجام می‌شود.</blockquote><blockquote>۴ ـ تفتیش عقیده و دین و مذهب توسط مراجع دولتی و مؤسسات عمومی وابسته به دولت به هر عنوان ممنوع است.</blockquote><blockquote>طرح حاضر در یک مقدمه و ۴ماده در جلسهٌ ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۶۴ شورای ملی مقاومت به اتفاق آرا به تصویب رسید»<ref>[https://event.mojahedin.org/i/events/5442 تصویب طرح شورا درباره جدایی دین و دولت-سایت مجاهد]</ref>.</blockquote>


۶ ـ امور مربوط به تجارت خارجی و گمرکات، تعیین نظام پولی و مالی کشور، انجام وظایف مربوط به بانک مرکزی، تنظیم بودجهٌ عمومی و برنامه‌های اقتصادی که اهمیت سراسری دارند و یا مستلزم سرمایه‌گذاریهای کلان هستند در صلاحیت دولت مرکزی است.
== منابع ==
 
<references />
ادارهٌ سایر امور اقتصادی منطقهٌ خودمختار در صلاحیت ارگانهای خودمختاری است. بهره‌برداری از منابع طبیعی و ثروتهای عمومی کشور که اهمیت سراسری دارند در صلاحیت دولت مرکزی است که به نفع همهٌ مردم ایران صورت می‌گیرد. در منطقهٌ خودمختار کردستان ارگانهای خودمختاری دولت مرکزی را در بهره‌داری از این منابع و ثروتها یاری خواهند نمود.
 
۷ ـ زبان کردی، زبان رسمی تدریس و مکاتبهٌ داخلی درمنطقهٌ خودمختار است و در همهٌ مراحل تحصیلی حق آموزش به زبان کردی برای ساکنان منطقه به‌رسمیت شناخته می‌شود.
 
زبان فارسی، در منطقهٌ خودمختار نیز مانند دیگر مناطق ایران، زبان رسمی است  و در مدارس همراه با زبان کردی آموزش داده می‌شود. مکاتبات ادارات منطقهٌ خودمختار کردستان  با مرکز و سایر نقاط ایران و نیز با ادارات وابسته به دولت مرکزی در منطقهٌ خودمختار به زبان فارسی صورت می‌گیرد. کلیهٌ ساکنان غیرکرد در کردستان خودمختار در اشاعهٌ فرهنگ خود آزادند و حق آموزش به زبان خود را دارند.
 
۸ ـ کلیهٌ حقوق و آزادیهای مصرح در اعلامیهٌ جهانی حقوق‌بشر و میثاقهای بین‌المللی مربوط به آن، نظیر آزادی عقیده و بیان، آزادی مطبوعات، آزادی تشکیل و فعالیت احزاب و سازمانهای سیاسی، اتحادیه‌ها و شوراهای کارگری، دهقانی و صنفی، انجمنهای دموکراتیک، آزادی انتخاب شغل و محل اقامت و آزادی مذهب در کردستان خودمختار همانند دیگر نقاط ایران تضمین می‌شود. کلیهٌ ساکنان کردستان اعم از زن و مرد همانند ساکنان سایر مناطق ایران بدون هر نوع تبعیض جنسی، قومی، نژادی و مذهبی از تساوی حقوق  اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار خواهند بود.
 
9. نظام قضایی جمهوری واحد است و در منطقهٌ خودمختار، دادگاهها طبق قوانین جمهوری و هم‌چنین قوانین مصوب شورای عالی کردستان، به دعاوی رسیدگی خواهد نمود
 
نیروهای انتظامی کردستان خودمختار، همانند نیروهای انتظامی دیگر نقاط کشور، ضابط دادگستری بوده و ملزم به اجرای احکام و دستورها و قرارهای محاکم و مقامات قضایی می‌باشند.
 
۱۰ ـ  ارگانهای خودمختاری موظفند از مداخله در اموری که در صلاحیت ویژهٌ دولت مرکزی شناخته شده است خودداری نموده و دولت مرکزی را در اجرای وظایف خویش در منطقه یاری کنند. به همین نحو دولت مرکزی و ارگانهای اجرایی آن از مداخله در اموری که در صلاحیت ویژهٌ ارگانهای خودمختاری شناخته شده‌اند، ممنوعند و باید ارگانهای خودمختاری را در انجام وظایف خود یاری رسانند.
 
۱۱ ـ دولت مرکزی در اجرای وظیفهٌ خود مبنی بر تأمین سریع پیشرفت و توسعهٌ کلیهٌ مناطق عقب‌افتادهٌ کشور، مؤظف است که از درآمدهای عمومی سهم بیشتری را به رفع عقب‌ماندگی منطقهٌ خودمختار کردستان نیز تخصیص دهد.
 
۱۲ ـ مردم منطقهٌ خودمختار کردستان مانند سایر هموطنان خود در سراسر ایران از طرق قانونی و بدون هیچ‌گونه تبعیض در ادارهٌ امور کشور مشارکت خواهند نمود.
 
طرح حاضر در یک مقدمه  و ۱۲ماده در تاریخ ۱۷آبان ۱۳۶۲ به اتفاق آرا در شورای ملی مقاومت به تصویب رسید.
 
مسئول شورای ملی مقاومت
 
مسعود رجوی

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۰۴

طرح جدایی دین و دولت
طرح جدایی دین و دولت - مصوبه شورای ملی مقاومت ایران

جدایی دین از دولت طرحی است که در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۶۴ در شورای ملی مقاومت با عنوان «رابطه‌ی دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب» به تصویب رسید. بر مبنای این طرح شورای ملی مقاومت التزام خود را به جدایی دین از دولت اعلام کرد. این طرح به این معنی است که بر اساس اعتقاد این شورا پیروان اسلام و ادیان دیگر به‌خاطر دینشان صاحب امتیاز خاصی نیستند. همه در مقابل قانون برابرند و از سویی قوانین را نمایندگان منتخب مردم وضع بدون نیاز به تأیید شرعی تصویب می‌کنند. همچنین بر اساس این طرح هر کس در فعالیت مذهبی خودش آزاد است و دولت برایش منعی ایجاد نمی‌کند.[۱]

جدایی دین از دولت یا «لائیسیته»، نقطه مقابل تعریف واژه‌ی «تئوکراسی» یا همان حکومت دینی است. سنت آگوستین در قرن ۴ میلادی، نخستین کسی بود که طرح جدایی دین از دولت را مطرح کرد. توماس هایس در قرن۱۷ این طرح را کیفیت بخشید. هایس اعتقاد داشت، قدرت روحانیون با حکومت باید از یکدیگر جدا باشند. در حال حاضر جدایی دین از دولت به به یک اصل درکشورهای پیشرفته جهان تبدیل شده است.

ایران یکی از کشورهایی است که در آن تئوکراسی حاکم است. قانون اساسی بر مبنای دین تدوین شده و ملاک آن احکام شرعی است که روحانیون آن را مدون کرده‌اند. این احکام همان قوانین صدر اسلام و حتی دوران جاهلیت هستند که بشکلی جزمی اجرا و مصوب شده‌اند. این موضوع نارضایتی عموم مردم و مراجع بین‌الملی و حقوق بشری را به دنبال داشته است. [۲]

لائیسیته ( جدایی دین و دولت)

«لائیسیته به زبان ساده به معنای جدایی دین از دولت است. به این معنی که نه دین بر دولت حاکم باشد و نه دولت دین را کنترل کند. جدایی دین و دولت به این معناست که دولت هیچ دینی را به رسمیت نمی‌شناسد و در قانون اساسی یک دین حتی اگر دین اکثریت مردم باشد به عنوان دین رسمی کشور ذکر نخواهد شد. از سویی تمامی ادیان از آزادی فعالیت برخوردارند و دولت کنترلی بر آن نخواهد داشت.

در لائیسیته نه دولت که در برگیرنده قوه‌ی مقننه، قوه‌ی مجریه و قوه‌ی قضائیه است و نه بخش عمومی آن از دین خاصی پیروی نمی‌کنند.همچنین دین با وجود برخورداری از همه‌ی آزادی‌هایی که دولت آنرا تضمین و تأمین می‌نماید، هیچ قدرت سیاسی را اعمال نمی‌کند.

مفهوم جدایی دین از دولت

جدایی دین از دولت از دیدگاه شورای ملی مقاومت به این معناست که حقوق شهروندی یک فرد در جامعه هیچ رابطه‌ای با دین او ندارد. به این معنی که دولت برای مشخص کردن حقوق اجتماعی و آزادی‌های شهروندی انسان‌ها اعتقادات مذهبی آن‌ها را معیار قار نمی‌دهد. از سویی دولت و ارگان‌های اجتماعی و سیاسی، قوانین خود را در انطباق با دین خاصی تدوین و تبیین نخواهند کرد.

آنچه لائیسیته به شمار نمی‌رود

  • باید توجه داشت که لائیسیته دین ستیز نیست. در نقطه‌ی مقابل لائیسیته ضامن فعالیت ادیان مختلف در همه‌ی عرصه‌های اجتماعی و سیاسی است. کسانی که به یک دین یا مذهب مشخص معتقدند می‌توانند حزب، سازمان و انجمن تشکیل دهند،‌در انتخابات شرکت کنند، انتخاب کنند و انتخاب شوند. پس لائیسیته دشمن دین نیست بلکه در اصل خود ضامن آزادی کامل برای فعالیت ادیان است.
  • لائیسیته مقوله‌ای سوسیالیستی یا مارکسیستی نیست. یک سازمان یا حزب مذهبی نیز می‌تواند به آن باور داشته باشد. اعتقاد به آن به منزله‌ی بی‌دین بودن نیست.
  • لائیسیته، جدایی دین از سیاست نیست و نمی‌خواهد دین را به صورت یک امر فردی درآورد، بلکه جدایی دین از دولت است.
  • لائیسیته به معنی دولت غیرایدئولوژیک نیست. به عنوان مثال در فرانسه گاه سوسیالیست‌ها حاکم می‌شوند. لیبرالیسم، اکونومیسم یا ناسیونالیسم همگی انواع ایدئولوژی‌هایی هستند که امروزه هواداران آن‌ها با فعالیت سیاسی خود وارد حاکمیت می‌شوند. این موضوع هرگز مغایر با اعتقاد آنها به جدایی دین از دولت نیست. لائیسیته به این معنی است که هیچ فردی به واسطه‌ی داشتن دین مشخص برای انتخاب شدن یا انتخاب کردن از حقوق ویژه‌ای برخوردار نیست. به عبارت دیگر دین او برای او قدرت به همراه نمی‌آورد.[۳]

ابوالقاسم رضایی از اعضای شورای ملی مقاومت در مورد مفهوم لائیسیته در مصاحبه‌‌یی می‌گوید:

«در این جا همواره اشتباه بزرگی رخ می‌دهد، از آن جا که در لائیسیته، دین از «بخش عمومی» (دولت و نهادهای عمومی) به «بخش خصوصی» انتقال می‌یابد، عده‌ای چنین نتیجه می‌گیرند که پس دین تنها یک امر خصوصی یا فردی است و نباید در سیاست دخالت کند. یعنی «بخش خصوصی» را با ‌«امر فردی و شخصی» اشتباه می‌گیرند و در نتیجه از جدایی دین و سیاست (و نه دین و دولت) سخن می‌رانند. در حالی که «بخش خصوصی» عبارت است از جامعه مدنی در استقلالش نسبت به نهاد دولت. و جامعه مدنی در تمامی اجزایش، از جمله فعالیت ادیان، نه تنها با سیاست کار دارد بلکه فعالانه نیز در آن دخالت می‌کند».[۳]

جدایی دین از دولت در جهان
جدایی دین از دولت در جهان - آبی نشانه‌ی پایبندی به اصل جدایی دین از دولت است

تفاوت لائیسیته و سکولاریزم

سکولاریزم (Secularism) به صورت کلی به مفهوم ممانعت از دخالت دین در تمامی امور عمومی جامعه است و از عصر روشنگری در اروپا آغاز شد.[۴] لائیسیته و سکولاریزم در عمل تفاوت چندانی با هم ندارند. تفاوت اصلی آنها در پروسه ی تاریخی است که منجر به لائیسیته یا سکولاریزم شده است. سکولاریزم نیز در عمل به معنای جدایی حوزه عمومی و دولتی از دین است. به عنوان مثال در یک کشور کاتولیک چون فرانسه کلیسا از قدرت سیاسی بالایی برخوردار بوده است. در این کشور با خلع قدرت از کلیسا لائیسیته حاکم شد.[۳]

به این ترتیب می‌توان گفت تفاوت میان سکولاریزم و لائیسیته یک تفاوت تاریخی به میزان یک تا یک و نیم قرن است. لائیسیته یک پاسخ تند به اعمال قدرت کلیسا بود اما حدود یک قرن بعد هنگامی که جامعه از لائیسیته عبور کرد و خشم عمومی فرونشست سکولاریزم به عنوان اندیشه‌ی قالب در غرب حاکم شد و آزادی اندیشه و دین جای آنرا گرفت.

جزئیات و مفاد طرح جدای دین و دولت

طرح جدایی دین از دولت با عنوان «رابطه‌ی دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب» در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۶۴ در شورای ملی مقاومت ایران به اتفاق آراء به تصویب رسید. مفاد این طرح چنین است:

«با اعتقاد به حاکمیت ملی، که از طریق اعمال اراده آزاد شهروندان تحقق می‌یابد، و عزم راسخ در براندازی رژیم خمینی، که بر استبداد دینی و ارتجاع مذهبی استوار است،

با اعتقاد به آرای عمومی به عنوان اساس مشروعیت نظام آینده کشور،

با تأکید بر «تساوی حقوق سیاسی و اجتماعی همهٌ آحاد ملت» و ملغی‌شناختن «همه امتیازات جنسی و قومی و عقیدتی»(۱) و برابری همه شهروندان در مقابل قانون، صرفنظر از اعتقاداتشان،

با تأکید برتضمین «حقوق فردی و اجتماعی مردم مصرّح در اعلامیه جهانی حقوق‌بشر»، (۲) از جمله حق آزادی ادیان و مذاهب و منع هرگونه تفتیش عقیده که لازمه حفظ شئون و حیثیات انسانی است،

با تصریح براین نکته که ضمن احترام به همه ادیان  ومذاهب، هیچ دین و مذهبی را، به هیچ‌ عنوان، دارای حق و امتیاز ویژه‌یی نمی‌شناسد و تبعیض در میان پیروان ادیان و مذاهب گوناگون را مردود می‌شمارد؛

رابطه دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران با دین و مذهب را در چارچوب برنامه دولت موقت و مصوبات قبلی این شورا به شرح زیر مشخص می‌کند:

۱ ـ اعمال هرگونه تبعیض در مورد پیروان ادیان و مذاهب مختلف در برخورداری از حقوق فردی و اجتماعی ممنوع است. هیچ یک از شهروندان به دلیل اعتقاد یا عدم اعتقاد به یک دین یا مذهب در امر انتخاب‌شدن، انتخاب‌کردن، استخدام، تحصیل، قضاوت و دیگر حقوق فردی و اجتماعی مزیت یا محرومیتی نخواهد داشت.

۲ ـ هرگونه آموزش اجباری مذهبی و عقیدتی و اجبار به انجام یا ترک آداب و سنتهای مذهبی ممنوع است. حق آموزش، تبلیغ و برگزاری آزادانه آداب و سنتهای تمامی ادیان و مذاهب و احترام و امنیت همه اماکن متعلق به آنها تضمین می‌شود.

۳ ـ صلاحیت مقامهای قضایی ناشی از موقعیت مذهبی و عقیدتی آنان نیست و قانونی که ناشی از مرجع قانونگذاری کشور نباشد، رسمّیت و اعتبار نخواهد داشت.

با الغای مقررات قصاص و حدود و تعزیرات و دیات رژیم ضدبشری خمینی  و با انحلال دادگاهها و دادسراهای به‌اصطلاح انقلاب اسلامی و محاکم شرع، که در ردیف وظایف مبرم دولت موقت است، امر دادرسی، اعم از تعقیب جرایم و رسیدگی به کلیه دعاوی، در نظام واحد قضایی جمهوری، بر اساس موازین شناخته‌ شده حقوقی و مطابق قانون انجام می‌شود.

۴ ـ تفتیش عقیده و دین و مذهب توسط مراجع دولتی و مؤسسات عمومی وابسته به دولت به هر عنوان ممنوع است.

طرح حاضر در یک مقدمه و ۴ماده در جلسهٌ ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۶۴ شورای ملی مقاومت به اتفاق آرا به تصویب رسید»[۵].

منابع