کاربر:Safa/2صفحه تمرین
| احمد تفضلی | |
|---|---|
 استاد دانشگاه تهران | |
| زادروز | ۱۶ آذر ۱۳۱۶ اصفهان |
| ناپدیدشدن | شمیران |
| درگذشت | ۲۴ دی ۱۳۷۵ جسد با جمجمه شکسته کنار اتومبیل در باغ فیض تهران |
| علت مرگ | قتل توسط ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی |
| محل زندگی | تهران |
| ملیت | ایرانی |
| تابعیت | ایران |
| شناخته‌شده برای | مردم ایران و فرهنگیان و دانشجویان و محققین زبانهای باستانی |
| نقش‌های برجسته | نخستین استاد ایرانی دارای دکترای افتخاری دانشگاه سن پترزبورگ و برنده جایزه گیرشمن از آکادمی کتیبه‌ها و ادبیات فرانسه |
| تأثیرپذیرفتگان | مردم ایران |
حیدر قربانی، (زاده‌ی ۱۰ خرداد ۱۳۵۳ درگذشت ۲۸ آذر ۱۴۰۰) در روستای بزوش از توابع بخش مرکزی شهرستان کامیاران در استان کردستان است. پدر وی علی قربانی نیز از پیشمرگه‌های حزب دموکرات کردستان بود که در ۱۷ آذر ۱۳۶۰ به دست پاسداران خمینی به شهادت رسید. حیدر قربانی ازدواج کرده بود و دو فرزند پسر دارد که یکی از فرزندانش در خارج از کشور به سر می‌برد.
حکم اعدام حیدر قربانی، ساعت ٤ صبح روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه، در حالی که به خانواده وی اجازه آخرین ملاقات و وداع داده نشده بود به صورت مخفیانه در زندان مرکزی سنندج اجرا شد.
دادگستری کل استان کردستان اعلام کرد: حکم اعدام حیدر قربانی به اتهام بغی، مشارکت در قتل عمدی سه نفر از شهروندان کرد اهل سنت کردستان و عضویت در حزب دموکرات روز ۲۸ آذر ۱۴۰۰ در زندان سنندج اجرا گردید.
صالح نیکبخت، وکیل آقای قربانی با اشاره به این که حکم صادره بر اساس اتهام «بَغی» برای آقای قربانی صادر شده، گفت: «شرط تحقق بزه بغی عضویت فرد در یک گروه مسلح و استفاده از سلاح در برابر جمهوری اسلامی است، اما موکل من هیچ‌گاه اقراری در این رابطه نداشته و تنها دلیل اثبات این اتهام ادعای اداره اطلاعات سنندج و کامیاران بوده است.»
حیدر قربانی به همراه محمود صادقی برادر زنش در مهر ٩٥ به اتهام «همکاری و معاونت در قتل چند عضو سپاه پاسداران» بازداشت شد.
او از زمان بازداشت برای اعتراف اجباری تحت فشار بوده و شبکه «پرس تی‌وی»، وابسته به حکومت ایران نیز پیشتر فیلمی از اعترافات این زندانی سیاسی کُرد را پخش کرده بود.
عفو بین‌الملل روز ۲۷ مرداد امسال با اشاره به این که اعترافات اجباری آقای حیدری تحت شکنجه بوده، خواستار لغو حکم اعدام او و برگزاری یک دادگاه منصفانه شده بود.
تاریخچه زندگی حیدر قربانی
"حیدر قربانی" فرزند علی اهل روستای "بزوه ش- بزوش" از توابع کامیاران، پس از سه سال بازداشت، در بلاتکلیفی بسر می برد و سرنوشت وی همچنان در هاله‌ای از ابهام بود. این شهروند کُرد به اتهام همکاری با یکی از احزاب کورد اپوزیسیون بازداشت شده و تا کنون، دادگاهی جهت محاکمه وی تشکیل نشده است. لازم به ذکر است که، اعمال نفوذ و دخالت وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه در پرونده حیدر قربانی، مانع تشکیل دادگاه شده است.
حیدر قربانی در سال ۱۳۹۵ به همراه دو شهروند کُرد دیگر با نامهای "حسین روحانی و حسن قربانی" بازداشت شده بود. حیدر قربانی به اتهام دست داشتن در مرگ و ترور چند تن از نیروهای سپاه و بسیج در روستای "تختی زنگی" از توابع کامیاران در سال ۱۳۹۵ بازداشت شده است.
خانواده قربانی بارها اتهامات وارده بر علیه فرزندشان "حیدر قربانی" را رد کرده، و بر این باورند که وی تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روحی وادار به اعتراف اجباری شده است. پیشتر نیز در همین ارتباط رسانه‌های وابسته به وزارت اطلاعات و سپاه مستندی را با نام "راننده مرگ" مبنی بر اعتراف این شهروند کُرد منتشر کرده بودند.
پیام حیدر قربانی از زندان
روایت حیدر قربانی از شکنجه شدنش در زندان‌های ایران
٢٤ ساعت تمام اداره آگاهی کامیاران، کرمانشاه و سنندج ما را شکنجه و اذیت و تهدید کردند، ما را شلاق زدند و به ما بی احترامی و هتاکی کردند.
دست و پای ما را بسته بودند و و در حالت به اصطلاح خودشان (جوجه کباب) نایلونی را بر سر ما انداخته بودند و نایلون را فشار میدادند تا نفس ما قطع شود. من نارحتی قلبی دارم اما برای آنها مهم نیست کسی زیر شکنجه جان بدهد یا جان ندهد.
یک شهروند با هویت جبار محبی اهل میان دربند در کرمانشاه تنها به دلیل اینکه با من تماس تلفنی داشته بازداشت و به اداره آگاهی منتقل شده بود و تا سر حد مرگ شکنجه شد. سرهنگ علی اشرف کریمی خودش به بیمارستان رفته و به پزشک‌ها گفته بود مسکن بزنید و فوراً به زندان منتقل شود تا خونش به گردن ما نیفتد. آری اداره آگاهی اینچنین شکنجه می‌کند.
اگر کسی به خاطر یک فقره دزدی بازداشت و به اداره آگاهی منتقل شود، انقدر شکنجه می‌شود که به هزار فقره دزدی اعتراف می‌کند.
حیدر قربانی در یکی از تماس‌های تلفنی از زندان سنندج به برادر خود حسن قربانی می‌گوید:
«به خداوند قسم اگر هزاران جان دیگر هم داشتم، فدای مردم باشرافت کُرد می‌کردم، اراده من پولادین است و صدور حکم اعدام یک ذره هم تاثیری بر اراده من نگذاشته است.
وی تاکید می‌کند: اگر هم من را اعدام کنند، برای من افتخار است، چون به دلیل اختلاس و فساد در زندان نیستم، خانواده و اطرافیان من هم نباید نگران من باشند و باید اینگونه فکر کنند.»
انعکاسات اعدام حیدر قربانی
صدها نفر از مردم شهرستان کامیاران، روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه، در اعتراض به اجرای حکم اعدام حیدر قربانی تجمع کردند.
حضور گسترده مردم کامیاران علیرغم تهدیدهای مکرر اداره اطلاعات، نشان‌دهنده خشم و انزجار مردم از اجرای حکم اعدام حیدر قربانی بود.
روز جمعه ۳ دی‌ماه ۱۴۰۰؛ "ملا میرزا محمد رحمانی" شهروند ۵۰ ساله اهل اهل روستای"لون سادات" کامیاران، پس از سخنرانی در مراسم ختم حیدر قربانی، روز چهارشنبه ۱ دی‌ماه به اداره اطلاعات این شهر احضار و بازداشت شد.
"ملا میرزا محمد رحمانی" در مراسم ختم حیدر قربانی ضمن محکوم کردن اجرای حکم اعدام این زندانی سیاسی نسبت به وضعیت سیاسی موجود در کردستان و همچنین عدم احقاق حقوق شهروندان کرد در حکومت فاشیستی اسلامی ایران اعتراض کرده بود.
روز سه‌شنبه ۳۰ آذرماه نیز "آمانج قربانی" از فعالین محیط‌زیست، به اتهام شرکت در مراسم ختم حیدر قربانی، پس از احضار به این نهاد امنیتی بازداشت شده است.
به نقل از منابع محلی، طی دو روز گذشته بیش از ۱۵۰ نفر از شهروندان کامیارانی توسط اداره اطلاعات احضار مورد بازجویی قرار گرفته و از آنها تعهد کتبی اخذ شده است.
برادر حیدر قربانی: او نه کسی را کشته بود و نه دست به اسلحه زده بود
پس از اجرای حکم اعدام حیدر قربانی در زندان مرکزی سنندج، برادر این زندانی سیاسی می‌گوید، این حکم در شرایطی اجرا شده است که دفتر رئیس قوه قضائیه طی روزهای گذشته در نامهای دستور بازبینی پرونده را داده بود.
حسن قربانی، برادر حیدر قربانی، روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه پس از اجرای حکم اعدام این زندانی سیاسی، در گفتگویی اختصاصی با صدای آمریکا گفت، در تماسی که طی روزهای گذشته با دفتر غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، داشت به او اطلاع داده شده بود که نامه دستور بازبینی پرونده بر اساس ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری به دفتر رئیس کل دادگستری استان سنندج ارسال شده است.
آقای قربانی می‌گوید روز چهارشنبه ۲۴ آذر ماه با مراجعه به دادگستری استان سنندج، منشی دفتر رئیس کل این دادگستری نیز به او گفت که نامه را دریافت کرده‌اند. او به صدای آمریکا می‌گوید، به رغم آن که دفتر اژه‌ای دستور بازبینی پرونده را داده بود، اما او به طور مخفیانه و بدون برخورداری از حق آخرین ملاقات با خانواده، در زندان مرکزی سنندج اعدام شد.
حسن قربانی به نقل از همبندی‌های حیدر قربانی گفت، او را ساعت ۹ شب بدون اطلاع خانواده و وکیل برای اجرای حکم اعدام از بند خارج کردند. او در ادامه گفتگوی خود به صدای آمریکا گفت، ساعت ۴ صبح روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه در تماسی به خانواده حیدر قربانی اعلام شده که قرار است این زندانی سیاسی برای بررسی ماده ۴۷۷ به تهران انتقال داده شود و می‌توانند برای ملاقات به زندان مرکزی سنندج بروند.
آقای حیدری می‌گوید پس از رسیدن خانواده به زندان مرکزی سنندج به آنها گفته شده برای گرفتن جنازه به قبرستان «بهشت محمد» در سنندج بروند.
برادر حیدر قربانی افزود، نیروهای امنیتی زیادی در قبرستان حضور داشتند و آنها جنازه را به خاک سپردند؛ به گفته وی در تمام این مدت نیز او به همراه دو نیروی امنیتی در یک ماشین نگه داشته شده بود و تا پایان خاکسپاری به حسن قربانی اجازه خروج از خودرو داده نشده است.
حسن قربانی در پایان این گفت‌و‌گو به صدای آمریکا گفت: «دو، سه سال است که داد می‌زنم، دارم فریاد می‌زنم برادر من نه کسی را کشته بود، نه دست به اسلحه زده بود، نه بر علیه جمهوری اسلامی قیام کرده بود، حیدر آدم با شخصیت و مرد بزرگواری بود، اینها هیچ دلیل برای اعدام کردن حیدر نداشتند.»
اواخر شهریور ماه سال ۹۹ صالح نیکبخت، وکیل مدافع آقای قربانی در گفتگویی با صدای آمریکا از رد درخواست اعاده دادرسی موکلش توسط دیوان عالی کشور خبر داد و ضمن اعتراض به روند پیگیری پرونده در دستگاه قضایی، حکم صادر شده را «غیرقانونی» و «غیر شرعی» نامید.