۲٬۵۵۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
جمهوری دموکراتیک (به انگلیسی: democratic republic) نوعی حکومت است که بر حاکمیت مردم بر مردم با ویژگی دموکراتیک تأکید میکند. به لحاظ علمی و تکنیکی هر کدام از این دو عبارت معانی مشخصی را ارائه میکنند اما با یکدیگر در برخی موارد دارای همپوشانی هستند. بر اساس تعاریف فرهنگ آکسفورد جمهوری: «کشوری است که در آن قدرت عالی توسط مردم و نمایندگان منتخب آنها در دست است …» اما دموکراسی: «یک سیستم حکومتی توسط کل مردم یا همه اعضای واجد شرایط یک کشور، معمولاً از طریق نمایندگان منتخب است. در سیستمهای دموکراتیک رأی مردم گاه مشروط به قوانینی چون سن، نداشتن سابقه ارتکاب جرم و.... میشود.به این ترتیب در سیستمهای دموکراتیک، الزاما دموکراسی با رأی مستقیم مردم تأمین نمیشود و ممکن است فرایندهای دیگری منجر به آن شود اما در جمهوری همه چیز به صورت مستقیم توسط عموم مردم مشخص میشود. تلاقی جمهوری و دموکراتیک بنابه نوع حکومت و قوانین میتواند برخی از ویژگیهای هر دو سیستم را در بربگیرد. | |||
== حکومت جمهوری == | == حکومت جمهوری == | ||
خط ۳۰: | خط ۳۳: | ||
سومین دسته هم جمهوریهای دموکراتیک تودهای در اروپا و آسیای شرقی هستند. در این کشورها حکومت تک حزبی است و آزادی مطبوعات و اجتماعات در آنها وجود ندارد. | سومین دسته هم جمهوریهای دموکراتیک تودهای در اروپا و آسیای شرقی هستند. در این کشورها حکومت تک حزبی است و آزادی مطبوعات و اجتماعات در آنها وجود ندارد. | ||
== | == اولین حکومت جمهوری در دنیا == | ||
[[پرونده:جمهوری رم باستان.JPG|جایگزین=جمهوری روم باستان|بندانگشتی|150x150پیکسل|جمهوری روم باستان]] | [[پرونده:جمهوری رم باستان.JPG|جایگزین=جمهوری روم باستان|بندانگشتی|150x150پیکسل|جمهوری روم باستان]] | ||
جمهوری روم باستان را میتوان اولین حکومت جمهوری در دنیا قلمداد کرد. این جمهوری در ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تأسیس شد. در جمهوری روم باستان تصمیمگیریهای حکومتی به صورت جمعی در مجلس سنا انجام میشد. یعنی سناتورها بهعنوان فرهیختگان جامعه در مجلس سنای آن روزگار جمع میشدند و مسائل حکومتی و اجتماعی را بررسی میکردند و بهطور جمعی تصمیمگیری میکردند. با این روش ادارهی حکومت تمدنی ساخته شد که رشد و شکوفایی چشمگیری داشت. از ویژگیهای جمهوری روم باستان، ساختار پیثشرفتهی ادارهی دولت بود. در این حکومت عموم مردم از رفاه نسبی برخوردار بودند و از حقوق مشخص اجتماعی بهره میبردند. جمهوری روم باستان چند صد سال عمر کرد اما در آخرین سالهای پیش از میلاد درگیر جنگ داخلی شد، جنگی خونین که به این جمهوری پایان داد و دیکتاتوری آگوستوس سزار آغاز شد. | جمهوری روم باستان را میتوان اولین حکومت جمهوری در دنیا قلمداد کرد. این جمهوری در ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تأسیس شد. در جمهوری روم باستان تصمیمگیریهای حکومتی به صورت جمعی در مجلس سنا انجام میشد. یعنی سناتورها بهعنوان فرهیختگان جامعه در مجلس سنای آن روزگار جمع میشدند و مسائل حکومتی و اجتماعی را بررسی میکردند و بهطور جمعی تصمیمگیری میکردند. با این روش ادارهی حکومت تمدنی ساخته شد که رشد و شکوفایی چشمگیری داشت. از ویژگیهای جمهوری روم باستان، ساختار پیثشرفتهی ادارهی دولت بود. در این حکومت عموم مردم از رفاه نسبی برخوردار بودند و از حقوق مشخص اجتماعی بهره میبردند. جمهوری روم باستان چند صد سال عمر کرد اما در آخرین سالهای پیش از میلاد درگیر جنگ داخلی شد، جنگی خونین که به این جمهوری پایان داد و دیکتاتوری آگوستوس سزار آغاز شد. | ||
خط ۱۰۰: | خط ۱۰۳: | ||
جمهوریخواهی هم به موازات نظام جمهوری در طول تاریخ مراحل شکلگیری مختلفی را از سرگذرانده است؛ از زمان انقلاب آمریکا و انقلاب کبیر فرانسه، نظام جمهوری به حکومت قانون اطلاق میشود و جمهوریخواه یعنی کسی که دنبال حاکمیت قانون است. حاکمیتی که در آن حقوق مدنی و آزادیهای فردی تضمین شده باشد. در این مفهوم جمهوریخواهی به معنای دشمنی با استبداد (سلطنتی) و تضمینی برای آزادیهای مدنی بهشمار میآمد، اما پس از برقراری دموکراسی در بسیاری از نظامهای سلطنتی اروپا، جمهوریخواهی این معنای رادیکال خودش را از دست داد، چون حالا دیگر نظامهای سلطنتی هم خاستگاه قدرت خود را نه ارادهی الهی بلکه مردم میدانند. | جمهوریخواهی هم به موازات نظام جمهوری در طول تاریخ مراحل شکلگیری مختلفی را از سرگذرانده است؛ از زمان انقلاب آمریکا و انقلاب کبیر فرانسه، نظام جمهوری به حکومت قانون اطلاق میشود و جمهوریخواه یعنی کسی که دنبال حاکمیت قانون است. حاکمیتی که در آن حقوق مدنی و آزادیهای فردی تضمین شده باشد. در این مفهوم جمهوریخواهی به معنای دشمنی با استبداد (سلطنتی) و تضمینی برای آزادیهای مدنی بهشمار میآمد، اما پس از برقراری دموکراسی در بسیاری از نظامهای سلطنتی اروپا، جمهوریخواهی این معنای رادیکال خودش را از دست داد، چون حالا دیگر نظامهای سلطنتی هم خاستگاه قدرت خود را نه ارادهی الهی بلکه مردم میدانند. | ||
== نظام جمهوری در ایران | == نظام جمهوری در ایران == | ||
خمینی که او را بنیانگزار جمهوری اسلامی میخوانند، با وجود اینکه نام حکومت خودش را جمهوری گذاشت اما اصرار داشت که از پسوند دمکراتیک استفاده نکند. وی در پاسخ خبرنگاری که از وی خواست جمهوری را توضیح دهد گفت: «جمهوری همان جمهوری است که همه جا هست» خمینی سپس اصل ولایتفقیه را هم وارد قانون اساسی کرد. قانون اساسی در رژیم ولایت فقیه جایگاهی ویژه برای ولی فقیه قائل است بیانگر حاکمیت یک آخوند (روحانی شیعه) بر جمهور مردم است. بعدها نزدیکان خمینی اعتراف کردند که وی اعتقادی به جمهوری نداشت و پذیرش آن یک دروغ مصلحتی بوده است. | خمینی که او را بنیانگزار جمهوری اسلامی میخوانند، با وجود اینکه نام حکومت خودش را جمهوری گذاشت اما اصرار داشت که از پسوند دمکراتیک استفاده نکند. وی در پاسخ خبرنگاری که از وی خواست جمهوری را توضیح دهد گفت: «جمهوری همان جمهوری است که همه جا هست» خمینی سپس اصل ولایتفقیه را هم وارد قانون اساسی کرد. قانون اساسی در رژیم ولایت فقیه جایگاهی ویژه برای ولی فقیه قائل است بیانگر حاکمیت یک آخوند (روحانی شیعه) بر جمهور مردم است. بعدها نزدیکان خمینی اعتراف کردند که وی اعتقادی به جمهوری نداشت و پذیرش آن یک دروغ مصلحتی بوده است. | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۲۳: | ||
جمهوری دموکراتیک تاکید مؤکد بر نظامیاست که توسط مردم و رای مردم برای یک دوره مشخص انتخاب میشود. این حکومت به آزادی اندیشه و عقیده و بیان و آزادی زنان و مردان و تمامی آزادیهای اجتماعی و حقوق برابر انسانها و حقوق ملیتها معتقد است. | جمهوری دموکراتیک تاکید مؤکد بر نظامیاست که توسط مردم و رای مردم برای یک دوره مشخص انتخاب میشود. این حکومت به آزادی اندیشه و عقیده و بیان و آزادی زنان و مردان و تمامی آزادیهای اجتماعی و حقوق برابر انسانها و حقوق ملیتها معتقد است. | ||
<nowiki/><nowiki/>''<nowiki/>'' | == منابع == | ||
<nowiki/><nowiki/>''<nowiki/>''<references group="Democracy is... Animation by Lukasz Szozda" /> | |||
<references group="Democracy is... Animation by Lukasz Szozda" /> | |||
<references group="جمهوریت در ایران، یک گام به پیش دو گام به پس" /> | <references group="جمهوریت در ایران، یک گام به پیش دو گام به پس" /> | ||
<references /> | <references /> | ||
<references group="https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B3/a-38512081" /> | <references group="https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B3/a-38512081" /> |