کاربر:Zarin/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
زنان درجنبش مشروطه
'''<big>زنان درجنبش مشروطه</big>'''


[[جنبش مشروطیت]] ایران جنبشی ضداستبدادی و  بر علیه سنت گرایی بود.این جنبش باعث دگرگونی درسیمای جامعه ایران شد. نهضت بیداری زنان وحضور فعال آنها با همکاری مردانی مترقی چون [[سید جمال الدین واعظ اصفهانی]] و [[ملک المتکلمین]] ،[[عارف قزوینی]] ،[[صوراسرافیل]] و[[میرزاده عشقی]] و[[دهخدا]]،و [[ملک‌الشعرای بهار]]، شکوفایی جنبش زنان را آغاز وبنیادهایی نوین در جامعه ایران پدیدار نمود  .در این جنبش زنان همدوش وهمراه مردان بودند و حضور فعال زنان ونقش آنان درتحولات اجتماعی ومبارزات مردمی به عنوان نیمی از جامعه، همواره نمود بارزی در  تاریخ معاصر ایران زمین بوده است.<ref>[http://farsi.megavisionsites.com/entries/m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C%D8%AA نقش زنان در انقلاب مشروطیت -فائزه توکلی] </ref>در جنبش  مشروطیت با وجود سنتها و فرهنگهای بازدارنده، [[۲۰ زن]] در صحنه نبرد با مستبدین و ستمکاران به شهادت رسیدند.  یکی از زنان انقلابی تبریز بنام [[زینب پاشا]] درجمع تبریزیها ، در ترغیب مردان برای قیام فریاد زد: اگر شما مردان جرأت ندارید جزای ستم‌ پیشه‌گان را کف دستشان بگذارید... ما جای شما با ستمکاران می‌جنگیم».انقلاب مشروطه نقطه عطفی برای خروج زنان از انزوای «اندرونی»های تنگ خانگی و رفتن به خیابانها شد . آنها با تشکیل انجمنها و احزاب و تشکلهای مدنی پرداختند و به جنگ با فرهنگهای سنتی رفتند و برای ارتقاء‌ علمی و سیاسی خود بها پرداختند .تاریخ مبارزات زن ایرانی یک راه طی شده ۱۵۰ساله است و  در طول تاریخ ، زنان همواره  در اعتراض و نبرد باقدرتهای مستبد حاکم  بهای گزافی پرداخته اندو  آنچه که زنان در پی آن بودند آزادی انتخاب و حق تعیین سرنوشت خود بود ودر این رابطه سازشی نکرده اند.<ref>[http://women.ncr-iran.org/fa/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/2857-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%BE%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%B5%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران -مبارزات 150ساله زن ایرانی] </ref>فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و  با کدام ماجرا زده شد و  مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت  برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه  آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان  درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که  یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند  و به این آگاهی رسیدند که  زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.در آن روزگار، زنان بخوبي دريافته بودند كه براي رسیدن  به آرمان هاي  خويش نخست بايد استبداد  را از ریشه برکنند تا بتوانند حكومت قانون را برقرار کنند .  از اين رو زنان  با جسارت  و شجاعت بسيار در صحنه جنبش حضور یافتند  و برای  پيروزي آن با تمام قوا کوشیدند چندان كه لباس رزم پوشيدند و حتي بي آنكه مردان مجاهد و فرماندهان ايشان آگاه شوند جنگيدند و  زندگي خويش را نيز در اين راه باختند.برخی از انجمن‌ها و سازمان‌های مخفی زنان در نبردهای مسلحانه برای مشروطیت شرکت کردند  برای مثال، در نبردی  مسلحانه که بین موافقان و مخالفان مشروطه در آذربایجان در گرفت ،اجساد  ٢٠ زن در لباس مردانه پیدا شد. در سال  ١٢٩٠ق هنگامیکه  برخی نمایندگان مجلس خواسته های روس ها را قبول کرده بودند ،٣٠٠ نفر از زنان با تپانچه وارد  مجلس شدند تا آنان را وادار به حراست از آزادی و تمامیت ارضی کشور کنند.[5]همچنین میگویند  هنگامیکه [[ستارخان]] در جریان مبارزات مسلحانه بر بالین سربازی رفت که  اجازه نمیداد زخمش را مداوا کنند و به او گفت: «پسرم تو نباید بمیری، ما به نیروی تو، به اراده آهنین تو نیاز داریم. چرا نمیگذاری زخمت را مداوا کنند؟» پاسخ شنید که «من زن هستم».[6]فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و  با کدام ماجرا زده شد و  مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت  برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه  آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان  درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که  یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند  و به این آگاهی رسیدند که  زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.زنان معترض ایرانی در انقلاب مشروطه نقش موثری و چشمگیری  داشتند[[مورگان شوستر]] در اثر معروف خود موسوم به [[«اختناق ایران»]] که در سال ۱۹۱۲م منتشر شد ؛ برای نخستین بار گزارشی از انجمن‌های نیمه سری زنان ایرانی که در جریان انقلاب مشروطیت تاسیس شدند ، منتشر کرد . وی خدمات ارزشمند  زنان ایرانی را در راستای  تحقق انقلاب مشروطه می ستاید وبر این باور است که یک شبه  زنان محجوب ایرانی که تجربه سیاسی و اجتماعی چندانی نداشتند،  آموزگار، روزنامه نویس، موسس باشگاه‌های زنان وسخنگو ی مباحث سیاسی شدند.<ref>[http://movarekhan.com/blog/women_and_mashrouteh/ مورخان -زنان و انقلاب مشروطه] </ref>حضور زنان در انقلاب مشروطه سبب شکل‌گیری فعالیت‌های اجتماعی هدفدار و سازمانیافته شد.[9]  از منظر زنان عصر مشروطه، آموزش دختران ايراني وبا سواد شدن آنان  و ايجاد مهارت هاي لازم براي حضورفعال درجامعه و كسب درآمد، به استقلال زن مي انجاميد، و او را از وابستگی به مرد رها مینمود .براین اساس زنان در مدت كوتاهي به تاسیس انجمن ها پرداخته ونشریه منتشر نمودند وبه  کسب در آمد پرداختند و مهم تراینکه  ، چهار سال بعد از انقلاب مشروطيت، با وجو ناسازگاري هاي جامعه سنتي آن روزگار  ، فقط در تهران و در طي يك سال، بيش از 60 مدرسه دخترانه تاسیس کردند و به آموزش وسيع زنان پرداختند.[10]
[[جنبش مشروطیت]] ایران جنبشی ضداستبدادی و  بر علیه سنت گرایی بود.در این جنبش زنان همدوش وهمراه مردان بودند و حضور فعال زنان ونقش آنان درتحولات اجتماعی ومبارزات مردمی به عنوان نیمی از جامعه، همواره نمود بارزی در  تاریخ معاصر ایران زمین بوده است.<ref>[http://faradeed.ir/fa/news/41330/%DA%A9%D9%88%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87 فرادید مجله تاریخ ایران -کوششهای زنانه برای مشروطه-فائزه توکلی]</ref>در جنبش  مشروطیت با وجود سنتها و فرهنگهای بازدارنده، [[۲۰ زن]] در صحنه نبرد با مستبدین و ستمکاران به شهادت رسیدند.  یکی از زنان انقلابی تبریز بنام [[زینب پاشا]] درجمع تبریزیها ، در ترغیب مردان برای قیام فریاد زد: اگر شما مردان جرأت ندارید جزای ستم‌ پیشه‌گان را کف دستشان بگذارید... ما جای شما با ستمکاران می‌جنگیم».انقلاب مشروطه نقطه عطفی برای خروج زنان از انزوای «اندرونی»های تنگ خانگی و رفتن به خیابانها شد . آنها با تشکیل انجمنها و احزاب و تشکلهای مدنی پرداختند و به جنگ با فرهنگهای سنتی رفتند و برای ارتقاء‌ علمی و سیاسی خود بها پرداختند .تاریخ مبارزات زن ایرانی یک راه طی شده ۱۵۰ساله است و  در طول تاریخ ، زنان همواره  در اعتراض و نبرد باقدرتهای مستبد حاکم  بهای گزافی پرداخته اندو  آنچه که زنان در پی آن بودند آزادی انتخاب و حق تعیین سرنوشت خود بود ودر این رابطه سازشی نکرده اند.<ref>[http://women.ncr-iran.org/fa/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/2857-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%BE%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%B5%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران -مبارزات 150ساله زن ایرانی] </ref>فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و  با کدام ماجرا زده شد و  مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت  برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه  آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان  درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که  یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند  و به این آگاهی رسیدند که  زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.در آن روزگار، زنان بخوبي دريافته بودند كه براي رسیدن  به آرمان هاي  خويش نخست بايد استبداد  را از ریشه برکنند تا بتوانند حكومت قانون را برقرار کنند .  از اين رو زنان  با جسارت  و شجاعت بسيار در صحنه جنبش حضور یافتند  و برای  پيروزي آن با تمام قوا کوشیدند چندان كه لباس رزم پوشيدند و حتي بي آنكه مردان مجاهد و فرماندهان ايشان آگاه شوند جنگيدند و  زندگي خويش را نيز در اين راه باختند.برخی از انجمن‌ها و سازمان‌های مخفی زنان در نبردهای مسلحانه برای مشروطیت شرکت کردند  برای مثال، در نبردی  مسلحانه که بین موافقان و مخالفان مشروطه در آذربایجان در گرفت ،اجساد  ٢٠ زن در لباس مردانه پیدا شد. در سال  ١٢٩٠ق هنگامیکه  برخی نمایندگان مجلس خواسته های روس ها را قبول کرده بودند ،٣٠٠ نفر از زنان با تپانچه وارد  مجلس شدند تا آنان را وادار به حراست از آزادی و تمامیت ارضی کشور کنند.[5]همچنین میگویند  هنگامیکه [[ستارخان]] در جریان مبارزات مسلحانه بر بالین سربازی رفت که  اجازه نمیداد زخمش را مداوا کنند و به او گفت: «پسرم تو نباید بمیری، ما به نیروی تو، به اراده آهنین تو نیاز داریم. چرا نمیگذاری زخمت را مداوا کنند؟» پاسخ شنید که «من زن هستم».[6]فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و  با کدام ماجرا زده شد و  مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت  برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه  آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان  درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که  یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند  و به این آگاهی رسیدند که  زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.زنان معترض ایرانی در انقلاب مشروطه نقش موثری و چشمگیری  داشتند[[مورگان شوستر]] در اثر معروف خود موسوم به [[«اختناق ایران»]] که در سال ۱۹۱۲م منتشر شد ؛ برای نخستین بار گزارشی از انجمن‌های نیمه سری زنان ایرانی که در جریان انقلاب مشروطیت تاسیس شدند ، منتشر کرد . وی خدمات ارزشمند  زنان ایرانی را در راستای  تحقق انقلاب مشروطه می ستاید وبر این باور است که یک شبه  زنان محجوب ایرانی که تجربه سیاسی و اجتماعی چندانی نداشتند،  آموزگار، روزنامه نویس، موسس باشگاه‌های زنان وسخنگو ی مباحث سیاسی شدند.<ref>[http://movarekhan.com/blog/women_and_mashrouteh/ مورخان -زنان و انقلاب مشروطه] </ref>حضور زنان در انقلاب مشروطه سبب شکل‌گیری فعالیت‌های اجتماعی هدفدار و سازمانیافته شد.[9]  از منظر زنان عصر مشروطه، آموزش دختران ايراني وبا سواد شدن آنان  و ايجاد مهارت هاي لازم براي حضورفعال درجامعه و كسب درآمد، به استقلال زن مي انجاميد، و او را از وابستگی به مرد رها مینمود .براین اساس زنان در مدت كوتاهي به تاسیس انجمن ها پرداخته ونشریه منتشر نمودند وبه  کسب در آمد پرداختند و مهم تراینکه  ، چهار سال بعد از انقلاب مشروطيت، با وجو ناسازگاري هاي جامعه سنتي آن روزگار  ، فقط در تهران و در طي يك سال، بيش از 60 مدرسه دخترانه تاسیس کردند و به آموزش وسيع زنان پرداختند.[10]


== وضعیت زنان ایران قبل از مشروطه : ==
== وضعیت زنان ایران قبل از مشروطه : ==
== فضای ملتهب و متلاطم مشروطه و مشروطه خواهی باعث شد تا بخش دیگری از زنان ایرانی از سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود، آگاه شوند و در راه اعتلای آن دوشادوش مردان به نبرد بپردازند  و با حضور در عرصه های اجتماعی و مبارزاتی از کنج خانه خارج شده و نقش منفعل قبلی را کنار بزنند .  جنبش تنباکو در سال ۱۲۷۵ و بحران نان در دو سال پس از آن در حقیقت اولین نشانه های ورود زنان به عرصه اجتماعی بود.  پس از این دوران حضورزنان  در چند عرصه از جمله عرصه جنبش ها و مبارزات خیابانی، عرصه فرهنگی، اجتماعی، مطبوعاتی، آموزش و فرآیند آگاه شدن و آگاهی بخشی، متجلی شد.<ref>پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران -جنبش بیداری [http://mashrootiat.pchi.ir/show.php?page=contents&id=4134 زنان] همزمان با مشروطه </ref> ==


== مشروطیت و نقش زنان : ==
== مشروطیت و نقش زنان : ==

نسخهٔ ‏۲ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۵۸

زنان درجنبش مشروطه

جنبش مشروطیت ایران جنبشی ضداستبدادی و بر علیه سنت گرایی بود.در این جنبش زنان همدوش وهمراه مردان بودند و حضور فعال زنان ونقش آنان درتحولات اجتماعی ومبارزات مردمی به عنوان نیمی از جامعه، همواره نمود بارزی در تاریخ معاصر ایران زمین بوده است.[۱]در جنبش مشروطیت با وجود سنتها و فرهنگهای بازدارنده، ۲۰ زن در صحنه نبرد با مستبدین و ستمکاران به شهادت رسیدند. یکی از زنان انقلابی تبریز بنام زینب پاشا درجمع تبریزیها ، در ترغیب مردان برای قیام فریاد زد: اگر شما مردان جرأت ندارید جزای ستم‌ پیشه‌گان را کف دستشان بگذارید... ما جای شما با ستمکاران می‌جنگیم».انقلاب مشروطه نقطه عطفی برای خروج زنان از انزوای «اندرونی»های تنگ خانگی و رفتن به خیابانها شد . آنها با تشکیل انجمنها و احزاب و تشکلهای مدنی پرداختند و به جنگ با فرهنگهای سنتی رفتند و برای ارتقاء‌ علمی و سیاسی خود بها پرداختند .تاریخ مبارزات زن ایرانی یک راه طی شده ۱۵۰ساله است و در طول تاریخ ، زنان همواره در اعتراض و نبرد باقدرتهای مستبد حاکم بهای گزافی پرداخته اندو آنچه که زنان در پی آن بودند آزادی انتخاب و حق تعیین سرنوشت خود بود ودر این رابطه سازشی نکرده اند.[۲]فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و با کدام ماجرا زده شد و مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند و به این آگاهی رسیدند که زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.در آن روزگار، زنان بخوبي دريافته بودند كه براي رسیدن به آرمان هاي خويش نخست بايد استبداد را از ریشه برکنند تا بتوانند حكومت قانون را برقرار کنند . از اين رو زنان با جسارت و شجاعت بسيار در صحنه جنبش حضور یافتند و برای پيروزي آن با تمام قوا کوشیدند چندان كه لباس رزم پوشيدند و حتي بي آنكه مردان مجاهد و فرماندهان ايشان آگاه شوند جنگيدند و زندگي خويش را نيز در اين راه باختند.برخی از انجمن‌ها و سازمان‌های مخفی زنان در نبردهای مسلحانه برای مشروطیت شرکت کردند برای مثال، در نبردی مسلحانه که بین موافقان و مخالفان مشروطه در آذربایجان در گرفت ،اجساد ٢٠ زن در لباس مردانه پیدا شد. در سال ١٢٩٠ق هنگامیکه برخی نمایندگان مجلس خواسته های روس ها را قبول کرده بودند ،٣٠٠ نفر از زنان با تپانچه وارد مجلس شدند تا آنان را وادار به حراست از آزادی و تمامیت ارضی کشور کنند.[5]همچنین میگویند هنگامیکه ستارخان در جریان مبارزات مسلحانه بر بالین سربازی رفت که اجازه نمیداد زخمش را مداوا کنند و به او گفت: «پسرم تو نباید بمیری، ما به نیروی تو، به اراده آهنین تو نیاز داریم. چرا نمیگذاری زخمت را مداوا کنند؟» پاسخ شنید که «من زن هستم».[6]فارغ از اینکه جرقه بیداری زنان آن عصرچگونه و با کدام ماجرا زده شد و مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها تا چه حد در جریان انقلاب مشروطه محقق گردید ، باید پذیرفت مهم‌ترین دستاورد جنبش مشروطیت برای جامعه زنان آن بود که متوجه تاثیرگذار بودن خود در جریانات سیاسی واجتماعی جامعه شدند و دریافتندکه آنان نیز نیمی از جامعه ایران هستند که میتوانند همچون مردان درتعیین سرنوشت خود و کشورشان موثر باشند .واین گونه بود که یک جنبش و بیداری اجتماعی را تجربه کردند و به این آگاهی رسیدند که زنان از هر طبقه‌ای باید برای احقاق حقوق خود مبارزه کنند.زنان معترض ایرانی در انقلاب مشروطه نقش موثری و چشمگیری داشتندمورگان شوستر در اثر معروف خود موسوم به «اختناق ایران» که در سال ۱۹۱۲م منتشر شد ؛ برای نخستین بار گزارشی از انجمن‌های نیمه سری زنان ایرانی که در جریان انقلاب مشروطیت تاسیس شدند ، منتشر کرد . وی خدمات ارزشمند زنان ایرانی را در راستای تحقق انقلاب مشروطه می ستاید وبر این باور است که یک شبه زنان محجوب ایرانی که تجربه سیاسی و اجتماعی چندانی نداشتند، آموزگار، روزنامه نویس، موسس باشگاه‌های زنان وسخنگو ی مباحث سیاسی شدند.[۳]حضور زنان در انقلاب مشروطه سبب شکل‌گیری فعالیت‌های اجتماعی هدفدار و سازمانیافته شد.[9]  از منظر زنان عصر مشروطه، آموزش دختران ايراني وبا سواد شدن آنان و ايجاد مهارت هاي لازم براي حضورفعال درجامعه و كسب درآمد، به استقلال زن مي انجاميد، و او را از وابستگی به مرد رها مینمود .براین اساس زنان در مدت كوتاهي به تاسیس انجمن ها پرداخته ونشریه منتشر نمودند وبه کسب در آمد پرداختند و مهم تراینکه ، چهار سال بعد از انقلاب مشروطيت، با وجو ناسازگاري هاي جامعه سنتي آن روزگار ، فقط در تهران و در طي يك سال، بيش از 60 مدرسه دخترانه تاسیس کردند و به آموزش وسيع زنان پرداختند.[10]

وضعیت زنان ایران قبل از مشروطه :

فضای ملتهب و متلاطم مشروطه و مشروطه خواهی باعث شد تا بخش دیگری از زنان ایرانی از سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود، آگاه شوند و در راه اعتلای آن دوشادوش مردان به نبرد بپردازند و با حضور در عرصه های اجتماعی و مبارزاتی از کنج خانه خارج شده و نقش منفعل قبلی را کنار بزنند . جنبش تنباکو در سال ۱۲۷۵ و بحران نان در دو سال پس از آن در حقیقت اولین نشانه های ورود زنان به عرصه اجتماعی بود. پس از این دوران حضورزنان در چند عرصه از جمله عرصه جنبش ها و مبارزات خیابانی، عرصه فرهنگی، اجتماعی، مطبوعاتی، آموزش و فرآیند آگاه شدن و آگاهی بخشی، متجلی شد.[۴]

مشروطیت و نقش زنان :

تشکلهای زنان در جنبش مشروطیت :

معروفترین زنان مشروطه وفعالیتهای آنان

وضعیت زنان بعد از مشروطه

سازمانها و رسانه های زنان دوران مشروطیت