۲٬۵۲۸
ویرایش
گورستان خاوران: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
گورستان خاوران یکی از مستندات کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۱۳۶۷، به‌شمار می‌رود. اعضای خانواده‌های اعدام‌شدگان در طول این سالها به مناسبت‌های مختلف از جمله سالگرد شهدای [[قتل عام ۶۷|قتل‌عام ۶۷]]، برای گرامی‌داشت آن‌ها، در این مکان گرد هم می‌آیند. در سال ۱۳۸۷، شماری از اعضای خانواده‌های دفن‌شدگان در گورستان خاوران، خاک‌برداری در این قطعه و کاشت درخت در آن‌جا را افشا کردند. این اقدام رژیم ایران در واقع تلاشی برای از بین بردن اسناد باقی‌مانده از اعدامهای تابستان ۱۳۶۷ بود.<ref name=":2">[https://www.independentpersian.com/node/141066/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-% آماده‌سازی گورهای جدید در محل گور جمعی اعدام شدگان ۶۷ - سایت ایندی پندنت فارسی]</ref> | گورستان خاوران یکی از مستندات کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۱۳۶۷، به‌شمار می‌رود. اعضای خانواده‌های اعدام‌شدگان در طول این سالها به مناسبت‌های مختلف از جمله سالگرد شهدای [[قتل عام ۶۷|قتل‌عام ۶۷]]، برای گرامی‌داشت آن‌ها، در این مکان گرد هم می‌آیند. در سال ۱۳۸۷، شماری از اعضای خانواده‌های دفن‌شدگان در گورستان خاوران، خاک‌برداری در این قطعه و کاشت درخت در آن‌جا را افشا کردند. این اقدام رژیم ایران در واقع تلاشی برای از بین بردن اسناد باقی‌مانده از اعدامهای تابستان ۱۳۶۷ بود.<ref name=":2">[https://www.independentpersian.com/node/141066/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-% آماده‌سازی گورهای جدید در محل گور جمعی اعدام شدگان ۶۷ - سایت ایندی پندنت فارسی]</ref> | ||
گورستان خاوران که محل دفن زندانیان قتل‌عام شده در دهه ۱۳۶۰، است به دو بخش تقسیم می‌شود. در یک بخش نزدیک به در اصلی ورودی گورستان، اجساد اعدامیان سال‌های دهه‌ی ۶۰، برخی به صورت انفرادی به خاک سپرده شده‌اند. اما بخش دیگر گورستان خاوران که هیچ نشانه یا قبری در آن وجود ندارد، گورهای دسته‌جمعی زندانیان سیاسی است که در تابستان سال ۱۳۶۷، اعدام شده‌اند.<ref name=":3">[https://www.bbc.com/persian/world-features-56851065 گورستان خاوران؛ آیا اجساد اعدامیان دهه شصت تخلیه شده‌است؟ - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | گورستان خاوران که محل دفن زندانیان قتل‌عام شده در دهه ۱۳۶۰، است به دو بخش تقسیم می‌شود. در یک بخش نزدیک به در اصلی ورودی گورستان، اجساد اعدامیان سال‌های دهه‌ی ۶۰، برخی به صورت انفرادی به خاک سپرده شده‌اند. اما بخش دیگر گورستان خاوران که هیچ نشانه یا قبری در آن وجود ندارد، گورهای دسته‌جمعی زندانیان سیاسی است که در تابستان سال ۱۳۶۷، اعدام شده‌اند.<ref name=":3">[https://www.bbc.com/persian/world-features-56851065 گورستان خاوران؛ آیا اجساد اعدامیان دهه شصت تخلیه شده‌است؟ - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref>[[پرونده:خاو8.JPG|بندانگشتی|235x235پیکسل|گورستان خاوران سند جنایت]] | ||
گورستان خاوران هم‌اکنون به صورت نمادی از جنبش دادخواهی درآمده است. گورستان خاوران یک سند زنده از جنایات رژیم ایران در قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷، به شمار می‌رود. همچنین صدها گور دسته‌جمعی دیگر مانند خاوران در سراسر ایران وجود دارد که هنوز بسیاری از آن‌ها ناشناخته مانده‌اند.<ref>[https://fa.iranfreedom.org/%d8%aa%d8%ae%d8%b1%db%8c%d8%a8-%d8%ae%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%9b-%d8%a7%d9%86%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d9%82%d8%aa%d9%84%e2%80%8c%d8%b9%d8%a7%d9%85-%db%b6%db%b7-%db%8c%d8%a7-%d9%81%d8%b1%d8%a7/ تخریب خاوران؛ انکار قتل‌عام ۶۷ یا فرار از عدالت؟ - سایت ایران آزادی]</ref> | |||
هادی قائمی سخنگوی کمپین حقوق بشر در ایران می‌گوید:<blockquote>«خاوران سیاه‌ترین فصل کتاب نقض حقوق بشر در تاریخ معاصر ایران است. دولت ایران هرگز نمی‌تواند با این تلاش‌های ناشیانه و خشن در تخریب اسناد و محروم کردن خانواده‌های قربانیان از یادآوری خاطره عزیزانشان، این واقعیت تاریخی را حذف و آن را از نو بنویسد. باید این جنایت علیه بشریت به‌فوریت مورد بررسی قرار بگیرد؛ و به خانواده‌ها اطمینان داده بشود که از بقایای عزیزانشان حفاظت خواهد شد.»<ref>[https://persian.iranhumanrights.org/1387/11/%d8%aa%d8%ae%d8%b1%db%8c%d8%a8-%d8%ae%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b1%d8%a7-%d9%85%d8%aa%d9%88%d9%82%d9%81-%da%a9%d9%86%db%8c%d8%af/ تخریب خاوران را متوقف کنید - سایت کمپین حقوق بشر ایران]</ref> </blockquote> | |||
== تخریب گورستان بهاییان == | == تخریب گورستان بهاییان == | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۲: | ||
== [[قتل‌عام ۶۷|قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷]] == | == [[قتل‌عام ۶۷|قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷]] == | ||
[[پرونده:خاو3.JPG|بندانگشتی|قتل‌عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷]] | [[پرونده:خاو3.JPG|بندانگشتی|قتل‌عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷]] | ||
رژیم ایران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷، قطعنامه ۵۹۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای آتش‌بس و پایان '''[[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله]]''' با عراق را پذیرفت. در پی این واقعه رژیم ایران که بنا بر اسناد موجود و گفته گواهان از سالها پیش برای رها شدن از زندانیان سیاسی بخصوص زندانیان مجاهد طرح و برنامه‌های متعددی را مطرح و در پی عملی‌ساختن آن بود موقعیت | رژیم ایران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷، قطعنامه ۵۹۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای آتش‌بس و پایان '''[[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله]]''' با عراق را پذیرفت. در پی این واقعه رژیم ایران که بنا بر اسناد موجود و گفته گواهان از سالها پیش برای رها شدن از زندانیان سیاسی بخصوص زندانیان مجاهد طرح و برنامه‌های متعددی را مطرح و در پی عملی‌ساختن آن بود موقعیت پیش‌آمده را برای این طرح عملی کرد. به ویژه اینکه پایان جنگ هشت‌ساله می‌توانست عواقب زیادی برای این رژیم داشته باشد. رژیمی که ازا ین جنگ به عنوان سرپوشی برای اختناق در داخل ایران استفاده می‌کرد. همچنین وجود این تعداد زندانی سیاسی در چنین شرایطی برای رژیم ایران امکان پذیر نبود. این اعدام‌ها با فتوای روح‌الله خمینی، در اوایل مردادماه کلید خورد. به این ترتیب کمی پیش از عملیات '''[[ارتش آزادیبخش ملی ایران|ارتش آزادیبخش ملی ایران]]''' در سال ۱۳۶۷ که '''[[عملیات فروغ جاویدان|فروغ جاویدان]]''' نام گرفت آغاز شد اما پس از عملیات فروغ جاویدان اوج گرفت. این اعدام‌ها تا سه ماه به صورت شبانه روزی جریان داشت و بصورت پراکنده تا یک سال بعد نیز ادامه یافت. در جریان این قتل‌عام که از اواخر تیرماه ۱۳۶۷، با قطع ملاقات‌ها در زندان‌ها که با اقدامات دیگری مانند قطع روزنامه و یا بردن تلویزیون از بندها و… همراه بود آغاز شد. برای اجرای اعدام‌ها به فرمان خمینی یک هیئت سه نفره شامل: حسینعلی نیری، قاضی شرع؛ [[مصطفی پورمحمدی]]، نماینده وزارت اطلاعات و مرتضی اشراقی، دادستان در دادگاه‌های ۵ دقیقه‌ای با زندانیان برخورد می‌کردند. این دادگاه ها گاه تنها یک سوال از متهم پرسیده می شد و در صورتی که قضات تشخیص می‌دادند زندانی هنوز «سرموضع» است وی را برای اعدام انتقال می‌دادند. در جریان این قتل عام بیش از ۳۰ هزار زندانی سیاسی کشتار شده‌اند. اولین اخبار درز یافته از قتل‌عام با اعلام خبر اعدام بیش از ۱۵ زندانی به خانواده‌ها، بر سر زبان‌ها افتاد و سپس در اعلام‌های تلویزیونی توسط مقامات رژیم ایران و راه‌افتادن دوباره ملاقات‌ها در آذرماه همان سال ابعاد این قتل‌عام افشا شد و در طی زمان شواهد بیشتری بر گستره آن گواهی داد.<ref name=":1" /> | ||
'''[[ابراهیم رئیسی]]'''، | '''[[ابراهیم رئیسی]]'''، یکی از اعضای هیئت مرگ بود که به دستور خمینی در محاکمه‌های سریع و بدون تشریفات قضایی معمول، برای اعدام زندانیان سیاسی تصمیم می‌گرفت.<ref name=":4">[https://www.bbc.com/persian/iran-56855677 بر گورهای جمعی کشتار ۶۷ در گورستان خاوران ده قبر جدید کنده‌اند - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | ||
اکثریت اعدام‌شدگان، پیش از این در دادگاه‌های انقلاب به حبس محکوم شده و در حال گذراندن دوران محکومیتشان بودند. بسیاری از این اعدام‌شدگان، سالها یا حتی ماه‌های آخر حبس‌شان را سپری می‌کردند؛ و برخی نیز به رغم اتمام دوران محکومیتشان به خاطر امتناع از مصاحبه تلویزیونی و اعلام برگشتن از عقاید سیاسی‌شان در زندان مانده بودند. | اکثریت اعدام‌شدگان، پیش از این در دادگاه‌های انقلاب به حبس محکوم شده و در حال گذراندن دوران محکومیتشان بودند. بسیاری از این اعدام‌شدگان، سالها یا حتی ماه‌های آخر حبس‌شان را سپری می‌کردند؛ و برخی نیز به رغم اتمام دوران محکومیتشان به خاطر امتناع از مصاحبه تلویزیونی و اعلام برگشتن از عقاید سیاسی‌شان در زندان مانده بودند. | ||
پس از قتل‌عام دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی عضو یا هوادار سازمان مجاهدین | پس از قتل‌عام دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی عضو یا هوادار [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]، در روزهای نخست شهریورماه نوبت به اعدامهای گسترده زندانیان چپگرا در تهران رسید. در پاییز ۱۳۶۷، پس از چند ماه ممنوع‌الملاقات بودن زندانیان سیاسی و سکوت مسئولان در رابطه با وضعیت زندانیان، خانواده‌های زندانیان شاهد حفاری کانال‌های عمیقی در خاوران بودند که پس از چند روز روی آن‌ها پوشانده می‌شد؛ و برجستگی ناشی از پُرشدن این کانال‌ها به طور کامل آشکار بود. مشاهده این تغییرات در خاوران خانواده‌ها را بیش از پیش نگران جان عزیزانشان کرد.<ref name=":1" /> | ||
آیت‌الله منتظری، قائم مقام وقت روح‌الله خمینی نیز همان زمان با اعتراض به این اعدام‌ها، رخداد چنین اعدامهای دسته‌جمعی را که مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی هنوز در برابر آن سکوت کرده‌اند، تأیید کرد.<ref name=":0" /> | آیت‌الله منتظری، قائم مقام وقت روح‌الله خمینی نیز همان زمان با اعتراض به این اعدام‌ها، رخداد چنین اعدامهای دسته‌جمعی را که مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی هنوز در برابر آن سکوت کرده‌اند، تأیید کرد.<ref name=":0" /> | ||
براساس فایل صوتی که از آیت‌الله منتظری منتشر شده است، ایشان تنها مقام مخالف در حکومت جمهوری اسلام با احکام اعدامهای دسته‌جمعی بوده است. آقای منتظری در بخشی از این فایل صوتی گفته است: <blockquote>«به نظر من بزرگترین جنایت که به جمهوری اسلامی شده و در تاریخ ما را محکوم می‌کنند، به دست شما انجام شده است و شما را در آینده جزو جنایت‌کاران درتاریخ می نویسند، این را بدون رو دروایسی می‌گویم.» </blockquote>بسیاری از اعدام شدگان در گورهای دسته‌جمعی، علاوه بر خاوران تهران، در شهرهای مختلف ایران، مانند اهواز و رشت و شهرای دیگر مدفون شده‌اند. خانواده‌های قتل‌عام شدگان هنوز هم نمی‌دانند که عزیزانشان در کجا به خاک سپرده شده‌اند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/45744972 اعدامهای ۶۷؛ شهادت زندانیان پس از سی‌سال - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | براساس فایل صوتی که از آیت‌الله منتظری منتشر شده است، ایشان تنها مقام مخالف در حکومت جمهوری اسلام با احکام اعدامهای دسته‌جمعی بوده است. آقای منتظری در بخشی از این فایل صوتی گفته است: <blockquote>«به نظر من بزرگترین جنایت که به جمهوری اسلامی شده و در تاریخ ما را محکوم می‌کنند، به دست شما انجام شده است و شما را در آینده جزو جنایت‌کاران درتاریخ می نویسند، این را بدون رو دروایسی می‌گویم.» </blockquote>بسیاری از اعدام شدگان در گورهای دسته‌جمعی، علاوه بر خاوران تهران، در شهرهای مختلف ایران، مانند اهواز و رشت و شهرای دیگر مدفون شده‌اند. خانواده‌های قتل‌عام شدگان هنوز هم نمی‌دانند که عزیزانشان در کجا به خاک سپرده شده‌اند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/45744972 اعدامهای ۶۷؛ شهادت زندانیان پس از سی‌سال - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | ||
== کشف گورهای دسته‌جمعی در خاوران == | |||
[[پرونده:خاو5.JPG|بندانگشتی|273x273پیکسل|کشف و افشای گورهای دسته‌جمعی در خاوران]] | [[پرونده:خاو5.JPG|بندانگشتی|273x273پیکسل|کشف و افشای گورهای دسته‌جمعی در خاوران]] | ||
اواخر آبان و اوایل آذرماه ۱۳۶۷، به تدریج از دادستانی انقلاب یا زندان اوین با بسیاری از خانواده‌های زندانیان سیاسی تماس گرفتند؛ و خبر اعدام فرزندان‌شان را به آن‌ها اعلام کردند. اعلام خبر اعدام به صورت فردی و با تهدیدهای بسیار شدید، مبنی بر ممنوعیت برگزاری هرگونه مراسم عزاداری به خانواده‌ها ابلاغ می‌شد. با این وجود مقامات مسئول حکومتی از دادن هرگونه اطلاعاتی درباره‌ی محل دفن اعدام‌شدگان خودداری می‌کردند. در واقع شناسایی گورستان خاوران به عنوان محل دفن بسیاری از زندانیان سیاسی اعدام‌شده در زندان‌های تهران، به دلیل تلاش و پیگیری خانواده‌های قربانیان جهت کشف حقیقت درباره‌ی محل دفن فرزندان‌شان بود. | اواخر آبان و اوایل آذرماه ۱۳۶۷، به تدریج از دادستانی انقلاب یا زندان اوین با بسیاری از خانواده‌های زندانیان سیاسی تماس گرفتند؛ و خبر اعدام فرزندان‌شان را به آن‌ها اعلام کردند. اعلام خبر اعدام به صورت فردی و با تهدیدهای بسیار شدید، مبنی بر ممنوعیت برگزاری هرگونه مراسم عزاداری به خانواده‌ها ابلاغ می‌شد. با این وجود مقامات مسئول حکومتی از دادن هرگونه اطلاعاتی درباره‌ی محل دفن اعدام‌شدگان خودداری می‌کردند. در واقع شناسایی گورستان خاوران به عنوان محل دفن بسیاری از زندانیان سیاسی اعدام‌شده در زندان‌های تهران، به دلیل تلاش و پیگیری خانواده‌های قربانیان جهت کشف حقیقت درباره‌ی محل دفن فرزندان‌شان بود. | ||