گورستان خاوران: تفاوت میان نسخه‌ها

این گورستان در کیلومتر ۱۵ بزرگراه امام رضا که از سه راه افسریه در جنوب شرق تهران آغاز و ابتدای جاده تهران - مشهد را تشکیل می‌دهد واقع شده است. این گورستان که در سمت شمالی بزرگراه واقع شده است شامل چند گورستان مربوط به اقلیت‌های مذهبی و قطعه‌ای که به محل دفن قتل‌عام شدگان ۶۷ شهرت یافته است می‌باشد. اولین گورستان به هندی‌ها تعلق دارد، گورستان بعدی مربوط به مسیحیان است؛ و بعداز آن، گورستانی وجود دارد که به گورستان خاوران معروف شده است. گورستان خاوران در قدیم، فقط محل دفن بهاییان بود، اما اکنون بخشی از آن مدفن قتل‌عام شدگان زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ است که به صورت دسته‌جمعی اعدام شده‌اند. بخشی از دفن‌شدگان مربوط به اعدامی‌های سال‌های پیش از آن است. مساحت گورستان خاوران که قتل‌عام شدگان تابستان سال ۱۳۶۷، در آن دفن شده‌اند، محوطه‌ای است در ابعاد حدود ۳۰ متر در ۶۰ متر که در واقع چیزی جز زمینی خاکی نیست.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran/story/2005/09/050902_mf_cemetery گورستان خاوران؛ مدفن بی‌نام و نشان اعدامیان - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref>  

گورستان خاوران محوطه‌ای یک‌پارچه خاک و کلوخ است که دورتادورش را میله‌های آهنین کشیده‌اند. خانواده‌های اعدام شدگان اجازه‌ی گذاشتن سنگ قبر و یا کاشتن درخت را ندارند؛ و محل احتمالی قبرها را با تکه‌ای آجر سنگ‌چین یا شن‌های رنگی نشانه‌گذاری کرده‌اند.<ref name=":1">[https://painscapes.com/cities/552 گورستان خاوران - سایت خاک رنج]</ref>  

گورستان خاوران یکی از مستندات کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۱۳۶۷، به‌شمار می‌رود؛ و اعضای خانواده‌های اعدام‌شدگان آن زمان در تهران به مناسبت‌های مختلف ازجمله سالگرد این اعدام‌های سیاسی، برای گرامی‌داشت یاد آن‌ها، به آن‌جا می‌رفتند. در سال ۱۳۸۷، شماری از اعضای خانواده‌های دفن‌شدگان در گورستان خاوران، خاک‌برداری در این قطعه و کاشت درخت در آن‌جا را افشا کردند. این اقدام نظام جمهوری اسلامی ایران در واقع تلاشی برای از بین بردن اسناد باقی‌مانده از اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷، محسوب می‌شود.<ref name=":2">[https://www.independentpersian.com/node/141066/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-% آماده‌سازی گورهای جدید در محل گور جمعی اعدام شدگان ۶۷ - سایت ایندی پندنت فارسی]</ref>  

دو سال پس از انقلاب ضدسلطنتی در بهمن‌ماه ۱۳۵۷، رژیم ایران گورستان بهاییان در تهران را که به  ''گلستان جاوید'' مشهور بود، مصادره کرد. با دستور مقامات حکومتی بیش از ۱۵ هزار قبری که در این گورستان وجود داشت، تخریب شد. از آن پس، حکومت ایران بهاییان را مجبور کرد که متوفیان خود را در قطعه‌ای در کنار محل دفن قتل‌عام شدگان تابستان ۱۳۶۷، به خاک بسپارند. جامعه بهاییان نیز در بیانیه خود آورده حکومت ایران پس از مصادره گلستان جاوید از آنان خواست، متوفیان خود را در قطعه‌ای در کنار محل دفن اعدامیان سیاسی به خاک بسپارند.<ref name=":3" />  

موج گسترده دستگیری، برگزاری محاکمه‌های چند دقیقه‌ای و اعدام مخالفان سیاسی حکومت اسلامی ایران از خردادماه ۱۳۶۰، آغاز شد. این اعدام‌ها شامل اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران و سازمان‌های سیاسی چپگرا بودند.