۱٬۰۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
مظفرالدین شاه قاجار پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار بود. وی پس از کشته شدن پدرش ناصرالدین شاه و پس از نزدیک به ۵۰سال ولیعهدی، شاه شد و از تبریز به تهران آمد. مظفرالدین شاه نیز همانند پدرش چندبار با وامگرفتن از کشورهای خارجی به سفرهای اروپایی رفت. در جریان جنبش مشروطه برخلاف کوششهای صدراعظمهایش علیاصغرخان اتابک (اتابک اعظم) و عینالدوله با مشروطیت موافقت کرد و فرمان مشروطیت را امضا کرد. وی پنج روز پس از امضای این فرمان درگذشت.<ref name=":1">راهنمای سکه های ایران - [https://www.sekeha.com/mechanical-coins/%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C.html مظفرالدین شاه قاجار] </ref> | مظفرالدین شاه قاجار پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار بود. وی پس از کشته شدن پدرش ناصرالدین شاه و پس از نزدیک به ۵۰سال ولیعهدی، شاه شد و از تبریز به تهران آمد. مظفرالدین شاه نیز همانند پدرش چندبار با وامگرفتن از کشورهای خارجی به سفرهای اروپایی رفت. در جریان جنبش مشروطه برخلاف کوششهای صدراعظمهایش علیاصغرخان اتابک (اتابک اعظم) و عینالدوله با مشروطیت موافقت کرد و فرمان مشروطیت را امضا کرد. وی پنج روز پس از امضای این فرمان درگذشت.<ref name=":1">راهنمای سکه های ایران - [https://www.sekeha.com/mechanical-coins/%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C.html مظفرالدین شاه قاجار] </ref> | ||
مظفرالدين شاه قاجار فرزند ناصرالدين شاه قاجار در چهاردهم جمادي الثاني 1269 ق / چهارم فروردين 1232 ش در تهران به دنيا آمد. وي در آذربايجان و تهران زندگي كرد و در 24 ذي القعده 1324 ق / 18 | |||
دي ماه 1285 ش ازدنيا رفت و در قم به خاك سپرده شد. به خاطر اينكه پنجمين پادشاه قاجار است و امضاء كننده فرمان مشروطيت است مشهور است.<ref name=":2">چاپ در سنندج چاپخانه عرفان(ادیب) کردستان - [http://www.arrojad.blogfa.com/post/719/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87%D8%8C-%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%8C-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%8C-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA- مظفرالدین شاه قاجار]</ref> | |||
== زندگینامه مظفرالدین شاه == | == زندگینامه مظفرالدین شاه == | ||
مظفرالدینشاه پسر چهارم ناصرالدینشاه و فرزند شکوهالسلطنه بود. وی چهل سال حاکم آذربایجان بود و در ۵سالگی به ولیعهدی برگزیده شد. مظفرالدینشاه پس از قتل پدرش سریعاً به سمت تهران حرکت کرد و در عمارت بادگیر تاجگذاری نمود. دوماه پس از جلوس وی، میرزا رضای کرمانی در میدان مشق به دار آویخته شد. از رویدادهای مهم در دوران او، پیدایش نخستین «سینماتوگراف» بود. مظفرالدینشاه پنجمین پادشاه قاجار و کسی است که دورهٔ ولیعهدیاش ۳برابر دورهٔ سلطنتش به درازا کشید. او که در ۳ فروردین ۱۲۳۲ خورشیدی در تهران به دنیا آمد، چهارمین فرزند ناصرالدینشاه بود؛ اما چون دو برادر بزرگترش در خردسالی درگذشتند و مادر برادر سوم یعنی مسعودمیرزا ظلالسلطان از خانوادهٔ شاهی نبود، ولایتعهدی را ازآن خود کرد. ۴ساله بود که به خدمت رضاقلیخان هدایت به آذربایجان فرستاده شد و یکسال بعد به ولیعهدی رسید. از دوران اقامت مظفرالدینشاه در تبریز که قرار بود آیین شهریاری را به ممارست بیاموزد، چیز زیادی گزارش نشدهاست؛ مگر آنکه به روایت اغلب تاریخنویسان مشروطه، مردان ناشایست دورهاش کرده و سبب شدند که سادهدل و کمسواد بارآید.<ref name=":1" /> | مظفرالدینشاه پسر چهارم ناصرالدینشاه و فرزند شکوهالسلطنه بود. وی چهل سال حاکم آذربایجان بود و در ۵سالگی به ولیعهدی برگزیده شد. مظفرالدینشاه پس از قتل پدرش سریعاً به سمت تهران حرکت کرد و در عمارت بادگیر تاجگذاری نمود. دوماه پس از جلوس وی، میرزا رضای کرمانی در میدان مشق به دار آویخته شد. از رویدادهای مهم در دوران او، پیدایش نخستین «سینماتوگراف» بود. مظفرالدینشاه پنجمین پادشاه قاجار و کسی است که دورهٔ ولیعهدیاش ۳برابر دورهٔ سلطنتش به درازا کشید. او که در ۳ فروردین ۱۲۳۲ خورشیدی در تهران به دنیا آمد، چهارمین فرزند ناصرالدینشاه بود؛ اما چون دو برادر بزرگترش در خردسالی درگذشتند و مادر برادر سوم یعنی مسعودمیرزا ظلالسلطان از خانوادهٔ شاهی نبود، ولایتعهدی را ازآن خود کرد. ۴ساله بود که به خدمت رضاقلیخان هدایت به آذربایجان فرستاده شد و یکسال بعد به ولیعهدی رسید. از دوران اقامت مظفرالدینشاه در تبریز که قرار بود آیین شهریاری را به ممارست بیاموزد، چیز زیادی گزارش نشدهاست؛ مگر آنکه به روایت اغلب تاریخنویسان مشروطه، مردان ناشایست دورهاش کرده و سبب شدند که سادهدل و کمسواد بارآید.<ref name=":1" /> | ||
مظفرالدين شاه پنجمين پادشاه قاجار است كه درسن چهل و چهار سالگي برتخت سلطنت نشست و به علت امضائي كه درحال احتضار ذيل فرمان مشروطيت نمود خود را خوشنامترين شاه قاجار قلمداد كرد. | |||
وي در روز چهاردهم جمادي الثاني 1269 هجري قمري برابر با چهاردهم فروردين 1232 هـ.ش از بطن مادر خود يعني خانم شكوه السلطنه بدنيا آمد. محل تولد او تهران بوده و نام پدرش ناصرالدين شاه قاجار | |||
است. | |||
قبل از اينكه وي به عنوان وليعهد انتخاب شود سه تن ديگر از اولاد ذكور خود را به وليعهدي انقلاب كرد كه هرسه در كودكي از دنيا رفتند و تنها اولاد ذكور مظفرالدين ميرزا بود كه درسن 4 سالگي به وليعهدي انتخاب شد. و تحت سرپرستي رضاقلي خان هدايت و صدارت ميرزا فتحعلي خان صاحبديوان و پيشكاري عزيزخان مكري به ايالت آذربايجان اعزام گرديد. | |||
ازدواج و فرزندان: مظفرالدين ميرزا در 15 سالگي با تاج الملوك ازدواج كرد و ثمره آن محمدعلي ميرزا بود. ولي به خاطر مشكلات و اختلافات تصميم به طلاق گرفتند. مظفرالدين ميرزا قبل و بعد از طلاق زنان ديگري نيز اختيار كرد كه قريب 40 فرزند براي او به دنيا آوردند كه نيمي از آنها زمان ولايت عهدي وي درگذشتند. | |||
تعليمات : ازآنجا كه ناصرالدين شاه مجبور شد كه مظفرالدين ميرزا رابه عنوان وليعهد انتخاب كند و علاقه چنداني به او و مادرش نداشت آنچنان كه بايد و شايد درامر تعليم وي نكوشيد و افرادي كارآزموده اي را براي تربيت او انتخاب نكرد بنابراين شاه آينده بسيار ساده دل و عياش و بي بصيرت بارآمد.<ref name=":2" /> | |||
وی فردی بیمار بود و به این دلیل اداره امور کشور را به عین الدوله صدراعظم خود داد. مظفرالدین شاه قاجار پسر چهارم ناصرالدین شاه قاجار و پسر شکوه السلطنه. وی چهل سال حاکم آذربایجان بوده و در پنج سالگی به عنوان ولیعهد انتخاب شد. وی پس از قتل ناصرالدین شاه قاجار سریعا به تهران حرکت کرد و در امارت بادگیر تاجگذاری نمود.دو ماه پس از جلوس وی میرزا رضای کرمانی در میدان مشق به دار آویخته شد.و از اتفاقات مهم در دوران وی ظهور اولین سینماتوگراف بود. | وی فردی بیمار بود و به این دلیل اداره امور کشور را به عین الدوله صدراعظم خود داد. مظفرالدین شاه قاجار پسر چهارم ناصرالدین شاه قاجار و پسر شکوه السلطنه. وی چهل سال حاکم آذربایجان بوده و در پنج سالگی به عنوان ولیعهد انتخاب شد. وی پس از قتل ناصرالدین شاه قاجار سریعا به تهران حرکت کرد و در امارت بادگیر تاجگذاری نمود.دو ماه پس از جلوس وی میرزا رضای کرمانی در میدان مشق به دار آویخته شد.و از اتفاقات مهم در دوران وی ظهور اولین سینماتوگراف بود. | ||
خط ۳۷: | خط ۵۳: | ||
مخبرالسلطنه هدايت مينويسد كه يك دايرهالمعارف آلماني، ناصرالدين شاه را صفر بزرگ خوانده بود و مظفرالدين شاه را صفر كوچك(2). درباره پدرش ممكن است كه جاي سخني باشد، ولي درباره وي اين نكته بسيار درست و كاملاً مطابق با واقع است.<ref name=":0" /> | مخبرالسلطنه هدايت مينويسد كه يك دايرهالمعارف آلماني، ناصرالدين شاه را صفر بزرگ خوانده بود و مظفرالدين شاه را صفر كوچك(2). درباره پدرش ممكن است كه جاي سخني باشد، ولي درباره وي اين نكته بسيار درست و كاملاً مطابق با واقع است.<ref name=":0" /> | ||
== حوادث مختلف دوران ولايتعهدي: == | |||
در مدت طولاني ولايتعهدي مظفرالدين شاه، ناصرالدين شاه به بداهت و عدم كفايت او پي برد و عدم رضايت او در روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه منعكس شده است. | |||
ازجمله حوادث دوران ولايتعهدي مظفرالدين شاه ناآرامي و آشفتگي در آذربايجان بود كه مظفرالدين ميرزا بي كفايتي خود را در آرام كردن اوضاع آن سامان به اثبات رسانيد. | |||
مهمترين واقعه دوران ولايتعهدي در آذربايجان شورش اهالي تبريز در جريان تحريم تنباكو دست كه موجب مغضوب شدن امير نظام گروسي و احضار وي به تهران گرديد. | |||
در آخرين سال حكومت ناصرالدين شاه اغتشاشات و ناآراميهاي ديگري به خاطر قحطي و غيره در آذربايجان روي داد كه بيش از پيش بي كفايتي شاه آينده را در كنترل اوضاع نشان مي داد.<ref name=":2" /> | |||
== جلوس مظفرالدين شاه برتخت سلطنت == | |||
ناصرالدين شاه سرانجام پس از پنجاه سال پادشاهي در روز جمعه هفدهم ذيعقده 1313 هـ.ق در بقعه عبدالعظيم به ضرب گلوله كشته شد. | |||
بعداز اين عمل چندعامل دست به دست هم داد تا سلطنت آرام به مظفرالدين شاه انتقال پيدا كند يكي تائيد سلطنت مظفرالدين شاه از طرف روس و انگليس بود، ديگري دشمني كامران ميرزا و ظل السلطان بود كه خودشان نيروهاي خود را خنثي مي كردند و سوم مهارت امين السلطان در برقراري نظم در پايتخت بود. | |||
مظفرالدين شاه روز 25 ذيحجه 1313 ق وارد تهران شد و بعداز مراسم چهل پدر تاجگذاري كرد . اولين مساله اي كه شاه بعداز تاجگذاري باآن مواجه بود مساله صدارت اعظمي بود و با وجود تلاش بسيار زياد امين السلطان براي حفظ موقعيت خود شاه او را كنار گذاشته و امين الدوله به صدارت عظمايي رسيد. اما به طور كلي درطول 11 سال سلطنت مظفرالدين شاه صدارت عظمايي در دست امين السلطان و امين الدوله مي چرخيد. آخرين باري كه امين السلطان صدراعظم شد سال 1324 ق بود كه بعداز آن عين الدوله به جاي وي انتخاب شد و اقدامات سختگيرانه همين فرد بود كه مشعل انقلاب مشروطيت را شعله ور تر كرد. | |||
حوادث دوران پادشاهي شماره در مدت سلطنت خود چندبار به فرنگ رفته و براي اين كار چون خزانه مملكت خالي بود با دادن امتيازات و گرفتن وامهايي روزبه روز اوضاع ايران را نابسامانتر مي كرد. اولين سفر وي تابستان سال 1318 ق بود، دومين سفر سال 1320 ق و سومين سفر بهار سال 1322 ق بود. | |||
بطور كلي درعهد اين پادشاه قسمتهايي از ايران جدا شدندو امتيازات مختلفي به دول خارجي داده شد كه برخي از آنها عبارتند از: كاسته شدن فيضان رود كه در تصفيه سرحدي سيستان و افغان قطع گرديد، بحرين علنا خودسرانه زيربار انگليس رفت، امتياز راه آهن به روس بانك آلمان، حفر شوش كهنه براي | |||
آثار عتيقه به فرانسه، معاون نفت قصر به انگليس و... .<ref name=":2" /> | |||
== مشروطیت == | |||
ازجمله مهمترين حوادث دوران سلطنت ناصرالدين شاه مشروطيت مي باشد. انقلاب مشروطيت بعداز بازگشت ناصرالدين شاه از سفر سوم خود در اروپا شكل گرفت و در آخرين ماههاي سلطنت وي به ثمر رسيد. ماجراي ميسيونوز بلژيكي ، تخريب بانك نيمه تمام روس، به فلك بستن عده اي از تجار و ... مقدمه اي برانقلاب مشروطيت شدند و مهاجرت علما به عبدالعظيم و قم شاه را بيش از پيش تحت فشار قرار داد تااينكه سرانجام روز چهاردهم جمادي الثاني برابر با سيزدهم مرداد 1285 ش فرماني مبني بر قبول مشروطيت صادركرد. | |||
وبه دنبال آن نظامنامه اولين انتخابات مجلس در رجب 1324 به امضاي شاه رسيد و اولين مجلس شوراي ملي در 14 مهر 1285 ش افتتاح شد و نخستين قانون اساسي روز هشتم ديماه 1285 يعني ده روز قبل از مرگ شاه به امضاء او رسيد.<ref name=":2" /> | |||
== سفرهای پرهزینه مظفرالدین شاه == | == سفرهای پرهزینه مظفرالدین شاه == | ||
خط ۶۲: | خط ۱۰۵: | ||
او شاهی مهربان و سادهدل بود و در دوران سلطنت خود، ایران با هیچ کشوری جنگ نکرد؛ اما در عین حال، امتیازات فراوانی به بیگانگان داده شد. صدای مظفرالدینشاه که قدیمیترین سند صوتی ایران بهشمار میرود، هنوز هم موجود است. وی سرالنجام در روز ۱۲ دی ۱۲۸۵ خورشیدی و در سن ۵۴سالگی درگذشت. آرامگاه وی در کربلای عراق قرار گرفتهاست.<ref name=":1" /> | او شاهی مهربان و سادهدل بود و در دوران سلطنت خود، ایران با هیچ کشوری جنگ نکرد؛ اما در عین حال، امتیازات فراوانی به بیگانگان داده شد. صدای مظفرالدینشاه که قدیمیترین سند صوتی ایران بهشمار میرود، هنوز هم موجود است. وی سرالنجام در روز ۱۲ دی ۱۲۸۵ خورشیدی و در سن ۵۴سالگی درگذشت. آرامگاه وی در کربلای عراق قرار گرفتهاست.<ref name=":1" /> | ||
مظفرالدين شاه سرانجام پس از 11 سال حكومت از سالي 1313 تا 1324 در نيمه شب 24 ذي القعده 1324 ق(18 دي 1285 ش) ازدنيا رفت و در قم به خاك سپرده شد و محمدعلي ميرزا به جاي او به تخت سلطنت نشست.<ref name=":2" /> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} |
ویرایش