۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| primeminister3 = ''خودش'' | | primeminister3 = ''خودش'' | ||
| monarch3 = [[محمدرضا پهلوی]] | | monarch3 = [[محمدرضا پهلوی]] | ||
| deputy3 = احمد وثوق{{سخ}}میرمحمد مهنا | | deputy3 = [[احمد وثوق]]{{سخ}}[[میرمحمد مهنا]] | ||
| office4 = نمایندهٔ [[مجلس شورای ملی]]{{سخ}}<small> | | office4 = نمایندهٔ [[مجلس شورای ملی]]{{سخ}}<small>دوره‌های [[دوره نخست مجلس شورای ملی|<s>۱</s>]]، [[دوره سوم مجلس شورای ملی|۳]]، [[دوره پنجم مجلس شورای ملی|۵]]، [[دوره ششم مجلس شورای ملی|۶]]، [[دوره چهاردهم مجلس شورای ملی|۱۴]] و [[دوره شانزدهم مجلس شورای ملی|۱۶]]</small> | ||
| office10 = [[فهرست وزیران امور خارجه ایران|وزیر امور خارجه]] | | office10 = [[فهرست وزیران امور خارجه ایران|وزیر امور خارجه]] | ||
| term_start10 = ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | | term_start10 = ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | ||
| term_end10 = ۳۱ شهریور ۱۳۰۲ | | term_end10 = ۳۱ شهریور ۱۳۰۲ | ||
| monarch10 = [[احمدشاه قاجار]] | | monarch10 = [[احمدشاه قاجار]] | ||
| primeminister10= حسن پیرنیا | | primeminister10= [[حسن پیرنیا]] | ||
| term_start11 = ۸ مهر ۱۳۰۰ | | term_start11 = ۸ مهر ۱۳۰۰ | ||
| term_end11 = ۱۶ مهر ۱۳۰۰ | | term_end11 = ۱۶ مهر ۱۳۰۰ | ||
| monarch11 = [[احمدشاه قاجار]] | | monarch11 = [[احمدشاه قاجار]] | ||
| primeminister11= احمد قوام | | primeminister11= [[احمد قوام]] | ||
| predecessor11 = حسن اسفندیاری | | predecessor11 = [[حسن اسفندیاری]] | ||
| successor11 = اسدالله مشارالسلطنه|اسدالله قدیمی | | successor11 = [[اسدالله مشارالسلطنه|اسدالله قدیمی]] | ||
| office12 = [[فهرست استانداران آذربایجان|والی آذربایجان]] | | office12 = [[فهرست استانداران آذربایجان|والی آذربایجان]] | ||
| term_start12 = ۲۸ بهمن ۱۳۰۰ | | term_start12 = ۲۸ بهمن ۱۳۰۰ | ||
| term_end12 = ۲۰ تیر ۱۳۰۱ | | term_end12 = ۲۰ تیر ۱۳۰۱ | ||
| monarch12 = [[احمدشاه قاجار]] | | monarch12 = [[احمدشاه قاجار]] | ||
| primeminister12= حسن پیرنیا | | primeminister12= [[حسن پیرنیا]] | ||
| office13 = [[وزارت امور اقتصادی و دارایی|وزیر مالیه]] | | office13 = [[وزارت امور اقتصادی و دارایی|وزیر مالیه]] | ||
| term_start13 = ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | | term_start13 = ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | ||
| term_end13 = بهمن ۱۳۰۰ | | term_end13 = بهمن ۱۳۰۰ | ||
| monarch13 = [[احمدشاه قاجار]] | | monarch13 = [[احمدشاه قاجار]] | ||
| primeminister13= احمد قوام | | primeminister13= [[احمد قوام]] | ||
| predecessor13 = | | predecessor13 = | ||
| successor13 = | | successor13 = | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
| term_end14 = ۲ فروردین ۱۳۰۰ | | term_end14 = ۲ فروردین ۱۳۰۰ | ||
| monarch14 = [[احمدشاه قاجار]] | | monarch14 = [[احمدشاه قاجار]] | ||
| primeminister14= حسن پیرنیا | | primeminister14= [[حسن پیرنیا]] | ||
| birth_date = ۲۹ اردیبهشت ۱۲۵۸ | | birth_date = ۲۹ اردیبهشت ۱۲۵۸ | ||
| birth_place = [[تهران]]، [[ایران]] | | birth_place = [[تهران]]، [[ایران]] | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
| spouse = {{marriage|زهرا ضیاءالسلطنه|۱۲۸۰}} | | spouse = {{marriage|زهرا ضیاءالسلطنه|۱۲۸۰}} | ||
| children = احمد، غلام‌حسین، منصوره، ضیا اشرف، خدیجه | | children = احمد، غلام‌حسین، منصوره، ضیا اشرف، خدیجه | ||
| alma_mater = {{نشکن|مؤسسه مطالعات سیاسی پاریس|مدرسه علوم سیاسی پاریس}}{{سخ}}دانشگاه نوشاتل | | alma_mater = {{نشکن|[[مؤسسه مطالعات سیاسی پاریس|مدرسه علوم سیاسی پاریس]]}}{{سخ}}[[دانشگاه نوشاتل]] | ||
| religion = اسلام (شیعه) | | religion = [[اسلام]] ([[شیعه]]) | ||
| signature = mohammad mossadegh Signature.svg | | signature = mohammad mossadegh Signature.svg | ||
}}'''دکترمحمد مصدق''' در ۲۹ اردیبهشت ۱۲۶۱ هجری شمسی، مصادف با ۲۹ رجب ۱۲۹۹هجری قمری (۲۰می ۱۸۸۲میلادی) در محله سنگلج تهران متولد شد. پدرش میرزا هدایت الله از رجال متجدد و از اطرافیان میرزا تقی‌خان امیرکبیر بود. پدر دکتر محمد مصدق وزیردفتر و عموزاده میرزا یوسف‌خان مستوفی الممالک، صدراعظم پیشین ایران و مادرش، ملک‌تاج خانم، نجم‌السلطنه، نوه عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه قاجار و خواهر عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود. | }}'''دکترمحمد مصدق''' در ۲۹ اردیبهشت ۱۲۶۱ هجری شمسی، مصادف با ۲۹ رجب ۱۲۹۹هجری قمری (۲۰می ۱۸۸۲میلادی) در محله سنگلج تهران متولد شد. پدرش میرزا هدایت الله از رجال متجدد و از اطرافیان میرزا تقی‌خان امیرکبیر بود. پدر دکتر محمد مصدق وزیردفتر و عموزاده میرزا یوسف‌خان مستوفی الممالک، صدراعظم پیشین ایران و مادرش، ملک‌تاج خانم، نجم‌السلطنه، نوه عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه قاجار و خواهر عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
با شکست طرح جمهوری، رضاخان در صدد خلع احمدشاه قاجار و انتقال سلطنت به خودش از شیوه‌های قانونی برآمد و در همین رابطه، در ۹ آبان ۱۳۰۴ ماده واحده‌ای برای تغییر سلطنت به مجلس پنجم ارائه شد. دکتر مصدق، در یک سخنرانی، با ماده واحده‌ی تغییر سلطنت مخالفت کرد و مجلس را ترک کرد. ماده واحده تغییر سلطنت با ۸۰ رای موافق از ۸۵ نماینده حاضر تصویب شد و رضاخان به سلطنت موقت انتخاب شد، تا اینکه روز ۱۵ آذر مجلس موسسان با نطق رضاخان گشایش یافت و طی ۵جلسه در تاریخ ۲۲آذر اصول ۳۶،۳۷،۳۸ و ۴۰ متمم قانون اساسی را تغییر داد و سلطنت دائمی ایران به رضاخان پهلوی و اعقاب او واگذار گردید. | با شکست طرح جمهوری، رضاخان در صدد خلع احمدشاه قاجار و انتقال سلطنت به خودش از شیوه‌های قانونی برآمد و در همین رابطه، در ۹ آبان ۱۳۰۴ ماده واحده‌ای برای تغییر سلطنت به مجلس پنجم ارائه شد. دکتر مصدق، در یک سخنرانی، با ماده واحده‌ی تغییر سلطنت مخالفت کرد و مجلس را ترک کرد. ماده واحده تغییر سلطنت با ۸۰ رای موافق از ۸۵ نماینده حاضر تصویب شد و رضاخان به سلطنت موقت انتخاب شد، تا اینکه روز ۱۵ آذر مجلس موسسان با نطق رضاخان گشایش یافت و طی ۵جلسه در تاریخ ۲۲آذر اصول ۳۶،۳۷،۳۸ و ۴۰ متمم قانون اساسی را تغییر داد و سلطنت دائمی ایران به رضاخان پهلوی و اعقاب او واگذار گردید. | ||
مصدق در دوره ششم مجلس باز هم به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد. او در معرفی کابینه مستوفی‌الممالک با شرکت وثوق‌الدوله عاقد قرارداد ۱۹۱۹ در دولت و وکالت مجلس مخالفت کرد | مصدق در دوره ششم مجلس باز هم به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد. او در معرفی کابینه مستوفی‌الممالک با شرکت وثوق‌الدوله عاقد قرارداد ۱۹۱۹ در دولت و وکالت مجلس مخالفت کرد<ref>مصدق سالهای مبارزه و مقاومت جلد۱</ref> | ||
در زمان رضاشاه و با محکم شدن پایه‌های حکومت او بسیاری از شخصیتهای سیاسی و سیاستمداران با دستگاه حاکم همکاری کرده و بسیار نیز کناره گیری کردند. اما مصدق همواره به سیاستهای رضاخان انتقاد می‌کرد. از جمله مخالفتهای مصدق با سیاستهای رضاشاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | در زمان رضاشاه و با محکم شدن پایه‌های حکومت او بسیاری از شخصیتهای سیاسی و سیاستمداران با دستگاه حاکم همکاری کرده و بسیار نیز کناره گیری کردند. اما مصدق همواره به سیاستهای رضاخان انتقاد می‌کرد. از جمله مخالفتهای مصدق با سیاستهای رضاشاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۲: | ||
آیت‌الله طالقانی در سخنانش گفت: «برادران، خواهران، فرزندان گرامی، امروز، روز خاطره انگیزی است، برای ملت ما. همه در پیرامون تربت شخصیتی مبارز و تاریخی، جمع شده ایم. نام مرحوم دکتر محمد مصدق، برای همه‌ی ملت ایران و برای تاریخ ما و نهضت ما خاطره انگیز است. نام دکتر مصدق همان اندازه که برای هوشیاری، بیداری نهضت، مقاومت، قدرت ملی خاطره انگیز است، به همان اندازه برای دشمنان ما، دشمنان داخلی و خارجی، استعمار خارجی و عوامل استعمار داخلی، وحشت آور و نگرانی آور است. | آیت‌الله طالقانی در سخنانش گفت: «برادران، خواهران، فرزندان گرامی، امروز، روز خاطره انگیزی است، برای ملت ما. همه در پیرامون تربت شخصیتی مبارز و تاریخی، جمع شده ایم. نام مرحوم دکتر محمد مصدق، برای همه‌ی ملت ایران و برای تاریخ ما و نهضت ما خاطره انگیز است. نام دکتر مصدق همان اندازه که برای هوشیاری، بیداری نهضت، مقاومت، قدرت ملی خاطره انگیز است، به همان اندازه برای دشمنان ما، دشمنان داخلی و خارجی، استعمار خارجی و عوامل استعمار داخلی، وحشت آور و نگرانی آور است. | ||
دکتر مصدق ۱۲ سال پیش در حال تبعید، در میان این قلعه و بیابان، چشم از جهان دوخت، ولی قبر او، مزار او، نام او، همه‌ی اینها برای دشمنان ملت وحشت انگیز بود. چه سال هایی که گذشت، و مردم ما، ملت با وفای ما، ملت هوشیار ما، برای زیارت قبر او، برای زنده کردن نام و نهضت او، به سوی مزار او می آمدند، و پلیس و ماموران دژخیم و طاغوت، از زیارت کردن و فاتحه خواندن بالای او وحشت داشتند و همه راه ها را به روی ما و همه‌ی ملت ما، در این گوشه بیابان می بستند. چرا؟ مگر دکتر مصدق چه بود؟ دکتر مصدق خفته در خاک، چشم از جهان دوخته، چه وحشتی از او داشتند. دکتر مصدق مجموعه ای است، نام او، راه و روش او، از مبارزه بیش از نیم قرن ملت ایران. دکتر مصدق در پی نهضت های پیش از خود و ادامه‌ی نهضت های پس از وفاتش، حلقه ای و واسطه ای بود برای ادامه‌ی نهضت مردم ایران، علیه ظلم و استبداد و استعمار و استثمار. این نام و این مزار همیشه مورد توجه مردم ایران و دنیای آزاد و آزادیخواه بوده است و خواهد بود. امروز که ما در اطراف مزار او جمع شده ایم، بیش از اجتماع ظاهری ما، باید مرکز اجتماع فکری، اندیشه ای، انقلابی ملت ما باشد» | دکتر مصدق ۱۲ سال پیش در حال تبعید، در میان این قلعه و بیابان، چشم از جهان دوخت، ولی قبر او، مزار او، نام او، همه‌ی اینها برای دشمنان ملت وحشت انگیز بود. چه سال هایی که گذشت، و مردم ما، ملت با وفای ما، ملت هوشیار ما، برای زیارت قبر او، برای زنده کردن نام و نهضت او، به سوی مزار او می آمدند، و پلیس و ماموران دژخیم و طاغوت، از زیارت کردن و فاتحه خواندن بالای او وحشت داشتند و همه راه ها را به روی ما و همه‌ی ملت ما، در این گوشه بیابان می بستند. چرا؟ مگر دکتر مصدق چه بود؟ دکتر مصدق خفته در خاک، چشم از جهان دوخته، چه وحشتی از او داشتند. دکتر مصدق مجموعه ای است، نام او، راه و روش او، از مبارزه بیش از نیم قرن ملت ایران. دکتر مصدق در پی نهضت های پیش از خود و ادامه‌ی نهضت های پس از وفاتش، حلقه ای و واسطه ای بود برای ادامه‌ی نهضت مردم ایران، علیه ظلم و استبداد و استعمار و استثمار. این نام و این مزار همیشه مورد توجه مردم ایران و دنیای آزاد و آزادیخواه بوده است و خواهد بود. امروز که ما در اطراف مزار او جمع شده ایم، بیش از اجتماع ظاهری ما، باید مرکز اجتماع فکری، اندیشه ای، انقلابی ملت ما باشد»<ref>[https://www.enghelabe-eslami.com/component/content/article/21-didgagha/tarikhi/10664-2014-09-09-14-14-45.html انقلاب اسلام در هجرت]</ref> | ||
همجنین مسعود رجوی سخنرانی کرد و گفت: « ٰبه نام خدا و به نام خلق قهرمان ایران و به‌نام رهبر فقیدی که در این‌جا آرمیده است. رهبری استوار، سرسخت و سازش‌ناپذیر که نخستین بار درس مبارزه با استعمار را در مکتب او آموختیم. آن‌که در میهن خود غریب و در خانه‌اش در تبعید و در عین زنده بودن، چونان شهید به‌سر برد. از این‌رو جای آن است که بدواً خالصانه‌ترین درود انقلابی خود را نثار این آموزگار جنبشهای بزرگ ضداستعماری ملل اسیر و در زنجیر جهان کنیم؛ و همچنین درود بفرستیم به شهید پرافتخار، وزیر خارجه قهرمان دکتر محمد مصدق، شهید دکتر حسین فاطمی، قهرمان ملت ایران؛ و نیز درود بفرستیم به شهدای پرافتخار سی‌ام تیر… به همین مناسبت از کلمات تاریخی خود دکتر مصدق یاری می‌گیریم و درود بفرستیم باز هم به همه کسانی که به‌قول خود او «... در سیاست مملکت اهل سازش نیستند و تا آنجا که بتوانند مرد و مردانه می‌ایستند و یک‌دندگی به‌خرج می‌دهند...» و درود می‌فرستیم باز هم به کسانی که بقول خود ایشان «....در راه آزادی و استقلال ایران عزیز از همه چیز خود می‌گذرند...». <ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C#111 سخنرانی مسعود رجوی بر مزار دکتر مصدق]</ref> | همجنین مسعود رجوی سخنرانی کرد و گفت: « ٰبه نام خدا و به نام خلق قهرمان ایران و به‌نام رهبر فقیدی که در این‌جا آرمیده است. رهبری استوار، سرسخت و سازش‌ناپذیر که نخستین بار درس مبارزه با استعمار را در مکتب او آموختیم. آن‌که در میهن خود غریب و در خانه‌اش در تبعید و در عین زنده بودن، چونان شهید به‌سر برد. از این‌رو جای آن است که بدواً خالصانه‌ترین درود انقلابی خود را نثار این آموزگار جنبشهای بزرگ ضداستعماری ملل اسیر و در زنجیر جهان کنیم؛ و همچنین درود بفرستیم به شهید پرافتخار، وزیر خارجه قهرمان دکتر محمد مصدق، شهید دکتر حسین فاطمی، قهرمان ملت ایران؛ و نیز درود بفرستیم به شهدای پرافتخار سی‌ام تیر… به همین مناسبت از کلمات تاریخی خود دکتر مصدق یاری می‌گیریم و درود بفرستیم باز هم به همه کسانی که به‌قول خود او «... در سیاست مملکت اهل سازش نیستند و تا آنجا که بتوانند مرد و مردانه می‌ایستند و یک‌دندگی به‌خرج می‌دهند...» و درود می‌فرستیم باز هم به کسانی که بقول خود ایشان «....در راه آزادی و استقلال ایران عزیز از همه چیز خود می‌گذرند...». <ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C#111 سخنرانی مسعود رجوی بر مزار دکتر مصدق]</ref> | ||