دکتر محمد مصدق: تفاوت میان نسخه‌ها

دکتر محمد مصدق هنگام تشکیل کابینه‌ی دوم وثوق‌الدوله به اروپا رفت. اندکی بعد مشیرالدوله که به جای وثوق‌الدوله نخست وزیر شد او را برای تصدی وزارت عدلیه «دادگستری» به ایران دعوت کرد. مصدق از راه بندر بوشهر به ایران بازگشت. در فارس به درخواست عده‌ای از محترمین و طبقات و اقشار مختلف مردم که از نا امنیها و فشارهای حاکمان و والیان گذشته ناراضی بودند و طی تلگراف‌های متعدد از مشیرالدوله خواهان انتصاب وی به والی‌گری فارس بودند، از طرف نخست وزیر به ولایت فارس انتخاب شد. مصدق مدت شش‌ ماه در آن سمت باقی ماند. مصدق اولین شخصیت سیاسی بود که با کودتای سید ضیاء و رضاخان مخالفت کرد و آن‌را نپذیرفت. او اعلامیه‌های رژیم کودتا را در فارش منتشر نکرد. تلاشهایش برای تشویق احمد شاه برای مقاومت در برابر کودتا نتیجه نداد و از والی‌گری فارس استعفا داد. بعد از قبول استعفایش از طرف شاه عازم تهران شد. در نزدیکی اصفهان، حاکم اصفهان به او اطلاع داد که می‌خواهند او را دستگیر کنند و به او توصیه کرد که به چهارمحال و بختیاری برود. او به آنجا رفت که پس از مدتی کابینه سید ضیاء سقوط کرد و قوام السلطنه نخست وزیر شد و مصدق را به عنوان وزیر مالیه به شاه معرفی کرد. مصدق پس از آمدن به تهران به علت وجود «‌آرمیتاژ اسمیت » مستشار انگلیسی مالیه از قبول وزارت امتناع کرد. با رفتن اسمیت در آبان ۱۳۰۰ با گرفتن امتیازاتی از مجلس برای اصلاح آن وزارتخانه، قبول خدمت کرد. پس از سقوط کابینه قوام در سوم بهمن ۱۳۰۰ مشیر الدوله مأمور تشکیل دولت شد. نخست وزیر از مصدق خواست که حکومت آذربایجان را که در آن زمان اوضاع مساعدی نداشت بپذیرد. مصدق این شغل را به شرطی که ارتش در آنجا تحت امر او باشد پذیرفت. مصدق از بهمن ۱۳۰۰ تا تیر ۱۳۰۱ در آن سمت باقی ماند اما به خاطر دخالتهای فرمانده قشون آذربایجان در امور اداری آنجا که به دستور وزیر جنگ یعنی رضاخان صورت می‌گرفت کناره‌گیری کرد. مصدق در کابینه دوم مشیرالدوله پیرنیا از خرداد ۱۳۰۲ تا مهر۱۳۰۲ به وزارت خارجه منصوب شد. وی در این دوران کوتاه در مقابل ادعا و فشار مداوم انگلستان ایستادگی کرد و مانع دستیابی آن به برخی جزایر خلیج فارس از جمله ابوموسی و شیخ شعیب گردید.