۸٬۶۷۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
موج دوم انقلابهای ضداستعماری دربرابر دولتهای تحمیلی از سوی اروپا پس از جنگ دوم جهانی در آفریقا و آسیا ایجاد شد. در آفریقا، نبرد الجزایر علیه فرانسه (۱۹۶۲ ـ ۹۶۶) بیشترین خشونت در بین انقلابهای ضداستعماری بود که به استقلال این کشور منجر شد. با اینحال، انقلابهای قابلتوجه یا تلاشهای انقلابی نیز در کنیا و زیمبابوه (علیه رژیمهای مهاجر انگلیسی) و در گینۀ بیسائو، آنگولا، و موزامبیک (علیه حکومت استعماری پرتغال) رخ داد. در اکثر موارد، انقلابها از یک الگوی چینی پیروی میکردند و با جنگی چریکی علیه دولت آغاز میشدند. جنگهایی که در روستاها سازماندهی میشدند. | موج دوم انقلابهای ضداستعماری دربرابر دولتهای تحمیلی از سوی اروپا پس از جنگ دوم جهانی در آفریقا و آسیا ایجاد شد. در آفریقا، نبرد الجزایر علیه فرانسه (۱۹۶۲ ـ ۹۶۶) بیشترین خشونت در بین انقلابهای ضداستعماری بود که به استقلال این کشور منجر شد. با اینحال، انقلابهای قابلتوجه یا تلاشهای انقلابی نیز در کنیا و زیمبابوه (علیه رژیمهای مهاجر انگلیسی) و در گینۀ بیسائو، آنگولا، و موزامبیک (علیه حکومت استعماری پرتغال) رخ داد. در اکثر موارد، انقلابها از یک الگوی چینی پیروی میکردند و با جنگی چریکی علیه دولت آغاز میشدند. جنگهایی که در روستاها سازماندهی میشدند. | ||
===انقلاب در آسیا=== | ===انقلاب در آسیا=== | ||
در آسیا، تعدادی از قلمروهای استعماری بلافاصله پس از شکست ژاپن و خروج این کشور از دیگر سرزمینهای آسیایی بهدنبال استقلال خود قیام کردند. هند بزرگترین آنها بود. جنبش استقلال هند به رهبری گاندی به حاکمیت بریتانیا خاتمه داد. پس از استقلال، هند دچار | در آسیا، تعدادی از قلمروهای استعماری بلافاصله پس از شکست ژاپن و خروج این کشور از دیگر سرزمینهای آسیایی بهدنبال استقلال خود قیام کردند. هند بزرگترین آنها بود. جنبش استقلال هند به رهبری گاندی به حاکمیت بریتانیا خاتمه داد. پس از استقلال، هند دچار دو دستگی بین جمعیت مسلمان و هندو شد. ابتدا پاکستان از هند و سپس بنگلادش از پاکستان جدا شد. اما هندوستان بهصورت یک دموکراسی پایدار باقی ماند. پاکستان و بنگلادش دورههای متناوبی از دولتهای نظامی و غیر نظامی داشتهاند. | ||
استعمار فرانسه، در ویتنام، لائوس و کامبوج و استعمار هلند در اندونزی، پس از سال ۱۹۴۵ تلاش کردند سیستم سرکوبگر خود را حفظ کنند اما سرانجام با استفاده از زور اخراج شدند. پس ازاینکه فرانسویها در سال ۱۹۵۴ شکست خوردند، ایالاتمتحده با حمایت از دیکتاتوری در ویتنام جنوبی و کامبوج، از پیروزی کامل نیروهای انقلابی تحت رهبری [[هوشی مین]] جلوگیری کرد. تا اینکه پس از دو دهه جنگ، آمریکاییها سرانجام مجبور به عقبنشینی شدند، و دولت واحد ویتنام تشکیل شد. | |||
در چین، اولین جنبش انقلابی، شورش تای پین در اواسط قرن نوزدهم بود که هدف آن احداث یک دولت مسیحی الهامگرفته از مبلغان مذهبی بود. جنبش تای پین شکست خورد، اما مسیر انقلاب جمهوریخواهانهای را که سبب سرنگونی سلسلۀ چینگ در سال ۱۹۱۱ شد هموار کرد. | در چین، اولین جنبش انقلابی، شورش تای پین در اواسط قرن نوزدهم بود که هدف آن احداث یک دولت مسیحی الهامگرفته از مبلغان مذهبی بود. جنبش تای پین شکست خورد، اما مسیر انقلاب جمهوریخواهانهای را که سبب سرنگونی سلسلۀ چینگ در سال ۱۹۱۱ شد هموار کرد. | ||
در ژاپن، شوگونها که حاکمیت جزیره را از قرن هفدهم دراختیار داشتند، در سال ۱۸۶۵ | در ژاپن، شوگونها که حاکمیت جزیره را از قرن هفدهم دراختیار داشتند، در سال ۱۸۶۵ توسط ائتلافی از فرمانداران و اصلاحطلبان سامورایی سرنگون شدند. رژیم جدید میجی نظام سیاسی و اجتماعی ژاپن را با لغو رتبههای شوگونی و سامورایی و واردکردن علوم، صنایع، و مؤسسات دولتی از غرب مدرن کرد. | ||
در ایران انقلاب مشروطۀ مدرن در سال ۱۹۰۵ رخ داد. | در ایران انقلاب مشروطۀ مدرن در سال ۱۹۰۵ رخ داد. و پس از آن دولت ملی دکتر مصدق تشکیل شد که اقدام به ملی کردن صنعت نفت ایران کرد که الگوی کشورهای دیگر خاورمیانه شد. | ||
در مصر، خانوادۀ سلطنتی در سال ۱۹۵۲ توسط رژیم ملیگرای جمال عبدالناصر سرنگون شد و موفقیت او الهامبخش دیگر انقلاب های خاورمیانه بهویژه در یمن، عراق، و سودان شد. | در مصر، خانوادۀ سلطنتی در سال ۱۹۵۲ توسط رژیم ملیگرای جمال عبدالناصر سرنگون شد و موفقیت او الهامبخش دیگر انقلاب های خاورمیانه بهویژه در یمن، عراق، و سودان شد. | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
در افغانستان، ظاهرشاه، حاکم سنتی، در سال ۱۹۷۳ سرنگون و اعلام جمهوری شد. | در افغانستان، ظاهرشاه، حاکم سنتی، در سال ۱۹۷۳ سرنگون و اعلام جمهوری شد. | ||
انقلابهای | انقلابهای ملی و ضداستعماری برای ایجاد رژیمهای دموکراتیک مبتنیبر قانون اساسی بود. این انقلابها اغلب گروه کثیری از خردهمالکان، صنعتگران، بازرگانان متوسط، و کارگران ماهر را در بر میگرفت. در این تحولات در مواردی، یک فرد موفق میشد حمایتهای مدنی و نظامی را مدیریت کند و قدرت بیشتری را در دستان خود متمرکز کند. ولی ساختار طبقاتی جامعه را تغییر نمیدادند. آنها انتخابات را مهندسی میکردند و دادگاههای قانون اساسی و مجلسین را به یک شکل بی محتوا تبدیل میکردند. این افراد بعدها دیکتاتوری پیشه کردند و با نام بردن صوری از قانون اساسی حکومت میکردند، | ||
اولین دیکتاتور از این نوع دیکتاتوری دیاز در مکزیک بود که سقوط کرد و انتخابات ساختگی او در سال ۱۹۱۰ موجب شورشهای روستایی و شهری شد.[[پرونده:انقلاب ایران.JPG|جایگزین=انقلاب ایران|بندانگشتی|تصاویری از انقلابیون ایران در سه دوره تاریخی]]دیکتاتور دیگر باتیستیا در کوبا بود که در سال ۱۹۵۹ توسط یک ائتلاف دهقانی شهری به رهبری فیدل کاسترو سرنگون شد. | اولین دیکتاتور از این نوع دیکتاتوری دیاز در مکزیک بود که سقوط کرد و انتخابات ساختگی او در سال ۱۹۱۰ موجب شورشهای روستایی و شهری شد.[[پرونده:انقلاب ایران.JPG|جایگزین=انقلاب ایران|بندانگشتی|تصاویری از انقلابیون ایران در سه دوره تاریخی]]دیکتاتور دیگر باتیستیا در کوبا بود که در سال ۱۹۵۹ توسط یک ائتلاف دهقانی شهری به رهبری فیدل کاسترو سرنگون شد. | ||
در کرۀ جنوبی شورشهای مردمی در سال ۱۹۶۰ به رژیم ری پایان داد. | در کرۀ جنوبی شورشهای مردمی در سال ۱۹۶۰ به رژیم سینگمان ری پایان داد. | ||
در سال ۱۹۴۷، رادیکالهای ارتش پرتغالی، مارسلو کائنتو را سرنگون کردند که دیکتاتوری سالازار را به ارث برده بود. | در سال ۱۹۴۷، رادیکالهای ارتش پرتغالی، مارسلو کائنتو را سرنگون کردند که دیکتاتوری سالازار را به ارث برده بود. | ||
خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
سال ۱۹۷۹، محمد رضاه شاه در ایران پس از ۳۵ سال سلطنت با خیزش و قیام عمومی و سراسری مردم سرنگون شد. | سال ۱۹۷۹، محمد رضاه شاه در ایران پس از ۳۵ سال سلطنت با خیزش و قیام عمومی و سراسری مردم سرنگون شد. | ||
در همان سال، چریکهای شهری و روستایی که از حزب ساندینیست حمایت میکردند آخرین سوموزا را در نیکاراگوئه مجبور به فرار کردند. | در همان سال، چریکهای شهری و روستایی که از حزب ساندینیست حمایت میکردند آخرین دیکتاتور از خانواده سوموزا را در نیکاراگوئه مجبور به فرار کردند. | ||
در سال ۱۹۸۶ در فیلیپین، اعتراضات علیه انتخابات جعلی، مارکوس را از قدرت کنار زد. این انقلابها اگرچه در اهدافشان مشابه بودند، منابع و دستاوردهای آنها بهطور گستردهای باهم تفاوت داشت. در مکزیک، نیکاراگوئه و کوبا ارتشهای دهقانی نقش مهمی ایفا کردند. در کره، ایران، پرتغال و فیلیپین معترضان شهری و سربازان فراری، بازیگران اصلی انقلاب بودند. | در سال ۱۹۸۶ در فیلیپین، اعتراضات علیه انتخابات جعلی، مارکوس را از قدرت کنار زد. این انقلابها اگرچه در اهدافشان مشابه بودند، منابع و دستاوردهای آنها بهطور گستردهای باهم تفاوت داشت. در مکزیک، نیکاراگوئه و کوبا ارتشهای دهقانی نقش مهمی ایفا کردند. در کره، ایران، پرتغال و فیلیپین معترضان شهری و سربازان فراری، بازیگران اصلی انقلاب بودند. |
ویرایش