۱٬۶۵۱
ویرایش
انقلاب فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| notes = | | notes = | ||
| sidebox = | | sidebox = | ||
}}'''انقلاب فرهنگی''' تصمیمی بود که خمینی در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ خورشیدی با هدف پاک‌سازی استادان و دانشجویانی که از دید حکومت جمهوری اسلامی ایران، «غرب‌زده» به‌شمار می‌رفتند، صورت پذیرفت. انقلاب فرهنگی هدفش را اسلامی‌سازی دانشگاه‌های مدرن و از بین بردن فاصله بین دو نظام آموزش عالی مجزای حوزوی و دانشگاهی قرار داد. البته با گذشت زمان و کنار رفتن پرده های ابهام بیشتر آشکار شد که هدف اصلی آن حذف مخالفان و روشنفکران و هواداران جریان‌های سیاسی مخالف بود. دانشگاه در آن زمان محلی بود که روشنفکران، فعالان سیاسی و هواداران جریان‌های سیاسی مختلف می‌توانستند در آن برای اهداف خود فعالیت کنند.<ref> | }}'''انقلاب فرهنگی''' تصمیمی بود که خمینی در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ خورشیدی با هدف پاک‌سازی استادان و دانشجویانی که از دید حکومت جمهوری اسلامی ایران، «غرب‌زده» به‌شمار می‌رفتند، صورت پذیرفت. انقلاب فرهنگی هدفش را اسلامی‌سازی دانشگاه‌های مدرن و از بین بردن فاصله بین دو نظام آموزش عالی مجزای حوزوی و دانشگاهی قرار داد. البته با گذشت زمان و کنار رفتن پرده های ابهام بیشتر آشکار شد که هدف اصلی آن حذف مخالفان و روشنفکران و هواداران جریان‌های سیاسی مخالف بود. دانشگاه در آن زمان محلی بود که روشنفکران، فعالان سیاسی و هواداران جریان‌های سیاسی مختلف می‌توانستند در آن برای اهداف خود فعالیت کنند.<ref name=":1">[https://event.mojahedin.org/i/events/4844 کودتای موسوم به انقلاب فرهنگی]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref> | ||
دانشگاه که در [[انقلاب ضد سلطنتی]] نقشی فعال داشت، پس از انقلاب، محلی بود که دانشجویان در آن با استفاده از آزادی موجود، به تبادل نظر و بحث نشسته و فعالیت می‌کردند. | دانشگاه که در [[انقلاب ضد سلطنتی]] نقشی فعال داشت، پس از انقلاب، محلی بود که دانشجویان در آن با استفاده از آزادی موجود، به تبادل نظر و بحث نشسته و فعالیت می‌کردند. | ||
جمعی رنگارنگ از هواداران جریانات سیاسی، دانشجویان پیشگام (هوادار سازمان چریک‌های فدایی خلق)، انجمن دانشجویان مسلمان، (هوادار سازمان مجاهدین خلق)، و دانشجویان هوادار راه‌کارگر، پیکار هرکدام برای خود دفتری در دانشگاهها داشتند. می‌توان گفت ضعیف‌ترین گروه، مجموعه‌ای از دانشجویان طرفدار حکومت با نام انجمن اسلامی دانشجویان بود. این مجموعه اگر چه بسیار کوچک بوده و پایگاه فکری مستحکم و قابلیت فعالیت گسترده نداشت اما متعلق به حکومت و در جهت پیشبرد خطوط [[روح‌الله خمینی|خمینی]] عمل می کرد.<ref> | جمعی رنگارنگ از هواداران جریانات سیاسی، دانشجویان پیشگام (هوادار سازمان چریک‌های فدایی خلق)، انجمن دانشجویان مسلمان، (هوادار سازمان مجاهدین خلق)، و دانشجویان هوادار راه‌کارگر، پیکار هرکدام برای خود دفتری در دانشگاهها داشتند. می‌توان گفت ضعیف‌ترین گروه، مجموعه‌ای از دانشجویان طرفدار حکومت با نام انجمن اسلامی دانشجویان بود. این مجموعه اگر چه بسیار کوچک بوده و پایگاه فکری مستحکم و قابلیت فعالیت گسترده نداشت اما متعلق به حکومت و در جهت پیشبرد خطوط [[روح‌الله خمینی|خمینی]] عمل می کرد.<ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C/a-17267165 انقلاب فرهنگی بزرگترین یورش در سیاسی‌ترین دوره جنبش دانشجویی]، سایت دویچه‌وله فارسی</ref> | ||
هدف دانشجویان و دانشگاهیان جا انداختن آزادی‌های سیاسی و بازگشت جامعه به روال عادی زندگی و برگرداندن کلاسهای درس به مجرای آکادمیک خود بود. اما با حمله به دانشگاه و انقلاب فرهنگی تمامی این اهداف ناموفق ماند<ref | هدف دانشجویان و دانشگاهیان جا انداختن آزادی‌های سیاسی و بازگشت جامعه به روال عادی زندگی و برگرداندن کلاسهای درس به مجرای آکادمیک خود بود. اما با حمله به دانشگاه و انقلاب فرهنگی تمامی این اهداف ناموفق ماند.<ref name=":2" /> | ||
خمینی که در سخنرانی‌های مختلف فضای آن‌زمان جامعه را علیه گروههای اپوزیسیون تهییج می‌کرد، در سخنرانی خود در روزهای پایانی فروردین ۵۹ حکم نهایی را در مورد آن‌ها داد. او از برچیدن دفاتر گروههای اپوزیسیون ظرف سه روز و زدوده شدن نیروهای وابسته به شرق و غرب سخن گفت. | خمینی که در سخنرانی‌های مختلف فضای آن‌زمان جامعه را علیه گروههای اپوزیسیون تهییج می‌کرد، در سخنرانی خود در روزهای پایانی فروردین ۵۹ حکم نهایی را در مورد آن‌ها داد. او از برچیدن دفاتر گروههای اپوزیسیون ظرف سه روز و زدوده شدن نیروهای وابسته به شرق و غرب سخن گفت. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
بعد از کشمکش‌هایی که با خونریزی و اعمال خشونت همراه بود، سرانجام بعد از یک هفته درگیری پایان یافت و مراکز آموزش عالی برای مدتی نامعلوم تعطیل شدند. حدود دو سال طول کشید تا مجددا آموزش عالی در ایران به جریان افتد. بسیاری این تعطیلی را یک فاجعه آموزشی دانسته‌اند. پس از آن هیئت‌هایی از طرف سازمان‌دهندگان انقلاب فرهنگی به تصفیه هزاران استاد دانشگاه و دانشجو پرداخته و آن‌ها از دانشگاه اخراج کردند. | بعد از کشمکش‌هایی که با خونریزی و اعمال خشونت همراه بود، سرانجام بعد از یک هفته درگیری پایان یافت و مراکز آموزش عالی برای مدتی نامعلوم تعطیل شدند. حدود دو سال طول کشید تا مجددا آموزش عالی در ایران به جریان افتد. بسیاری این تعطیلی را یک فاجعه آموزشی دانسته‌اند. پس از آن هیئت‌هایی از طرف سازمان‌دهندگان انقلاب فرهنگی به تصفیه هزاران استاد دانشگاه و دانشجو پرداخته و آن‌ها از دانشگاه اخراج کردند. | ||
==تاریخچه‌ی انقلاب فرهنگی== | ==تاریخچه‌ی انقلاب فرهنگی== | ||
یکی از اهدف تعطیلی دانشگاهها و آغاز طرح انقلاب فرهنگی که به دستور خمینی و حمایت سایر دست اندرکاران جمهوری اسلامی اجرا شده بود، یکپارچه‌سازی و تصفیه‌ی دانشگاه از عوامل عموما مخالف در دانشگاهها بود.<ref> | یکی از اهدف تعطیلی دانشگاهها و آغاز طرح انقلاب فرهنگی که به دستور خمینی و حمایت سایر دست اندرکاران جمهوری اسلامی اجرا شده بود، یکپارچه‌سازی و تصفیه‌ی دانشگاه از عوامل عموما مخالف در دانشگاهها بود.<ref>[http://www.bartarinha.ir/fa/news/197495/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C چرا انقلاب فرهنگی؟]، سایت برترینها</ref> | ||
بعد از انقلاب ضد سلطنتی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریک‌های فدایی خلق]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] در دانشگاه به تبلیغ و تشکیل کلاسهای تئوری و برگزاری میتینگ می‌پرداختند. همچنین سازمان مجاهدین خلق ایران که اساسا توسط دانشجویان پایه ریزی شده بود در میان دانشگاهیان و اساتید دانشگاه هواداران بسیاری داشتند. | بعد از انقلاب ضد سلطنتی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریک‌های فدایی خلق]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] در دانشگاه به تبلیغ و تشکیل کلاسهای تئوری و برگزاری میتینگ می‌پرداختند. همچنین سازمان مجاهدین خلق ایران که اساسا توسط دانشجویان پایه ریزی شده بود در میان دانشگاهیان و اساتید دانشگاه هواداران بسیاری داشتند. | ||
===کلاسهای تببین مسعود رجوی=== | ===کلاسهای تببین مسعود رجوی=== | ||
درحقیقت پس از انقلاب و ساقط شدن [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]]، برای سران جمهوری اسلامی چنین فضایی قابل تحمل نبود. آن‌ها قصد داشتند دانشگاه را از عناصر سیاسی خالی کرده و آن را با اهداف خود همسو سازند. در آن زمان سرکوب مخالفین در خیابان‌ها آغاز شده بود و محیط دانشگاه نیز از نظر حکومت نباید به محیط امنی برای فعالیت‌های سیاسی تبدیل می‌شد. یکی از موانع جدی که بعدها معلوم شد تهدید شماره یک در ذهن خمینی به شمار می رفت کلاسهای تبیین جهان مسعود رجوی در دانشگاه صنعتی شریف بود.<ref | درحقیقت پس از انقلاب و ساقط شدن [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]]، برای سران جمهوری اسلامی چنین فضایی قابل تحمل نبود. آن‌ها قصد داشتند دانشگاه را از عناصر سیاسی خالی کرده و آن را با اهداف خود همسو سازند. در آن زمان سرکوب مخالفین در خیابان‌ها آغاز شده بود و محیط دانشگاه نیز از نظر حکومت نباید به محیط امنی برای فعالیت‌های سیاسی تبدیل می‌شد. یکی از موانع جدی که بعدها معلوم شد تهدید شماره یک در ذهن خمینی به شمار می رفت کلاسهای تبیین جهان مسعود رجوی در دانشگاه صنعتی شریف بود.<ref name=":1" />[[پرونده:مسعود رجوی در دانشگاه صنعتی شریف -۱۳۵۸.jpg|جایگزین=مسعود رجوی در دانشگاه صنعتی شریف -۱۳۵۸|بندانگشتی|مسعود رجوی در دانشگاه صنعتی شریف -۱۳۵۸|پیوند=https://www.iran-pedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF_%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_-%DB%B1%DB%B3%DB%B5%DB%B8.jpg]]در این دوران مسعود رجوی در نیمه سال ۱۳۵۸ کلاس‌هایی را تحت عنوان تبیین جهان در دانشگاه صنعتی شریف آغاز نمود که به آموزش فلسفه و ایدئولوژی مجاهدین می‌پرداخت. در این کلاس‌ها بیش از ۱۰ هزار نفر شرکت می‌کردند. سپس فیلم‌ها و فایل صوتی آن و همچنین متون پیاده شده آن در سراسر کشور توزیع می‌شد. هم اکنون کتابی در ۱۶ جلد به نام تبیین جهان وجود دارد که نتیجه ۱۶ جلسه از کلاسهای مسعود رجوی است. | ||
در ۹ فروردین ۱۳۵۹ روزنامه فرانسوی لوموند دراین‌باره نوشت:<blockquote>«یکی از وقایع بسیار مهمی که نباید در تهران از دست داد، دروس فلسفه مقایسه‌ای است که آقای مسعود رجوی هر جمعه بعد از ظهر تدریس می‌کند. در حدود ۱۰هزار نفر با ارائه کارت ورودی در زمین چمن دانشگاه شریف به مدت ۳ ساعت به سخنان رهبر مجاهدین خلق گوش فرا می‌دهند. آقای [[مسعود رجوی]] با سخنوری آموزنده‌اش و نیز جوانی خود (وی ۳۲ سال بیشتر سن ندارد) طرفدار بسیار دارد. میتینگ‌های سیاسی‌یی که وی در پایتخت و شهرستان‌ها برگزار می‌کند، توده‌های ۱۰۰ هزار نفری، ۲۰۰ هزار نفری و بعضی اوقات ۳۰۰ هزار نفری را جلب می‌کند.»<ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C مسعود رجوی و فراز و نشیب‌های مبارزه با دو دیکتاتوری]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref></blockquote>این کلاس‌ها البته از طرف حاکمیت خمینی که می‌رفت بر همه امور سلطه پیدا کند، قابل تحمل نبود اما خمینی به‌علت شرایط انتخابات نمی‌خواست تا پیش از انتخابات مقابل نسل جوان و دانشجویان فعال در آن زمان بایستد. پس از پایان انتخابات در بهمن ماه همان سال با یک کودتای فرهنگی که به بستن دانشگاهها منجر شد، کلاسهای مسعود رجوی نیز تعطیل گردید و ناتمام ماند.<ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C مسعود رجوی و فراز و نشیب‌های مبارزه با دو دیکتاتوری]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref> | در ۹ فروردین ۱۳۵۹ روزنامه فرانسوی لوموند دراین‌باره نوشت:<blockquote>«یکی از وقایع بسیار مهمی که نباید در تهران از دست داد، دروس فلسفه مقایسه‌ای است که آقای مسعود رجوی هر جمعه بعد از ظهر تدریس می‌کند. در حدود ۱۰هزار نفر با ارائه کارت ورودی در زمین چمن دانشگاه شریف به مدت ۳ ساعت به سخنان رهبر مجاهدین خلق گوش فرا می‌دهند. آقای [[مسعود رجوی]] با سخنوری آموزنده‌اش و نیز جوانی خود (وی ۳۲ سال بیشتر سن ندارد) طرفدار بسیار دارد. میتینگ‌های سیاسی‌یی که وی در پایتخت و شهرستان‌ها برگزار می‌کند، توده‌های ۱۰۰ هزار نفری، ۲۰۰ هزار نفری و بعضی اوقات ۳۰۰ هزار نفری را جلب می‌کند.»<ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C مسعود رجوی و فراز و نشیب‌های مبارزه با دو دیکتاتوری]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref></blockquote>این کلاس‌ها البته از طرف حاکمیت خمینی که می‌رفت بر همه امور سلطه پیدا کند، قابل تحمل نبود اما خمینی به‌علت شرایط انتخابات نمی‌خواست تا پیش از انتخابات مقابل نسل جوان و دانشجویان فعال در آن زمان بایستد. پس از پایان انتخابات در بهمن ماه همان سال با یک کودتای فرهنگی که به بستن دانشگاهها منجر شد، کلاسهای مسعود رجوی نیز تعطیل گردید و ناتمام ماند.<ref>[https://www.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C مسعود رجوی و فراز و نشیب‌های مبارزه با دو دیکتاتوری]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref> | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
«... اگر در ظرف ۳روز از صبح شنبه (۳۰فروردین) تا پایان روز دوشنبه (اول اردیبهشت) این ستادهای عملیاتی گروههای گوناگون برچیده نشوند شورای انقلاب مصمّم است که همه با هم یعنی رئیس‌جمهوری (بنی صدر) و اعضای شورا مردم را فراخوانند و همراه با مردم در دانشگاهها حاضر شوند و این کانونهای اختلاف را برچینند».<ref>[http://irankhabarnews.blogspot.com/2018/06/blog-post_3.html خمینی کیست؟]، آژانس ایران خبر</ref> | «... اگر در ظرف ۳روز از صبح شنبه (۳۰فروردین) تا پایان روز دوشنبه (اول اردیبهشت) این ستادهای عملیاتی گروههای گوناگون برچیده نشوند شورای انقلاب مصمّم است که همه با هم یعنی رئیس‌جمهوری (بنی صدر) و اعضای شورا مردم را فراخوانند و همراه با مردم در دانشگاهها حاضر شوند و این کانونهای اختلاف را برچینند».<ref>[http://irankhabarnews.blogspot.com/2018/06/blog-post_3.html خمینی کیست؟]، آژانس ایران خبر</ref> | ||
===موضع‌گیری بنی صدر در مورد انقلاب فرهنگی=== | ===موضع‌گیری بنی صدر در مورد انقلاب فرهنگی=== | ||
در فروردین ماه سال ۱۳۵۹ دولت بنی صدر به گروههای سیاسی سه روز مهلت داد که دفاتر خود را به بیرون دانشگاه انتقال دهند. او گفت:[[پرونده:بنی‌صدر و خمینی.jpg|جایگزین=بنی‌صدر و خمینی|بندانگشتی|بنی‌صدر و خمینی|پیوند=https://www.iran-pedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D9%88_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C.jpg]]<blockquote>«ما نمی خواهیم در دانشگاه هیچ گروهی را تصفیه کنیم یا بگوییم نفس نکشد، اما کجای دنیا یک گروهی ۵۹ اتاق در اختیار دارد و هرجور بخواهد رتق و فتق می کند؟ دانشگاه جای بحث آزاد است، اما جای تبدیل شدن به ستاد نیست». </blockquote>بنی صدر دانشجوها را تهدید کرد که در صورت تعطیل نکردن دفاتر، خودش وارد قضیه شود: «سه روز قرار گذاشتیم که دانشگاه را به حالت اول بازگردانند و آن‌ها بساطشان را از دانشگاه برچینند اگر فکر کنند حرفی است که می زنیم بدون اینکه دنباله داشته باشد من خودم از مردم دعوت می کنم با خود و اعضای شورای انقلاب در دانشگاه ها حضور داشته باشند و ما آن ستادها را تعطیل می کنیم.»<ref> | در فروردین ماه سال ۱۳۵۹ دولت بنی صدر به گروههای سیاسی سه روز مهلت داد که دفاتر خود را به بیرون دانشگاه انتقال دهند. او گفت:[[پرونده:بنی‌صدر و خمینی.jpg|جایگزین=بنی‌صدر و خمینی|بندانگشتی|بنی‌صدر و خمینی|پیوند=https://www.iran-pedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D9%88_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C.jpg]]<blockquote>«ما نمی خواهیم در دانشگاه هیچ گروهی را تصفیه کنیم یا بگوییم نفس نکشد، اما کجای دنیا یک گروهی ۵۹ اتاق در اختیار دارد و هرجور بخواهد رتق و فتق می کند؟ دانشگاه جای بحث آزاد است، اما جای تبدیل شدن به ستاد نیست». </blockquote>بنی صدر دانشجوها را تهدید کرد که در صورت تعطیل نکردن دفاتر، خودش وارد قضیه شود: «سه روز قرار گذاشتیم که دانشگاه را به حالت اول بازگردانند و آن‌ها بساطشان را از دانشگاه برچینند اگر فکر کنند حرفی است که می زنیم بدون اینکه دنباله داشته باشد من خودم از مردم دعوت می کنم با خود و اعضای شورای انقلاب در دانشگاه ها حضور داشته باشند و ما آن ستادها را تعطیل می کنیم.»<ref>[https://www.radiozamaneh.com/44061 بازخوانی انقلاب فرهنگی]، رادیو زمانه</ref> | ||
==اعلامیه دوم شورای انقلاب وفشار بر گروههای دانشجویی در اجرای طرح انقلاب فرهنگی== | ==اعلامیه دوم شورای انقلاب وفشار بر گروههای دانشجویی در اجرای طرح انقلاب فرهنگی== | ||
صدور اعلامیه دوم شورای انقلاب فشار بر روی گروههای دانشجویی دگر اندیش افزایش پیدا می‌کند. مفاد این اعلامیه به شرح زیر است: | صدور اعلامیه دوم شورای انقلاب فشار بر روی گروههای دانشجویی دگر اندیش افزایش پیدا می‌کند. مفاد این اعلامیه به شرح زیر است: | ||