کاربر:Alirezara/۲صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

در ادامه روند تحولات در ایران به شکلی پیش رفت که کنترل اوضاع از دست حکومت شاه خارج شد و اعتراضات علیه شاه هر روز گسترده‌تر می‌شد. در نهایت با قیام میلیونی و سراسری مردم ایران و تسخیر پادگان‌ها و آزاد کردن مقرهای نظامی و انتظامی توسط مردم، حکومت پهلوی از هم پاشید و سرنگون شد. پایان چکیده   

در اين كنفرانس كه در سال ۱۳۵۴ با شركت 35 دولت برگزار شد، تصميمات مهمي درباره اجراي مقررات حقوق بشر در جهان اتخاذ گرديد  با جو مساعدي كه در زمينه‌ی توجه به حقوق  انساني و نوع‌دوستي پيش آمد، سياست حقوق بشر پاسخي به افكار عمومي جهاني بود.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/672820/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D9%86-%D8%AF بررسی منشأ سیاست حقوق بشر کارتر و آثار آن در ایران - نوشته‌ی فریبا اسدی]</ref> اوکی شد

سایروس ونس در مورد اهداف آمریکا می گوید: <blockquote>«اهداف عمده امریکا از ژاندارمی ایران در خلیج فارس عبارت است از تأمین ثبات و امنیت منطقه برای حفظ منافع بلوک غرب، تضمین صدور نفت به کشورهای غربی، ایجاد سدی مستحکم و مطمئن در مقابل اهداف و سیاستهای توسعه طلبانه شوروی و بهره برداری از حمایتهای ایران به عنوان هم پیمان و دوست صمیمی غرب در سازمان اوپک.»<ref name=":1">[https://ir-psri.com/print.php?Page=ViewArticle&ArticleID=2315 آمریکا؛ سقوط شاه و پیروزی انقلاب اسلامی ایران]</ref> اوکی شد</blockquote>

کارتر در سخنرانی افتتاحیه‌ی خود خطوط اصلی سیاست خارجی‌اش را این‌طور بیان کرد:<blockquote>«تعهد ما به حقوق بشر بایستی مطلق باشد... اقویا نبایستی ضعفا را اذیت و آزار کنند و کرامت انسانی بایستی تقویت شود... برای این‌که با خودمان صادق باشیم، بایستی با دیگران نیز صادق باشیم. ما در خارج ازکشور به گونه‌ای رفتار نخواهیم کرد که قوانین و استانداردهای داخلی‌مان را نقض کنیم، زیرا می‌دانیم که اعتمادی که ملت ما به دست می‌آورد برای قدرت ما حیاتی است. اکنون دنیا سرشار از یک روحیه‌ی جدید است. ملت‌ها بیش از پیش و با آگاهی سیاسی افزون‌تری مطالبه‌گری می‌کنند و در زیر این خوشید طالب جایگاه خویشند، نه صرفا برای بهره بردن از وضعیت فیزیکی‌شان، بلکه برای برخورداری از حقوق اساسی بشر. اشتیاق برای آزادی در حال افزایش است. برای بهره‌برداری از این روحیه، وظیفه‌ای خطیر و بلندپروازانه‌تر از کمک به ایجاد دنیایی عادلانه، صلح‌آمیز و حقیقتا انسانی برای آمریکا در آغاز این دوران جدید وجود ندارد. (کارتر- ۲۰ ژانویه ۱۹۷۷)</blockquote>کارتر سیاست خارجی‌ خود را بر ۵ اصل بنا نهاد که اصل اول آن مربوط به حقوق بشر بود.<blockquote>«اصل اول: ما بر تعهد آمریکا به حقوق بشر به‌عنوان یک اصل اساسی سیاست خارجی‌مان تاکید کرده‌ایم. ... آن‌چه احتمالا بیش از هر چیز دیگر ما را متحد می‌کند اعتقاد به آزادی انسان است. ما از دنیا می‌خواهیم که بداند ملت ما حامی چیزی بیش از شکوفایی مالی است. این بدان معنا نیست که ما سیاست خارجی‌مان را بر اساس اصول اخلاقی متصلب اجرا می‌کنیم. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که ناقص است و برای همیشه ناقص خواهد بود. دنیا پیچیده و مبهم است و برای همیشه پیچیده و مبهم خواهد بود. (کارترـ ۲۲ می ۱۹۷۷)</blockquote>لینکلن بلومفیلد معتقد است:  <blockquote>«سیاست خارجی حقوق بشری کارتر مبتنی بر حرکت تاریخی پاندولی میان عمل‌گرایی (پراگماتیسم) و ایده‌آلیسم آمریکایی بود. اگرچه این سیاست بازنمایی یک تغییر عمده به حساب می‌آمد اما از قبل در ابتکارات کنگره پیش بینی شده بود و سپس ادامه یافت. مسأله حقوق بشر هم مانند هر سیاست جدیدی پس از دوران اولیه‌ی ماه عسل به یک مسأله‌ي مناقشه برانگیز بروکراتیک و دیپلماتیک تبدیل شد، برای سازگاری با واقعیت‌ها دچار تغییر شد و نهایتا با بحران ایران و افغانستان به محاق رفت.»<ref>[http://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_3429_ed931b3e1a782bb3001644cc7bd6aa6f.pdf دکترین کارتر: دفاع از حقوق بشر یا حمایت از دیکتاتوری؟] - جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، سال نهم شماره‌ی سوم، پاییز ۱۳۹۷</ref>اوکی شد</blockquote>

شرایط جامعه ایران در اواخر دوران پهلوی به شکلی بود که شکاف بین حاکمیت و مردم روزبه‌روز بیشتر می‌شد. شاه تقریبا تمامی راه‌های ارتباطی بین حاکمیت و اقشار و طبفات مختلف مردم را بسته بود و اساس قدرت حکومت خود را نه بر اساس مشروعیت مردمی بلکه بر قدرت نظامی و پلیسی خود بنا نهاده بود.<ref name=":2">ایران بین دو انقلاب - یرواند آبراهامیان</ref> اوکی شد

با علنی شدن و اعلام موجودیت این دو سازمان بسیاری از جوانان به خصوص دانشجویان برای مبارزه با دیکتاتوری به این دو سازمان روی آوردند. سازمان‌های انقلابی اقبال گسترده‌ای در میان توده‌ی مردم یافتند چرا که مشی مسلحانه‌ی آن‌ها بن‌بست مبارزاتی را که از سال ۱۳۴۲ بر جامعه حکفرما شده بود را شکست. شکل گیری سازمان‌های انقلابی در ایران جامعه را به سمت یک رویارویی رادیکال با حاکمیت پیش می‌برد. اوکی شد

شاه  ابتدا با توجه به خطوط کلی اعلام شده از طرف کارتر در کارزار انتخاباتی که مبتنی بر دو پایه‌ی  محدودیت در فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی که حقوق بشر را نادیده میگیرند و احترام به حقوق انسان و حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق بشر بود، اقتدار خود را درخطرمی‌دید. از همین رو از طریق اردشیر زاهدی سفیر خود در آمریکا به کارزار انتخاباتی جرالد فورد رقیب کارتر کمک مالی کرد. دمکرات‌ها از این موضوع آگاه شدند و زبیگنیو برژینسکی، رئیس آینده شورای امنیت ملی در حکومت کارتر، رفتار زاهدی را به علت مهمانی‌های باشکوهی که می داد و عادت وی به دادن هدایای گرانب‌ها به نمایندگان کنگره و مطبوعات امریکا «مایه ی ننگ» نامید و دیوید آرون مشاور آینده ی کارتر گفت:  <blockquote>«اگر شاه گمان می کند در زمینه ی تسلیحات می تواند هرچه را که بخواهد به دست آورد با آنچه دور از انتظار اوست روبه رو خواهد شد.»<ref name=":1" /></blockquote>هنگامي كه كارتر دموكرات در انتخابات رياست جمهوري آمريكا بر رقيب جمهوري‌خواه خود پيروز شد، شاه متوجه شد، گرچه ايالات متحده هنوز او را يك متحد مهم تلقي مي‌كند، اما روزهاي فروش نامحدود اسلحه و ناديده گرفتن شكنجه‌هاي ساواك در آمريكا سپري شده است. بنابراين سياست‌هاي دفاع از حقوق بشر كارتر به عنوان زنگ خطري براي رژيم شاه در آمد.<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref>اوکی شد

آبان ماه ١٣٥٦ شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت. او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامه‌ی روند تحولات در داخل كشور بود. پس از بازگشت از آمريكا، شاه طی نطقی اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادی بدهد: <blockquote>«...در كشور ما هم كه با اجرای انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج باسواد شده و می‌شوند، بايد روش اداره مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتری داشته باشند. اين است كه تصميم گرفته‌ايم به مردم آزادی داده شود...»<ref name=":0" /> اوکی شد</blockquote>

واقعه‌ی بعدی انتشار مقاله‌ای در روزنامه اطلاعات ۱۷دی ۱۳۵۶ بود که در آن به روحانیون ضد رژیم تحت عنوان «مرتجعین سیاه» توهین شده بود و طی این مقاله، آنان به همکاری با کمونیست‌های بین‌المللی برای از بین بردن دستاوردهای انقلاب سفید متهم شده بودند. در این مقاله به شخص خمینی نیز توهین شده بود. در پی انتشار این مقاله مردم قم به خصوص طلاب به خیابان ریختند و بازار و حوزه‌‌ی علمیه تعطیل شد. این تظاهرات به درگیری با پلیس انجامید و در اثر آن تعدادی کشته و مجروح شدند. چهل‌امین روز کشتار مردم قم ۲۹ بهمن ۵۶ بود که طی آن در شهرهای اصلی و بزرگ تظاهرات آرامی برگزار شد ولی در تبریز تظاهرات به خشونت کشیده شد و مردم با حمله به مراکز سرکوب بیشتر نقاط شهر را در دست گرفتند. قیام تبریز ۲ روز طول کشید تا این که حکومت با توسل به نیروهای کمکی ارتش و تانک و هلیکوپتر جنگی آن را سرکوب کرد. رهبران مذهبی و جبهه‌ی ملی از مردم خواستند چهلم شهدای تبریز را گرامی بدارند. دهم فروردین ۵۷ چهلم شهدای تبریز بود که طی آن و دو روز پس از آن اکثر بازارها و دانشگاه‌ها تعطیل شد و مراسم باشکوهی در ۵۵ شهر برگزار گردید. تظاهرات در تهران،‌ یزد، اصفهان، بابل و جهرم به خشونت کشید و به خصوص در یزد شدیدترین درگیری‌ها روی داد. پلیس مردم را گلوله‌باران کرد و تعداد زیادی از مردم کشته شدند. در سومین روز ناآرامی‌ها شاه مانور نیروی دریایی را نیمه تمام گذاشت و خود شخصا فرماندهی پلیس ضد شورش را به عهده گرفت. مراسم چهلم بعدی نوزدهم اردیبهشت ۵۷ بود. در بسیاری از شهرها مراسم یادبود برگزار شد و این بار این مراسم در حدود ۲۴ شهر به خشونت کشید. شاه در تهران به ۲۰۰۰ نیروی مسلح دستور داد بازار را محاصره کرده و برای بر هم زدن گردهمایی از گاز اشک‌آور استفاده کنند. درگیری‌ها در قم ۱۰ ساعت طول کشید و وقتی مردم به خانه آیت‌الله شریعتمداری پناه بردند نیروهای مسلح داخل خانه شده ۲ طلبه را کشتند. در ظاهر این تظاهرات سرکوب شد ولی واضح بود که در پیکره‌ی رژیم پهلوی شکافی عمیق پدیدار گشته است<ref>ایران بین دو انقلاب - یرواند آبراهامیان</ref> اوکی شد

«...امروز در ايران فرجه‌ای پيدا شده و اين فرصت را غنيمت بشماريد… الان نويسنده‌های احزاب اشكال می‌كنند، اعتراض می‌كنند، نامه می‌نويسند و امضا می‌كنند. شما هم بنويسيد و چند نفر از آقايان علما امضا كنند. مطالب را گوشزد كنيد … اشكالات را بنويسيد و به دنيا اعلام كنيد اشكالات را بنويسيد و به خودشان بدهيد، مثل چندين نفر كه ما ديديم اشكال كردند و بسياری حرف‌ها زدند و امضا كردند و كسی هم كارشان نكرد...»<ref name=":0" /> او کی شد