سیمین بهبهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سیمین بهبهانی''' ، با نام اصلی سیمین خلیلی (زاده‌ی۲۸ تیرماه ۱۳۰۶، تهران ــ درگذشته‌ی ۲۸ مردادماه ۱۳۹۳، تهران)، نویسنده و غزل‌سرای معاصر ایران و از اعضای کانون نویسندگان بود، پدرسیمین بهبهانی عباس خلیلی، نویسنده و مترجم و روزنامه‌نگار معروف دوره [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] و اوایل دوره [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] و مادرش فخر عظمی ارغوان، بانویی اهل فرهنگ و قلم بود. سیمین بهبهانی از برجسته‌ترین چهره‌های ادبیات ایران است. او دارای مدرک لیسانس رشته‌ی حقوق در دانشگاه ایران بود. از سیمین بهبهانی آثار زیادی به‌جا مانده است که برخی از این آثار عبارتند از: سه‌تار شکسته، جای پا، رستاخیز، دشت ارژنگ. سیمین بهبهانی از مؤثرترین و مبتکرترین شاعران عرصه‌ی غزل معاصر است. او به‌خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه، به '' نیمای غزل'' معروف است. سیمین بهبهانی در طول زندگی‌اش بیش از ۶۰۰ غزل سرود که در ۲۰ کتاب منتشر شده‌اند. شعرهای سیمین بهبهانی موضوعاتی هم‌چون عشق به وطن، انقلاب،  فقر، آزادی و زنان را در بر می‌گیرند. او شعر معروف  ''دوباره می‌سازمت وطن'' را در سال ۱۳۵۹ سرود. سیمین بهبهانی در جریان [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]] اشعار زیادی نوشت که به سرودهای دانشجویان معترض دانشگاه‌های کشور در سال ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ تبدیل شد. سیمین بهبهانی پس از انقلاب نیز اشعار زیادی سرود اما همواره از طرف مأموران امنیتی جمهوری اسلامی تحت فشار و سانسور قرار داشت. او در سال ۱۳۸۴ در تجمع به مناسبت روز جهان زن در پارک دانشجوی تهران مورد ضرب و شتم نیروهای امنیتی قرار گرفت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/276351.html زنان و جامعه: شعر سیمین بهبهانی در باره ضرب و شتم در تجمع جهانی زن]</ref> هنگامی که در ۱۷ اسفند ۱۳۸۸ قصد داشت برای سخنرانی درباره فمینیسم در روز جهانی زن به پاریس برود، مأموران امنیتی گذرنامه‌ی وی را توقیف و به او اعلام کردند که ممنوع الخروج است. سیمین بهبهانی سرانجام روز سه شنبه، ۲۸ مرداد ۱۳۹۳، در سن ۸۷ سالگی درگذشت. پیکر او با حضور مردم و ادیبان و هنرمندان از مقابل تالار وحدت تشییع شد و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

[[پرونده:جوانی سیمین.JPG|بندانگشتی|320x320پیکسل|جوانی سیمین بهبهانی]]

سیمین بهبهانی در سال ۱۳۰۶، در محله همت‌آباد تهران به دنیا آمد. دوره‌ی دبستان را در مدرسه‌ی ناموس و دوره دبیرستان را در مدرسه‌ی حسنات به‌پایان رساند. مادر سیمین بهبهانی که خود تسلط به شعر و ادبیات داشت،از همان ایام کودکی، سیمین را به دانش‌اندوزی و به ویژه ادبیات دعوت و تشویق می‌کرد. سیمین در سن ۱۴سالگی نخستین شعر خود را  در نوبهار منتشر کرد. سیمین بهبهانی از سال ۱۳ – ۱۴ سالگی شروع به سرودن شعر کرد و در دوره دبیرستان، آشنایی و رفت و آمد خانوادگی با [[پروین اعتصامی]] باعث شد از او الهام بگیرد و فعالیت خود را ادامه دهد.<ref name=":3">[https://photokade.com/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%B4/ بیوگرافی سیمین بهبهانی - سایت فتوکده]</ref>سیمین بهبهانی با موسیقی از سن سیزده سالگی آشنا شد؛ و آموزش موسیقی را با نواختن چندقطعه نزد ایرج عباسی آغاز کرد.<ref name=":2">[https://www.kar-online.com/node/2249 سیمین بهبهانی - سایت کار آنلاین]</ref>  

سیمین بهبهانی در سال ۱۳۲۵، چند ماه پس از اخراج از دانشگاه با فردی به‌نام حسن بهبهانی ازدواج کرد و از آن زمان فامیلی همسرش را به‌عنوان نام خانوادگی خود برگزید. ثمره‌ی این زندگی دو پسر به‌نام‌های حسین و علی و یک دختر به‌نام امید بود. وی در سال ۱۳۴۹، پس از ۲۴ سال زندگی مشترک از حسن بهبهانی جدا شد؛ و همان سال با هم‌کلاس دوران دانشگاه خود، منوچهر کوشیار ازدواج کرد. منوچهر کوشیار او در سال ۱۳۶۳، بر اثرا سکته قلبی درگذشت. <ref name=":3" />

سیمین بهبهانی در سال ۱۳۳۷ وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد؛ او در رشته‌ی ادبیات نیز قبول شده بود. سیمین بهبهانی سی سال، از سال ۱۳۳۰ تا سال ۱۳۶۰، تنها به تدریس اشتغال داشت و حتی هیچ شغلی در زمینه رشته‌ی حقوق را قبول نکرد.<ref name=":0" />  

[[پرونده:بهبانی سیمین.JPG|جایگزین=|بندانگشتی|سیمین بهبهانی]]

جایزه دیده‌بان حقوق بشر ''هلمن همت'' را ''برای صدای آزادی در برابر سرکوب در همه جا'' در سال ۱۳۷۷ دریافت کرد.

مدال کارل ''فون اوسیتزکی'' را از طرف اتحادیه بین‌المللی حقوق بشر در ۱۳۷۸جهت ''تلاش برای آزادی بیان در ایران'' دریافت کرد.

هم‌چنین در هفتم شهریور سال ۱۳۹۲ (۲۹ اوت ۲۰۱۳) جایزه یانوش پانونیوش، از سوی انجمن قلم مجارستان، در شهر پچ کشور مجارستان با حضور سیمین بهبهانی به وی اهدا شد. این جایزه شامل تندیس و ۵۰ هزار پوند بود.<ref name=":5">[https://shomaha.ir/book-and-literature/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C/ بیوگرافی سیمین بهبهانی - سایت شماها]</ref>  

سوم دی ماه ۱۳۸۷ در مراسم اهدا جایزه شعر زنان ایران به نام  ''خورشید''، لوح تقدیر یک عمر فعالیت ابدی به سیمین بهبهانی تعلق گرفت. سپیده جدیری در هنگام اهدای این جایزه به سیمین بهبهانی گفت: خانم بهبهانی نیازی به این جوایز ندارند این جوایز ما هستند که از خانم بهبهانی اعتبار می گیرند. «سایت کار آنلاین»

 

== فعالیتهای سیاسی- اجتماعی سیمین بهبهانی ==

[[پرونده:سیمین4.JPG|بندانگشتی]]

در دیاری که حاکمانش مردمان را بی‌قدرت می‌خواهند و برای زنان اختیاری قائل نیستند، سیمین بهبهانی از نداشته‌هایش چنین گنجی فراهم آورده است. اسرار این کیمیاگری را در آثارش اینچنین می‌توان دید: رنج بردن و لابه نکردن، عشق ورزیدن و اختیار از کف ندادن، جنگیدن بی آرزوی مرگ دشمن، غرور سرشار از فروتنی، شفقت در عین نفرت، استقامت در عین شکنندگی، آزادی در عین تقید… سیمین بهبهانی صلای مدارا با شروران و ددمنشان سر می‌دهد، اما بر بدی و وحشی‌گری چشم نمی‌بندد و از حق جُستن و حق گفتن خاموش نمی‌نشیند. هرگز و به هیچ بهانه و مصلحتی، در کنار صاحبان قدرت قرار نمی‌گیرد. مدارایی که او در پیش گرفته از سکوت و تسلیم، حتی به وقت ناتوانی، نشان ندارد. در شعر، «ببخش دیوخویان را»، می سراید:

شکسته بال و خونین پر بپر بپر کبوتر جان

فضای نیل و وحشت را بدر بدر کبوتر جان<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3-siminbehbahani-life-work/26550659.html سیمین بهبهانی، عشقی به قدرت مرگ - رادیو فردا]</ref>

اشعار سیمین بهبهانی که از آغاز با رنگ و بویی از مسئولیت اجتماعی همراه بود، پس از انقلاب ضدسلطنتی در سال ۱۳۵۷، با ابعاد بی‌نظیر آگاهی اجتماعی همراه شد که تا پایان عمر او ادامه داشت. در همین دوره او به یکی از اعضای مهم کانون نویسندگان ایران تبدیل گردید؛ و برای ۴ سال به‌طور مداوم به حمایت از جنبش‌های مدنی و خواسته‌های مردم برای خودمختاری، طرف‌داری از آزادی بیان و به چالش کشیدن نقض حقوق انسانی پرداخت.

یکی از محبوب‌ترین اشعار سیمین بهبهانی در اسفند ۱۳۶۰، نوشته شد. این شعر ''دوباره می سازمت وطن'' نام داشت که زود به سرود نسلی تبدیل شد که نه تنها به مقطعی ثابت در تاریخ اشاره دارد، بلکه به حالتی یا احساسی باز می‌گردد که نسل به نسل آن را حقیقی و واقعی می‌دانند. این شعر به «بانوی قصه فارسی، سیمین دانشور» تقدیم شده است و نام مجموعه اشعاری است که سارا خلیلی از آثار بهبهانی به انگلسی ترجمه کرده است و به نام «دوباره می سازمت وطن» منتشر شده است.

سیمین بهبهانی از سن نوجوانی و در تمام طول زندگی، عضو تعداد زیادی از انجمن‌ها و مجامع شعری بود و از جایگاهش برای تقویت و ارتقا حقوق انسانی و آزادی بیان استفاده نمود. سیمین با چهره‌هایی چون نادر نادرپور، فریدون مشیری، سیمین دانشو، مهدی اخوان ثالت و حمید مصدق دوستی ادبی داشت. رابطه او با شاعر زن معاصر، فروغ فرخزاد، با چاشنی رقابت دوجانبه همراه بود. سیمین بهبهانی در بسیاری از دانشگاه ها، سمینارها و کنفرانس‌ها در سراسر جهان سخنرانی داشت؛ و اشعارش را بازخوانی کرده است. به مناسبت قدردانی از او و شعرش، نشست‌های بین‌المللی در سال ۱۳۸۵، در دانشگاه تورنتو، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و مجمع آسیایی نیویورک برگزار شد. هم‌چنین مستندی به نام «سیمین: نیمای غزل» با کارگردانی آرش سنجابی در مورد او ساخته شده است. <ref name=":4" />

در جنبش مدنی، سیمین بهبهانی سال‌ها تکیه‌گاه زنان فعال بود. او همه جا بی‌واهمه می‌رفت. از ترس و ملاحظه‌کاری آنقدر فاصله داشت که خطری حس نمی‌کرد و نمی‌دید. از حقوق زنان دفاع می‌کرد. به‌ویژه از اعدام زیر ١٨ سال. هنگامی که زنان در پارک دانشجو تجمع کرده بودند، سیمین هم حضور داشت. در همان زمان که سن و سالی از او می گذشت، پا به پای دختران و پسران جوان آمده بود تا اعتراض خود را به وضعیت زنان اعلام کند. مأموران به زنان حمله کردند، و یکی از مأموران سیمین را نیز مورد حمله قرار داده بود. دلیلش آن بود که او همیشه جلوی صف حرکت می‌کرد. جمعیت از آن مأمور شکایت کردند. دست آخر مأموری که عکسش را و مشخصاتش داده شده بود، نتوانستند شناسایی کنند! و پرونده بسته شد.<ref>[https://iranwire.com/fa/features/1219 نسرین ستوده، وقتی وکیل سیمین بودم - سایت ایران وایر]</ref>

 

از۱۶ مرداد تا ۸ شهریورهمان سال، جلسات متعددی دردفتر شیرین عبادی برنده جایزه نوبل، با حضور نمایندگانی از گرایش های مختلف جنبش زنان برای چاره‌اندیشی در مواجهه با این لایحه تبعیض آمیز تشکیل شد. ١٠ شهریورماه سال ۱۳۸۷، نزدیک به صد نفر از فعالان جنبش زنان از تهران و برخی از شهرستان‌ها در اعتراض به تصویب لایحه حمایت از خانواده به مجلس رفتند و با نمایندگان مجلس دیدار کردند. نخستین سخنران در مجلس، سیمین بهبهانی بود و خطاب به اعضاء مجلس گفت:  <blockquote>«آقا جان من به شما رای ندادم، چون اصلاً مجلس شما را قبول ندارم اما به‌عنوان یک شهروند زن، حقوقی دارم و لایحه‌ای که در مجلس شما به تصویب رسیده این حقوق را تضییع کرده و …»</blockquote>ساعت ۴ بعد ازظهر همان روز، یعنی ۱۰ شهریور سال ۱۳۸۷، لایحه خانواده به طور موقت از دستور کار خارج و به کمیسیون قضایی مجلس برگردانده شد. «سایت ایران وایر2»

[[پرونده:08.JPG|بندانگشتی]]

سیمین بهبهانی، تأثیرگذارترین بانوی شعر ایران است. او نخستین زنی است که تابوهای موجود در عرف جامعه‌ی ادبی را شکست و به‌عنوان یک زن، احساساتش را فریاد می‌کند و آن را آزادانه با مخاطبانش به اشتراک می‌گذارد. زندگی برای سیمین در ادبیات و شعر خلاصه شده بود و ادبیات برای سیمین در دو چیز معنا پیدا می‌کرد؛ نخست عشق و دیگر وطن. سیمین بهبهانی نخستین زنی است که عشقش را بدون هیچ ایهام و ابهامی فریاد می‌کند و ندای عاشقی یک زن را در گوش جهانیان فریاد می‌زند. دیگر مفهومی که در زندگی او بسیار برایش مهم بود و بیش از هر چیز در آن اندیشه می‌کرد، وطن و مفهوم سرزمین مادریش بود. سیمین بهبهانی عاشق ایران بود. او تمام زندگیش را وقف ایران نمود و برای ایران شعر سرود. او پا به پای مردم ایران قدم برمی‌داشت و در تمامی اتفاقات و رویدادهای اجتماعی و سیاسی ایران حاضر بود و هیچ‌گاه خود را از صحنه‌ی اجتماع ایران حذف نکرد. سیمین بهبهانی برای زلزله‌ها، فقر، مشکلات کودکان و… شعر سروده است و هر یک از شعرهایش نیز به واسطه‌ی نفوذی که در جامعه‌ی ایران داشته است، بسیار شنیده می‌شده و تأثیرگذار واقع می‌شدند.  

سیمین بهبهانی در جوانی با انتشار غزل‌های عاشقانه‌اش معروف شد و سپس به منزله‌ی فعالیت‌هایی که در زمینه‌ی موسیقی داشت، دنیای جدیدی را تجربه کرد و اشعارش توسط خوانندگان معروف برسر زبان‌ها افتاد. هنرمندان بسیاری از جمله شجریان، الهه، گلپایگانی، داریوش، ایرج، عارف، سپیده، کورس سرهنگ زاده، رامش، عهدیه، سیما بینا، پوران، دلکش، مرضیه و…  اشعار سیمین را خوانده‌اند و این امر موجبات شهرت او را بیش از پیش فراهم کرد. مهم ترین تخصص شاعرانه‌ی سیمین بهبهانی که باعث حیرت همگان گردیده و از سویی دیگر تحسین منتقدین را نسبت به اشعار او در پی داشته است، کشف و به‌کارگیری یا ابداع اوزان تازه و همچنین سرودن اشعار در مصراع‌های طولانی بوده است. این امر در حالی اتفاق افتاده است که وی هیچ‌گاه از وزن خارج نشده و به‌عبارتی با استفاده از قالب‌های کهن، مضامین مدرن را در شکلی نو عرضه می‌کرده است. سیمین چندان در این کار و خلاقیت‌های نوآورانه در عرصه‌ی غزل چیره‌دست گردیده بود که به او لقب ''نیمای‌غزل'' اعطا کرده بودند. در سال ۱۳۸۲ مؤسسه‌ی انتشاراتی نگاه، مجموعه اشعار سیمین بهبهانی تا آن زمان را در یک مجلد نفیس در ۱۲۰۰ صفحه به چاپ رساند که بسیار مورد استقبال قرار گرفت؛ و به چاپ‌های متعدد رسیده است.<ref>[https://mohamadrezateimouri.com/simin-behbahani/ سیمین بهبهانی و هرآنچه که باید از زندگی و آثارش بدانید]</ref>  

 

اشعار سیمین بهبهانی در حوزه‌ی غزل، درست هم‌سنخ کار نیما یوشیج در عرصه‌ی شعر پارسی است. نیما با بدعت‌گری در اوزان عروضی به آشنایی‌زدایی از کل شعر پارسی رسید و سیمین با بدعت‌گری در اوزان غزل، به آشنایی‌زدایی از غزل راه برد. اهمیت کار سیمین بهبهانی، تنها از این روست که این آشنایی‌زدایی نه از سر تفنُن که به ضرورت مضامین و مفاهیم تازه‌ای صورت بسته که سیمین از هستی و حیات امروزی برگرفته و پیام هنر خود کرده است. مفاهیم و مضامینی که بدون آشنایی‌زدایی از قالب غزل، یا در آن قالب خوش نمی‌نشستند و یا اگر در آن قالب نشانده می‌شدند غباری از مضامین سنتی که با غزل اخت‌ترند، بر آن‌ها می‌نشست. وی با افزودن بیش از ۴۱ وزن کم‌سابقه یا به کلی بی‌سابقه بر اوزان غزل، این قالب کهنه را هویتی نو بخشید و آن را پذیرای پیام‌های نو و معانی امروزی کرده است.<ref name=":1" />

 

نوآوری و ابتکار سیمین بهبهانی این بود که اسلوب نیما یوشیج در شکستن وزن‌های سنتی شعر قدیم فارسی را در غزلیات پیاده کرد؛ و شروع کرد به نوشتن اولین عبارتی که خیالش را در بر می‌گرفت، بدون توجه به طول و موسیقی آن. با این حال او به جای محدود کردن باقی ابیات شعر با یک قید از وزن مشخص قبلی، غزل خود را با ترکیبی جدید از وزن‌ها و قافیه‌ها شکل داد و به این ترتیب این سبک شعری وسیله‌ای برای بیان تعبیرات مختلف شعری شد. «سایت پرشین پرشیا»

 

سیمین بهبهانی در طول زندگی‌اش بیش از ۶۰۰ غزل سرود که در ۲۰ کتاب منتشر شده‌اند. شعرهای سیمین بهبهانی موضوعاتی همچون عشق به وطن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، تن‌فروشی، آزادی بیان و حقوق برابر برای زنان را در بر می‌گیرند. سیمین به خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به  ''نیمای غزل'' معروف است. «سایت شماها»

 

در مقاله‌ای که در تیرماه ۱۳۳۵ منتشر شد، ایرج علی‌آبادی، علاوه بر تحسین قوه درک هنری سیمین بهبهانی و استعداد او در سرودن غزل، به نقد منطق ضعیف این مجموعه می‌پردازد و رویکرد مشاجره‌انگیز او را نسبت به رابطه بین هنر و جامعه و تأثیر هنر بر تغییرات اجتماعی را نقد می‌کند. مجموعه‌ی او در سال ۱۳۵۰ بازنشر شد و تحسین [[خسرو گلسرخی]] را به‌دنبال داشت که مهارت سیمین بهبهانی را در استفاده از پتانسیل فرم‌های کلاسیک برای منتقل کردن موضوعات نو و مسائل اجتماعی پیچیده تحسین کرد.<ref name=":4" />  

[[پرونده:01.JPG|بندانگشتی|320x320پیکسل|سیمین بهبهانی]]

[[پرونده:04.JPG|بندانگشتی|خاکسپاری سیمین بهبهانی]]

[[پرونده:011.JPG|بندانگشتی|220x220پیکسل|مجموعه آثار سیمین بهبهانی]]

[[پرونده:06.JPG|بندانگشتی|225x225پیکسل|رستاخیز]]

نخستین دفتر از سروده‌های شاعر به همراه برگزیده‌ای از نثرهای داستانی او با عنوان ” سه‌تار شکسته” در اسفندماه ۱۳۲۹ منتشر شد. با انتشار دو دفتر دیگر از اشعارش ” جای پا / ۱۳۳۵″ و ” چلچراغ / ۱۳۳۶″ به‌عنوان شاعری مسلط بر کلام، مطرح گردید؛ و پس از آن دفترهای “رستاخیز/ ۱۳۵۲ “، “خطی ز سرعت و آتش ۱۳۶۰” و “یک دریچه آزادی / ۱۳۷۴” از او منتشرگردید.<ref name=":1" />

رستاخیز (۱۳۵۲)

خطی ز سرعت و از آتش (۱۳۶۰)

[[پرونده:09.JPG|بندانگشتی|225x225پیکسل|مجموعه آثار، کولی و نامه و عشق]]

یکی مثلاً این که(۱۳۸۴)<ref>[http://www.ghatreh.com/news/nn50805304/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 بیوگرافی زنده‌یاد سیمین بهبهانی - سایت قطره]</ref>  

 

 

[[پرونده:07.JPG|بندانگشتی|225x225پیکسل|جای پا تا آزادی]]

[[پرونده:کتاب-یاد-بعضی-نفرات-انتشارات-انتشارات-البرز-سیمین-بهبهانی--1.jpg|بندانگشتی|230x230پیکسل]]

[[پرونده:کتاب-چلچراغ-.jpg|بندانگشتی|230x230پیکسل|چلچراغ]]