احمد شاملو: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۲٬۳۵۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:
'''احمد شاملو'''  (زاده‌ی۲۱ آذر ۱۳۰۴ مصادف با ۱۲ دسامبر ۱۹۲۵در تهران، درگذشته‌ در ۲ مرداد ۱۳۷۹)، با نام شعری الف.بامداد، برجسته‌ترین شاعر معاصر ایران، از فرهنگ‌سازان وفرهنگ‌نویسان بزرگ ایران، نویسنده، پژوهشگر و مترجم ایرانی است. پدرش حیدر و مادرش کوکب نام داشت و از قفقاز به ایران آمده بود. پدر احمد شاملو افسر ارتش و مدام در سفر بود و خانواده‌‌ی آن‌ها از شهری به شهر دیگر می‌کوچید.
'''احمد شاملو'''  (زاده‌ی۲۱ آذر ۱۳۰۴ مصادف با ۱۲ دسامبر ۱۹۲۵در تهران، درگذشته‌ در ۲ مرداد ۱۳۷۹)، با نام شعری الف.بامداد، برجسته‌ترین شاعر معاصر ایران، از فرهنگ‌سازان وفرهنگ‌نویسان بزرگ ایران، نویسنده، پژوهشگر و مترجم ایرانی است. پدرش حیدر و مادرش کوکب نام داشت و از قفقاز به ایران آمده بود. پدر احمد شاملو افسر ارتش و مدام در سفر بود و خانواده‌‌ی آن‌ها از شهری به شهر دیگر می‌کوچید.


احمد شاملو دبیرستان را به پایان برد اما شرایط زندگی به وی امکان ادامه‌ی تحصیل نداد. شوق آموختن و علاقه‌ی او به شعر و کتاب‌خواندن او را به کار در روزنامه‌ها و سپس سرودن شعر کشانید.
احمد شاملو دبیرستان را به پایان برد اما شرایط زندگی به وی امکان ادامه‌ی تحصیل نداد. شوق آموختن و علاقه‌ی او به شعر و او را به کار در روزنامه‌ها و سپس سرودن شعر هدایت کرد.


احمد شاملو اولین دفتر شعر خود را با نام آهنگ‌های راموش شده به چاپ رساند اما بعدها آن‌را ناچیز خواند. از نخستین اشعار وی که بسیار مورد توجه واقع شد، شعر «از شکوفه ی سرخ یک پیراهن» بود
احمد شاملو اولین دفتر شعر خود را با نام آهنگ‌های راموش شده به چاپ رساند اما بعدها آن‌را ناچیز خواند و از انتشار آن اظهار پشیمانی کرد. از نخستین اشعار وی که بسیار مورد توجه واقع شد، شعر «از شکوفه ی سرخ یک پیراهن» بود که در سال ۱۳۲۹ برای عبور از سد سانسور  با نام دیگری منتشر شد. این اولین شعری غیرموزون احمدشاملو بود. به این ترتیب احمد شاملو آغازگر شعر سپید فارسی گشت. احمد شاملو سه بار ازدواج کرد اما تنها ازدواج سوم او با آیدا سرکیسیان دوام داشت. او نام «آیدا» را بر دو دفتر شعری خود  به نام‌های «آیدا، درخت و خنجر و خاطره» و «آیدا در آینه» نیز گذاشته است. آیدا سرکیسیان علاوه بر همسر،‌همکار و تنها یار و پشتیبان او در جمع‌آوری اشعار و پژوهش‌های او بود.


احمد شاملو در ابتدای فعالیت ادبی خود اشعارش را با تخلص الف ـ صبح امضا می‌کرد. در آن هنگام در فعالیت‌های سیاسی شمال کشور که از سوی آیدا سرکیسیان «فعالیت‌های ضد متفقین» خوانده شده شرکت کرد و به همین اتهام در تهران دستگیر شد و به زندان شوروی در رشت منتقل گردید. پس از آزادی از زندان با خانواده به رضائیه(ارومیه) رفت و تحصیل در کلاس چهارم دبیرستان را آغاز کرد. با به قدرت رسیدن پیشه‌وری و جبهه دموکرات آذربایجان به هم‌راه پدرش دستگیر می‌شود و دو ساعت جلوی جوخه آتش قرار می‌گیرد تا از مقامات بالا کسب تکلیف کنند. سرانجام آزاد می‌شود و به تهران باز می‌گردد . در سال ۱۳۲۲ به زندان متفقین افتاد و تحصیل را یکسره رها کرد و در تهران در یک کتاب فروشی مشغول به کار شد<ref name=":1">[http://www.beytoote.com/scientific/scientist/biography-ahmad-shamloo.html زندگینامه احمد شاملو-سایت بیتوته]</ref>. شاملو در سال ۱۳۲۵ با [[نیما یوشیج|نیما یوشیج]] پایه‌گذار شعرنو آشنا شد و تحت تأثیر سبک شعر او قرار گرفت، اما بعد از مدتی و پس از آشنائی با شعر و شاعران غربی، به خصوص فرانسوی، راه خود را از [[شعر نو]] نیما جدا کرد و برای اولین بار درشعر «تا شکوفهٔ سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به‌صورت پیشرو سبک جدیدی را در شعر معاصر فارسی گسترش داد. از این سبک به شعر سپید یا شعر منثور یا شعر شاملویی یاد کرده‌اند. بعضی از منتقدان ادبی او را تنها شاعر موفق در زمینه شعر منثور می‌دانند.<ref name=":1" /><ref name=":0">[http://www.persian-man.ir/senior/poets/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88/ زندگی نامه احمد شاملو-سایت مردان پارس]</ref>
احمد شاملو در طول زندگی خود چند بار دستگیر شد و شعرها و کتاب‌هایش مورد سانسور و ممیزی قرار گرفت. پس از انقلاب وی در همان ابتدا نسبت به سرکوب رو به رشد حاکمیت جدید هشدار داد. او در دوران جمهوری اسلامی به طور کامل با رسانه‌های و افراد و تمامیت سیستم خط قرمز داشت و انزوا را ترجیح داد. از اشعار معروف او پس از انقلاب ضدسلطنتی شعر «در این بن بست» است که با مطلع مشهور «دهانت را می‌بویند، مبادا گفته باشی دوستت دارم! » آغاز می‌می‌شود.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/5463 سانسور «چ» در کتاب کوچه شاملو]</ref>


. مجموعه [[کتاب کوچه]] او بزرگ‌ترین اثر پژوهشی در باره فرهنگ عامیانه مردم ایران است. این مجموعه، واژه‌نامه‌ای است از ضرب‌المثل‌ها، تکیه‌کلام‌ها، خرافه‌ها و اصطلاحات زبان مردم کوچه <ref>[http://shamlu.com/faMajor.htm سال‌شمار احمد شاملو]</ref>که چاپ آن درایران با سانسور و تعلیق همراه بوده است.<ref>[http://gooyeh-qom.com/?p=42&n=27&s=119&id=937 آیدا شاملو: سانسور 9 صفحه از یک کتاب منطقی نیست!]</ref> <ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/5463 سانسور «چ» در کتاب کوچه شاملو]</ref>احمد شاملو، الف - بامداد، یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی ایران است و از این حیث در کنار بزرگان این سرزمین قرار دارد. شاملو  از دبیران کانون نویسندگان ایران قبل و پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ۱۳۵۷]] بود. آثار شاملو به زبان‌های گوناگون جهان مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، آلمانی، ژاپنی، روسی، ارمنی، سوئدی،  هلندی، فنلاندی، کردی و ترکی ترجمه شده‌اند. احمد شاملو پس از تحمل سال‌ها فشار ناشی از اختناق<ref>[http://www.iranart.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-5/10184-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88-%D8%B2%D8%AE%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B4 خاطرات مدیر انتشارات مازیار از سانسور]</ref> و بیماری، در دوم مرداد ۱۳۷۹ درگذشت و  در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. <ref>[http://www.iran-spring.com/fa/reports/41-reports/14873/2017-12-12-13-52-16 سالروز تولد احمد شاملو، بزرگمرد شعر معاصر ایران] - بهار ایران</ref>سنگ مزار او هم چندین بار بدست هواداران حکومت ایران شکسته شده است.
احمدشاملو هم‌چنین تلاشی بسیار دشوار را در ساختن اولین فرهنگنامه واژه‌های عامیه انجام داد. این فرهنگ‌نامه که به کتاب کوچه شهرت دارد دارای ده‌ها جلد است و نوشتن آن سال ها زمان برده است. احمد شاملو این کار را به تنهایی و بدون هیچ‌ پشتیبانی انجام داد، به طوری که بسیاری از مجلدهای آن تا پس از مرگ وی نیز هنوز تدوین و منتشر نشده بود.<ref>[http://gooyeh-qom.com/?p=42&n=27&s=119&id=937 آیدا شاملو: سانسور 9 صفحه از یک کتاب منطقی نیست!]</ref> احمد شاملو در سال‌های پایانی از بیماری قند رنج می‌برد. یک سال پیش از درگذشت پزشکان مجبور به قطع کردن یکی از پاهای وی شدند. احمدشاملو سرانجام در ۲ مرداد ۱۳۷۹ درگذشت.<ref>[http://shamlou.org/?p=608 دوازدهمين سالگرد درگذشت احمد شاملو: یادداشت کانون نویسندگان ایران]</ref>


«ما بایدخواستار جهانی باشیم که درآن، انسان در انسان به چشم بیگانه نظر نکند»؛<ref>[http://melliun.org/iran/69005 مصاحبه هفته‌نامه «تهران مصور» - ۲۸ اردیبهشت ۱۳۵۸ ملیون ایران]</ref> این نقل قول احمد شاملو، شاید بتواند جهان بینی این شاعر را بیان کند. این جهان بینی به همراه جستجوگری، کنجکاوی، مخاطره و تجربه‌پیشگی و دقت شاعرانهٔ او، احمد شاملو را به شخصیتی یگانه تبدیل کرده‌است.
== زندگی‌نامه احمد شاملو ==
== زندگی‌نامه ==
احمد شاملو در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در  خیابان صفی علیشاه تهران متولد شد. پدرش حیدر نام داشت. نام مادرش کوکب بود و به گفته‌ی شاملو از قفقازیهایی بود که پس از انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ روسیه، با خانواده‌ی خود به ایران آمده ‌بود.
در این شرح زندگی از سایت رسمی احمد شاملو استفاده شده که به کوشش آیدا شاملو<ref>[http://shamlou.org/?p=523 سال‌شمار احمد شاملو به کوشش آیدا شاملو]</ref> در حال نشر است و تمام جزئیات زندگی، شعر ها، فعالیت ها و انتشارات احمد شاملو را باذکر دقیق تاریخ در دسترس ادبا و علاقمندان به شعر و ادب پارسی قرار میدهد .)...
 
احمد شاملو در دوره‌ی کودکی به دلیل شغل پدرش که افسر ارتش بود و به مأموریت‌های مختلف می‌رفت، در سفر‌های متعدد از این شهر به آن شهر طی شد.
 
او در شهرهایی چون رشت، سمیرم، اصفهان، آباده و شیراز زندگی کرد و دوران تحصیل دبستان را در شهرهای خاش، زاهدان و مشهد گذراند. احمد شاملو دوره دبیرستان را در بیرجند، مشهد، تهران و درس خواند و به شوق آموختن دستور زبان آلمانی در سال اول دبیرستان صنعتی ثبت‌نام کرد.
 
او که از نوجوانی به کتاب و ادبیات علاقه‌ی بسیاری داشت به زودی وارد کار روزنامه نگاری و نوشتن برای نشریات شد. آشنایی او با نیما یوشیج تأثیر عمیقی بر وی گذاشت. احمد شاملو همواره نیما را استاد خود می‌نامید اما در سال ۱۳۲۹ برای اولین بار سبک نیمایی را شکست و شعر سپید را آغاز کرد.  
 
احمد شاملو برای اولین بار درشعر «تا شکوفه‌ی سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد. او به زودی به شاعری بسیار مشهور تبدیل شد که آثارش را روشنفکران و انقلابیون زمانه‌ی خود از بر می‌کردند.
 
شاملو علاوه بر شعر، کارهای تحقیق و ترجمه شناخته‌شده‌ای دارد. مجموعه کتاب کوچه او بزرگ‌ترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامیانه مردم ایران می‌باشد. آثار وی به زبان‌های: سوئدی، انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی، ارمنی، هلندی، رومانیایی، فنلاندی و ترکی ترجمه شده‌است.<ref name=":1">[http://www.beytoote.com/scientific/scientist/biography-ahmad-shamloo.html زندگینامه احمد شاملو-سایت بیتوته]</ref><ref name=":0">[http://www.persian-man.ir/senior/poets/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88/ زندگی نامه احمد شاملو-سایت مردان پارس]</ref>


احمد شاملو در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در  خیابان صفی علیشاه تهران متولد شد. پدرش حیدر نام داشت که تبار او به گفته‌ی احمد شاملو در شعر «من بامدادم»، از «مجموعه‌ی مدایح بی‌صله» سرانجام به اهالی کابل برمی‌گشت. مادرش کوکب عراقی شاملو از قفقازیهایی بود که انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ روسیه، خانواده‌اش را به ایران کوچانده‌بود. دوره‌ی کودکی را به خاطر شغل پدر که افسر ارتش بود و هر چند وقت را در جایی به مأموریت می‌رفت، در شهرهایی چون رشت و سمیرم و اصفهان و آباده و شیراز گذراند. دوران دبستان را در شهرهای خاش، زاهدان و مشهد گذراند و از همان دوران اقدام به گردآوری مواد فرهنگ عامه کرد. دوره دبیرستان را در بیرجند، مشهد و تهران گذراند و سال سوم دبیرستان را در دبیرستان ایران‌شهر تهران خواند و به شوق آموختن دستور زبان آلمانی در سال اول دبیرستان صنعتی ثبت‌نام کرد.
احمد شاملو در ابتدای فعالیت ادبی خود اشعارش را با تخلص الف ـ صبح امضا می‌کرد. در آن هنگام در فعالیت‌های سیاسی شمال کشور که از سوی آیدا سرکیسیان «فعالیت‌های ضد متفقین» خوانده شده شرکت کرد و به همین اتهام در تهران دستگیر شد و به زندان شوروی در رشت منتقل گردید. پس از آزادی از زندان با خانواده به رضائیه(ارومیه) رفت و تحصیل در کلاس چهارم دبیرستان را آغاز کرد. با به قدرت رسیدن پیشه‌وری و جبهه دموکرات آذربایجان به هم‌راه پدرش دستگیر می‌شود و دو ساعت جلوی جوخه آتش قرار می‌گیرد تا از مقامات بالا کسب تکلیف کنند. سرانجام آزاد می‌شود و به تهران باز می‌گردد . در سال ۱۳۲۲ به زندان متفقین افتاد و تحصیل را یکسره رها کرد و در تهران در یک کتاب فروشی مشغول به کار شد<ref name=":1" />. شاملو در سال ۱۳۲۵ با [[نیما یوشیج|نیما یوشیج]] پایه‌گذار شعرنو آشنا شد و تحت تأثیر سبک شعر او قرار گرفت، اما بعد از مدتی و پس از آشنائی با شعر و شاعران غربی، به خصوص فرانسوی، راه خود را از [[شعر نو]] نیما جدا کرد و برای اولین بار درشعر «تا شکوفهٔ سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به‌صورت پیشرو سبک جدیدی را در شعر معاصر فارسی گسترش داد. از این سبک به شعر سپید یا شعر منثور یا شعر شاملویی یاد کرده‌اند. <ref name=":1" /><ref name=":0" />


 شهرت اصلی شاملو به خاطر شعرهای اوست که شامل اشعار نو و برخی قالب‌های کهن نظیر قصیده و نیز ترانه‌های عامیانه‌است. شاملو تحت تأثیر نیما یوشیج، به شعر نو روی آورد،اما برای اولین بار درشعر «تا شکوفه‌ی سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به‌صورت پیشرو سبک جدیدی را در شعر معاصر فارسی گسترش داد. از این سبک به شعر سپید یا شعر منثور یا شعر شاملویی یاد کرده‌اند. بعضی از منتقدان ادبی او را تنها شاعر موفق در زمینه شعر منثور می‌دانند.
. مجموعه [[کتاب کوچه]] او بزرگ‌ترین اثر پژوهشی در باره فرهنگ عامیانه مردم ایران است. این مجموعه، واژه‌نامه‌ای است از ضرب‌المثل‌ها، تکیه‌کلام‌ها، خرافه‌ها و اصطلاحات زبان مردم کوچه <ref>[http://shamlu.com/faMajor.htm سال‌شمار احمد شاملو]</ref>که چاپ آن درایران با سانسور و تعلیق همراه بوده است. احمد شاملو، الف - بامداد، یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی ایران است و از این حیث در کنار بزرگان این سرزمین قرار دارد. شاملو از دبیران کانون نویسندگان ایران قبل و پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ۱۳۵۷]] بود. آثار شاملو به زبان‌های گوناگون جهان مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، آلمانی، ژاپنی، روسی، ارمنی، سوئدی،  هلندی، فنلاندی، کردی و ترکی ترجمه شده‌اند. احمد شاملو پس از تحمل سال‌ها فشار ناشی از اختناق<ref>[http://www.iranart.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-5/10184-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88-%D8%B2%D8%AE%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B4 خاطرات مدیر انتشارات مازیار از سانسور]</ref> و بیماری، در دوم مرداد ۱۳۷۹ درگذشت و  در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. <ref>[http://www.iran-spring.com/fa/reports/41-reports/14873/2017-12-12-13-52-16 سالروز تولد احمد شاملو، بزرگمرد شعر معاصر ایران] - بهار ایران</ref>سنگ مزار او هم چندین بار بدست هواداران حکومت ایران شکسته شده است.


شاملو علاوه بر شعر، کارهای تحقیق و ترجمه شناخته‌شده‌ای دارد. مجموعه کتاب کوچه او بزرگ‌ترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامیانه مردم ایران می‌باشد. آثار وی به زبان‌های: سوئدی، انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی، ارمنی، هلندی، رومانیایی، فنلاندی و ترکی ترجمه شده‌است.<ref name=":1" /><ref name=":0" />  
«ما بایدخواستار جهانی باشیم که درآن، انسان در انسان به چشم بیگانه نظر نکند»؛<ref>[http://melliun.org/iran/69005 مصاحبه هفته‌نامه «تهران مصور» - ۲۸ اردیبهشت ۱۳۵۸ ملیون ایران]</ref> این نقل قول احمد شاملو، شاید بتواند جهان بینی این شاعر را بیان کند. این جهان بینی به همراه جستجوگری، کنجکاوی، مخاطره و تجربه‌پیشگی و دقت شاعرانهٔ او، احمد شاملو را به شخصیتی یگانه تبدیل کرده‌است.


در این شرح زندگی از سایت رسمی احمد شاملو استفاده شده که به کوشش آیدا شاملو<ref>[http://shamlou.org/?p=523 سال‌شمار احمد شاملو به کوشش آیدا شاملو]</ref> در حال نشر است و تمام جزئیات زندگی، شعر ها، فعالیت ها و انتشارات احمد شاملو را باذکر دقیق تاریخ در دسترس ادبا و علاقمندان به شعر و ادب پارسی قرار میدهد .)...
== زندگی خانوادگی احمد شاملو ==
== زندگی خانوادگی احمد شاملو ==


منوی ناوبری